Alþýðublaðið - 11.10.1927, Blaðsíða 2

2
A L Þ V Ð u tí A t»I Ð
| ALÞÝÐUBLAÐIÐ \
kemur út á hverjum virkum degi. f
Aígreiðsla i Alþýðuhúsinu við {
Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd. >
til kl. 7 siðd. I
< Skrifstota á sama stað opin kl. >
f 91/*— 10'/a úrd. og kl. 8 — 9 síðd. >
í Simar: 988 (aígreiðslan) og 1294 >
} (skrifstofan). í
| Verðlag: Áskriltajverð kr. 1,50 á >
} mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 {
j hver mm. eindálka.
í Prentsmiðja: Alþýðuprentsmiðjan {
< (í sama hús', sömu simar). >
‘ Réttmætar ávítur.
! ------------------
F>á er menn eru valdir til á-
byrgðarmikiila starfa, þá á auð-
vitað fyrst og fremst að velja þá
þannig, að líkindi séu.til, að þeir
leysi verkið vel og þjóðheillavæn-
lega af höndum. Sá, sem fyrir-
fiam er því andstæður og óvin-
veittur, að eitthvert verk komist
í framkvæmd á þann veg, sem
þjóðinni verður notadrýgst, er ó-
fær til þess að taka að sér for-
ýstu verksins, einkum ef verksvið
hans verður þar með svo viðtækt,
að hann getur komið í veg fyr-
ir, að af framkvæmdum verði.
Þrátt fyrir það getur hann haft
næga þekkingu og verið fær um
að leysa önnur vandasöm verk af
hendi, þar sem hugur hans til
kvæmdðnna er annar eða kemur
ekki að sök. Alkunna er og, að
því meiri vandræði geta stafað af
viðsjárverðum manni, sem hann
hefir meiri þekkingu, ef hann beit-
ir henni til böfs og skaðsemdar.
það var af þessum sökum, sem
Alþýðublaðið vítti. þá ráðstöfun
„Framsóknar“-stjórnarinnar að
setja þjöðnýtingarþrándinn Jón
Þorláksson til þess að rannsaka
stofnun fulikominnar sildar-
bræðslustöðvar á Norðurlandi,
sem ríkið að sjálfsögðulá að reka.
Hins vegar hefir Alþýðublaðið
ekkert á móti þvi, að stjórnin
láti Jón fá einhverja atvinnu við
ktarf, sem hættulaust er að trúa
honum fyrir. T. d. mætti e. t.
v. gera hann að vegagerðarverk-
stjóra, ef á þyrfti að halda. En
nú hef'ir stjórnin falið honum að
framkvæma verk, sem héett er við
að hann véli um, og er þá illa.
Þess vegna vjtti Alþýðublaðið þá
Stjórnarráðstöfun — að makleg-
Íeikum. „Tíminn' vildi láta svo
helta, sem stjórnin væri með þessu
að sýna stjórnmálaþroska sirrn.
Hún tæki ekki tillit til stjórnmála-
skoðana, þegar hún veldi menn
í stööur. Gott og vel! Myndi hún
þá trga Birni Kristjánssyni til að
rannsáka og gera tillögur til al-
þingis um réttarstöðu samvinnu-
félaganna cða tilverurétt og skipu-
lag Samvinnuskólans? — Ætli
j>að?
Það er ekki nema m amlegt, þó
að nýja stjórnin hafi gaman af að
gera formann íhaldsflokksins að
starfsmanni sínum og sendisveini.
En þrátt fyrir það er vítavert, að
hún fórni þjóðþrifamá’i tjl þess að
svaia hégómagirni sinni á þann
hátt. Og því eru ávítur þær, er
Alþýðublaðið hefir veitt henni,
bæði sjálfsagðar og í fylsta máta
réttmætar.
Wýr óiriður.
Dauðadómur yfir menninguna.
Fyrir stuttu héldu brezk verk-
lýðsfélög þing í Edinborg á Eng-
landi. Um 650 fulltrúar mættu á
þinginu, og voru þeir þar um-
boðsmenn 4 ’/a milljóna verka-
manna. Fer hér á eftir útdráttur
úr ræðu þeirri, sem forseti þings-
ins, George Hicks, hélt, og sýn-
ir þessi stutta ræða vel, hvem
hug brezkir verkamenn og jafn-
aðarmenn bera til hernaðarand-
ans, sem gegnumsýrir alla jafnt
innan- sem utan-lands stjórnmála-
baráttu íhaldsmanna og hins svo
kallaða „frjálslynda“ flokks í
Bretland i:
„P öllum löndum er það „yf-
ir“-stéttin, sú, sem hefir völdin
í löndunum, sú, sem ræður yfir
auðæfunum, sem er gegnumsýrð
af svo miklum hernaðaranda, að
næst gengur brjálsemi. Við þekkj-
um öll þessa menn hér á Eng-
laindi, — þessa menn, sem flagga
með „föðurlandsást" og nýlendu-
öfgum framan í verzlunarlýð'inn,
sem gleypir svo við agninu eins
og fiskur í vatni. Þessir menn
leika sér að eyðileggingarverkfær-
um eins og óvita-börn. Því meiri
morðvopn sem þeim tekst að kló-
festa, þess hærra komast þeir í
sínum flokki. Því bétur sem ein-
hverujm þeirra tékst að „plata“
nágiannaþjóðina á hinum svo
nefndu „friðarráðstefnum“, sem
aldrei eru annað en blekkinga-
samkundur á báða bóga, því fleiri
heiðursmerki fær hann að laun-
Tim hjá eettjörð sinni og því fleiri
veizluheimboð fær hann frá kóng-
inum.
Hið stórkostlega blóðbað, er átti
sér stað árin 1914—1918 hefir eigi
verið nægilega stórkostlegt eftir
útiitinu að dæma til þ: ss að kippa
hernaðarandanum upp með rót-
um úr hugum mannanna. Hernað-
aræsingarnar eru að ná hápunkti
sínum nú sem stendur, og það
er ekki nema um tímaspursmál
að ræða, hve nær öllu slær i
efd, og hermdarverkin byrja að
nýju. Lítið atvik getur orðið til
>ess að hleypa öllu í bál og
brand. Við spyrjum hver annan:
Hvenær verður það? Hvenær
byrjar hildarleikiírinn að nýju?
En við, — við þessir jöfnu menn,
sem göngum tii erfiðisvjnnu okk-
ar daglega, — við getum ekki
svarað þessurn spumingum. Alt
er undir duttiungum íhaldsrað-
herrannna komið.
Ég spyr vkkur, vinir mínir!
Hvað hefir starf íhaldsráðherranna
verið? Grannskoðið þá Baldwin,
Chamberlain, Stresemann, Briand,
Lúther og Poincaré! Þetta eru höf-
uð heimsveldanna. Lítið til Ja'p-
an! Horfið til Bandáiikjanna! AIls
staðar logar í hernaðaranda og
hatri. En við vinnum, þrælum, —
þrælúm og vinnum.
Er heimurinn geðveikrahæli ? —
Nei, ekki er hann hœli, heldur er
hann stofnun, þar sem menn eru
gerðir geðveikir!
Það er kominn tími til, að við
tökum völdin af hernaðarvitfirr-
ingunum. Hin skipulagða verk-
lýðshreyfing um heim allan verð-
ur að sameinast í baráttunni fyr-
ir því að gera auðvaldsherrana
óskaðlega, því að þeir eru eins
og vitfirtur maður með hárbeitt-
an kuta í hendi á barnaheimili.
Það er máttur- hins vihnandi
fjölda, sem getur bjargað heim-
inum. En spurningin er: Gerir
hann það? Það er svo mikið at-
riði, að fjöldinn skilji baráttu jafn-
aðarmanna. En verum vongóðir,
félagar! Það er mín bjargfasta
sannfæring, að það standi á úr-
slitahríðinni. Kúguðu þjóðirnar
eru að rísa gegn drottnum sín-
um," og hinn þrælandi fjöldi og
eignalausi er að befjast handa.
Vér erum fulltrúar 4 milljóna og
500 þúsund manna. Það er stór
og st&rkur her. Hann er reiðu-
búinn. ' Vér berum framtíðina á
herðum vorum, og vér, brezkir
verkamenn, álftum hinn ríkjándi
hernaðaranda vera skerðing og
misþyrming á menningu vorri, og
ef til ófriðar drégur, er hann
dauðadómur yfir henni.
Göngum til starfans, bræður!
Fyrir frelsi, jafnrétti og bræðra-
lagi skal starf vort hafið hér í
dag."
Séra Ragnar E. Kvaran melðist
í „Heimskringlu“ frá 17. ágúst
er frá því skýrt, að séra Ragnar
E. Kvaran haf.i meiðst af völdum
bifreiðarslyss. Vildi það til með
þeim hætti, að bifreið, sem séra
(Ragnar var í með öðru fólki, valt
í3t Rf vegi og ofan í skurð all-
djúpan. Vildi farþegunum það til
lífs, að bifreiðinni hvolfdi eigi aJ-
veg, og komust þeir því úr henni.
Séra Ragnar Kvaran meiddist
nokkuð á hofði og á hægra fæti,
en kona nokkur, er einnig var í
bifreiðinni, fékk mikið högg á höf-
uðið. Þegar gert hafði verið við
sárin, voru þau ferðafær.
Khöfn, FB., 8. okt.
Alþýðuherinn vinnur á i Kína.
Frá Lundúnum er símað:
Shanghaiherinn vinnur nú stöðugt
á gegn Norðurhernum kínverska.
Þó æt'a menn eigi að miklar líkur
séu til þess, eins og sákir standa,
að Norðanmenn láti Peking ganga
sér úr greipum.
Khöfn, FB., 9. okt.
Kona syndir enn yfir Ermar-
sund.
Frá Lundúnum er símað: Ensk-
ur kvenmaður, Miss Gleitze, hefir
synt, yfir Ermarsund.
• Khöfn, FB., 10. okt.
Frá Balkanskaerunum.
Frá Berlín er símað: Horfumar
á Balkanskaganum virðast vera
betri. Stjórnin í Búlgaríu heíir
lýst yfir ófriðarástandi í þíeim hér-
uðum, sem næst liggja Júgóslafiu,
í þeim tílgangi að koma í veg
fyrir að Makedoníumenn ráðist á
Júgóslafíu.
Bretar vingast við Spánverja.
Frá Lundúnum er símnð: Ri-
vera einræðisherra á Spáni hefir
sagt, að Chamberlain hafi stungið
upp á því á Malorcafundinum á
dögunum, að Spánn láti af hendS!
spánverska Marokko til Frakk-
lands, en Chamberlain taki að sér
að útvega Spáni viðunandi endur-
gjald. Segir Rivera, að Spánn
muni íhuga uppástunguna. Enn
fremur kveðst Rivera búast við
því, að England og Spánn geri
með sér bandalag. ■
Heimköllun sendiherra.
Frá París er simað: Fregn hef-
ir borist um það frá Moskva, að
ráðstjórnin rússneska haíi ákveð-
ið að kalla Rakovski sendiherrá
heim frá Frakklandi.
Bm Ríkarð JóBsson
listamann hefir þýzki málarinn
Theodor Wedepohl (í Berlín), sem
hér dvaldist fyrir nokkru, ritað
grein í þýzkt tímarit, „Die Bil'd-
hauerei‘“ (,,Myndhögg\'aralistin“).
Er greinin birt fremst í ritinu, ög
fylgja margar myndir af ýmsum
Iistaverkum Ríkarðs. í greininni
lýsir greinarböfundur bæði lista-
rnanninum sjálfum og verkum
hans og dáist mjög að listfengi
hans og hagleik. M. a. segir hann,
að varla nokkur Islendingur hafi
annað eins vald og Ríkarður á því
að lýsa í mynd athöfninni, en
það sé mæiikvarði á skilning
listamanns á formi, og í mansna-
myndum Rjkarðs komi fram mík-
ill hagleikur á líkingu í sambandi
við leikandi gamansemi og and-
ríka mannlýsingargáfu. Allítarlega
lýsir Wedepohl prófessor tré-
skurðarlist Rikarðs, einkumi
skreytingum hans á ýmsum nytja-
og skraut-gripum, er séu af ram-
íslenzkum toga spunnar, og í því
sambandi getur hann um mynd-
skurðarskóla Ríkarðs, sem sé eig-
inlega eini Ijstaskólinin á Islandi,
en Ríkarður sé einkar-vel fallinn
til forstöðu slíks skóla sakir níns
trausta og einlæga eðlisfars síns.
I tímariti norrænna manna í
Bandaríkjunum hefir Þórstína
.Jackson einnig birt greín um Rík-
arð og list hans með allmörgum
myndum af verkum hans.