Tíminn - 25.01.1962, Síða 7

Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Tómas Árnason Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason. Frétta-
ritstjóri: Indriði G Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas
Karlsson Auglýsingastjóri: Egill Bjarnason. Ritstjórna'rskrifstof-
ur í Edduhúsinu; afgreiðsla, auglýsingar og aðrar skrifstofur
Bankastræti 7 Simar: 18300 — 18305. Auglýsingasími 19523. —
Afgreiðslusími 12323. — Prentsmiðjan Edda h.f. —
Askriftargjald kr 55 á mán innan lands. í lausasölu kr. 3 eint.
Stefnan í verka-
iýðsfélögunum
í blöðum Sjálfstæðismanna hefur undanfarið mátt lesa
Öðru hvoru áskoranir til Framsóknarmanna um að fylkja
sér þar við hlið stjórnarsinna. Þetta hefur ekki sízt verið
rökstutt með því, að Framsóknarrnenn hefðu ekki ólík
viðhorf og stjórnarsinnar til utanríkismála.
í tilefni af þessu er rétt að taka það fyrst fr^m, að það
á ekki að vera neitt aðalverkefni verkalýðsfélaganna að
fjalla um utanríkismál. Þau mál heyra fyrst og fremst
undir þá fulltrúa, sem þjóðin velur sér á Alþingi og í
ríkisstjórn. Menn með ólíkar skoðanir í utanríkismálum
hafa líka.oft haft náið samstarf í verkalýðshreyfingunni.
Þannig áttu Sjálfstæðismenn drýgstan þátt í því að hjálpa
kommúnistum þar til valda og brjóta yfirráð Alþýðu-
fiokksins á bak aftur, þótt ýmsir forkólfar Sjálfstæðis-
flokksins væru hrifnir af Hitler á þeim tíma, en kommún-
istar dönsuðu kringum Stalin. Þessi samvinna Sjálfstæðis-
manna og kommúnista hefur átt sér stað öðru hvoru síðan
og er þess skemmzt að minnast, að sumarið 1958 stóðu
Bjarni Benediktsson og Einar Olgeirsson hlið við hlið í
verkfallsbaráttu.
Aðalhlutverk verkalýðsfélaganna á að sjálfsögðu að
vera það að vinna að kjaramálum félagsmanna sinná.
Þau mál eru vissulega þannig fallin, að um þau ætti að
geta verið samstarf, þótt menn hafi ólík viðhorf til ríkis-
stjórna í það og það skiptið. Þetta fer þó eftir því, hvort
menn setja hagsmunamálin ofar pólitískum sérsjónarmið-
um eða öfugt.
í Stéttarsambandi bænda hefur tekizt allgott samstarf
milli Framsóknarmanna og Sjálfstæðismanna, þótt flokk-
ar þeirra hafi ekki átt samleið um ríkisstjórn. Þetta bygg-
ist á því, að þar hafa flokkssjónarmiðin verið látin víkja
fyrir stéttarsjónarmiðunum.
Á sama hátt ættu stjórnarsinnar og stjórnarandstæð-
ingar að geta staðið saman í verkalýðsfélögunum, ef póli-
tísk flokkssjónarmið væru ekki látin standa í veginum.
Stefnan, sem verkalýðssamtökin eiga að geta staðið
saman um nú, er næsta augljós. Á síðastl. sumri náðist
samkomulag við atvinnurekendur um mjög hóflega
kauphækkun, er sannanlegt var, að atvinnuvegirnir
gátu vel risið undir. Þessa kjarabót eyðilagði ríkis-
stjórnin með gersamlega ástæðulausri gengislækkun.
Aðalbaráttumál verkalýðssamtakanna nú hlýtur því að
vera það að koma kaupmætti launa í ekki lakara horf
og hann var í fyrir gengislækkunina. Alþýðusamband
íslands hefur bent á færar leiðir til þess að ná þessu
marki nú þegar, án teljandi kauphækkana. Það stend-
ur á ríkissfjórninni að svara þessum tillögum.
Hér er tvímælalaust að ræða um inesta og stærsta hags-
munamál félagsmanna verkalýðsfélaganna í dag. Um það
ættu þeir að geta staðið saman, án tillits til þess hvort
þeir séu stjórnarsinnar eða stjórnarandstæðingar, ef þeir
meta réttmæt hagsmunamál sín meira en annarleg flokks-
pólitísk sjónarmið. Það er illt verk og óþarft að draga at-
hyglina frú þessu meginmáli með því að hefja deilur i
verkalýðsfélögunum um meira óviðkomandi mál.
Viðhorf Framsóknarmanna til samstarfs við einn eða
annan i verkalýðshrevfingunni mun að sjálfsögðu mark-
ast af afstöðunni til framangreinds meginmáls. Það væri
vissulega ástæða til að fagna því, ef hægt væri að ná við-
tæku samstarfi í verkalýðshreyfingunni um friðsamlegan
framgang þessa máls, en slíkur árangur myndi áreiðan-
lega nást, ef staðið væri nógu vel saman.
tmi
Svarti einræðisherrann á Haiti
Bandaríkin vilja iosna við hann, en vita ekki, hvað tekur við
UNDANFARIN misseri hefur
athygli manna mjög beinzt að
tveimur ríkjum, sem eru á eyj-
um milli Suður-Ameríku og
Norður-Ameríku. Þessi ríki eru
Kúba og Dominikanska lýðveld
ið. Þeir stjórnmálaatburðir,
sem þar hafa gerzt, hafa vakið
mikla athygli, enda enn ekki
sýnt, hvaða afleiðingar þeir
geta haft.
Atburðirnir á Kúbu og í
Dominikanska lýðveldinu hafa
orðið til þess, að þriðja ríkið
á þessum slóðum, Haiti, hefur
horfið mjög í skuggann. Ýmsir
kunnugir telja, að þaðan kunni
þó að mega vænta verulegra tíð
inda áður en langt um líður.
Þar hefur brotizt til valda ein-
ræðisherra, sem gefur þeim
Castro og Trujillo ekkert eftir
í harðstjórri og ólýðræðislegum
vinnubrögðum. Þrátt fyrir það
er hann ekki talinn fastur í
sessi, enda hefur fáum haldizt
lengi á völdum á Haiti.
HAITI og Dominikanska lýð-
veldið eru á einu og sömu eyj-
unni, Hispaniola. Spánverjar
komu þangað fyrst 1492 og sett-
ust síðan að á þeim hluta eyj-
arinnar, þar sem nú er Domini-
kanska lýðveldið. Þeir héldu síð
an yfiriáðum þar fram á 19.
öld. Frakkar stofnuðu hins veg-
ar nýlendu á 17. öld, þar sem
Haiti er nú og fluttu þangað
hlikið af svertingjum frá Af-
. ,Þeir brutust undan yfir
’ ráðum Frakka 1804 og stofnuðu
þar lýðveldi, er um skeið náði
einnig til Dominikanska lýð-
veldisins. Haiti er eina ríki
Ameríku, þar sem svertingjar
eru í yfirgnæfandi meirihluta
og franska er aðalmálið. f Dom
inikanska lýðveldinu er yfir-
gnæfandi meirihluti íbúanna af
spönskum ættum og þar er
spænska aðalmálið. Domini-
kanska lýðveldið var aðskilið
frá Haiti 1865 og hefur síðan
verið sjálfstætt ríki. Þar hafa
framfarir orðið miklu meiri en
á Haiti.
íbúar í Dominikanska lýð-
veldinu eru um 3 millj., en um
4 millj. á Haiti.
STJÓRNARFAR hefur jafnan
verið mjög óstöðugt á Haiti og
valdamönnum þar oft steypt úr
stóli með blóðugri byltingu. Á
árunum 1910—1915 voru þar
fimm forsetar og mátti heila
að allt væri þar í uppla-.isn.
Svipað ástand ríkti þá í Domini
kanska lýðveldinu. Bandankin
ákváðu þvi, að taka að sér
stjórn á báðum ríkjunum til
bráðabirgða. f Dominikanska
lýðveldinu létu Bandaríkin af:
ur af stjórninni 1924, en ekki
DUVALIER
fyrr en 1934 á Haiti. Næstu 20
árin var nokkurn veginn skap-
legt stjórnarfar á Haiti. Arið
1956 var löglega kjörnum for-
seta steypt þar úr stóli og
næsta árið urðu þar stjórnar-
skipti fimm sinnum. í septemb
er 1957 fóru þar fram forseta-
kosningar og náði kosnmgu lítt
þekktur læknir, Francois Duval
ier. Sigur sinn átti hann pví að
þakka, að herinn studdi kosn-
ingu hans. Það studdi og að
sigri hans, að hann er blökku-
maður.
í FYRSTU hugðu menn heldur
gott til stjórnar Duvalier, því
að hann hafði verið vel látinn
sem læknir og ekki sýnt sér-
stakt ráðríki. Þetta breyttist
hins vegar brátt eftir að hann
kom til valda. Hann byrjaði á
því að tryggja sér full yfirráð
yfir her og lögreglu og hefur
síðan beitt þeim miskunnar-
laust gegn andstæðingum sín-
um, er ýmsir hafa verið fang-
elsaðir, hraktir úr landi eða
barðir og limlestir. Stjórn hans
er nú talin ein mesta harð-
stjórn, sem sögur fara af á þess
um slóðum, og er þá alimikið
sagt.
Kjörtímabil Duvalier átti að
renna út á næsta ári og mátti
hann þá ekki bjóða sig fram
aftur samkvæmt stjórnar-
skránni. Duvalier hefur nú séð
ráð við þessu. Á síðastliðnu ári
fóru fram þingkosningar á
Haiti. Aðeins einn frambjóð-
andi var í hverju kjördæmi. Á
atkvæðaseðlinum stóð nafn
frambjóðandans til þingsins
og auk þess í annarri línu: Du-
valier forseti. í fyrstu skildu
menn ekki af hverju nafn Du-
valiers var á seðlinum. Eftir
kosningar kom hins vegar skýr
ingin. Þá var hátíðlega tilkynnt,
að Duvalier hefði veiið endur-
kjörinn forseti næsta kjörtíma--
bil eða til sex ára.
Fyrir kosningarnar hafði ekk-
ert verið tilkynnt um, að for-
setakosningar ættu að fara
fram samtímis þingkosningun-
um, enda voru rösk tvö ár eftir
af kjörtimabili Duvalievs.
BANDARÍKJAMENN haía
miklar áhyggjur af stjórnarhátt
um Duvaliers, því að óbeint
stjórnar hann á ábyrgð þeirra,
því að hann myndi fljótt steyp-
ast úr stóli, ef Haiti fengi
ekki mikla efnahagslega aðstoð
frá Bandaríkjunum. Bandaríkja
menn vilja áreiðanlega gjarnan
losna við hann, en hika við, því
að ekki er víst, hvað kemur í
staðinn. Vel gæti farið svo, að
íylgismenn Castr'o fengju þá
tækifæri til að hrifsa v ildin,
en jarðvegur fyrir þá er vafa-
Iaust góður á Haiti. Fátækt og
menntunnrleysi er þar meira en
í nokkru öðru landi Am -íku
Af hálfu Duvaliers er fárt raun
hæft gert til að ráða bót á
þeim vanda. Hann ver mestu af
aðstoð Bandaríkjanna íil að efla
lögregluna og herinn.
Aðeins tiltölulega mjótt sund
aðskilur Kúbu og Haiti. Ástar.d
ið á Haiti er ein af ástæðunum
til þess, að Bandaríkjamenn ótt-
ast að áhrifin frá Castro
geti fljótlega breiðzt út, ef ekki
tekzt að vinna bug á honum hið
fyrsta. Þ. Þ.
Haiti og Dominikanska iýóveldiö
Sunnudaginn 21. janúar s. 1.
efndi Einar Sturluson tenórsöngv-
ari til söngskemmtunar í kirkju
óháða safnaðarins með aðstoð dr.
Hallgiíms Helgasonar.
Tenórrödd Einars er ekki mjög
mikil, en alljöfn og getur verið
áferðarfalleg á hærri tónum.
Lægra svið raddarinnar er aftur á
móti hljómminna, og vill þá stund
um örla á óhreinum tónum.
Efnisskráin, sem var breytlleg
og vel samsett, hófst á „Panis
Angelicus'* eftir César Franck, þá
fylgdi hugnæmt sálmalag, „Liebst-
Söngskemmtun
Einars Sturlusonar
er Herr Jesus", eftir J. S. Bach,
fallega flutt
Útsetningar dr. Hallgríms Helga-
sonar á 3 islenzkum lögum voru
ágætar, og má sérlega geta um
íslenzka þjóðvísu, „Grátandi kem
ég“, sem söngvarinn fór mjög vel
með.
Var þá komið að ljóðasöngnum
á efnisskránni, og var hið fagra
lag „Nacht und Traume" eftir
| Schubert alláheyrilegt í meðför-
um Einars.
Auðheyrt var. að söngvarinn
hefur lagt mikla vinnu og unnið
af alúð og vandvirkni við efnis-
skrána. og er það vel.
i Dr. Hallgrímur Helgason aðstoð-
aði með festu og vandvirkni.
I U. A.
TÍMINN, fimmtudaginn 25. janúar 1962.