Alþýðublaðið - 15.03.1940, Blaðsíða 2

ALÞY0UBLAÐIÐ
FOSTUDAGUR 19. MARZ 1940.
- I I I — ■ r- ' ... '-i ■ .. ...... ..." ■ ■■ -•■■■ ■- 1 ...—............ .. ■ II ■ i . ... ........ ■ i.l .....
TINDÁTINN
STAÐFASTI.
11) En dátinn lét sem hann heyrði það ekki.
til á morgun, sagði nornin.
Bíddu þangað
"•'dlæknir filytur firv.
varnir gegn nýrrl
og hættulegri veiki.
.....m—+.. .
Verðnr fýlatekja bðnnuð á etn-
stðknin Istððam eáa ðllu landinu?
12) Þegar börnin komu á fætur, var dátinn látinn út í glugga.
13) Og hvernig sem á því stóð, þá opnaðist glugginn og dátinn
datt út af þriðju hæð. 14) Hann kom niður á höfuðið og byssu-
stingurinn festist á milli gangstéttarsteinanna.
15) Þernan og litli drengurinn
komu hlaupandi niður, til þess
að leita að honum, en þau fundu
hann ekki, þó að þau væru rétt
hjá honum. Og hann kunni ekki
við að kalla á hjálp, því að
hann var í einkennisbúningi.
16) Nú var farið að rigna og það
rigndi mikið. Þegar skúrin var
liðin hjá, komu tveir götustrák-
ar.
Orðsending
[1] til kaupenda út um land.
ftj MuniS, að Alþýðublaðið á að greiðast fyrirfram
II ársfjórðungslega. — Sendið greiðslur yðar á
M réttum gjalddögum, svo sending blaðsins trufl-
BM ist ekki vegna greiðslufalls.
»| Þeir, sem óska, geta fengið blaðverðið krafið
[|l með póatkröfu.
Aðalfnndor Síýrl-
mannafél. íslacds.
VIALFUNDUR Stýrimanna-
félags íslands var haldinn
í fyrrad., og voru þar tilkynnt
úrslit stjórnarkosningarinnar.
Jón A. Pétursson var endurkos-
inn formaður. Varaform. var
kosinn Valdimar Stefánsson,
ritari Kristján Aðalsteinsson,
gjaldkeri Jón Sigurðsson og
meðstjórnandi Stefán Ögmunds
son. Fjárhagur félagsins er í
mjög góðu lagi.
Á fundinum var allmikið rætt
um uppsögn samninganna og
atkvæðagreiðsluna.
Auglýsið í Alþýðublaðinu!
17 ILMUNDUR JÓNSSON
* landlæknir flytur á al-
þingi frumvarp til laga um
ráðstafanir til varnar gegn
fýíasótt.
Samkvæmt frumvarpinu á
ráðherra að gefast heimild til
að fyrirskipa hverskonar nauð-
synlegar ráðstafanir til varnar
gegn því að menn sýkist af
fýlasótt (psittacosis, páfagauka-
veiki), þar á meðal að banna, að
m'eira eða minna leyti fýlatekju,
hvort sem er á einstökum stöð-
lun eða á landinu í heild,
Það má gera ráð fyrir, að al-
menning fýsi að vita nokkuð
nánar um þessa veiki, er menn
virðast nú vera farnir að óttast
hér svo mjög.
Fer því hér á eftir aðalefni
greinargerðar þeirrar, sem land-
læknir lætur fylgja frumvarpi
sínu:
„Nokkur undanfarin ár hefir
orðið vart sérkennilegs og ill-
kynjaðs lungnabólgufaraldurs í
Færeyjum, sem einkum hefir
tekið kvenfólk (af 165, sem
veiktust á árunum 1933—1937
-voru aðeins 24 karlmenn, eða
14,5%, en af sjúklingunum dóu
30, eða 18,2%). Faraldurinn
kom upp á sama tíma á hverju
ári (í september). Við nánari at-
hugun kom í ljós, að svo mátti
heita, að eingöngu veiktist fólk,
er stundaði fýlungatekju, og þó
einkum konur, er reyttu fýl-
ungann.
Snjall læknir í Færeyjum, R.
K. Rasmussen, vakti athygli á
þessu og því um leið, að sjúk-
dómurinn líktist mjög veiki
þeirri, sem nefnd er psittacosis
(páfagaukaveiki), er menn taka
af páfagaukum, en áður var ó-
kunnugt um aðrar sýkingarleið-
ir. Leiddi Rasmussen þau rök
að því í ritgerð haustið 1938, að
hér væri um sjúkdóm að ræða,
er stafaði frá sýkingu af fýlung-
um, að naumast varð efast um,
að rétt væri til getið, og jafn
framt þær líkur að því, að veik-
in væri psittacosis, að nærri
stappaði vissu, enda sannaðist
það til fullnustu litlu síðar með
bakteríu- og blóðvatnsrannsókn-
um, að einnig um þetta átti
Rasmussen kollgátuna.
Er þessar fregnir bárust frá
Færeyjum, þótti sýnt, að hér á
landi væri hin sama sýkingar-
hætta fyrir hendi eða yfirvof-
andi. Setti landlæknir sig þeg-
ar í samband við Rasmussen til
að afla sér frekari vitneskju um
málið og skrifaði síðan (30/11
1938) héraðslæknunum í þeim
tveimur læknishéruðum, þar
sem fýlaveiði er stunduð að
nokkru ráði (í Vestmannaeyjum
og Vík í Mýrdal). og beiddist
þess, að þeir athuguðu um,
hvort verið gæti, að veiki þessi
hefði þegar stungið sér þar nið-
ur, svo og, að þeir hefðu vak-
andi auga á, hvað gerast kynni
á næsta fýlungaveiðitíma.
. Báðum héraðslæknunum kom
saman um, að ekkert benti til
að veikinnar hefði orðið vart á
undanförnum árum. En á síðast-
liðnu hausti tóku 6 sjúklingar
(þar af 5 konur) í Vestmanna-
eyjum, mjög á sama tíma, sér-
kennilega lungnabólgu og
höfðu allir reytt fýlunga 8—-12
dögum áður. Þótti þetta grun-
samlegt, en það helzt mæla gegn
því, að um psittacosis væri að
ræða, að veikin væri vægari en
sú veiki er vanalega og hún
hefir reynzt í Færeyjum. Tókst
svo vel til, að enginn sjúkling-
anna dó. Við blóðvatnsrannsókn
sérfróðs manns um þessi efni er-
lendis sannaðist þó, að um
psittacosis hefði verið að ræða.
í Mýrdalshéraði veiktist eng-
inn grunsamlega.
Þykir þetta gefa tilefni til
þess, að sett verði heimildarlög
þau, sem farið er fram á með
þessu frv, Er ekki enn fylli-
lega athugíð um, hvort treysta
megi öðrum sóttvarnarráðstöf-
unum en þeim, að banna fýl-
ungatekju með öllu. En jafnvel
þó að þess þætti við þurfa, er
hér um svo mikla sýkingar- og
lífshættu að ræða, að ekki er
horfandi í slíkt, með því líka
að tekjur af þessari atvinnu-
grein munu hvergi vera þær,
að verulegu nemi, enda fer
saman, að þeir, sem þessa at-
vinnu stunda og hafa einhvern
arð af, eru sjálfir eða fólk
þeirra í mestri sýkingarhætt-
unni. Vil ég geta um það í þessu
sambandi, að heilbrigðisnefndin
í Vestmannaeyjum hefir fyrir
tilmæli landlæknis rætt þetta
mál við búendur þá í Vestm.*
eyjum, er fýlaveiði hafa stund-
að, en þeir brugðizt svo við að
senda Alþingi áskorun um að
gera ráðstafanir til, að veiði
þessi verði bönuð í Vestmanna-
eyjum.
Úr Mýrdalshéraði hefir enn
ekki borizt svar við samskonar
erindi.
íslenzkir náms-
menn erlendis.
n/r EÐ tilliti til ófriðarástands-
ins og þeirra örðugleika
fyrir íslenzka námsmenn erlendis,
er af því leiddu, fól forsætisráð-
herra Upplýsingaskrifstofu Stúd-
(entaráðsins á s. 1. hausti að safna
ítarlegum skýrslum um nám og
námskostnað allra íslenzkra karla
og kvenna, sem stunda nám er-
lendis.
Söfnun skýrslna um tímabilið
fram til áramóta er lokið fyrir
nokkru. Hefir skrifstofan nú hafið
söfnun skýrslna um síðari hluta
þessa námsvetrar þ. e. um alla
þá, sem við nám voru staddir
erlendis þ. 1. þ. m.
Forstöðumaður Upplýsingaskrif
stofunnar, Lúðvig Guðmundsson,
helir nú skrifað bréf til allra ís-
lenzkra námsmanna, sem erlendis
dve’ja, og gert þar grein fyrir
tilgangi skýrslugerðar þessarar.
1 bréfinu segir m. a.:
„Eitt af meginhlutverkum Upp-
lýsingaskrifstofunnar er að veita
þeim, er hyggja á utanför til
náms, áreiðanlegar upplýsingar
um nám, náms- og dvaiarskilyrði
eriendis og aðstoða þá aimennt
við undirbúning utanferða, samn-
ingsgerðir um náms- og skólavist
og vera þeim ytra til aðstoðar
með atbeina erlendra upplýsinga-
skrifstofa eða einstakra manna,
er skrifstofan hefir samvinnu við.
Vegna þessa leiðsagnarstarfs
síns með þeim, er fara utan til
náms, er skrifstofunni nauðsyn-
'egt að haca jafnan fulikomið yf-
irlit um það, hve margir eru við
nám í hverri námsgrein. Er þáð
og i þágu beggja aðila, þeirra,
sem byrjaðir eru á námi ytra, og
einnig hinna, sem óska að hefja
nám í sömu námsgreinum, að
Upplýsingaskrifstofan hafl Jafnan
fuila vitneskju um tölu þeirra, er
námið stunda. Getur það oft
leiðbelnt fyrirspyrjendum um
náms- og atvinnuhorfur I þeirri
grein, er þeir leggja stund á eða
óska iað nema.
Við úthlutun gjaldeyrisleyfa
vegna náms ytra er gjaldeyris-
nefnd nauðsynlegt að hafa að-
gang að áreiðanlegum skýrslum
um raunverulegan náms- og dval-
arkostnað sérhvers umsækjáhda.'1
Ségir i bréfinu, að framvegis
megi „gera ráð fyrir því, að það
námsfólk verði látið ganga fyrir
um úthlutun gjaldeyrisleyfa og
afgreiðslu eriends 'gjaidmiðils,
Bem í tæka tíð hefir sent Upp-
lý:ingaskrifstorunnI fullnægjandi
skýrslur um nám sitt og náms-
og dva'arkostnað. Vegna ófrið-
a’ástands þess, sem nú ríkir viða
um heim, er þess brýn nauðsyn,
að Upplýsingaskrifstofan viti
jafnan um heimilisfang sérhvers
íslenzks námsmanns og -k.onu,
sem dvelur erlendis, svo að hægt
sé, með stuttum fyrirvara, að ná
til þeirra, ef nauðsyn krefur. Þess
vegna er fsl. námsfólk erlendis
áminnt um að tilkynna Upplýs-
ingaskrifstofunni án tafar breyt-
ingar, sem kunna að verða á
heimiiisfangi þess þar, svo og
komudag til lslands, er það flyt-
ur heim."
Með tilvísun til greinargerðar-
innarerþvf „fastlega skoraðáalla
ísienzka karla og konur, — kan-
didata, stúdenta og aðra, — sem
við nám eru stödd erlendis þ. 1.
marz þ, á., að senda Upplýsinga-
skrifstofunni nú þegar skýrslu um
nám sfft og námskostnað. Skal
þó tekið fram, að þeir, sem
sendu fullnægjandi skýrslu s. I,
haust, þurfa í skýrslu sinni nú
eigi að taka fram það, sem sið-
an er óbreytt."
Eyðublöð til skýrslugerðar
þessarar fást hjá Upplýsinga-
skrifstofu Stúdcntaráðsins, Stúd-
entagarðinum, Rvfk, Skrifstofu
Gjaldeyris- og innflu'ningsnefnd-
af, Reykjavik, Sendiráði Islands,
Ny Vestergade 21, Köbenhavn,
Attaché Vilhj. Finsen, Dansk-isl,
Gesantskab, Oslo, og hjá Dansk-
isl. Gesandtskab, Stockholm. —
Þessir sömu aðilar veita einnig
viðtöku útfylltum skýrslublöðum,
og þurfa þau að vera komln í
hendur þeirra eigi síðar en þ. L
maí n. k.
Drengjaföt, matrosföt, jakka-
föt, frakkar, skíSaföt. Sparta,
I.augavegi 10, símí 3094.
Útbreiðið Alþýðublaðið!
Leyndardémiir ^-°61 Vi",iry'
• gðmln hallarlnnar
•— Ég skil þig vel.
Við vorum nú komnir rétt að höllinni. Þegar ég leit upp
sá ég Sonju í einum glugganum. Saint-Luce greip í handlegg
mér.
•— í hamingju bænum segðu ekki eitt orð um þetta við
gesti mína.
—- Vertu rólegur. En ég skal ekki hætta fyrr en ég er búinn
að rannsaka umhverfið hérna. Ég læt sem ég fari. en verð
hér kyrr. Ég hefi sofið svo margar nætur úti undir berum
himni, svo að ég er ekki sérlega smeykur við það.
— Til hvers ætlarðu að gera það?
— Hver veit? Ég ætla nú til dæmis að gæta að geitsmal-
anum og hundinum hans. Ég ætla að tala við Antoine aftur
— ef til vill veit hann meira en hann þykist vita.
— Ef til vill, en þú hættir lífinu. Ég hefi alltaf haft það á
tilfinningunni, þegar einhver hætta hefir verið yfirvofandi
og nú finn ég það á mér, að eitthvað er í aðsigi. En farðu ekki
frá mér.
Hann bað mig um þetta með miklum ákafa, en ég lét ekki
undan. Ég minnti hann á það, að gestir hans myndu ekki sakna
mín.
— Það er misskilningur. Þeir tala aldrei við neinn.
— Þá finnst mér þú hafa valið þér fremur ömurlega kunn-
ingja.
Ég sagði þetta brosandi. Ég gat alls ekki skilið, hvers vegna
þessi hjón voru þarna.
Saint-Luce lézt ekki taka eftir orðum mínum, og hann end-
urtók bón sína um það, að ég yrði kyrr hjá sér. Ég hafði oft
séð hann daufan, en aldrei svona. Hann var náfölur í framan
■ og hver vöðvi var spenntur til hins ýtrasta.
— Ég skal dvelja hér svo lengi sem þú vilt.
— Að minnsta kosti nokkra daga.
— Eins og þú vilt. Þú segir sjálfur, hvenær þú vilt að ég
fari.
•— Þakka þér fyrir.
Það var ekki vafi á því, að nú leið honum betur.
VI.
MÓTIÐ.
Við héldum áfram skemmtigöngu okkar og gengum fram
hjá stíu, þar sem Saint-Luce hafði haft tígrisdýr, sem hann
hafði komið með heim frá Afríku. Hann hafði orðið að drepa
drepa tígrisdýrið, þegar það var orðið fullvaxið. Hann hafði
lengi látið tígrisdýrið ganga óhindrað í garðinum, Þannig var
hann.
Þegar við komum til hallarinnar, bað ég hann að lofa mér
að skoða höllina. Ég fékk að líta inn í nokkur herbergi á
fyrstu hæðinni, sem öll voru eins. Á annarri hæð bjuggu Bab-
tiste og eldastúlkan.
— Þér hafið ekki minnzt á hana fyrr, sagði Allou.
— Ég held, að það skipti engu máli. Það er gildvaxin grá-
hærð kona, sem unnið hefir í höllinni í 30 ár. Hún er tíu ár-
um eldri en Babtiste. Babtiste var Sahat-Luce trúr, en hún
lét oft í ljós. að henni geðjaðist ekki að greifanum.
Á þriðju hæð voru herbergi Saint-Luces og gestaherbergin.
Ég svipaðist um þar sem ég hafði heyrt fótatakið um nóttina.
Það hafði verið milli herbergis húsbóndans og herbergis Car-
lovitch-hjónanna. Þessi vitneskja bætti mér ekki í skapi. Mað-
ur er ástfanginn löngu áður en maður hefir hugmynd um það.
Það er ekki margt fleira hægt að segja um þennan dag. Jú,
ég upgötvaði ofurlítið.
Við morgunvdjrðarborðið gekk eins og /við kvöldverðinn
kvöldið áður. Við Saint-Luce héldum uppi samræðunum. Ég
átti ervitt með að líta af henni. Risinn, maðurinn hennar, lét
eins og hann hvorki heyrði né sæi. Saint-Luce lét sem hann sæi
ekki frúna.
Að loknum hádegisverði fór ég inn á herbergi mitt og hvíldi
mig. Þegar ég kom frá herbergi mínu, heyrði ég mannamál £
herbergi Saint-Luces. Það var auðvitað illa gert af mér, en ég
gat ekki að því gert, ég stóð á hleri.
Það var Sonja, sem talaði.
— Þú mátt til, Robert. Mér er alveg sama um hann, ég hugsa
bara um sjálfa mig. Nú er ég orðin leið á því lífi, sem ég hefi
lifað. Ég vil verða rík, ég vil ekki lengur ganga í slitnum kjól-
um.
— Sonja, þú mátt ekki fara frá mér.
— Þú veizt það jafnvel og ég, að ég get ekki beðið. Hann
myndi drepa mig. Hvers vegna viltu ekki hjálpa honum? Þú
veizt, að hann er ágætur efnafræðingur.
Rödd Saint-Luces var gróf: — Ég vil það ekki, þvf að ég
hefi enga ástæðu til að hjálpa ykkur til að búa saman. Ég vil
ekki sjá ykkur hamingjusom saman. Ég hata hann ekki vegna
þess, að hann er maðurinn þinn, heldur vegna þess, að hann er
ekki neitt. Sonja, þú mátt ekki halda dauðahaldi í svona ná-
unga. Nú hefi ég beðið eftir þér í mörg ár, og ég hefi ferðast
um öll lönd og hætt lífinu til þ«ss að reyna að gleyma þér. og