Tíminn - 09.03.1962, Blaðsíða 6

NNOFRETTIR
Ætla aö skera atvinnuaukningar
EKl
féð niður um meira en he
Frumvarpið um atvinnubótasjóð
var til 3. umr. í neðri deild i gær.
G-'sli Jónsson, framsögumaður
mhl. fjárhagsnefndar, sagði nefnd-
ina hafa tekið breytingatiilögur
Framsóknarmanna til athugunar
og lagt til að þær yrðu allar felld-
ar, en Gísli hafði óskað eftir að
þær yrðu teknar aftur til 3. umr.
til þess að nefndin gæti hugað
að þeim.
Eysteinn Jónsson sagði það
ekkert nýmæli, að veitt sé fé til
atvinnuaukningar í landinu eins
og þetta frumvarp gerir ráð fyrir.
Á4 fjárlögum hefur verið ákveðið
fé til þessa verkefnis í meira en
áratug og nemur atvinnuaukn-
ingarféð samtals um 100 milljón-
um króna og er það ekkert smá-
ræði. því að allt annað verðlag
hefur ríkt á undanförnum árum
en nú ríkir. — Þetta fjármagn
hefur mest allt verið lánað félög-
um og einstaklingum í sjávar-
plássum úti um land til að koma
upp atvinnurekstri eða auka þann
sem fyrir hefur verið. Atvinnu-
aukningarféð hefur komig sem
lánsfé til viðbótar lánsfé, sem við
komandi aðilar hafa getað aflað
að öðrum leiðum. Það hefur því
verið eins konar áhættufé ríkis-
ins í atvinnurekstri sjávarpláss-
anna til uppbyggingar, framfara
og framleiðsluaukningar. Þetta
fjármagn hefur orðið að stórkost-
legu og ómetanlegu gagni og átt
ævintýralegan þátt í uppbyggingu
atvinnuveganna og leyst úr dróma
framtak og elju fjölmargra ein-
staklinga. í krafti þessa fjár hafa
fjölmargir ungir og dugmiklir
sjómenn geta eignazt báta og gert
út sjálfir og moka nú afla í þjóð-
arbúið. Þetta atvinnuaukningarfé
hefur oft algerlega riðið bagga-
muninn um það, að unga fólkinu
tækist að ryðja sér braut inn í
framleiðsluna og atvinnurekstur-
inn.
Árið 1957 var á fjárlögum veitt
15 milljónum króna til atvinnu-
aukningar, 1958 13.5. 1959 14.2
og 1980 14.5 milljónum. Á fyrsta
heila ári viðreisnarinar er þetta
framlag til uppbyggingarinnar og
jafnvægis í byggð landsins hins
\egar lækkað um þriðjung niður í
10 milljónir á sama tíma og stofn
kostnaður var aukinn stórkost-
lega.
Atvinnuaukningarstarfsemin hef
ur verið í fullum gangi þótt ekki
hafi verið um sérstaka löggjöf að
ræða. Nú hefur verið samig frum-
varp um þetta. Aðalefni þess og
það sem fyrst og fremst skiptir
máli er að nú á að lögfesta þessa
lækkun á atvinnuaukningarfénu,
þ.e. lögfesta 10 millj. króna há-
marksframlag. Með þessu frum-
varpi er því í raun og veru verið
að skera niður framlagið um
meira en helming. Slík bylting
hefur orðið í verðlagi, að 10 millj.
ónir svara til 6—7 milljóna 1957
og 1958, en þá var veitt 13.5 til
15 milljónum til þessara þarfa.
Innkaupsverg véla hefur hækk-
ag um 90% síðan 1958. Skip og
bátar hafa hækkað um 70—90%
og húsbyggingar a.m.k. um 26%
eða stofnkostnaður að meðaltali
um 67%. — Meg þessu frum-
varpi á því að draga stórlega úr
þeim stuðningi, sem hið opinbera
hefur vei.tt atvinnulífi í sjávar-
plássum og sem tvímælalaust hef-
ur haft mesta þýðingu þeirra að-
gerða, er beinzt hafa í sömu átt
Meirihluti fjárhagsn. hefur ekki
talið sér fært að fylgja tillögum
um að hækka framlagið í 25 millj
ónir árlega, sem er mjög í hóf
stillt og miðast við það eitt, að
halda í horfinu frá því sem var.
Nýtt 75 tonna eikarskip kost-
aði 1958 um 3 milljónir. Fiski-
málasjóður lánaði tvo þriðju kaup
verðsins til 20 ára með 4% vöxt-
um. Þeir sem í bátakaupum stóðu.
þurftu því 1958 að leggja fram
1 milljón og hluti þess framlags
var atvinnuaukningarfé. — 75
tonna eikarbátur kostar nú um 5
milljónir eða 2 milljónum meira.
Fiskimálasjóður lánar enn tvo
þriðju en aðeins til 15 ára og með
6j4% vöxtum. Kaupandi verður
nú að afla sjálfur beint 1.660 þús.
eða tæpl. 700 þús. kr. meira en
1958 og aðeins örlítill hluti þess
getur orðið atvinnuaukningarfé,
þar sem 10 milljónir hrökkva nú
skammt. — Þetta sýnir, hve erfitt
þag er orðið fyrir nýja menn,
unga fólkið, að komast inn í fram
leiðsluna, en mjög mikilvægt er
að svo verði áfram sem hefur ver
ið, að dugmiklir, ungir sjómenn
geti brotig sér braut til beinnar
þátttöku í atvinnurekstrinum. Það
verður sjávarplássunum' stórkost-
legur hnekkir, ef ókleift verður
gert að ná saman því fjármagni,
sem til atvinnurekstrarins nú
þarf. Fjárfesting í nýjum fyrir-
tækjum hlýtur því að dragast stór-
lega saman — eða að þag verða
fjársterkustu aðilarnir í landinu,
sem taka við af hinum mörgu og
bendir margt tii þess að svo muni
verða, þar sem menn eru þegar
farnir að missa þau atvinnutæki,
sem fyrir eru, í hendur stórlaxa
Meira að segja allra dugmestu
menn, sem hafa lagt allar eignir
sínar að veði til að geta eignazt
atvinutæki, missa þau nú yfir til
þeirra, sem meira hafa umleikis.
Hákarlarnir verða í kjölfarinu og
grípa eignir þeirra, sem verða
fyrir svo þungum höggum að þeir
verða að sleppa þeim. Þannig .fer
þegar hið opinbera hættir að
veita einstaklingsframtaki hins
vinnandi fólks stuðnings.
Gíslj Guðmundsson sagði að lít-
ið hefði komið út úr athugun
meirihl fjárhagsnefndar á breyt-
ingatillögum, þar sem tillögurnar
hefðu ekki að neinu leyti verið
teknar til greina. Meirihl. vill ekki
fállast á að breyta nafni'sjóðsins
og kenna hann vig jafnvægi í
byggð landsins og framleiðslu-
aukningu. Hann vill ekki fallast á
að framlag til sjóðsins verði hækk-
að úr 10 milljónum í 25 til að
halda í horfinu árlegum framlög-
um til jafns vig þag, sem áður
hefur verið. Hann tekur afstöðu
gegn breytingatillögu minni um að
starfsemi sjóðsins skuli fyrst og
fremst beina að verkefnum f þeim
byggðarlögum, þar sem fólki hefur
fækkag eða um hlutfallslega fólks-
fækun hefur verið að ræða miðað
við hejldarfólksfjölguw. Þannig
vill meirihl, ekki binda starfsemi
þessa sjóðs vig að stuðla að jafn-
vægi í byggð landsins.
Ef sú þróun heldur áfram til
aldamóta, sem verig hefur síðustu
20 ár, verður þá svo komið að
Reykjavík og næsta nágrenni mun
hafa 360 þús íbúa, en i öðrum
landshlutum búa aðeins um 30
þús. manns. Þannig verður ísland
orðið ag borgríki á litlum bletti
í stóru landi, en meginhluti lands
ins sem næst óbyggður, eða þar
■álíka margt fólk eins og eftir
mannfellinn í stóru-bólu. — Sú
þróun yrði áreiðanlega engum til
góðs, a.m.k. ekki fslendingum, og
það er hryggilegt að meirihluti
Alþingis skuli vera sinnulaus um
þessi mál og atvinnui ukningar-
starfsemin gerð ag sýndarmáli. —
Fólksfjölgunin hlýtur að sjálf-
sögðu að verða mest þar sem þétt-
býlast er, og þess vegna verður
að efla atvinnulífið í þéttbýlinu,
en því á ekki að blanda saman
við þær ráðstafanir, sem sérstak-
lega eru gerðar til ag stuðla að
jafnvægi í bygg landsins, en mér
er spui-n hvenær er að vænta
fólksfjölgunar í dreifbýiinu, þeg-
ar allar hinar stærri framkvæmdir
eru bundnar við þéttbýlið?
Þá kvað Gísli nafn sjóðsins, at-
vinn tfrótasjóður, villandi. f því
WWWBMBR-HaKlBi
STEFNA RÍKiSSTJÓRNARINNAR í SKATTAMÁLUHfi ERi
Neyzluskattar komi
/ staB beinna skatta
f ræðu, sem Sigurvin Ein-
arsson hélt í efri deild í gær
við 2. umr. um skattafrum-
varp ríkisstjórnarinnar, sagð
ist hann mótmæla hinni stór-
kostlegu hækkun á skattfrjáls-
um iðgjöldum fyrirtækja til
atvinnurekendafélaga, sem
frumv. kvæði á um, en fyrir-
tækjum væri að sjálfsögðu
heimilt að greiða það sem
þeim sýndist.
Sigurvin benti á, að ekki
sæist á fri teivarpinu, hvað
væri átt við með hugtakinu
„fastafjármunir“, en skv.
frumvarpinu má meta „fasta-
fjármuni" til endurkaupsverðs.
(Ólafur Björnsson sagði, að
„fastafjármunir“ væru: hús,
skip, vélar, áhöld o. f.l). —
Sigurvin taldi engar Iíkur til að
sparnaður yrði á framkvæmd
skattalaganna, þ.e. skattheimt
unni, með niðurfellingu skatta
nefnda og fl. og taka í stað
upp skattumdæmi með skatt-
stjórum og undirskattstjórum
í hverjum hreppi. Þvert á móti
virtist allt benda til þess, að
kostnaður við skattheimtuna
myndi stóraukast.
Sigurvin taldi orðalag á á-
kvæðum frumvarpsins um end-
urkaupsmat með öllu óviðun
andi oig svo loðið, að það gæti
auðveldlega þýtt allt annað en
Ólafur Björnsson sagði að það
ætti að þýða. Þá væri nauð-
synlegt að setja reglur í lögin
sjálf um framkvæmd endur-
kaupsmatsins, því að ella væri
hætta á ósamræmi.
Forsvarsmenn frumvarpsins
rökstyðja nauðsyn á skatta-
lækkun fyrirtækja með því að
skattsvik hafi átt sér stað, en
muni hverfa við skattalækkun-
ina. Sigurvin spurði: Hvað
hafa þá fyrirtækin gert við þær
skattsviknu npphæðir, sem
áttu að koma í ríkissjóð, en
komu ekki? Hafa þær þá ekki
verið notaðar til afskrifta á
eignum, eða til endurnýjunar
á vélum og tækjum? Þarf þ'á
að bæta fyrirtækjunum til?
— Sigurvin taldi enga þörf á
lagabreytingum um afskriftir
þeirra eigna, sem hér eftir
myndast, því að þær verða
afskrifaðar í samræmi vig nú
verandi verðlaig.
Þá taldi Sigurvin mjög hall
að á samvinnufélögin í Iandinu
með því, að lækka varasjóðs
framlag þeirra úr 33%% í
25% samtímis og framlag hluta
félaga er hækkað úr 20% í
25%, og að samvinnufélögin
skuii ekki eiga að fá að njóta
nokkurs á móti því að hluta-
félög fá stórhækkaða skatt-
frjálsa arðsúthlutun af jöfn-
unarhlutabréfum, en um þau
er ekki að ræða hjá samvirtnu
félögum. Hækkað mat á eign-
um samvinnufélaga sýnir á
pappírnum, ei.gnaaukningu, sem
síðan veldur hækkun á eigna-
útsvörum, en hlutafélög geta
hins vegar hækkað hlutaféð á
móti eignaaukningu, svo að
niðurstaðan á efnahagsreikn
ingum hlutafélaga verður ó-
breytt eftir sem áður.
Sigurvin mótmælti að lokum
þeirri heildarstefnu, sem '
frumvarpi þessu birtist, sem
væri að afnema beina skatta,
sem eru léttbærastir og rétt-
látastir, en auka j staðinn
neyzluskatta, þ.e söluskatta
veltuútsvör og fl„ sem leggjast
þungt á allan almenning og
byngst á þá. sem sízt geta
borið þá.
fælist, að hann skyldi fyrst og
fremst beinast að atvinnuleysis-
málum, en ráðstafanir til að stuðla
að jafnvægi í byggg landsins eru
í eðli sínu ekki atvinnuleysisráð-
stafanir.
Að lokum kvaðst Gísli vilja
beina því sérstaklega til þeirra
þingmanna stjórnarflokkanna, sem
væru fulltrúar fyrir þau byggðar-
lög, sem sérstaklega væru í hættu,
hvort þeir vildu ekki athuga,
hvort þeir teldu sér ekki fært að
greiða atkvæði um breytinga-
tillögurnar á annan veg en meiri-'
hluti fjárhagsnefndar legði til.

Fundir voru í báðum deild-
um Alþingis í gær. í efri deild
mælti Gunnar Thoroddsen fyrir
stjórnarfrumvarpi um að kaupa
skuldabréf Sameinuðu þjóðanna
fyrir 80 þúsund dollara. Frum-
varp Gísla Guðmundssonar og
fl. var afgreitt til 2. umr„ frum
varp um framsal sakamanna
var afgreitt sem lög, frumvarp
um opinbera innheimtu gjalda
var afgreitt til 3. umr., frum-
varp um aðstoð við vangefið
fólk var afgr'eitt til neðri deild
ar. Þá var lokið við 2. umr.
um skattafrumvarpið en atkv.
greiðslu frestað. Þessir tóku til
máls við umræðuna: Björn
Jónsson, Jón Þorsteinsson,
Alfreð Gíslason, Sigurvin Ein-
arsson og Ólafur Björnsson.
í neðri deild var aðeins eitt
mál tekið til meðferðar. Frum-
varp um atvinnubótasjóð, er var
til 3. umr. Til máls tóku Gísli
Jónsson, Eysteinn Jónsson,
Gísli Guðmundsson og Hannibal
Valdimarsson. Frá umræðum
um þetta mál er getið hér á síð
unni.
er merkið, sem allir góðir
skíðamenn þekkja.
Höfum fyrirliggjandi:
T o k o
svigáburð fyrir mism.
snjó
Gönguáburð fyrir mism.
snjó
Plast-skíðalakk
Plast-sólaefni.
Heildsala — Smásala
Póstsendum
Sport
Austurstræt) 1
6
T f MI N N , föstudaginn 9. marz 1962