Tíminn - 06.07.1962, Page 8

ÞaS var mjög hlýtt í veðri,
þótt morgunsólin væri ekki
enn búin að hrekja þokuna til
fulls. Grænt grasið í Vopna-
firði stingur undarlega í stúf
við auðnina miklu í vestri, þar
sem enn er næturfrost, þrátt
fyrir að komin er Jónsmessa
og reyndar heldur betur.
Vopnafjörður stendur í sunnan-
verðu nesi, þar sem skiptast á lág-
ir klettar og grænt gras og fyrir
botni fjarðarins er sandur og í
hlíðinni er stórbýli, næstum því
þorp, — Refóstaður.
Vavandi atvinnulíf
Við hittum Pál Metúsalemsson,
bónda, hjá kaupfélagsstjóranumn.
Þar sem Páll er öllum mönnum
kunnugri héraðsmálum í Vopna-
firði, þá báðum við hann að segja
lesendum Tímans nokkuð frá
þeirri atvinnusókn, sem verið hef
ur í Vopnafirði síðustu árin.
— Ég er nú kannski ekki rétti
maðurinn til að segja þér frá al-
•mennum málum hér í Vopnafirði,
segir Páll og brosir hógvært. En
kannske get ég sagt þér eitthvað
frá störfum Kaupfélags Vopn-
Rafmagnsleysi háir mjög
atvinnulífi Vopnfirðinga
• segir Páll Metúsalemsson, bóndi á Refstað S* "“TrélaW11 é8
Páll Mefúsalemsson
firðinga. Hér erum við í önnum
éins og þú sérð, erum ag byggja
upp. Þama erum við að byggja
stórhýsi, segir hann og bendir á
mikið hús, sem verið er að slá
upp fyrir. Þetta verður vöru-
geymsla-, þ.e.a.S. fyrsta hæðin. Á
efri hæðinni verður mjólkurbú
formaður kaupfélagsstjórnar á Vopnafirði
og ef til vlll bakarí. Síðan Vopna-|
fjörður varð beinn aðili í sfld-'
veiðunum á austursvæðinu, hefur
skapazt nýtt viðhorf í afurðasölu-
málum. Hér er fjölmargt aðkomu-
fólk á sumrin, ýmist við störf í
síldarverksmiðju hreppsins, eða á
söltunarstöðvunum fjórum, sem
hér,starfa. Svo verðum við að sjá.
fiskibátunum fyrir matvælum.!
Kjöti, mjólk, brauði og öðru, sem;
þeir þarfnast. Við verðum ekki,
færir um að veita góða þjónustu,
nema hér verði reist mjólkurbú. j
í raun og veru má segja, að þetta
valdi miklum straumhvörfum í
búskap hér í firðinum. Hér var
fyrst og fremst kvikfjárrækt fram
ag þeSsu, en nú verðum við að
snúa okkur að mjólkurframleiðsl-
unni fyrir alvöru. |
KAUPFÉLAG VOPNFIRÐINGA
Rafmagnsmálin —
Viðhorf bænda
Þó er einn galli á þessu öllu
saman, en það er rafmagnsleysið
í sveitunum hér. Þorpið hefur
dieselrafstöð, en sveitabæir fá
ekki rafmagn frá þeirri stöð, til
mikils óhagræðis fyrir þá, því það
má heita, að útilokað sé að reka
nýtízku kúabú og mjólkurfraim-
leiðslu án rafmagns. Það þarf
ekki ag skýra frekar. Rafmagns-
mál héragsins eru mjög alvarlegt
mál, og ekkert raunhæft virgist
nú framundan, því migur.
— Hvað segja bændur í firðin-
u.m um sjávarútveginn?
— Það má nú segja, að viðhorf
bænda hér, séu heilbrigð. Maður
veit hvernig það er, skammsýni
vill oft gæta hjá stéttunum. Það
er, liggur mér við að segja, eðli-
legt, að bændur vilji efla búskap
og jarðrækt öllu fremur, en við
skiljum, að vaxandi þátttaka
Vopnafjarðar í sjávarútvegi mun
einnig efla búskapinn í firðinum,
•gera hann fjölbreyttari, þar ^em
ný markaðsviðhorf koma til
greina.
Ég vil enn fremur undirstrika
það, að atvinnumál í kauptúninu
hafa gerbreytzt, eftir ag síldar-
verksmiðjan var reist. Bændur í
Vopnafirði, greiddu fyrir fáeinum
árum % allra opinberra gjalda
hér, en greiða nú aðeins tæplega
%. Þótt bændum hafi nokkuð
fækkað í firðinum, þá eiga vax-
andi atvinnutekjur manna í kaup-
túninu mestan þát í þessari þró-
un. Fólkig hefur næga atvinnu
Samgöngur — Flug
Hér eru slæmar samgöngur; í
raun og veru óvigunandi. Vig höf-
um ekki vegasamband viö önnur
héruö nema 5—6 mánugi á ári.
Skipafergir eru strjálar og ekkert
áætlunarflug. Þag er því mjög
nauösynlegt, aö lengja hér flug-
brautina, þannig ag Skymaster og
a^rar stærri vélar geti lent hér,
þag ætti ekki að kosta mikið. 6—
700 þúsund krónur og svo bæt-
ast- vig aðflugstæki og Ijósaút-
búnaður. Flugbrautin, sem hér er
fyrir, liggur vel við, að kunnugra
sögn og aðflug er fremur gott.
Það er tómt mál, að vera að tala
um betri bílvegi, svo sem Hellis-
heiðarveg. Flugið verður ag ganga
fyrir ögru. Þó ekki væri nema ein
áætlunarferg í viku, þá myndi
þag gerbreyta ástandinu í sam-
göngumálunum hér í Vopnafiröi.
Hér er nú agfeins lent á minni
flugvélum. Björn Pálsson og
Tryggvi Helgason, sjúkraflug-
mennirnir, hafa flogiö hingaö
sjúkra- og leiguflug. Þeir eiga
miklar þakkir skilið, en þetta er
bara of dýrt, því að litlar flug-
vélar eru tiltölulega dýrari í
rekstri. Hér eru um 8 hundruð
manns búsettir, og tvöfalt fleira
á sumrin, þegar flest er,, og á
því að vera góður grundvöllur
fyrir farþega- og vöruflutninga í
lofti.
Að lokum vil ég segja þetta:
Við hér í Vopnafirði höfum ær-
inn starfa framundan. Við trúum
því, ag vig getum skapag þau lífs-
kjör hér, sem nauðsynleg eru, til
þess að byggðir haldist, eða til að
þær eigi rétt á sér. Jg.
BALDVIN Þr KRISTJÁNSSON:
Hvers vegaa farast skip „án áfalla"?
Þag þykir jafnan miklum og
dapurlegum tíðindum sæta, þeg
ar skip ferst, hvort sem það er
stórt eða lítið. Einkum er þetta
þó tilfinnanlegt lítilli fiskveiða-
þjóð, sem á affcomu sína að þýð-
ingarmiklu leyti undir gengi
fiskiskipaflota síns. Og þótt
mannskaðar séu alltaf þyngri en
tárum taki, hlýtur bátstapi einn
út af fyrir sig að vera mikið
tjón og snerta afkomu margra
á tilfinnanlegan hátt um lengri
eða skemmri tíma. Auk þess er
í flestum tilfellum mjög undir
hælinn lagt, hversu til tekst
hverju sinni um björgun
áhafna.
Allt eru þetta svo augljós
sannindi, að ekki þarf um að
ræða. Hingað til hefur það
fyrst og fremst verið sett í sam
band við ill vcður og náttúm
hamfarir, að skip færust, en nú
í seinni tíð virðist sem mögu-
leiki sé prðinn á því, að slíkt
geti hent „án áfalla“. Það eru
ekki margir mánuðir síðan nýr
og stór bátur fórst í sæmilegu
veðri, vafalaust miklu betra
heldur en sexæringamir gömlu
svömluðu áfallalaust gegn um,
jafnvel fjögurra og tveggja
manna för. Og þótt við tökum
fullt tillit til þess og trúum
því, að „lágum hlífi hulinn
verndarkraftur", verður að
telja þvílík undur á þessari öld
nákvæmrar tækni, mælinga og
útreikninga býsna erfiða stað-
reynd að kyngja.
Og nú eru nýkomnir skips-
lausir að landi heilir á húfi fyr-
ir guðs mildi, 11 myndarlegir oe
dugmiklir íslendingar, sem
lengi höfðu lagt nótt mcð degi
til þess að komast sem fyrst til
veiða. AUir gleðjast innilega
yfir endurkomu þeirra, þótt
með öðrum hætti yrði en á eðli-
legt var að búast við. Ekki cr
þó ólíklegt, að húgur margra
Iivarfli að ýmsum atriðum, sein
snerta skipstapann, meðan
óstarfshæf áíiöfn hins týnda
skips bíður þess í óvissu, hvað
hún geti gert af sér, á sama tíma
og meining þeirra var að afla
sér og sínum og þjóðarbúinu í
heild verðmæta úr djúpi hafs-
ins. Þó er svo ósegjanlega þakk-
arvert að hafa þá alla heilbrigða
meðal okkar. Lexían um hvarf
skips þeirra hefði orðið nokkuð
þungbær — og fleirum en nán-
ustu ástvinum þessara manna —
ef þeir hefðu horfið í djúpið
með farkosti sínum.
HVAÐ KOM TIL? Skipið var
nýstandsett, 80 rúml. að stærð,
á leið til veiða í sæmilegu veðri.
„Ekkert sérstakt hafði komið
fyrir, skipið hafi aðeins lagzt á
hliðina og síðan sokkið“, eins
og segir í frásögn af réttarhöld-
unum í dag. Ójá, aðeins það.
Réttarhöldunum er að vísu ekki
lokið, þegar þetta er skrifað,
en tæplega er iíklegt, að þetta
breytist í meðförunum í fram-
haldi þeirra.
Er þetta hægt? eins og oft er
spurt nú til dags. Eigum við
að láta okkur slíkar upplýsingav
nægja.— duga til þess að sættr
okkur við þann orðna hlut, sein
hér blasir við? Ég er einn af
þeini sjálfsagt mörgu, sem
segja: Nel. Við krefjumst nán-
ari skýringa og nokkurra. að-
gerða af slíku tilefni, sem því
miður er ekki alveg einsdæmi
Þetta er alvarlegra mál en svo.
að við því verði þagað og láti?
sem lítið eða ekkert sé.
Það eru nokkrar mikilvæga'
spurningar. sem ég vil koma ?
framfæri. Mér finnst vissulega
tímabært að almenningur fái
cinhverja vitneskju um það ör
yggi, sem íslenzkir sjómenn eiga
við að búa, einmitt núna, þegar
skuggi ömurlegs atburðar grúf-
ir enn þá yfir.
1. Hvað er yfirleitt gert til þess
að prófa sjóhæfni íslenzkra
fiskiskipa:
a. þeirra, sem byggð eru
erlendis,
b. þeirra, sem byggð eru
innan lands?
2. Hvað er gert til þess að fylgj
ast með og prófa áhrif alls
konar breytinga á fiskiskip-
um á sjóhæfni þeirra? Út-
gerðarmenn skipta um möst-
ur, umturna yfirbyggingum.
brjóta upp fasta kjölfestu
setja „slingurbretti“ á hliðar
og viðhafa ótalmargt annað
„helvítis fikt“, sem ekki tjá
ir nöfnum að nefna. Aður
fyrr a. ni. k. settu menn upp
einn eða fleiri gálga á bátana
— stórar „davíður" í stað
lítiila, beggja vegna í stað
annars vegar, settu i þær
stóra báta í stað lítilla, tvo
í stað eins o. s. frv. o. s. frv
Og nú er síðasta fyrirbærið
voldugar og bungar kraft
blokkir“, sem vel gætu senni
lega dugað til fleira en síldai
dráps. einkum á minnstu bát
unum.
Fleira en eitt af þessu, sem
upp var talið, hafði verið gert
við nýsokkinn bát.
í einu dagblaðanna stendur
orðrétt í dag:
„HAMAR brann mikið í vetur
og hefur verið endurbyggður.
Var í vor sett á hann nýtt hús,
sem útgerðarmaður fullyrðir, að
sé ekki þyngra en það, sem fyr-
ir var. Sömuleiðis var sett á
hann kraftblökk og margvísleg-
ar aðrar viðgerðir framkvæmd-
ar“. Svo mörg eru þau orð —
og gefa tilefni til nokkurrar út-
leggingar, þótt sleppt verði að
sinni a. m. k. En svo kemur
, áframhald frásagnar blaðsins:
„Ekki er samt annað vitað,
en allt sé í lagi með hinar nýiu
teikningar, og þær samþykktai
af skipaskoðuninni“.
Þetta er sagt, þegar viðkom-
andi skip er nýlagzt á hafsbotn.
En með teikningarnar er „allt
í lagi“ Þær hafa það sjálfsagt
gott í skúffum eða á skrifborð-
um eigenda sinna og herra á
þurru landi Það er kannske
nóg?
1. Hefur Skipaskoðun ríkisins
samþykkt allar breytingar á
íslenzkum fiskiskipum — og
ef svo er, hvað gerir þá emb
Framhald á 15 síðu.
8
T í M I N N, föstudagurinn 6. júli 1962