Tíminn - 25.11.1960, Page 8

8
T í MIN N, föstudaginn 25. nóvember 1960.

í vor og haust hefur bor-
ið talsvert á lús á sitka-
greni í görðum, og hefux
hún sums staðar valdið
nokkrum skemmdum. Lýsn
ar sjúga barmálarnar, og
koma þar fram gulleiitir
blettir og verður nálin öll
gráfjólublá er frá líður.
Sitkalúsin er örsmá, græn
eða blágræn að lit, og get-
ur verið erfitt að sjá hana
nema með stækkunargleri.
Því verður hennar oft ekki
vart fyrr en mikið er orðið
um hana, og hefur hún þá
valdið talsverðu tjóni.
Sjaldnast drepur sitkalús-
in tréð, en dregið getur úr
vexti þess fáein ár, og eru
trén ekki til mikillar prýði
á meðan. Auðvelt er að
drepa sitkalúsina með lyfj
um, og hefur t. d. metasys-
Sitkagreni í Fljótshlíð
Er lús á sitkagreninu?
tox reynst ágætlega. Ef tið
arfar verður eins og undan
farið, er sjálfsagt að úða
þar sem vart hefur orðið
við sitkalúsina. Ekki er
sennilegt, að mikið verði
um lúsina að vori, nema
veturinn verði mildur. En
verði hennar vart þá, verð
ur að úða snemma, helzt
áður en fer að sjá á trján-
um.
Af sitkalúsinni (Liossom
aphis abietina) hafa ein-
göngu fundizt kvendýr. All
ar kynslóðir hennar eru
vængjalausar nema ein, er
fram kiemur á vorin.
Vængjalausar lýs hreyfa
sig lítið úr stað, en hinar
geta borizt víða. Lýsnar
fæða lirfur án æxiunar,
(partenogenetiskt, „jómfrú
fæðing"). Minnstar eru
lirfurnar 0.55 — 0.80 mm.
Fullvaxnar vængjalausar
lýs eru 1.2 — 1.4 mm. að
lengd, en hinar vængjuðu
allt að 1.8 mm. Þroski lirf
anna fer eftir hitastigi. Við
16°C nær lirfan fullum
þroska á þremur vikum og
byrjar þá að fæða lirfur.
Vængjalaus si'tkalús fæð
ir að meðaltali 12 lirfur
hver, en vængjuð 4. og rek
ur síðan hver kynslóðin
aðra.
Meðan ekki er mikið um
lúsina heldur hún sig mest
á neðra borði barrnálanna
neðst og innst í krónunni,
en fjölgi henni mikið fer
hún um alla trjákrón-
una. Framan af sumri
ræðst hún eingöngu á eldri
nálar. Sitkalúsin lifir af
kulda og frost, en þolir
hins vegar illa snöggar
hitabreytingar, þegar frost
og blíðviðri skiptast á.
í Evrópu hefur ekki borið
á sitkalúsinni nema eitt
ár í senn, jafnan eftir sér
staklega milda vetur. Fjölg
ar henni þá ört á vorin en
fækkar svo aftur á sumrin,
á haustin fjölgar henni svo
aftur að nýju og hún deyr
svo út að mestu um vetur-
inn. Þetta hefur verið skýrt
þannig: Lúsin getur aukið
kyn sitt þegar vetur er mild
ur, og undir eins og hlýnar
um vorið skapast skilyrði
fyrir mikilli fjölgun henn-
ar. Þá eru hinir náttúru-
legu óvinir hennar enn ei
vaknaðir af dvala vetrar-
ins, en þegar þeim fer að
fjölga fækkar lúsinni. Á
haustin leggjast þær í
dvala að nýju, og þá get-
ur lúsinni fjölgað hindrun
arlaust. Sé veðurfarið þá
hagstætt lúsinni, getur
fjölgunin orðið afar mikil,
en svo fer það eftir veður-
'fari vetrarins hvemig
henni reiðir af.
(Frá Skógræktarfél. íslands).
| — AÐVESTAN —
í
Patreksfirði, 14. nóv.
Síðastliðinn laugardag minnt-
ist Kvenfélagið Sif a Patreksfirði,
4i ára afmælis síns með myndar-
legu og tjölmennu samkvæmi í
spmkomuhúsinu Skjaldborg á Pat-
reksfirði. Hófið sóttu um 120
manns, kvenfélagskor ur og gestir
þeirra. Formaður télagsins frú
Ilelga Guðmundsdóttir, bauð gesti
veikomna, setti samkvæmið og
st.iórnaði því. Flutt) síðan ávarp
og rakti sögu félagsins frá upp-
hr.fi.
starfsemi. Meðai annars sauma-
námskeiðum fyrir húsmæður
Meðan setið var undir borðum
í samkvæ.n.nu, fóru fram ýmis
konar skemmtiatriði, sem féiags-
konur önnaðust
Ellefu kvenna kór annaðist söng
undir stjorn Jóns Björnssonar,
kirkjuorgamsta. Sýndrr voru þjóð-
dansar undir stjórn Magnúsar
Gunnlaugssonar, kennara. Frú Þór-
ey Aðalsteinsdóttir las upp. í sam
kvæminu voru fluttar margar ræð-
ur. Jónas Árnason fyrrverandi
Kvenfélagið Sif á
Pátreksfirði 45 ára
Félagið er stofnað 24. október
1515. Það hefur alltgí starfað með
miklum blóma cg ávallt beitt sér
fyrir ýmsum framfara-. líknar- og
menningarmálum. Um 20 ára skeið
hafði það árlega jóiaskemmtanir
fyrir börn, og um nokkur ár hafði
það á hendi handavinnukennslu
fyrir telpur. en félagskonur önn-
uðust kennsluna. Það hefur alltaf
sýnt kirkjunni sérstaka ræktar-
semi og látið málefni hennar til
sín taka. Árið 1932 gaf það vand-
•aða steinsteypta girðingu um-
hverfis kirkjugarðinn og hefur æ
siöan haldið þeirri girðingu við
og árlega þrifið og prýtt kirkju-
garðinn. Fyrir tveimur árum gaf
það mósaík myndskreytingu á
prédikunarstól kirkjunnar og 10
þúsund krónur gaf féiagið til kaupa
á pípuorgeli fyrir kirkjuna Einn-
íg hefur félagið gefið kirkjunni
kyrtla á fermingarbörn. Þá befur
félagið síðari árin gefið sjúkra-
húsinu á Patreksfirði stórgjafir.
Þ.ið var aðaihvetjandi þess, að haf-
iii var söfnun í héraðinu til kaupa
á fullkomnum röntgentækjum
fyrir sjúkrahúsið, og gaf til þeirra
50 þúsund krónur. Þá hefur fé-
iagið gefið íampa við hvert sjúkra
nim í sjúkrahúsinu og nú síðast
í tilefni þessa afmælis, 20 vand-
aða stóla á sjúkrastofurnar. Auk
þessa hefur félagið haldið uppi
margs konar félags- og skemmti-
skólastjóri flutti félaginu árnaðar-
óskir og færði því sérstakar þakkir
íyrir það, sem félagið hefir gert
fyrir börnin. Ari Kristinsson, sýslu
maður færði félaginu sérstakar
þakkir frá sýsluneind Vestur-
Barðastrandarsýslu, fyrir miklar
og stórhöfðinglegai gjafir til
sjúkrahússins á Patreksfirði. Séra
Tómas Guðmundsson sóknarprest-
ui flutti innilegustu þakkir fyrir
þann hlýhug og sérstakan velvilja,
sem félagið hefir ætíð sýnt kirkj-
unni og málefnum hennar.
í samkvæminu voru tvær konur
gerðar að heiðurstélögum, frú
Sigríður A. Þórarinsdóttir og frú
Ingibjörg Guðmundsdóttir. En
báðar þessar konur •• oru stofnend
ur félagsins og hafa lengst af
verið í stjórn þess og nú síðari
ítrin í varastjórn þess. Þeim voru
afhent heiðursskjöl.
Fyrstu stjórn félagsins skipuðu
fröken Sigríður Sigurðardóttir, for
maður, fröken Sigríður Einars-
dóttir frá Munaðarnesi, ritari og
frú Þóra J. Bjórnsson, gjaldkeri.
Núverandi stjórn félagsins skipa
frú Helga Guðmuaidsdóttir, for-
maður, frú Sigríður O. Hansen
rilari og frú Brynhildur Garðars-
dóttir, gjaldkeri.
Samkvæmið fór mjög vel fram
og allar veitingar voru með mikl-
um myndarbrag.
Fréttaritari.
W.V.V.V.VAV.V.VW.V.V,
iV.V.V.V
,*.wwv.v
-,-,-V.V.V.
I■■■■■■■■■■■■■■■■■
'."..V.V.V.V.V.V.V.V

I ■ ■ ■ ■ I
,vv

..■■■■ ...
Skc' 'ræktin virðist hafa eignaztj
folald, svo lygilegt sem það er. Og
þetta virðist vera lygið folald, og
ekki fara nema villigötur. Nú upp-
hefur það sína raust í Morgunblað-
nu og hneggjar um fjárrækt á villi-
götum. Féð er alltaf að verða rýr-
ara og rýrara, segir folaldið, af því
að það langar til þess, eins og skóg-
ræktina að ljúga öllu, sem það get-
ur á sauðfé.
En svo breytt sé um tón og tal
í þessu efni, þá má segja það, að
erfitt er að taka alvarlega því líka
ritsmíð og hér er um að ræða og
höfundinn er bezt að nefna ekki,
frekar’ en þá, sem náðu í tóbakið í
Akraborgarhúsunum.
Hér er byrjað á einfeldnislegum
bolialeggingum um vænleika fjár-
ins á þessu góða ári. Höfundurinn
fær ekki aðrar fréttir frá bændum
um vænleika fjárins, en hann sé
sæmilegur, í meðallagi og þar fram
eftir götunum. Enginn segir að
hann sé ágætur, og þetta virðist
höfundurinn hafa fyr’ir vísindaleg-
ar niðurstöður um vænleika fjárins.
Á slíkum forsendum eru vísindin
sauðamálinu byggð — botnlaus
kjaftháttur út í loftið.
Þetta er náttúrlega meinlaus, og
þó ekki meinlaus barnaskapur, því
mörgu illu hefur rógurinn á fætur
komið, ejida herðir höfundurinn á
náragjörðinni og segir: „Staðreynd
er það, að undanfarin ár hefur
meðalþungi dilka víðast farið lækk
Orðið er frjálsf:
Skógrækt
Benedikt Gíslason frá Hofteigi:
og sauðfé
andi, en ýmsu er kennt um, tíðar-
fari, vetrarhirðingu eða þrengslum
í haga. Sennilega getur tíðarfarið
haft einhver áhrif frá ári til árs,
en naumast dugir það til að skýra
hinn árlega rýrnandi fallþunga, o.
s.frv.“ Skyldi greinarhöfundi geta
verið sjálfrátt? Opinberar skýrslur
eru til um fallþunga fjárins í land-
inu, sundurgreindar milli dilka,
geldfjár og annars fjár, sem faigað
er í sláturhúsum bænda hringinn í
kringum allt land, og birtar árlega
í Árbók landbúnaðarins, með
fleiri ára samanburði. í Árbók land
búnaðarins árið 1959 stendur eftir-
farandi skýrsla um meðalvigt dilka
í landinu í tólf ár, frá og með 1947:
1947 dilkar 14.07 kg.
1948 — 14.58 —
1949 — 13.46 —
1950 — 14.41 —
1951 — 14.06 —
1952 — 14.59 —
1953 — 14.91 —
1954 — 14.10 —
* 1955 — 14.16 —
1956 — 14.85 —
1957 — 15.04 —
1958 — 14.12 —
Hér eru hinar vísindalegu niður-
stöður um vænleika fjárins, sem
vísindamaðurinn kærir sig ekki
um að nota, og sést á því að ríkari
hefur róghneigðin orðið höfundi
en vísindamennskan. Sýna þessar
tölur ekki undravert litlar sveifl-
ur á vænleika fjárins frá ári til
árs? Og sakar ekki að geta þess, að
árið 1917, er framleiðsla dilkakjöts
í landinu 4,330 þús. kr. en 1958,
9.124 þús. kg. Margar athuganir
um fjárhaldið í landinu má gera í
sambandi við þessar tölur, en þær
ber að gera, þar sem alvarlegar er
unnið að málinu, en hýða strák.
Hér má aðeins spyrja: Er ekki
mál til komið að bændur sæki þá
menn til ábyrgðar, sem fara með
vísvitandi fals og lygi um atvinnu-
veg þeirra? Þekkist það nokkurs
staðar' í siðuðu landi, að opinber
málgögn fari með rakalausa lygi
um atvinnuvegi þjóðarinnar? Eru
íslenzkir bændur svo skaplausir
eða sinnulausir um atvinnuveg
sinn, að idíótar' geti haft það fyrir
sport að niða hann? Aumast er þó,
að til skuli vera opinber málgögn
í landinu, sem virðast flytja með
fögnuði þennan óþverra og ríkisfé
notað í heilar statiónir, til að
stunda atvinnu við í landinu. En
svo kemur að því, sem að mér
snýr, fyrir tvö lítil útvarpserindi
um búskap í landinu. Höfundinum
fer þó eins og þeim í Akraborgar-
húsinu, að dyljast fullkomlega af
því, sem hann er hér að vinna.
Hann ber sinn auð út í myrkrinu
eins og slíkum kempum er títt, en
hér kemur tóbakið:
„Á móti þessu og sérstaklega
þessari síðustu skýringu (skýringu,
þegar búið er að ljúga forsendun-
um!) mæla svo einstaka „snilling-
ar“, sem enn trúa á höfðatöluiegl-
una og lýsa því jafnvel yfir að á ís-
landi sé engin ofbeit, hafi aldrei
verið og geti víst aldrei orðið. En
sannleikurinn er sá, að slíka menn
hefur dagað uppi í hirðingjahugs-
unarhætti fýrri alda. Samkvæmt
svona „fræðimönnum" mundi
lausn vandans vera fóigin í því:
að hafa bara meira fé, því að féð
mundi alltaf skilja eftir sig ein-
hver merki, ef ekki moldarbörð og
deyjandi gróður, þá eina, kannske
tvær eða þrjár pínulitlar klessur,
sem kannske gætu orðið að nær-
ingu fyrir fáein grasstrá, sem svo
næsta kind á eftir gæti étið, og
þannig á það víst að geta gengið
koll af kolli unz komin væri heil
hjörð af „fallegum og feitum“
kindum, gangandi í halarófu og ét-
andi stráin, sem næsta kind á und-
an var búin að bera á“. Hefur
nokkur maður á íslandi nokkurn
tíma hugsað og látið út úr sér aðra
eins endileysu! Og þetta er allt
byggt á vísindunum, sem hann er
búinn að ljúga forsendunum fyrir.
Það er sjálfsagt gaman og kannske
gagnlegt að geta orðið svona
heimskur, þegar á þarf að halda —
svona fróður þegar andinn kemur
yfir mann. Sauðkindin skítur einu
sinni, tvisvar eða þrisvar á ári,
pínulitlum klessum! Og nærir fá-
ein grasstr’á!! Og svo kemur hver
kindin á eftir annari og étur þessi
grasstrá, koll af kolli í halarófu!!!
Það virðist vera að bændur þyrftu
að koma sér upp fjölleikahúsi, þar
semi þeir gætu skemmt sér við að
horfa á apa. Af svona manni má
hafa mikla skemmtun í sveit.
í hinum elztu búreikningum
bænda, og jafnan síðan, var áburð-
urinn undan húsdýrunum metinn
til peninga. Þessi skemmtikraftui
virðist enga hugmynd hafa um á-
burð, en til skamms tíma í sögunn:
í þessu landi, hefur ekki verið urr
annan áburð að r'æða en húsdýra-
áburð, enda skeit þá búfénaðui
oftar en þrisvar mest á ári . Á hús-
Bramhald á 13 síðu. .