Tíminn - 13.07.1960, Page 5

T'Í'M IN N, miðvikudagum 13. júlí 1960.
5
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN.
Framkvæmdastjóri: Tómas Ámason. Rit-
stjórar: Þórarinn Þórarinsson (áb.), Andrés
Kristjánsson. Fréttastjóri: Tómas Karlsson.
Auglýsingastj.: Egill Bjarnason. Skrifstofur
í Edduhúsinu. — Simar: 18300—18305.
Auglýsingasími: 19523. AfgreiSslusími:
12323. — Prentsmiðjan Edda h.f.
„Lýðræði“ Rhees
Þegar lesendur Mbl. fengu blaðið í hendur síðast
liðinn föstudag, fer varla hjá því, að sumum þeirra hafi
brugðið nokkuð í brún, er þeir litu a fyrstu síðuna. Þar
mátti lesa með stórum stöfum: Bylting á íslandi? Grein-
in, sem fylgdi á eftir, hófst á þessa leið:
„Alltaf öðru hvoru berast af því fréttir, að lýðræðið
eigi víð^ um heim í vök að verjast fyrir ofbeldismönn-
um, og oftsinnis hefur það hent í löndum, sem menn
töldu vel á veg komin til varanlegra lýðræðislegra
stjórnarhátta, að ólýðræðisleg öfl hafa komizt til valda.
íslendingum hafa þótt slíkir atburðir svo fjarlægir,
að lýðræðissinnaðir menn hafa ekki látið sér til hugar
koma að til slíkra vandræða gæti komið hér á landi.“
Rétt á eftir segir svo á þessa leið:
„Það hlýtur þess vegna að-teljast til hinna mestu og
verstu tíðinda, sem hér hafa spurzt um langt skeið, að
málgagn stjórnmálaflokks, sem telur sig lýðræðissinn-
aðan, gerir því skóna í gær, að flokkur þess kynni að
telja réttlætanlegt að standa við hlið kommúnista í
hreinni byltingu hér á landi‘“
Eftir þennan hátíðlega og alvöruþrungna inngang,
birtir svo Mbl. það, sem á að vera orsök hinnar stóru
fyrirsagnar um byltingu á íslandi. Tíminn hafði í forystu-
grein daginn áður komizt svo að orði, að íslendingar
myndu ekki fremur en Suður-Kóreumenn þola illa stjórn-
arhætti leppstjórnar.
Samkvæmt framangreindum inngangsorðum Mbl er
ljóst, að það telur Suður-Kóreu hafa verið „vel á veg
komna til varanlegra lýðræðislegra stjórnarhátta“ undir
forystu Syngmans Rhees, og að það hafi verið „ólýð-
ræðisleg öfl“ og kommúnistar, er steyptu honum úr
stóli. Það telur það svo „til hinna mestu og verstu tíð-
inda, sem hér hafa spurzt um langt skeið“, að Tíminn
skuli fullyrða, að íslendingar myndu ekki fremur sætta
sig við stjórnarhætti Syngmans Rhees en Suður-Kóreu-
menn.
Vissulega mun það blað vandfundið í heiminum, sem
hefur skrifað eins um atburðina í Suður-Kóreu og Mbl.
gerir hér. Undantekningarlaust hafa öll frjálslynd blöð
fordæmt stjórnarhætti Syngmans Rhees og talið það
eðlilegt og óhjákvæmilegt, að þjóðm ræki stjórn hans
af höndum sér. Það er líka fullkomlega viðurkennt, að
þar voru lýðræðissinnuð öfl að verk; en ekki kommún-
istar, enda er starfsemi þeirra bönnuð í Suður-Kóreu af
skiljanlegum ástæðum.
Af þessu má vissulega læra mikið um skoðanir Mbl.-
manna á því, hvað sé lýðræði og hvers konar stjórnar-
hætti menn eiga að þola, án þess að mögla Yfirgnæf-
andi meirihluti íslendinga er hér hins vegar áreiðanlega
á allt öðru máli og því munu allar tilraunir mistakast
til að koma á stjórnarháttum Syngmans Rhees á íslandi.
Orðheldni valdhafanna
Af skýrslu Félags atvinnuflugmanna, er birtist í blað-
inu í gær, er það nokkurn veginn ljóst, að samkomulag
hefði náðst milli deiluaðila án þess að til verkfalls hefði
l'omið, ef ríkisstjórnin hefði ekki ckorizt í leikinn og
bannað verkfall alllöngu áður en samningatíminri
rann út.
Ef menn bera þetta saman við marggefin fyrirheit
ríkisstjórnarinnar um að hafa engu, afskipti af kaup-
deilum, geta menn dæmt um orðhfúdni og áreiðanleika
þeirra manna, er nú fara með stjórn á íslandi.
---------- Walter Lippman ritar um alþjóðamál: ---------------
Vandi Bandaríkjanna að takmarka
byltingu Castros við Kúbu eina
Bein íhlutun í málefni Kúbu væru mjög óhyggileg
Æ MEIR hefur Castro-
stjórnin hegðað sér eins og hún
væri beinlínis að gera tilraun
til að espa Bandaríkin til vopn
aðrar íhlutunar. Enn hefur
hún þó til allrar hamingju
þyrmt mannslífum, en hún
hefur gert flest annað, sem á
undanförnum árum hefði nægt
til þess, að sjóherinn hefði
gengið á land og tekið Havana
og steypt stjórninni. Hún hef-
ur lagt undir sig eignir Banda-
dkjamanna án þess að Iáta
nokkrar bætur fyrir koma.
Hún hefur eflt gegn okkur
hatur alls staðar, þar sem hún
hefur getað komið því við.
Hún hefur gert samninga við
Sovétstjórnina, sem er andvíg
Ameríkumönnum, og hún er
bendluð við óeirðir og undir-
róður í ríkjum í Karabíska haf-
FYRR A TIMUM eða allt
fram til heimsstyrjaldarinnar
síðari, hefði hegðun Castros án
alls efa valdið bandarískri
íhlutun. Þessi hefur nú ekki
orðið raunin og ástæðan er sú,
að við höfum undirritað samn-
ing við hin amerísku ríkin, sem
hindrar vopnuð afskipti af
innanríkismálum annarra rikja.
Fimmtánda grein þess samn-
ings kveður skýrt á um það, að
hverju einstöku ríki sé með
öllu óheimilt að beita vopna-
valdi í því skyni að hafa með
því áhrif á innanríkisdeilur
eða mál æinarra ríkja, hver
svo sem ástæða til þeirra kunni
að vera. Þessi samningur. sem
undirritaður var af forsetanum
og staðfestur af þinginu, af-
vopnar okkur gjöisamlega, eins
og er, gegn Castro. Við þetta
bætist sú staðreynd, að svo
lengi sem aðeins er hér um að
ræða eignir og fjármuni, en
ekki hefur komið til blóðsút-
hellinga, myndi það stórum
auka óvinsældir okkar jafnt í
Asíu og Afriku sem meðal
bandamanna okkar í Evrópu,
ef við beittum vopnavaldi gegn
Castro. í þeirra augum væru
vopnuð afskipti af innanríkis-
málum Kúbu ekki annað en
nýtt Ungverjaland.
Á ÞVÍ er enginn efi, að
Castro er sér þess fyllilega
meðvitandi, að eins og samn-
ingum er nú háttað. er hann
óhultur þrátt fyrir aðgerðir
hans með eignir bandarískra
og brezkra aðila og þrátt fyrir
allt, sem hann lætur sér um
munn fara í áróðri sínum.
f mínum augum er það mest
áhyggjuefni, hvort hér er um
að ræða, að Castro neytir nú
þessarar aðstöðu sihnar til þess
að snúa hinum byltingarsinn-
uðu Kúbumönnum gegn útlend
ingum, meðan hann tekur
eignir þeirra eignarnámi, eða
hvort hér er um að ræða
miklu víðtækari og djúpstæð-
ari áform en fram koma í kúb-
önsku byltingunni einni sam-
an? Standa nokkrir beir aðilar
að baki Castros, sem séu að
reyna að koma Bandaríkjunum
í þá klemmu, er myndi eyði-
leggja orðstír okkar hér urn
slóðir og jafnframt í hinum
óháðu hlutum Asíu og Afríku?
Með öðrum orðum stöndum
við andspænis þvj vandamáli.
hvort hér er eingöngu um að
Emmwood i Daily Mail, London.
„Það er víst hyggilegt að láta Kúbu eiga sig".
ræða innanríkismál í ICúbu eða
hvort hér er aðeins leikinn
einn leikur í skák alþjóðastjórn
málanna.
ENN ERU engin þau teikn
á himni, er gefi okkur ákveðin
svör við þessum spurningum.
En svo mikið hygg ég þó að
sé augljóst, að við megum
ekki með nokkrum ráðum láta
etja okkur til vopnaðra af-
skipta og hernáms Kúbu. Miss-
ir eigna og fjandsamlegur á-
róður Castros eru smámunir á
við þann álitshnekki, sem við
myndum bíða við að bæla nið-
ur vinsæla þjóðlega byltingu í
nágrannaríki með vopnavaldi.
Ekki skulum við heldur gera
okkur í hugarlund, að efnahags
þvinganir muni hafa mikil á-
hrif. Þær munu aldrei fella
Hannoversche Presse.
Castro. Hann getur áreiðanlega
reiknað með sovézkri aðstoð,
og við stöndum vamarlausir
gegn því, þótt Sovétríkin veiti
ríkjum í nágrenni okkar efna-
hagsaðstoð á svipaðan hátt og
við höfum oftlega gert við
nágranna þeirra.
Á EINU SVIÐI þessa
vandamáis getum við leyft okk-
ur afskipti, en það er fálm
Castros í málefni nágranna-
landa hans við Karabíska hafið.
Að vísu getum við ekki gengið
hreint til verks, því að samn-
ingurinn, sem áður getur, bann
ar okkur öll bein afskipti, nema
ef um árásir á bandaríska
þegna er að ræða. En við get-
um hæglega komizt að sam-
komulagi við nágianna Castros
eins og Brasilíu, Mexíkó, Kól-
umbíu og Venezúela í því skyni
að takmarka byltingu Kúbu-
manna.við Kúbu eina.
Berle ambassador, sem hefur
til að bera djúpstæða þekkingu
á málefnum þessara ríkja, er
einkum hlynntur eftirliti með
vopnaflutningum. Þetta er í
fullu samræmi við ákvæði
samningsins um það. að árás á
eitt Ameríkuríki skoðist sem
árás á bau öll. Ef komið væri
á gagngerðu eftirliti með öll-
um vopnaflutningum til og frá
Kúbu, myndi það án efa stuðla
að því, að lægja ævintýralöng-
un Castros til aðgerða í lönd-
um utan Kúbu. Slíkt eftirlit
myndi að líkindum gera Amer
íkuríkjunum fært að sitja af
sér Kúbubyltinguna og loka
hana inni, ef svo mætti kom-
ast að orði.