Tíminn - 04.01.1961, Side 5

TÍMINN, miðvikudaginn 4. janúar 1961.
5
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN.
Framkvæmdastjóri: Tómas Amason. Rit-
stjórar: Þórarinn Þórarinsson (áb.), Andrés
Kristjánsson, Jón Helgason. Fulltrúi rit-
stjórnar: Tómas Karlsson. Auglýsinga-
stjóri: Egill Bjarnason. — Skrifstofur
í Edduhúsinu. — Símar: 18300—18805
Auglýsingasími: 19523. Afgreiðslusími:
12323. — Prentsmiðjan Edda h.f.
___________________________________________________________1
Takahlekkingar
Það verður augljósara og augljósara eftir því, sem
málin skýrast betur, að ,viðreisnarinnar“ var ekki þörf
og að hún hefur fullkomlega misheppnazt, ef miðað er
við þau fyrirheit, sem gefin voru af feðrum hennar, er
henni var hleypt af stokkunum.
Slíkt þarf ekki heldur neinn að undra. Það er nú
orðið fullljóst, að rökin. sem voru færð fyrir upp'-eisn-
inni, hafa fyrst og fremst verið byggð á talnablekking-
um. Og þessum talnablekkingum er nú haidið áfram til
að reyna að afsanna strand „viðreisnarinnar“.
Ein aðalrökin fyrir víðreisninni voru þau, að úttlutn-
ingssjóður væri svo illa stæður að leggja þyrftí 5% gjald
á útflutninginn 1960 til að bæta upn hallann frá 1959,
en tekjur af gjaldi þessu voru áætlaðar 120 millj. kr.
Nú er upplýst, að sjóðurinn hafi ekki þurft neitt á bessu
gjaldi að halda, heldur hafi haft a. m. k. 40 millj. kr.
tekjuafgang án þess.
En þó talnafalsanir sannist þanmg á höfunda „við-
reisnarinnar“, eru þeir síður en svo af baki dottmr. Nú
er gripið til nýrra talnablekkinga til að afsaka strand
., viðr eisnarinnar “.
Seinasta dæmið um þetta er það að Ólafur Thors
hélt því fram í áramótaræðu sinni, að útflutningsverð-
mætið hefði rýrnað á árinu 1960 um 500 millj. kr.
vegna aflabrests og verðfalls. Samkvæmt þessu áttu
menn að álykta, að útflutningsverðmætið hefði orðið
svona miklu minna en á undanförnum árum og stjórnin
orðið fyrir miklum búsifjum af þeim ástæðum. Sann-
leikurinn er sá, að fyrstu ellefu mánuði ársins 1960
varð útflutningsverðmætið 80 millj. kr. meua en á sama
tíma 1959.
Álíka hrikalegar voru blekkingar Ólafs um aukna
sparifjársöfnun og bætta gjaldeyrisstöðu.
Sannleikurinn er sá, að „viðreismn“ heíur ekki mis-
heppnazt vegna neinna sérstakra erfiðleika, heldur ein-
faldlega af þeirri ástæðu að hún hJaut að þrengia að
framleiðslunni og kjörum almennings Hinn raunverulegi
tilgangur hennar var ekki sá að bæta hlut framieiðsl-
unnar, heldur að endurreisa hér þióðfélag hins gamla
tima — þjóðfélag hinna fáu ríku og mörgu fátæku.
Þetta má hins vegar ekki segjast opinberlega Þess
vegna hefur verið gripið til hinna mestu tamablekkmga,
sem eru þekktar á landi hér Ef til vill verða einhverjir
blekktir um stund, en tainablekkingarnar munu þó reyn-
ast „viðreisninni“ skammgóður vermir til iengdar.
t
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
(
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
(
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
------- -----------ERLENT YFIRLiT ---------------------
Hver var maður ársins 1960 ?
Frelsistaka Afríkuþjót$anna var de Gaulle sérstaklega aS bakka
ÞAÐ ER orðin nokkuð al-
geng áramótavenja margra er-
lendra blaða og tímarita að
velja mann liðna ársins, en þá
er átt við þann mann, sem hafi
öðnim fremur sett svip sinn á
það með starfi sínu og athöfn-
um. Nú eins og áður hafa ýmsir
verið tilnefndir í þessu sam-
bandi, því að ekki eru allir á
einu máli uim gildi atburða eða
störf manna.
Slí'kt mat er líka mikill
vandi, því að gildi og áhrif
atburða, verða oft ekki rétti-
lega metin á árinu, sem þeir
gerast. Atburðir, sem vekja um
stund mikla athygli og þykja
þýðingarmiklir, geta verið
gleymdir eða hálfgleymdir eftir
stuttan tíma. Atburðir, sem
vekja litla athygli, þegar þeir
gerast, geta hins vegar reynzt
hinir þýðingarmestu, þegar
stundir líða fram.
EF LITIÐ er yfir sögu árs-
ins 1960, kennir þar vissulega
margra sögulegra atburða, en
ætla má þó, að flestir þeirra
séu þannig, að þeir muni fljótt
gleymast. Þetta gildir t.d. um
hinn misheppnaða fund æðstu
manna í París, setu Krustjoffs
á þingi S.Þ., U—2-málið o.s.
frv. Nýir atburðir í sambúð
stórveldanna munu brátt setja
þessa atbur'ði ársins 1960 í
skuggann. Hins vegar er enn
erfitt að segja fyrir um áhrif
atburðar eins og kosningu
Kennedys eða þá breytingu,
sem hefur orðið á byltingu
Castros á Kúbu. Kennedy er
enn óskr;ifað blað, en spáir þó
heldur góðu. Breytingin, sem
hefur orðið á byltingu Castros
og fært hefur hann nær komm-
únistaríkjunum, getur orðið
orðið uphaf sögulegra atburða
í Suður-Ameríku, en Castro
getur líka steypzt af stóli fyrr
en varir.
Þannig má rekja þetta lengi
áfram. Örðugleikinn við að
meta gildi atburðanna, byggist
ekki sízt á því, að menn sjá
oftast svo skammt fram I tím-
ann.
ÞEIR ATBURÐIR ársins
1960, sem sennilega eiga eftir
að hafa mesta þýðingu og setja
munu mestan svip á það í sög-
unni, er tilkoma^ hinna mörgu
ríkja í Afríku. Árið 1960 mun
senndega eiga eftir að kallast
ár Afríku í sögunni. Ekki færri
en 17 nýlendur hlutu þá sjálf-
stæði sitt í Afríku. Öll þessi
ríki eru byggð blökkumönnum,
sem höfðu búið að nýlendu-
DE GAULLE
kúgun hvítra manna um lengra
skeið.
Að sönnu má búast við því,
að sumum þessara ríkja muni
farnast misjafnlega. En hvern-
ig, sem framvinda mála verður
í Afríku, er hitt samt víst, að
hlufur Afríku verður hér eftir
annar og miklu meiri en verið
hefur.og að stórt skref hefur
verið stigið til að afnema ný-
lendukúgunina í þeirri heims-
álfu, þar sem hún hefur verið
einna verst. Ái'ið 1960 verður
því stórt ár í sögu Afríku.
í ÞEIM sögulegu atburðum,
sem hafa gerzt í Afríku árið
1960, á einn maður miklu meiri
þátt en nokkur annar. Það er
Charles de Gaulle forseti Frakk
lands.
Langflestar þær nýlendur
Afríku, sem hlutu sjálfstæði á
seinasta ári, hafa áður lotið
franskri nýlendustjórn. Fyrir
frumkvæði de Gaulle var íbú-
um þeirra' gefinn kostur á að
öðlast fullt sjálfstæði, ef þeir
æsktu þess, án þess að því
væru látnar fylgja nokkrar
kvaðir af hálfu Frakka. Niður-
staðan- varð sú, að þessar ný-
lendur kusu frelsið en hafa jafn
framt ákveðið af fr’jálsum vilja
að láta tengslin við Frakka
haldast áfram, a.m.k. fyrst um
sinn.
Sjálfstæðistakan í öllum þess
um nýlendum hefur farið fram
með friðsamlegum hætti. Frakk
ar hafa nefnilega ekki gert neitt
t>l að viðhalda áfram völdum
sínum þar með grímuklæddum
hætti, eins og Belgíumenn hafa
gert í Kongó. Þess vegna hefur
sjálfstæðistakan gerzt jafn frið
samlega í þessum löndum og
hún hefur gerzt með óhugnan-
legum hætti í Kongó.
Það er raunsæi og víðsýni de
Gaulle, sem hér hefur fyrst og
fremst ráðið. Vafalaust hefðu
þessar þjóðir fyrr en seinna
fengið frelsi, en vegna atbeina
hans hefur það orðið miklu
fyrr og kostað miklu minni bar-
áttu en ella.
f ÞEIRRI samkeppni milli
kommúnismans og lýðræðis-
stefnunnar, sem nú stendur yfir
í heiminum, er frelsistaka
frönsku nýlendnanna í Afríku
bezti árangurinn, sem lýðræðis-
sinnar geta bent á af atburðum
ársins 1960. Þeir geta tilfært
hann sem sönnun þess, að vest-
r'ænar þjóðir eru að gefa kúg-
uðum þjóðum frelsi á sama
tíma og kommúnistar reyna
víða að koma kúgunarfjötrum
á þjóðirnar.
Af þeim ástæðum, sem hér
hafa verið greindar, myndi sá,
sem þetta ritar, helzt tilnefna
de Gaulle, ef svara ætti spurn-
ingunni hver væri maður ársins
1960. Þótt sitthvað megi finna
að stjórn de Gaulle heima fyrir,
dregur það ekki úr verki hans í
Afríku. Þess ber líka að gæta,
að de Gaulle býr við óvenjulegt
ástand heima fyrir, þar sem
átökin um Alsír geta hvenær
sem er, leit’t til hinna hættuleg-
ustu átaka.
De Gaulle hefur nú stigið
örlagaríkt skr'ef í Alsírmálinu,
þar sem hann hefur nú hafið
baráttu fyrir því að veita Alsír-
búum sjálfsákvörðunarrétt um
framtíð sína. Þar hefur hann
við ramman reip að draga, því
að þjóð hans er mjög klofin í
málinu og áhrifamiklir aðilar
beita sér gegn honum. De
Gaulle hefur þar enn einu sinni
sýnt, að hann mefur meira að
gera það, sem hann álítur rétt,
en að sækjast eftir ivðhvili til
að geta haldið völdum. Alsír-
málin eru nú tvimælalaust ei't
mesta vandamál hins ve«træna
heims Ef de Gaulle tekst að
leysa það farsæileea. eiga ekki
aðein« Frakkar. heldur vestrm"
ar þjóð'r yfirleitt honum mivi^
þökk að gjalda. Þ.Þ.
)
)
)
)
)
)
)
)
)
•
í
)
)
)
)
)
)
)
)
(
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
f
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
'j
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
/
/
/
f
'/
f
f
Hvað hefði MU.
sagt þá?
Hvað hefði Mbl. sagt í tíð vinstn stjórnarinnar, ef
hún hefði fengið 6 millj dollara óerdurkræft framiag
frá Bandaríkjastjórn eins og núv ríkisstjórn fékk um
áramótin til styrktar .viðreisninni“?
Já, hvað hefði .Mbl. þá sagt um slíka ,,gjöf“, þegar
það kallaði það landsölu ef lán voru tekin i Bandaríkj-
unum með venjulegum skilyrðum?
Ekki væri óeðlilegt að álykta að gjöfum fylgi meiri
kvaðir en lánum.
Þó segir Mbl. nú ekki neitt. Hvað veldur þögninm?
Félagsbréf Almenna
bókafélagsins
Félagsbréf Almenna bóka-
félagsins, 20. hefti, er nýkom
ið út. Efni þess er sem hér seg
ir:
Minnzt er dr. Þorkels Jó-
hannessonar háskólarek'or:
Þá er grein eftir Helga Sæm
undsson um Guðmund Dan
íelsson rithöfund Njörður P.
‘Njarðvik skrifar þátt, er hann
nefnir finnskt ævintýri. Ævar
R. Kvaran grein um leiklistar
mál. Þá er í heftinu dagbók
sr. Gunnars Gunnarssonar í
Laufási, sú er hann ritar, með
an Jörundur hundadagakon-
ungur var hér, en sr. Gunnar
var þá biskupssveinn og fylgd
ist vel með öllu. Hefur Jón
Gíslason búið dagbókina til
prentunar og ritar um ævi-
atriði sr. Gunnars og skýring
ar við dagbókina.
Kvæði eru í ritinu eftir
Hannes Péturson og Jóhann
Hiálmarsson, og allmargar
stökur eftir Kristján Ólafs-
son skrifstofustjóra í Húsavík.
Saga er í ritinu eftir banda-
i ríska nóbelsskáldið William
i Faulkner í þýöingu Kristjáns
Karlssonar. Um bækur skrifa
þeir Benedikt Tómasson,
Njörður P. Njarðvík, Andrés
Björnsson og Þórður Einars-
son.
Þá er tilkynnt um næstu
mánaðarbækur AB, en þær
eru: Febrúarbókin Á strönd-
inni eftir ástralska höfund-
inn Nevil Shute, þýðandi
Njörður P. Njarðvík. Marzbók
in er Hafið alþýðlega fræði-
rit eftir Unnstein Stefánsson.