Tíminn - 24.01.1961, Síða 7

TÍMINN, þriðjudagmn 24. janúar 1961.
7
g M CAMMíF 1» ET Tl W»:l
Greiðsluhallinn er ekki afgerandi
um þjóðarhagsagði viðskmráðh.
Fyrstu umræðu um bráða-
birgðalög ríkisstjórnarinnar
um Stofnlánadeild sjávarút-
vegsins var fram haldið í neðri
deild í gær. Gylfi Þ. Gíslason,
Björn Pálsson og Einar Olgeirs
son tóku til máls. Einar hafði
ekki lokið máli sínu, er um-
ræðunni var frestað.
Gylfi Þ. Gíslason taldi að
umræður þær um greiðsluhall
ann í umræð-
unum fyrir
helgina, hefðu
orðið til gagns.
Sagði hann að
ríkisstjórnin
hefði aldrei
gefið rangar
upplýsingar um
greiðsluhall-
ann við útlönd
og aldrei lagt út af tölum í
því skyni að blekkja þjóðina.
Hagfræðideild Landsbankans
og Hagstofan hefðu reyndar
aldrei reiknað út greiðsluhall
ann á sama hátt og ríkisstjórn
in hefði gert, en það væri ekki
nema von, því að afborganir
af erlendum lánum hefðu fyr
ir tiltölulega skömmu farið að
skipta nokkru máli Sagði ráð
herrann að greiðsluhallinn
sem slíkur væri enginn algild
ur mælikvarði á raunveruleg-
an hag þjóðfélagsins og hann
gæti oft verið til mikils góðs
og væri þá ekki mælistika
þess að þjóð lifði um efni
fram. Yfirleitt er nreúðslu-
halli við útlönd með eðlileg-
um hætti, en það er ekki þar
með sagt að hann skipti ekki
nokkru máli. Ekki mætti ótak
markað taka lán erlendis og
skipti í rauninni ekki máli
hvort lánin rynnu til fram-
kvæmda eða eyðslu. Það væri
rétt að yfirleitt hefði þeim
lánum, sem tekin hefðu verið
á undanförnum árum verið
varið til- arðbærra fram-
kvæmda, en þó ekki allt eins
og hinar miklu frystihúsa-
byggingar, en ráðherrann
taldi að sú fjárfesting hefði
ekki skilað nógum arði Enn-
fremur sagði ráðherrann að
þjóðin hefði verið búin að
glata öllu lánstrausti er
vinstri stjórnin fór frá.
Getur launama$u> bygg*?
Ráðherrann sagði að þetta
mætti skýra með því að taka
dæmi af launamanni, sem
vildi byggja sér hús yfir höf
uðið. Fyrir hann skipti ekki
Einkaréttur Ferðaskst.
ríkisins er úreitur
Frumvarp Þórarins Þórarinssonar
Þórarinn Þórarinsson flytur
frumvarp um að afnuminn
verði einkaréttur Ferðaskrif-
stofu ríkisins til að taka á
móti eriendum ferðamönnum.
í greinargerð með frumvarp-
inu segir svo:
Tilgangur frumvarps þessa
er að fella niður einkarét*:
Ferðaskrifstofu ríkisins til að
reka ferðaskrifstofu fyrir er-
lenda menn. Einkaréttur þessi
var veittur fyrir 25 árum os? þá
Dagskrá
DAGSKRÁ efri deildar Alþingis
þriðiudaginn 24. janúar 1961, kl.
IV2 miðdegis.
1. Sementsverksmiðja, frv. — 3.
umr.
2. Sóknargjöld, frv. — 1. umr.
DAGSKRÁ neðri deildar Alþingis
þriðjudagínn 24. janúar 1961, kl.
T/2 miðdegis.
1. Stofnlánadeild sjávarútvegsins. —
Frh. 1. umr.
2. Siglingalög, frv. — 1. umr.
3 Sjómannalög, frv. — 1. umr.
4. Fræðslumyndasafn ríklslns, frv.
— Frh. 2. umr.
5. Ríkisreikningurinn 1959, frv. —
Frh. 2. umr.
miðaður við allt aðrar aðstæð
ur en þær, sem nú eru. Að
dómi margra þeirra, sem bezt
bekkja til, er hann nú orðinn
þröskuldur í vegi þess, að
. nægilega sé unnið að því að
greiða fyrir ferðalögum út-
lendinga hingað. Ferðaskrif-
stofa ríkisins getur líka eftir
sem áður unnið að þessari
starfsemi, þótt fleiri aðilar
geri það einnig. Auk þess hef
ur hún mörgum öðrum mikil-
vægum verkefnum að sinna.
Hér er því ekki verið að tak-
marga neitt verkahring henn
ar. heldur aðeins stuðla að því,
oð fleiri geti látið til sín taka
rx? unnið að því að greiða fyr
ferðalögum útlendinga hing
-ð
Allar bjóðir keppa nú að því
uð greiða fyrir ferðalögum út
i'endinga. enda eru bau víðast
, vaxandi tekjulind. íslendingi
,ar mega ekki láta hlut sinn
hsgja eftir í þessum efnum.
| Fins og nú er komið. mun það
tryggja beztan árangur á
bessu sviði að veita öllum
þeim, sem hafa áhuga og getu
og tækifæri til þess að vinna
sem frjálsieeast að þessum
málum, en hefta ekki framtak
þeirra með úreltum hömlum.
máli hvort hann gæti fengið
lán, heldur með hvaða kjörum
lánið væri, greiðslutími og
hæð vaxta, og hvort það kæmi
heim við það, sem hann gæti
lagt til hliðar af launum sín-
um.
. Varðandi útreikninga ríkis-
stjórnarinnar og yfirlýsingar
áður en viðreisnin var lög-
fest, að þjóðin hefði lifað um
efni fram. Hins vegar væri
það rétt að draga innflutning
skipa, báta og flugvéla frá
greiðsluhallanum til að sjá
hvernig ástandið væri fyrir,
árið 1960. Sagði ráðherrann,
að ríkistjórninni hefði tekizt
að framkvæma áform sín um
að minnka neyzlu og fjárfest
ingu þjóðarinnar og hún
hefði aldrei farið dult með
það eöa reynt að +elja þjóð-
ínni trú um annað.
éjörn Pálsson tók næstur
til máls. Sagði hann að engu
líkara væri en ráðherrann
héldi að hann
væri að tala
við 5 ára börn.
Það væri furðu
legt, að heyra
bennan ráð-
herra. sem set
ið hefði í stjórn
síðastl. 5 ár,
að tala um
greiðsluhallann í bessum
dúr. Þau tvö ár og tvo mán
uði, sem liðnir eru síðan
vinstri stjórnin fór frá völd
um, hafa skuldir þjóðarinnar
stóraukizt og 40% af núver-
andi greiðslubyrði þjóðarinn-
ar er vegna lána, sem. tekin
voru á þeim tíma. 1958 er
greiðslubyrðin var minni en
hún er nú, var hvergi hægt
að fá lán, að því er ráðherr-
ann segir, en nú hins vegar,
þótt greiðslubyrðin hafi stór-
aukizt í tíð núverandi stjórn
ar, segir ráðherrann að nóg
lán sé hægt að fá. Það er
furðulegt að ráðherrann skuli
geta boðið upp á slíka rök-
semdafærslu. Björn sagði aö
hvað sem segja mætti um út-
reikninga ráðherrans á
greiðsluhallanum, þá sleppti
hann gjörsamlega í útreikn-
ingum sínum birgðum útflutn
ingsafurða í landinu. Þær
voru mjög miklar á árunum
1958 og 1959, en á síðasta ári
gekk á þær og það væri veiga
mikið atriði, sem ekki mætti
D-levma, er verið væri að
reikna út raunverulega út-
komu ársins 1960. Afkoman á
bví ári hefði verið hörmuleg,
þrátt fyrir fyrirheit ríkis-
stjórnarinnar um annað og
bað væri engin ástæða fvrir
stiórnina að eleðjast yfir ár
angrinum. Björn sagði að
hessi bráðabiro-ðglög væru tii
bóta og spor í rétta átt og því
væri hann beim hlynntur, en
þau bættu engan vegihn úr
þeim rekstursfjárskorti sem
útgerðin ætti við að stríða.
Frumvarpið fjallaði um að
breyta óreiðuskuldum útgerð-
arinnar í viðskiptabönkunum
í föst lán í Seðlabankanum og
væri það hjálp í bili, einkum
fyrir viðskiptabankana. Hann
væri því hlynntur þessum ráð
stöfunum svo langt sem þær
næðu, en ekki væri eins víst
um það, hvort framkvæmd
þessara laga yrði í alla staði
réttlát.
Vextirnir
Þá skýrði Björn það með
| skýrum dæmum hvílík hringa
j vitleysa, jeins og hann orðaði
það, útreikningar viðskipta-
I og bankamálaráðherra á áhrif
um vaxtahækkunarinnar á
j útgerðina væri, og kvað óskilj
; anlegt hvernig ráðherrann
j gæti hafa fengið út slíkar töl
ur. Sagði hann að útgerðar-
menn hefðu reiknað þetta út
á aðalfundi LÍÚ og þeim hefði
reiknast svo til að vaxtahækk
unin svaraði til upphæðar er
næmi 20 aurum á hvert fisk
kíló og skökkúðu þeir útreikn
ingar aldrei milclu. Ef vextir
væru lækkaðir í það sem þeir j
voru, gætu frystihúsin borg- j
að ca. 10 aurum meira á kíló.
Ef íslenzkur sj ávarútvegur
byggi hins vegar við sömu
láns og vaxtakjör og norskur
sjávarútvegúr, þá fengju.
fiskframleiðendur sem svar-
aði 50 aurum meira fyrir
hvert fiskkíló,' og það munar
sannarlega um minna. — Nú
er hins vegar fé látið safn-
ast fyrir í dauðum sjóðum eng
um til góðs. Þeir sem bera
hita og þunga dagsins í fram
leiðslunni hafa ekki getu til
að leggja fé til hliðar og fé
safnast því ekki fyrir hjá
þeim.
Þá fullyrti Björn, að útgerö
in hefði aldrei grætt á gengis
lækkun, því ef hún hefði gert
það, þá ætti hún að vera stór
rík nú. Sagði hann að allir
(Framhald á 15. síðu)
Ný mál
Þrjú ný írumvörp voru lögð
fram á Alþingi í gær Frumvarp
frá sjávarútvegsnefnd um breyting
á siglingalögum, er það mikill
bálkur og samhljóða frumvarpi,
er flutt var af sjávarútvegsnefnd
á Alþingi ’958, en varð ekki út-
rætt á því þingi. Þá var einnig
lagt fram af sjávarútvegsnefnd
frumvarp um breyting á sjómanna
lögum. Er frumvarpið flutt að
beiðni samgöngumálaráðherra. Þá
var lagt fram frumvarp frá fjár-
hagsnefnd um breyting á lögum
um sóknargjöld og er það flutt
að beiðni kirkjumálaráðherra.
ííver eru vaxtakjör
atvinnuvega þeirra
JjjótSa, er keppa vií okkur um sölu framleiííslu-
vara á erlendum mörkuÖum?
Þórarinn Þórarinsson flytur (
tillögu til þingsályktunar um
vaxtakjör atvinnuveganna. Til
lagan er svohljóðandi:
Alþingi ályktar aö fela ríkis
stjórninni að afla upplýsinga
um vaxtakjör atvinnuveg-
anna hjá þeim þjóðum, sem
íslendingar keppa við á erlend
um mörkuðum, og að vinna
síð'an að því, að vaxtakjör ís-
lenzkra atvinnuvega verði
ekki lakari en vaxtakjör hlið
stæðra atvinnuvega hjá fram
angreindum þjóðum.
Þaö er undirstaða að’ ör-
uggri afkomu þjóðarimiar, að
atvinnuvegir hennar séu sam
keppnisfærir við atvinnuvegi
annarra þjóða. Hið opinbera
verður að gera allt, sem stend
ur í valdi þess að svo megi
vera. í þeim efnum er það
ekki sízt þýðingarmikið, að at
vinnuvegirnir búi við ekki lak
ari vaxtakjör en tíðkast ann-
ars staðar. Mikiö skortir nú á,
að svo sé. Til dæmis um þetta
má geta þess, a'ð Haraldur
Böðvarsson útgerðarmaður á
Akranesi skýrði frá því í Morg
unblaðinu á s.l. hausti, að
fjögur fyrirtæki, sem fást við
útgerð og skyldan rekstur á
Akranesi, mundu greiða 8
millj. kr. í vexti á árinu 1960.
Norsk sjávarútvegsfyrirtæki,
sem hefðu svipað lánsfé und
ir höndum, munu hins vegar
þurfa að greiða af því í mesta
lagi 2—2,5 millj. kr. í árlega
vexti.
Það gefur auga leið, aö slík
aðstaða í vaxtamálum gerir
íslenzka atvinnuvegi ósam-
keppnishæfa. Þess vegna er
hér lagt til, að rikisstjórnin
kynni sér vaxtakjör atvinnu-
veganna hjá þeim þjóðum,
sem helzt keppa við okkur, og
vinni síðan að því, að vaxta-
kjör atvinnuveganna verði
ekki lakari hér en hjá um-
ræddum þjóöum.