Alþýðublaðið - 08.01.1940, Blaðsíða 4

MÁNUDAGUR 8. JAN. 1940.
IGAMLA BÍÓKl
5. O. G. T.

Gamli prestnrmn
Kvikmynd gerð eftir
skáldsögu danska skálds-
ins Jakob Knudsen. — Að-
alhlutverkin leika:
Poul R’eumert og
Nicolai N'eiendam.
Börn fá ekki aðgang.
Aðalfundur
kvenoadeildar Slysa-
varnafél. i Mafnarfirði.
verður haldinn þriðjudaginn
9. janúar kl. 8V2 e. m. að
Hótel Björninn. Venjuleg að-
alfundarstörf. Kaffidrykkja
og spil á eftir.
UM ÍSLENZKAN FRAMBURÐ
Frh. af 3. síðu.
Þá tnundum við með slíkri
rannsókn inna af höndum
sjálfsagðar skyldur okkar við
þær kynslóðir, sem koma á eftir
okkur. Við verðum sem sé að
gera okkur það fyllilega ljóst,
að við erum — með því að koma
á einum framburði í landinu
öllu — að loka að nokkru leyti
leiðum fyrir málfræðingum
framtíðarinnar. Ef við útrýmum
ST. VERÐANDI nr. 9.
Fundur annaö kvöld kl. 8.
I. Inntaka nýrra félaga.
II. Erindi: Hr. Árni Óla ritstj.
III. Upplestur: Hr. Jónas Guð-
mundsson forstjóri.
IV. Píanósóló: Hr. Eggert Gilfer.
Stjórn stúkunnar verður til við-
itals fyrir þá, er gerast vilja fé-
lagar, M. 7—8 e. h. fuindar-
daginn. Æt.
IPAKA. Fuindiur annað kvöld, 9.
p. m. Venjuieg fundarstörf.
Nýjárshugleiðing. Atkvæða-
greiðsla um skipulaigsskrá fyrir
húseign Góðtemplararegluinnar
í Reykjavík. Áríðandi að fé-
lagar mæti. Æt.
Konunglega leikhúsið
í Kaupm.höfn hafði á laugard.
firumsýningu á leikriti Strind-
bergs „Et Drömmespir og leik-
ur*Anna Borg áðalhlutverkið.
F.Ú.
ákvéðnum mállýzkum án . þess
að rannsaka þær, þá glötum við
með öllu þeim verðmætum, sem
í þeim kunna að felast, þeim
fróðleik, sem þær kunna að
geyma um mál og sögu þessarar
þjóðar. — Hver mundi dómur
sögunnar verða, ef við færum
þannig að — á sama tíma og
fámennt og fátækt kvæða-
mannafélag forðar 200 rímna-
lögum frá glötun með því að
taka þau á plötur og afhenda
síðan þjóðminjasafninu?
Þá er þess enn að geta, að
leiðin til framburðar fornmáls-
ins liggur um nútímamálið að
verulegu leyti.
Ýmsir eru nú farnir að halda
því fram, að bilið milli fram-
burðar fornmálsins og fram-
burðar nútímamálsins sé ekki
eins breitt og menn hafa viljað
vera láta. — Ef þetta reyndist
rétt, — og ég hyggi, að svo
verði —, þá gæti svo farið, að
horfið yrði að framburði nú-
tímamálsins við lestur íslenzkra
fornbókmennta við erlenda há-
skóla, og hefur því máli þegar
verið hreyft. Mundi þetta geta
haft hin víðtækustu áhrif á
kynningu íslenzks nútímamáls
og íslenzkrar nútímamenningar
með erlendum þjóðum.
En nákvæm rannsókn á ís-
lenzkum framþurði að fornu og
nýju með samanburði við fram-
burð norskra mállýzkna gæti
enn fremur ef til vill gefið ein-
hverjar bendingar um uppruna
íslenzku landnámsmannanna,
sem nú er deilt allmikið um.
En hvernig sem á málið er
litið, verður rannsókn að fara
fram, og fyrst að þeirri rann-
sókn lokinni er hægt að fara
að ákveða hinn væntanlega
framburð. — Auðvitað er öllum
frjálst að ræða og rita um þenn-
an væntanlega frambruð, en
ekki er framburðarmálinu gerð-
ur neinn greiði með því að
blanda það sveitaríg og lítils-
virðingu á ákveðnum mállýzk-
um. Og það er áreiðanlega
hvorki gáfulegt né giftusamlegt
fyrir heppilega lausn þessa
merka máls að breiða út þá
skoðun, að íslendingar séu yfir-
leitt allir hljóðvilltir að ein-
hverju leyti og telja með því
mállýzku og hljóðvillu eitt og
hið sama.
En hvernig svo sem væntan-
legur framburður kann að
verða, þá er eitt alveg nauðsyn-
legt: að hann hafi skilyrði til
þess að geta orðið vinsæll. Tak-
ist ekki að fullnægja því skil-
yrði, er hætta á ferðum: Þá
verður til framburður hinna fáu
útvöldu andspænis framburði
allrar alþýðu manna. En þó að
slíks kunni að finnast dæmi
með öðrum þjóðum, er okkur
síður en svo skylt að fylgja því,
sérstaklega þegar litið er til
þess, hvern hlut íslenzk alþýða
— til sveita og sjávar — átti
í varðveizlu tungunnar, þegar
danskan sótti sem fastast að
henni á niðurlægingar- og
auðmýkingartímum þjóðarinn-
ar, en án þess hlutar hefði við-
reisn málsins á 19. öld verið
blátt áfram óhugsanleg.
Þess vegna skulum við ávallt
muna það vel, að íslenzk tunga
— að mállýzkunum ekki und-
anskildum — er dýrasti arfur
okkar og eign þjóðarinnar allr-
ar og hún á að tengja íslendinga
saman, en ekki að sundra þeim.
ÍÞRÓTTAKENNSLAN.
Frh. af 2. síðu.
ennþá lærðari manna í þessum
greinum að dæma um það,
hvort ein íþrótt hefir íþrótta-
gildi, mikið eða lítið. En þessi
sleggjudómur þinn um hand-
knattleikinn er engin ný bóla.
Ég og nokkrir aðrir íþrótta-
kennarar í þessum bæ, sem
þekkjum íþróttagildi hand-
knattleiks og leikja yfir höfuð
í sambandi við leikfimina, vit-
um hvað þeir eru uppalandi og
notum þá mikið þess vegna, höf-
um orðið fyrir hreinustu of-
sóknum í starfi okkar af þess-
um orsökum. Því befir t. d. ver-
ið haldið á lofti, að við kenndum
jafnvel enga leikfimi, aðeins
handknattleik. Þessi sleggju-
dómar hafa dunið yf’ir okkur í
eyru almennings, jafnvel frá
ýmsum leiðandi mönnum í-
þróttamála hér í bænum. Mönn-
um, sem aldrei hafa horft á dag-
leg vinnubrögð okkar hvað þá
kynnt sér til hlýtar árangur
þeirra. Mönnum, sem vægast
verður sagt um að séu hálfbján-
ar að vitsmunum og allri þekk-
ingu á íþróttamálum.
Ég vil þó taka það fram hér,
að ég efast ekkert um, að þessi
ummæli þín um handknattleik-
inn eru sögð í fljótfærni, en
ekki af heimsku eða illkvittni.
Að slíku hefi ég aldrei þekkt
þig. Að þessu sinni ætla ég ekki
að skilgreina íþróttagildi hand-
knattleiksins, en vísa aðeins til
allýtarlegrar greinar um hann
í Alþbl. s.l. sumar. Handknatt-
leikurinn er tiltölulega ung í-
þrótt, en fer nú hreinustu sig-
urför um heiminn, vegna þess
hve skemmtilegur hann er, en
hefir jafnframt mikið íþrótta-
gildi. Allir, sem einu sinni læra
hann, börn, unglingar, fullorðn-
ir og rosknir, taka hann fram
yfir flest annað. Og það er
vegna þess, hve börnunum þyk-
ir leikurinn sí-skemmtilegur, að
þau tala mest um það, þegar
þau koma heim úr leikfimitím-
anum, eins og einhvern stórvið-
burð, að þau hafi ,,fengið að
fara í handbolta“.
Þá er vert að geta þess, að
það eru til alþjóðaleikreglur
um leikinn og að það er keppt
í honum á Olympíuleikunum.
Hann er nú ekki ómerkari en
þetta.
Og sem íþróttakennari leyfi
ég mér að fullyrða þetta, og
skal standa fyrir máli mínu
hvar og hvenær sem er:
Handknattleikur hefir meira
íþróttagildi en knattspyrna, og
er það þó góð íþrótt. Og sem
barnaskólaíþrótt hefir þessi
leikur meira íþróttagildi heldur
en íslenzk glíma, og er þó fjarri
mér að kasta nokkurri rýrð á
þjóðaríþrótt okkar, eins og ég
mun bráðlega sýna.
Rvík, 22. des. 1939.
Aðalsteinn Hallsson
fimleikakennari.
TIU VÉLBÁTAR
Frh. af 1. síðu.
mörku. Vegna ófri&arástanidsins
hefir útgerðin við vesturströnd
lótlands svo að segja lagzt miður
og er því ekkert líklegra en að
bátaeigendur þar vilji selja báta
sína einmitt nú.
Þetta bréf var til umræðu á
bæjarráösfundi fyrir nokkrum
vikum, og var bor'garstjóra fai-
ið að hafa tal af ríkisstjórninni
um málið. En ekkert gerðist í
málinu. Var þá síðar gerð fyrir-
spurn t’il borgarstjóra á bæjar-
fundi u:m það, hvað málinu liði,
en hann svanaði því tií, að hann
hefði mirenzt lausiega á það við
ríkisstjórnina. Og þannig stendlur
málið enn. Pétur Halldórsson
borgarstjóri mun engan áhiuga
hafa fyrir því. Hins vegar mun
töluverður vilji vera fyrir hendi
um að hrinda þessu máli 1 fnam-
kvæmd og má gera ráð fyrir, að
það verði rætt í sambandi við
fjárhagsáætlun bæjarins, en hún
kemur til umræðu næstkomamli
fimmtudag.
10. janúar
eiga allir reikningar að vera greiddir, ef
ekki Sieflr verið sérstaklega um pá samiðn
Félag vefnaðarvðrukaapmanna.
STJÓRNIN.
Viðskiptaskráin 1940
Undirbúningur að útgáfu Viðskiptaskrárinnar 1940 er
þegar langt komin.
Þau verzlunar- eða atvinnufyrirtæki, er kynnu að vilja
breyta einhverju, sem um þau er birt í Viðskiptaskrá 1939,
eru beðin að tilkynna það sem fyrst. Sömuleiðis ný atvinnu-
fyrirtæki og verzlanir.
Allar upplýsingar um ný félög, fyrirtæki eða starf-
rækslu ávalt mótteknar með þökkum.
Viðskiptaskráin er handbók viðskiptanna.
Auglýsingarnar ná því hvergi betur tilgangi sínum en
þar. Látið yður ekki vanta í Viðskiptaskrána.
Utanáskrift Steindórsprent h.f.
Aðalstræti 4. Reykjavík.
Skipsíjora o§ stýri-
mannafél. Eeikjaiknr
Vlðbéfarauglýsing.
Út af kauptaxta Skipstjóra og stýrimannafélags Reykjavíkur,
sem auglýstur var í Alþýðublaðinu og Vísi þann 30. des. 1939,
skal eftirfarandi tekið fram: Stríðsáhættuþóknun og tryggingar
þeirra manna, sem sigla skipstjórar og stýrimenn á stríðáhættu-
svæðum, skal vera eins og ákveðið er í samningi á milli Félags
íslenzkra botnvörpuskipaeigenda og Skipstjóra- og stýrimannafé-
lagsins Ægir, 1. og 4. grein dagsettum 12. nóvember 1939.
STJÓRNIN.
Snndbollin tilhynnif:
Að gefnu tilefni hefir verið
ákveðið, að einkatímarnir fyrir
konur, sem hafa verið á mánu-
dögum og miðvikudögum kl.
5—6, skulu framvegis vera jafnt
fyrir konur sem karla. En tím-
inn á föstudögum kl. 5—6 verð-
ur áfram sem einkatími fyrir
konur.
Aðalfnndnr
Breiðfirðmgaféi.
verður haldinn í Oddfellow-
höllinni föstudaginn 12. jan.
kl. 8V2 síðdegis. Dagskrá
samkvæmt félagslögum.
STJÓRNIN.
mm nýja bíó ■
Finghetjnr i
bernaði.
Spennandi og stórkostleg
amerísk kvikmynd, er lýs-
ir lífi hinna hraustu og
fræknu flugmanna ófriðar-
þjóðanna, er þrá frið við
alla, en berjast eins og
hetjur, séu þeir neyddir til
að berjast. Aðalhlutverkið
leikur hinn djarfi og karl-
mannalegi
ERROÚ FLYNN
ásamt
Basil Ratbone,
David Niven o. fl.
Börn fá ekki aðgang.
Tengdamóðir mín og amma okkar.
frú Guðríður Guðmundsdóttir,
ekkja séra Ólafs Ólafssonar fríkirkjuprests, andaðist 7. þ. m.
Jarðarförin ákveðin síðar.
Sigríður Grímsdóttir og synir.
Jarðarför föður míns,
Einars Sigurðssonar,
fyrrum bónda í Móakoti, fer fram á morgun og hefst með kveðju-
athöfn að Hafnarfjarðarspítala kl. 1 e. h.
Athöfninni frá kirkjunni verður útvarpað.
Fyrir hönd aðstandenda.
Sigurður Einarsson.
■■■■■■■■HHnnHHHiiinnnraiHnnnnn
Hérmeð tilkynnist vinum og vandamönnum, að móðir okkar,
Elinborg Elísabet Jóhannesdóttir,
andaðist þ, 7. þ. m. að Elliheimilinu í Hafnarfirði, Jarðarförin
ákveðin síðar.
Anna Kr. Jóhannesdóttir. Björn Jóhannesson.
ALÞÝÐUFLOKKSFÉLAG REYKJAVÍKUR OG F. U. J.
að afloknum jólafagnaði fyrir börn félagsmanna, þríðjudag-
inn (annað kvöld) 9. þ. m. kl. 10.
Aðgöngumiðar á kr. 2,00 fást á afgreiðslu Alþýðublaðs-
ins og í skrifstofu félagsins frá kl. 1. Hljómsveit Weiss-
happel.
Tryggið ykkur aðgöngumiða að jólafagnaðinum þegar
í stað.
Stjórnir félaganna.
VÉLSTJÓRAFÉLAG ÍSLANDS.
Jólatrésskemtun
fyrir börn félagsmanna verður að Hótel Borg fimmtudag-
inn 11. jan. og hefst kl. 5 e. h. og er lokið kl. 10 e. h.
Danz fyrir félagsmenn, konur og gesti þeirra hefst
klukkan 11.
Aðgöngumiðar seldir: Skrifstofu félagsins, G. J. Foss-
berg, Emil Péturssyni, Elínu Guðmundsson, Erlingi Þor-
kelssyni, Bjarna Jónssyni.
STJÓRNIN.
MATROSFÖT.
Telpnakjólar frá kr. 5,00.
Gefum í dag og á morgun mikinn afslátt
af drengjafötum, kjólum og kjólaefnum.
SPARTA, Laugaveg 10»
i--------;------------------------------——>

Útbreiðið Alþýðublaðið!