Tíminn - 05.01.1961, Blaðsíða 9

TÍMINN, flmmtudagmn 5. janúar 1961.
9
i.
Islendingar nútímans hafa gefið
þióð sinni margar og merkilegar
g.íafir til menningar.'egra hagsbóta
fyrir land og lýð. Má þar til nefna
stúdentagarðana, dvalarheimiii
aldraðra sjómanna, berkla- og
vmnuhæli, svo og öll félagsheimil-
in í sveitum landsins og barna-
heimili. Ber allt þetta vott um
stórhug og fórnfýsi fámennrar
þjóðar, sem vill hlua sem oezt að
börnum sínum. En dýrðlegustu og
veglegustu gjafirnar, sem þjóð-
inni hafa verið gefnar, heyra þó
fortíðinni til. Eru það gjafir
þtirra heiðursmanr.a Illuga prests
Bjarnasonar, sem gaf föðurleyfð
sína, Hóla - Hjaltadal, fyrir bisk-
upssetur Norðlendir-ga „fyrir guðs
sakir og nauðsyn heilagrar kirkju“
og Gizurar oiskups ísleifssonar,
sem gaf kirkju íslands föðurleifð
sína Skálholt í Biskupstungum, og
kvað svo á, „að þar skyldi ávallt
vera biskupssetur, meðan ísland
byggðist og kristni ætti að hald-
ast í landina“. Þessar miklu gjafir,
Hólastaður og Skálholtsstaður,
lýstu Ijósi guðs yfir þjóðlíf vort í
a’daraðir og mega því með sanni
kailast hinar tvær miklu ljósa-
stikur á aitari þjóðarinnar, eða
íslenzkrar kristni og sögu.
Kirkjulíf vort og saga varð því
risminna, þbgar erlend máttarvöld
s’ökktu allt i einu á þessum miklu
Ijósastikum þjóðarinnar og lögðu
hir aldagömlu biskupssetur vor
riður, án pess að spyrja þjóðina
raða, enda hefði hún varla gefið
samþykki sitt til þess, hefði hún
mátt sín nokkuð. Breytir það engu
í þessu ef.ii, þó biskupar þeir,
sem í Reykiavík hafa setið, hafi
allir verið mætir menn. Hjarta
þioðarinnar og andi var og er
tengt hinum fomu helgistöðum.
Um þá er lært í öllum skólum
Vígsluhátíö á Hólum.
lærðir sem ieikir, og frændþjóða
vorra á Norðurlöndum hefðu orðið
um andleg mál og velferðarmál
þjóðarinnar og alls mannkyns yfir-
le-tt. Slík-ir samkomur myndu
verða sóttar, því þar bergmálar
saga og kristnj þjóðarinnar . hart-
nær þúsund ár. Mé skilst, að hin-
'ar norrænu frændþjóðir vorar
hafi gefið sínar miklu gjafir til
ei.durreisnar Skálholtsstað, af því
þær' skilja þetta, og vilja gera
anda Skállrolts- og Hólastaöar að
liíandi og starfandi veruleika í
þeim anda eiga þær einnig menn-
ii.garlega mikið að þakka. Hitt er
svo annað mál, að takmörkum
hinna fornu biskupsdæma mætti
breyta, til hagræðis við það sem
hfcntugast er nú á tímum. Mætti
vel hugsa sér að Hólabiskupsdæmi
næði yfir Norður-, Vestur- og
Austurland, en Skálholtsbiskups-
dæmi yfir Suðurland, Skaftafells-
sýslur og Reykjavík, ásamt Kjalar-
ness- og Þorsnessþingi. Hins veg-
ar er ekki nema eðlilegt, að
Reykjavík fái sinn biskup, þegar
Orðið er frjálst
Sigurður Guðjónsson, kennari:
Því ekki aö kveikja á hínum tveim miklu
Ijósastikum íslenzkrar kristni og sögu?
landsins og á heimilunum. Um
tign kristinnar trúar hvort sem
l’.ún birtist í hjartagæzku og bæn-
rækni, læraómi og vitsmunum,
oða baráttuviljanum mikla fyrir
málefni guðs og sjálfstæðj lands
og þjóðar.
II.
I Oft var talað um það áður, að
i ísiendingar sýndu hinum fornu
; biskupssetrum sínum lítinn sóma,
með því að láta þau — og þá
sérstaklega SkálhoL, grofna niður.
En þetta stafaði ekki af skilnings-
• rti á gildi þeirra, heldur af fá-
æ.tt þjóðarinnar. Nú, þegai efni
ciu orðin meiri er-viðreisnin hafin
hið ytra. Hvað vill þá þjóðin að
verði endurreist í Skálholti og að
E.ólum? Hún vill endurreisa þar
s'na fornu og helgu biskupsstóla,
því hún skilur, að með því aukum
vér á andlcga tign þ.óðar vorrar,
guðstrú her.nar og heiður, og mátf
lipnnar til að lifa og starfa í
la.idi sínu, sem sjáifstæð norræn j
kristin menningarþióð. Verkefni
fvrir tvo biskupa er og verður
a"-ið. Fáum vér að lifa í friði í
landi voru, er ekki ólíklega til
getið, að íbúar þess verði nær hálf
milljón eftir einn eða tvo manns-
alora. Geta biskupar þá ekki að-
eins farið venjulegar eftirlits-
ferðir1, heldur og einnig hjálpað
SIGURÐUR GUÐJÓNSSON
prestum sínum við messugerðina
í hinum ýmsu sóknum. Myndu
scfnuðir áreiðanlega hlakka til
si:krar heimsóknar SkálhoRs- og
I-fólabiskups og kirsjusóknin auk-
ast. Þá mætti haiaa kirkjudaga
vor og haust á biskupssetrunum,
þar sem valdir menn þjóðarinnar,
tímar líða, sökum fjölmennisins.
Munu Reykvíkingar þá áreiðan-
í lega hjálpa tO að reisa honum veg-
' legan biskupsgarð, svo að tign
hans sómi sér vel við hlið hinna
jgömlu helgisefra.
I ni.
Sumir tala um, að það yrði of
s dýrt fyrir oss að hafa tvo biskupa.
j Því til má svara, að hafi forfeður
vorir getað kostað tvo, þá ættum
vér, sem nú lifum, ekki síður að
geta gert það. Þá heyrist talað
um, að enginn biskup myndi fást
tii að sitja í Skálholti og að Hól-
um. Það væri of mikið út úr.
Þeim, sem þannig kynnu að hugsa,
má benda á það, að engum íslenzk
um manni er hægt að sýna meiri
iheiður en þann að sitja og starfa
í biskupsembætti á hinum helgu
siöðum, og þarf það ekki frekari
skýringa við, fyrir þá sem eru
af anda Skálholts og Hóla. Hitt
er svo ekki nema sjálfsagt, eins
og. komið heíur fram, að Skálholts-
og Hólabiskupi séu búin búsetu-
skilyrði í Reykjavík og Akureyri,
þann tíma vetrarins, sem örðug-
ast er um samgöngur, ef þess
(FramhaJd a ia siðo
FRA ASGRIMSSAFNI
Senn er a8 Ijúka sýningu á meðan verlS er aS koma fyrir
myndum þeim í Ásgrímssafni, nýrri sýningu, og verSur hún
sem sýndar hafa verið þar síðan
safnið var opnað 5. nóv. síðastl.
Flestar af myndunum hafa ekki
komið fyrir almenningssjónir áð-
ur, og eru þær frá ýmsum tíma-
bilum og stöðum á landinu. Með-
al þeirra eru elztu myndirnar í
safninu málaðar um aldamótin.
Einnig eru á þessari sýningu
nokkrar andlitsmyndir.
Sýningunni lýkur sunnudaginn
15. janúar, en þá verður skift
um myndir. Næst verða sýndar í
safninu þjóðsagnateikningar og
vatnslitamyndir eingöngu.
Safnið verður iokað í vikutíma
opnuð sunnudaginn 22. janúar.
Ásgrímssafn, Bergstaðastrætl
74, er opið alia sunnudaga, þriðju
daga og fimmtudaga frá kl. 13,30
—16 e.h.
Ef skólar eða ferðamanna-
hópar óska að skoða safnið utan
opnunartíma þess, er hægt að
hringja í síma 13644 eða 14090.
Mikiil fjöldi gesta hefur lagt
leið sína í Ásgrímshús síðan það
var opnað. Og áberandi, hve
margir af þeim gestum hafa verið
utan af landi á ferð hér. Einnig
hafa skoðað safnið nemendahóp-
ar í fylgd með kennurum sínum.
Frá Skálholtshátið.