Tíminn - 02.07.1960, Síða 7

TÍM lffli, lawtfggfeginn 2. jólí 1960.
7
ið góð og vel bjargað frá skemmd
um vondra veðra.
Ráðsmaðurinn hefur þurft að
stjórna fleiri verkum. Það hefur
þuift að auka ræktun landsins,
sve afurðir yrðu meiri og betri.
Var það gert? Tvímælalaust var
það gert, eftir því sem ástæður
leyfðu og skynsamlegt var hverju
s,nni.
Frá því Sambandið hóf staif-
semi sína í Reykjavík, hefur ekk-
eit ár liðið svo, að ekki hafi verið
rlægður nýr akur til styrktar sam-
vjnnufélögunum.
Ráðsmaður á stórbúi verður að
hafa góða samsfarfsmenn, ef vel
á að takast. Nokkurra þeirra hefur
þegar verið getið. En það er eftir
að minnast konunnar, sem réði
þeim örlögum, að Sigurður Krist-
insson varð forstjóri Sambandsins.
Tveimur árum áður en Sigurður
tók við forstjórasföðunni, giftist
hann Guðlaugu Hjörleifsdóttur,
prófasts Einarssonar frá Undir-
felli. Sigurður hefur sagt, að hann
hefði aldrei tekið í mál, að taka
að sér forstjórastarfið, hefði hann
veiið ógiftur.“
Guðlaug er ágætis kona, sem
siaðið hefur við hlið manns síns
og styrkt hann í starfi og dag-
legu lífi. Ef til vill meir en nokk-
ur óvandabundinn gerir sér í hug-
ariund. Nú hefur Sigurður dregið
sig í hlé frá opinberum störfum
og setzt heiðri krýndur á friðar-
stól, við hlið konu sinnar, í arin-
hlýju heimilisins. Þau hjónin eiga
eina kjördóttur, Gerði, og tvo
syni: Hallgrím lögfræðing, skrif-
stofustjóra hjá Olíufélaginu h.f.
og Hjörleif listmálara.
Það mun fátítt, að maður sem
skipað hefur jafn áhrifamikla
stöðu og farið með jafnmikil völd
eins og Sigurður, hafi áunnið s'ér
jafnmiklar vinsældir almennings í
landinu.
Aðalástæðurnar fyrir þessu,
munu vera þær, hversu störf hans
eru mikils metin, og látleysi hans'
og Ijúfmennska í öllu dagfari við
alla menn. Samvinnumenn, sam-
starfsmenn og aðrir vinir, senda
Sigurði Kristinssyni og fjölskyldu
hans, hugheilar árnaðaróskir á átt
ræðisafmælinu.
Kærasta afmælisgjöfin sem sam-
vinnumenn geta gefið honum, og
hann hefur raunar óskað sér, er
sú: Að þeir hryndi óréttmætum
árásum á Sambandið og samvinnu-
fólögin, standi vörð um rétt þeirra
og hugs'jónir samvinnunnar og
vinni í þeirra anda að batnandi
efnahag og menningu þjóðarinnar.
Gefum honum þessa gjöf og höf
uin í huga framhaldið af erindinu
SIGURÐUR KRISTINSSON
Hallgríms Kristinssonar forstjóra' kvæmdir Hallgríms stóð Sigurður|sem jafnan fyrr, og með ágætri
S.Í.S. Kristinn Ketilsson var þing- Kristinsson ótrauður við hlið hans, aðstoð stjórnarformannsins Ein-
eyskrar ættar. Hann var náskyldur rólegur og öruggur, athugull og ars Árnasonar, að bægja þeim báð
Jafcobi Hálfdánaírsyni frarn-' hollráður. Félagsmennirnir fundu um frá, svo þeir náðu ekki að
kvæmdastjóra Kaupféiags Þingey-i fljótlega hvílíkt traust var að Sig-
inga. Er ætt Kristins a-lhnikið rak- urði, og þegar iþeir leituðu til hans
in í grein um Hallgrím Kristins- um úrlausn ýmissa vandamála
son í „Merkir íslendingar“, (VI. sinna, sem stundum voru harla
bindi, 411), eftir Jónas Þorbergs-
son, og vísast til þess.
Salóme Hólmfríður var Svarf-
dælskrar ættar, dóttir Páls bónda
á Hánefsstöðum í Svarfaðardal
Jónssonar bónda sama staðar Þor-
steinssonar bónda á Hamri Jóns-
sonar prests Halldórssonar á Völl-
um í Svarfaðardal. Er sú ætt rakin
í beinan karllegg til Ólafs feilans
Þorsteinssonar, er út kom hingað
með ömmu sinni Auði djúpúðgu,
en hún var ekkja Ólafs Dyflinnar-
konungs Ingjaldssonar.
smáleg, þá fór ekki hjá því að sum
um fyndist að í návist Sigurðar
stæðu þeir í notalegu skjóli við
storminn af Hallgrími. Úr hverju
vandamáli félagsmannanna, leysti
Sigurður og gaf ráð af hyggindum
og Ijúfmennsku.
Sá hljóðláti þáttur, sem Sigurð-
ur Kristinsson hefur átt í uppbygg
ingu samvinnufélagsskaparins
bæði í K.E.A. og S.Í.S., hefur tæp-
lega verið sá gaumur gefinn af al-
menningi, sem verðugt er.
Þegar Hallgrímur Kristinsson
gjörbrey-tti formi og starfshátum
valda félaginu varanlegu tjóni.
En allt það þrotlausa erfiði og
vökunætur, sem Sigurður lagði á
sig til að bjarga hag K.E.A., ollu
því að heilsu hans var að verða of-
boðið. Vinir hans, sem bezt þekktu
til, vor-u slegnir ótta um framtíð
hans. En það var gifta samvinn-
unnar á fslandi að enn átti Sigurð-
ur Kristinsson eftir langa fram-
haldssögu í þágu þeirrar hugsjón-
ar, er hann ungur helgaði æfistarf
sitt, og endst hefur fram á þennan
dag.
Bar nú tvennt til með stuttu
millibili, sem má að langmestu
ley-ti þafcka heilsubata Sigurðar
Kristinssonar
heilsu, ,sem varað hefur fram til
þessa.
Þegar Sigurður Kristinsson
hvarf frá K.E.A., söknuðu féla-gs-
menn hans sárlega. En það var
þeim ánægjuefni að hann var kall-
aður til enn ábyrgðarmeira starfs,
sem einnig var í þeirra þágu.
Ekki duldist það, að nokkur ugg
■ur væri í sumum félagsmönnum,
um framtíð félagsins, er ungur
maður og lítt reyndur á því sviði,
tæki forstöðu þess, eftir hinn ást-
sæla og þrautreynda foringja. En
Sigurður Kristinsson skilaði K.E.
A. þannig úr sínum höndum, að
honum hafði tekizt með ráðdeild
og varkárri framsókn, ef-tir hin
erfiðu kreppu- og verðfallsár, að
skapa félaginu félagslegan skeið-
völ'l fyrir eftirmann -sinn, til nýrra
átaka og uppbyggingar, sem hann
hlaut maklegt lof fyrir.
Sunnudaginn 8. júlí 1923 komu
allmargir Eyfirðingar, konur og
Hinn 17. desember 1922, gekk | karlar, saman í Möðrufellshrauni
Kona Páls á Hánefsstöðum, og
móðir Salóme Hólfríðar, var Sig- K.E.A. árið 1906, var síður en svoj hann að ei-ga 'hina á-gætustu eigin-1 til að kveðja Sigurð Kristinsson og
ríður Gisladóttir bónda á Göngu- um al-gerlega samstæðan hóp fé-1 konu Guðlaugu Hjörleifsdóttur konu hans frú Guðlaugu Hjörleifs
stöðum í Svarfaðardal Jónssonari lagsmanna að ræða. Flestir aðhyllt Kvaran, dóttur séra Hjörleifs pró- dóttur. Voru þar ræður fluttar og
bánda á Auðnum Péturssonar. | ust þó þegar boðun hans og hrif- fasts að Undirfelli í Vatnsdal. Hún Sigurði þökkuð löng og farsæl for-
Salóme Jónsdóttir bónda á Há-
n-efsstöðum Jónssonar Arasonar
prests að Tjöm í Svarfaðardal
Þorleifssonar. Móðir Salóme Jóns-
dóttur var Elina Kolbeinsdóttir
bónda í Skógum í Reykjahverfi í
Þing-eyjar-sýslu. Kona Kolbeins var
Elí-n Halldórsdótth'. Að Kolbeini
iá-tn-um -giftist Elí-n séra Þorsteini
Hall-grímssyni presti í Stærra-Ár
skógi. Loks giftist hún séra Þórði
presti á Völlum Jónssyni prests
Halldórssonar og var það þriðja
giftin-g beggja. Elín Halldórsdótti-r
þótti mikilhæf kona og forkunnar-
fríð sý-num.
Tæplega ársga-mall fluttist Sig-
urður Kristinsson með foreldrum
sínum að Syðra-Dalsgerði í Eyja,
firði og ólst upp þar og í Mikla-
garði hjá þeim til fermingarald-
urs. Um fermingu réðst hann
vinnumaður að Hvassafelli til Jóns
bónda Davíðssonar. Hafði hann
þar á hendi, m-eðal annars, fjár-
hirðin-gu og þótti ta-kast mjög vel
Var hann meðal félaga sinna áli-t-
inn hið bezta búmannsefni.
Haustið 1899 settist hann í n-eðri
bekfc Möðruva'llaskóla og bra-ut-
skráðist þaðan vorið 1901, með
góðri einkunn. Næsta vetur 1901
—1902, stundaði hann barna-
fcennslu í sveitinni.
Haustið 1902 réðst Si-gurður
v-erzlunarmaður til Jóns Davíðs-
sem er í upphafi þessarar greinar: j (Sonar, frænda síns, verzlunarstjóra
Móðir Páls á Hánefsstöðum var, ust af eldmóði hans og sannfær-
Hátt ber að stefna, von við
traust að tvinna,
takmark og heit og efndir
saman þrinna.
Hallgrímur Sigtryggsson
Annað var það að þegar Sigurður
tók við forstjórn SÍS. í júlí 1923,
breyttust hagir hans að því leyti
til betra horfs, að vinnudagurinn
varð styttri og reglubundnari, en
áður var. Þá komst hann lika und-
ir góðar læknishendur í Reykja-
vík og erlendis. Fyrir þær aðgerð-
ir, er -hann þá féfck, ásamt vökulli
og ástúðlegri umhyggju eiginkon-
ununar, náði hann aftur allgóðri
á Fáskrúðs-firði. Voru það fyrstu
kynni Sigurðar Kristinssonar af
verzlun. Munu þó hnei-gðir hans
ekki sérstaklega hafa snúizt til
þeirrar áttar, þótt það yrði hlu-t-
skifi hans að ganga þá braut í lífs-
starfi sínu. Starf Sigurðár við verzl
unina á Fáskrúðsfirði var að mestu
fólgið í af-greiðslu skipa, sem
krafðist oft og tíðum heilla-r nætur
vök-u. Var það táknræn-t um starf
hans síðar, að þurfa að lengja
starfsda-ginn með meiri eða minni
hluta n-ætur.
Á Fáskrúðsfirði starfaði Sigurð-
ur Kristinsson til 1906. En það ár
kallaði Hallgrím-ur bróðir ha-n-s
hann til starfs með sér við Kaup-
félag Eyfirðinga. Því kalli tók Sig-
urður fúslega og gekk samvinnu-
hugsjóninni, í anda og starfi, heils-
hugar á h-önd.
Hallgrímur Kristinsson hafði -þá
gefið féla-gin-u nýtt fram í stefnu
sinni, dvelur hugur okkar Eyfirð-i og starfsháttum og vann af eld-
inga einkum hjá honu-m í ljúfrii móði að fram-kvæmd þess. Un-gur
ingarkrafti. En nokkuð margir
voru þeir, sem íhaldssamari voru,
bæði að eðli og erfð. Þeir voru
dálitið tortryggnir og vildu fara
hægt og varlega. Gömul reynsla
af eldri verzlunarhátturi hafði
kenn-t þei-m að þess gæti verið
þörf. Þeir litu svo á að umfram
allt yrði neytandmn að fá vöruna
sem allra ódýrasta og sem minnstu
væri til kostað um öflun hennar og
dreifin-gu. Kennin-gin um Stofn-
sjóð og aðra sjóði til try-g-gingar
og uppbyggingar féla-gsins var
þeirn harla framandi. Sigurður
Krsitinsson efaðist aldrei u-m boð-
un Hallgríms væri rétt og hann
skildi manna bezt kapp hans um
að komast sem lengst og sem fyrst
að set-tu marki. Þegar íhaldssam-
ari mennirnir í féla-ginu ræddu við
Sigurð bæði um þessi mál og sín
eigin efni fundu þeir að það var
bjargföst sannfæring ha-ns að
skipula-gsbreytingin í félaginu
væri þeim öllurn til heilla. Þetta
útskýrði hann fyrir þeim á sinn
sannfærandi og hógværa hátt. Þeir
treystu fyllilega gætni og grand-
varlei-k Sigurðar og svo fór innan
stutts tíma að fleiri og fleiri komu
með í fylkin-guna um breytta form
ið. Þannig auðveldaði Sig-urður
brautryðjandastarf Hall-gríms bróð > Fnjóskadal.
ur sin-s og átti si-nn heilladrjúga Halldór var fæddur 20. okt.
þátt í að það tókst betur og náði 1880 og því kominn að átt-
fljótar almennri hylli en ella rægu þegar hann lézt. —
Upph-aflega lærði Halldór
varð Si-gurði hugljúfur lífsföru- usta K.E.A., og óskað góðs g-engis
nautur, á-strík og umihyggjusöm, í hinu nýja starfi. Jafnframt var
sem bjó honum hlýjan heimilis- þeim hjónum óskað til hamingju
arin og bjartan og friðsælan hvíld og blessunar á fjarlægum slóðum.
arstað að lokinni önn dagsins. Þar með var lokið þættinum að
norðan í starfssögu Sigurðar Krist-
inssonar K.E.A.
En þakkirnar fyrirheillaríkt
starf, sem fram voru bornar í
Möðrufells-hrauni 8. júlí 1923, end-
urta-ka Eyfirðingar í dag í tilefni
af áttatiu ára afmæli Si-gurðar
Kristinssonar, u-m leið og þeir óska
honum og konu -hans allrar Guðs-
blessunar til æfiloka.
Hólmgeir Þorsteinsson.
Þegar á æfidaginn líður og at-
höfnum er að ljúka, er það dægra-
dvöl hu-gans a-g dv-elja við liðnar
lífsstu-ndir, og þá einkum þær, sem
Ijúfastar hafá verið. Birtast þá á
tjaldi minnin-ga ljóslifandi menn
og athafnir þeirra, sem kærastir
hafa verið sa-mferðamenn og ei-ga
inni þakkarskuld ógoldna. Stað-
næmist þá hugurinn gjarna við
vissa menn og vissa atburði, með
sínum sérstöku nöfnum og eigin-
leikum. Eitt af þeim örnefnum á
landslagi minninganna, er Si-gurð-
ur Kristinsson og starf hans við
Kaupféla-g Eyfirðinga. Og þe-gar
hann nú á merk tímamót í æfi
minningu og miklu þakklæti.
Ha-nn á í dag átta tugi æfiára
að baki.
Sigurður Kristinsson, fyrrver-
andi forstjóri Sambands íslenzkra
samvinnufélaga, er fæddur í Öxna
fellskoti í Eyjafirði 2. júlí 1880.
Foreldrar hans voru hjónin Kris-t-
inn Ketilsson frá Miklagarði og
kona ha-ns Salóme Hólmfríður
Pálsdóttir. Sigurður var albróðir
hafði hann sa-gt: „Fátæktin og um-
komuleysið er mesta böl mann-
anna.“ Til að bæta úr þessu taldi
hann samvinnuhugsjónina örugg-
asta til úrræða. Tæplega mun það
ofmælt að til að framfylgja þess-
um úrræðum, færi Hallgrímur
hamförum í ræðum og athöfnum
Var ebki laust við að sumum fynd
ist nóg um þetta nýja og áður lítt
þekkta stormviðri. Við allar fram-
rnundi orðið hafa.
Eftir því sem verksvið Hall-
gríms Kristinssonar víkkaði í
-þágu samvinnuhreyfingarinnar í
landinu óx að sama skapi þunginn
af ábyrgð og . starfi við K.E.A. &
herðum Sigurðar Kristinssonar. Ár
veknin brást aldrei, og eftir því
sem tafirnar við að leysa úr einka-
málum félagsmannanna voru
meiri, eftir því Ien-gdi -hann starfs-
daginn fram á nætur. Fu-llyrða má
að eins og félagsmennirnir dáðu
Hall-grim vegna brautryðjanda-
starfs hans, eldmóðs og atorku, þá
blfjtt áfram elskuðu þeir Sigurð
fyrir ráðsnilli -hans, Ijúfmennsku
og fórnfúst starf í þeirra þágu.
Þó Si-gurður Kristinsson teldist
ek-ki formlega framkvæmdastjóri
K.E.A:, fyrr en m-eð ársbyrjun
1918, var starfið þó raunverulega
komið á hans hendur lön-gu fyrr,
vegna hinna síauknu starfa, sem
hióðust á Kallgrím utanlands og
inna-n, og gerði fjarvistir hans ó-
hjákvæmilegar. Eins og eiginleik
um og skapferli Si-gurðar var farið,
hlaut hann að taka sér nærri þau
ska-kkaföll, s-em K.E.A. varð fyrir
og ekki varð hjá komizt. Þyngsta
áfallið mun þó hafa verið kreppan
og verðhrunið um 1920, sem setti
félags-mennina í geigvænlegar
skuldir. -isu þá háskalegir boðar,
sem ógnuðu hag félagsins ' á tókst
Si-gurði með ráðsnilli og gætni,
IV8SNNING:
Halldór Skaftason, símstj.
í fyrradag var gjörð útför klaustrin helzt tóku að vísa
HalRIórs Skaftasonar. Hann til vegar and;leg>a og verk-
var sonur Skafta Jósefsson- lega.
ar ritstjóra Austra og fru Sigl „ , . , „ . .
ríðar Þorsteinsdóttur, einna! Þegar að þvi kom að _sími
hinna landskunnu dætra séra | komi her sogu, voru fjórir
Þorsteins Péturssonar á Hálsi nnfir menn valdir til að læra
pað er að starfrækslu hans
laut og var Halldór einn þess
ara manna, enda varð hann
alla ævi í símans þjónustu
og lauk með að verða aðal
bókari þessarar miklu stofn-
prentverk í foreldrahúsum,'
en þar var þá eitt af þessum1 Hedvi
sérkennilegu prentsmiðju 1
dóttir Friðriks Vatt
. . ., . „ nes og eignuðust þau tvö
heimilum, sem segja ma að börn> sem búsett eru hér j
einkenndust af því að þau
stóðu öll veður í gegn, enda
voru þessi heimili, svo sem
Björns Jónssonar og Hannes-
ar Þorsteinssonar í Reykja-
vík, Skúla Thoroddsens á ísa
firði, og Björns Jónssonar á
Akureyri, auk Austraheimilis
ins á Seyðisfirði, eins konar
andlegir vitar, sem eftir
Reykjavík og einnig eiga af-
komendur.
Halldór var glæsimenni
svo sem hann átti kyn til.
En móðir Halldórs, frú Sigríð
ur, og Ingibjörg systir hans,
hófu fyrstar útgáfu kvenna-
blaös á íslandi, hét það Fram
sókn. G.M.
Þakkarkort og umslög
með svartri rönd. SendiS handrit og við prentum
fljótt og smekklega.
Sendum í póstkröfu.
Prentverk h.f.
Klapparstíg 40.
Reykjavík.
Sími 19443.