Tíminn - 15.07.1962, Side 14

vita, eða komast þá fljótlega að
því, að þú ert dóttir mín og ég
geri ráð fyrir að þeir hafi greind
til að sjá að samhengi er á milli
heimsóknar minnar á Santa Fel-
ice fyrir nokkrum mánuðum og
nú konu þinnar. Eg vildi sannar-
lega óska að ég væri nógu hress
til að fara sjálfur.
— En það ertu ekki, svo hugs-
arðu eki meira um það, svaraði
hún ákveðin. — Eg geri ráð fyrir
að það geti ýmsu breytt þegar
þeir átta sig á að ég er dóttir
þín. En yrði það nokkuð alvarlegt
samt?
— Eg vona af heilum hug að
svo verði ekki, sagði hann alvar-
lega og hugsaði um manninn, sem
nú hafði völdin á litlu eyjunni í
Karabíska hafinu. Honum hafði
ekki litizt á þann mann, og síðar
hafði grimmd hans og valdasýki
komið greinilega í ljós. Síðasta
byltingin hafði ekki farið friðsam-
lega fram. Kannski var betra að
Elenor vissi sem fæst, fávizka gat
verið vopn á stundum, en . . .
hann hrukkaði ennið og bölvaði
í hljóði yfir kaldhæðni örlaganna,
sem gerðu honum ókleift að fara
s’jálfum . . . og þetta verkefni var
þýðingarmikið, og þoldi enga bið.
Hann hugsaði um dóttur sína, sem
yrði alein langt burtu í ókunnu
landi, án þess að hún gæti reitt
sig á nokkurn. Það var komið að
honum as hætta við al.lt saman
og segja Senor Castellon að bíða
með að fá skýrsluna þar til hann
væri nægilega hress til að fara
sjálfur, en þá vaknaði skyndilega
í honum vonarneisti. Hann sá fyr-
ir sér manninn, sem ef til vill
gat rétt henni hjálparhönd. Þeir
höfðu hitzt í Kingstone og hann
mundi greinilega unga ofurhug-
ann. Kannski væri hann tilleiðan-
legur að hjálpa henni. Ef nokkur
gæti aflað upplýsinga um hvar
Senor Castellon var niðurkominn,
þá var það John — hann mundi
ekki eftirnafnið í bili. Fyrst ætl-
að'i hann að segja Elenor frá bolla
leggingum •sínum, en taldi þó
hyggilegra að fresta því ögn. Það
var ekki öruggt að John þessi
gæti farið til Santa Felice, en
símtal vig réttan mann í réttu
ráðuneyti kynni að gera undra-
verk.
— Af hverju brosirðu? spurði
Elenor. — Er það tilhugsunin um
Don Manuel, sem kætir þig.
Faðir hennar varð alvarlegur
aftur.
— Nei, sagði hann, ég var ekki
að hugsa um Don Manuel.
— Nei, ég bjóst raunar ekki
vifj því. Þegar þú hugsar um hann
verðurðu alltaf svo reiðilegur á
svipinn.
— Og ekki að ástæðulausu,
sagði hann rólega.
Daginn eftir sat Elenor og leit
forvitnislega' f kringum sig á skrif-
stofu í ráðuneytisbyggingunni í
London. Hún brosti við vingjarn-
lega, gráhærða manninum, sem
sat hinum megin vis stóra skrif-
borðið. Hann virti hana athugandi
fyrir sér og gazt sýnilega vel að
því sem hann sá. Snotur, lítill
hattur huldi aðeins litið af þykku,
Ljósu hárinu, sem var greitt aftur
í hnút í hnakkanum. Augu henn-
ar voru blá, stór og sakleysisleg,
líkami hennar virtist grannur og
fjaðurmagnaður.
Elenor beið kurteislega eftir að
hann hæfi máls. Faðir hennar
hafði kennt henni, að þolinmæði
er höfuðdyggð. Maðurinn ræskti
sig nokkrum sinnum, krosslagði
hendurnar á ístrunni og hallaði
sér aftur í stólnum.
— Mér hefur skilizt þér hygg-
izt fara til Santa Felice í leyfi,
unfrú Penny, hóf hann máls, þeg-
ar hann sá, að hann varð að
byrja samræðurnar.
Hann lagði áherzlu á orðið
leyfi, en hún lét sem hún tæki
ekki eftir því, og hann andvarp-
aði.
— Faðir yðar er kuunugur á
eyjunni, er ekki svo, sagði hann
hægt.
— Hann hefur dvalið þar lang-
dvölum, játti Eienor.
— Hann boraði eftir olíu, sagði
maðurinn við skrifborðið og leit
enn rannsakandi á hana. En hún
virtist hvorki undrandi né óró-
leg þótt hann nefndi það, þvert á
móti voru augnaráð hennar enn
sakleysislegra þegar hún leit á
hann. Hún var staðráðin í að
koma ekki upp um neitt, fyrr en
Ijóst var, hvað vakti fyrir mann-
inum. Hann lyfti fingri að henni.
— Og þér vitið fullvel um
þetta, en segið lítið. Ástæðan til
að ég kallaði yður á minn fund,
er að núverandi ríkisstjórn á
Santa Felice veit ag þér hyggist
heimsækja eyna. Don Manuel hef
ur beðið og vonað að faðir yðar
kæmi þangað aftur. Nafnig er
ekki algengt, og þegar ungfrú
Penný kemur, má fljótlega íeggja
saman tvo og tvo. Þeir geta sér
til um að þér komið ekki aðei'ns
í leyfi til Santa Felice. Eg veit
að þér farið þangað til að gefa
skýrslu til fyrrverandi forseta eyj
arinnar, • mannsins, sem greiddi
föður yðar fyrir að leita að olíu
þar. Það er þýðingarlaust að
neita, því að þetta er sannleik-
urinn í málinu.
Þetta var sannleikurinn. Elen-
or varð ag játa það fyrir sjálfri
sér, meðan hún hvarflaði augum
út að stóra glugganum og á göt-
una fyrir utan. Ekkert gat hent
hana hér, hún var í Englandi, í
London, á virðulegri skrifstofu í
ráðuneytisbyggingunni. En hún
vissi einnig, hversu þýðingarmikil
skjölin voru, sem hún átti að flytja
með sér og henni varg ljóst, að
hún myndi ekki finna til mikils
öryggis þegar hún kæmi til Santa
Felice. Svo virtist sem enginn
legði Don Manuel gott orð, — hon
um, sem var núverandi stjórnandi
á eyjunnLlitlu. Það þjónaði eng-
um tilgangi að dylja neitt, þessi
maður vissi jafnmikið og hún
2
sjálf og ef til vill gæti hann gefið
hcnni holl rá?j og bendingar fyrir
förina.
— Eg skal ekki neita því, sagði
hún rólega. — Sannleikurinn er
sá, að ég neita því ekki vegna
þess að einmitt það á ég að gera.
Eins og þér vitið, hefur faðir
minn nýverið gengig undir mik-
inn uppskurð, Hann er því ekki
fær um að takast ferðina á hend-
ur og hefur beðið mig að sjá um,
að skjölin verði afhent Senor
Castellon, persónulega. Faðir
minn metur hann mjög mikils og
álítur að 'stjórnmálaskoðanir hans
og stjórnhæfni sé einmitt það, sem
eyjan þarf. Meðan faðir minn var
sjúkur, og áður en hann fékk
tækifæri til að senda niðurstöður
af rannsóknum sínum, gerði hluti
eyjarskeggja uppreisn og Senor
Castellon var steypt af stóli. Að
því er mér skilst eru byltingar og
stjórnarskipti tíð á eyjunni.
— Um það bil tvisvar á ári,
sagði maðurinn, þurrlega — Mér
þykir vænt um að þér hafið ákveð
ið að sýna mér hreinskilni, og ég
vil því vera hreinskilinn vig yður
á móti. Það er ekki beinlinis auð-
velt verk, sem þér eigið fyrir
höndum. Kannski faðir yðar hafi
sagt yður sögu eyjarinnar.
Elenor kinkaði kolli til sam-
þykkis. Hann ræskti sig aftur.
— Það liggur meira bak við
þetta, en yður mun vera ljóst,
unga dama, sagði hann næstum af-
sakandi.
— Eg get ekki séð ag svo sé.
Mig langar til ag dvelja nokkrar
vikur á Santa Felice, og ég skil
ekki, hvers vegna ég var kölluð
hingað vegna þeirrar ákvörðunar
minnar, sagði Elenor brosandi.
— Þér megið ekki misskilja
mig, ungfrú Penný. Það er engin
ástæða til ag þér dveljið þar ekki
{ eftír
Arthur Bryant HeimílJir eru
107
viðbótar við hinar áhættusömu
bandarísku aðgerðir á Kyrrahafi
og kröfur Marshalls urn skjótar
framkvæmdir á Burma, hafði King
aðmíziáll stungið upp á því, á
þríveLdaráðstefnu í júní, að Bretar
hertækj u Azoreyjarnar og gerðu
þær að flugvéla- og kafbátastöð,
til þess að vernda samgöngurnar
yfir Atlantshafið ,fyrir innrásina
á Frakklandi. Þetta hafði valdið
því, að Portúgalar, sem að vísu
voru vinsamlegir f garð Vesturveld
anna, vildu að sjálfsögðu fá að
vita, hvaða hjálp þau gætu sent
þeim, ef Þjóðverjar gerðu innrás
á skagann í hefndarskyni. Á þeim
tíma, er hvert fáanlegt skip eða
flutningatæki var fyrir fram ráðið
til væntanlegrar inndásar á Sikiley
og árásar á Ítalíu, sem Brooke
vonaði að fylgja myndi á eftir,
reyndist þetta tilefni alvarlegs
glundroða.
„21. ' júní. Klukkan 10,30 f.h.
verg ég að fara á herforingjaráðs-
fund, til þess að ræða um nauð-
synlegar aðgerðir til verndar
Portúgal, ef til hernáms Azoreyj-
anna kæmi. Eg finn það, ag við
höfum ekki aðstöðu til að ábyrgj-
ast öryggi Portúgala.
1. júlí. Eg óttast þau áhrif, sem
fyrirhugaðar aðgerðir á Azoreyj-
um kunna að hafa á Portúgali og
er hræddur um að erfitt verði að
fá þá til ag afhenda okkur þessar
eyjar . . . Fékk í kvöld tvö leiðin-
leg símskeyti frá forsetanum til
forsætisráðherrans . . .
2. júlí . . . Langur herforingja-
ráðsfundur til þess að íhuga langt
skeyti frá forsetanum. Fyrst stung
ið upp á að senda heila herdeild,
ásamt fjögur hundruð loftvarnar-
byssum og tvö hundruö orrustu-
flugvélum, til þess að vernda
Portúgal, í því tilfelli ag Salazar
veiti okkur dvalarleyfi á Azoreyj-
um. Slíkar aðgerðir stofna, að mín
um dómi, óhjákvæmilega sam-
bandi okkar við Spán í hættu . . •
Klukkan 3 e.h. fór ég til Downing
Street 10 og sat þar á tveggja
klukkustunda fundi með forsætis-
ráðherranum . . . Eg er ekki viss
um að hann geri sér grein fyrir
öllum þeim hættum, sem framund-
an eru, í sambandi við Azor-
stefnu okkar . . . “
Þar sem skipaskortur hafði gert
innrásina óframkvæmanlega í
júní, hafði landgangan á Sikiley
verið ákveðin snemma í júlí . . .
Meðan verið var að safna skipun-
um saman og ferma þau í hafnar-
borgunum í Norður-Afríku og
Egyptalandi og jafnvel í Englandi
og Ameríku, hélt flugher banda-
manna á Miðjarðarhafi, 267 flug-
véladeildir alls, 146 amerískar og
121 brezk —, uppi stöðugum
sprengjuárásum á flugveili og önn
ur hernaðarleg mannvirki, ekki
aðeins á Sikiley og Ítalíu, heldur
líka og til þess að blekkja óvinina,
á allar strendur og eyjar í Mið-
jarðarhafi, sem möndulveldin
réðu yfir. í júní voru eyjavirkin
Pantellaria og Lampedusa, milli
strandar Norður-Afríku og Sikil-
eyjar, knúin til uppgjafar með
hinu 15000 manna^ ítalska varnar-
liði, sem þar var. í lok fyrstu vik-
unnar í júlí höfðu tíu flugvellir
af tólf á Suður-Sikiley verið gerð-
ir ónothæfir, fjórum járnbrautar-
ferjum af fimm yfir Messínasund-
ið verið sökkt og Luftwaffe og
Regia Aeronautica nærri gereytt
á þeim slóðum.
9. júlí 1943 . . . í nótt byrjar
árásin á Sikiley, og Guði sé lof að
þá lýkur þespri óvissu. Það hefur
alltaf verig erfiðara og erfiðara
að bíða eftir því að aðgerðirnar
hæfust.
10. júlí: Eftirvæntingarfullur
dagur, með fréttum frá Sikiley.
Fáir, eða a-lls engir, gera sér grein
fyrir því, hvílíkur ægiþungi hvílir
á þeim, sem ber ábyrgð á þessari
árás . . Nú er bara eftir að fá úr
því skorið, hvort ég hafði heldur
rétt eða rangt fyrir mér. Hvað
sem öðru líður, þá hefur byrjunin
heppnazt vel.“
Um kvöldið var það vitað, að
byrjunaráhlaupið hafði heppnazt,
og að bæði Bretar og Ameríku-
menn sóttu fram með miklum
krafti. Syracusa, fyrsta hafnar-
borgin, var hertekin þá um nótt-
ina. Brooke gat eytt sunnudegin-
um 11. júlí.
„heima í kyrrð og næði við að
færa tii bílakassa og gera við litla
vagninn okkar, til þess ag beina
hugsunum mínum frá Sikiley. All-
ar fréttir góðar, svo er Guði fyrir
að þakka . . . “
„Aftur til vinnu, eins og venju-
lega“, skrifaði hann næsta dag. —
„Fréttir frá Sikiley halda áfram
að vera góðar. Ráðherrafundur
klukkan 6 e.h. þar sem ég verð að
gefa nákvæma skýrslu um aðgerð-
irnar“. Þá höfðu Bretar her-
numið allan suðaustur hluta eyj-
arinnar, þar á meðal hafnarborg-
ina Augusta, en Ameríkumenn
höfðu tekið flugvellina á strönd-
innj og hrundið gagn-árás Þjóð-
verja og hafig sókn sína í vestur,
og einangrað þannig hinn fjöl-
menna ítalska her, sem hafði bú-
izt við landgöngunni í nágrenni
Palermos.
Næstu fjóra daga braut áttundi
herinn sér leið í norður, yfir
Cataníu-slétuna, þar sem herdeild
ir Hermanns Görings veittu öflugt
viðnám. Nú voru tólf flugvellir í
höndum bandamanna með meira
en þúsund óvinaflugvélum löskuð-
um eða eyðilögðum. Mótstaðan í
loft.i var orðin smávægileg. og
þann 16. júlí skrifaði Brooke:
„Fréttir frá Sikiley hal.da áfram
að vera góðar. Eg veit ekki, hvað
ég hefði gert, ef innrásin á Sikil-
ey hefði mistekizt . . . “
Aðeins fjórum dögum fyrir
landgönguna hafði Brooke skrifað
í dagbók sína:
„Svo virðist sem U.S.A. ætli að
reyna að hætta öllum hernaðarað-
gerðum á Miðjarðarhafssvæðinu,
eftir töku Sikileyjar. Við verðum
að bíða og sjá hvernig aðgerðirnar
á Sikiley takast og hvað ég get
gert á næsta fundi Sameinaða
herforingjaráðsins . . . “
Nú þegar hinn góði árangur inn-
rásarinnar á Sikiley fylgdi á eftir
sigrinum í Túnis, var mikilvægi
árásarinnar að sunnan orðið aug-
ljóst öllum, og sunnudaginn 18.
júlí, réttri viku eftir landgönguna,
barst hinu Sameinaða herforingja
ráði orðsending frá Eisenhower,
þar sam hann mælti eindregig
meg því, að haldið yrði tafarlaust
eftir töku Messína yfir sundið
til meginlandsins. Hann lagði það
einnig til að samtímis árás á hæl
og tá Ítalíu, yrði herlið sett á land
við Salerno-flóann, næstum tvö
hundruð mílur norðar á strönd-
inni, til þess að taka hafnarborg-
ina Napoli.
Allan næsta dag, mánudaginn
19. júlí, meðan starfsbræður
þeirra handan Atlantshafs, sátu
T f M I N N, sunnudagurinn 15. júlí 1962
14