Alþýðublaðið - 02.04.1940, Blaðsíða 2

ÞRIDUDAG 2. APRÍL 1940.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
fm fg$$í Wa íw
Finnskur hermannaflokkur í skógunum á Austur?Finnlandi í snjíunum í vetur.
égpBÍff VOTSÍBBS á FIiBillaildll
Hermannalikin i skógummr
Frásögn Joh. Holst
prófessors ieiðtoga
norskrar hjúkrunar
sveitar til Finiands.
HINN frægi norski læknir
Johan Holst prófessor,
sem stjórnaði fyrstu norsku
hjúkrunarsveitinni, sem send
var til Finnlands, er nýlega
kominn heim aftur.
Skömmu eftir að hann kom
heim veitti hann blaðamönnum
viðtal og fer það hér á eftir.
— Hvernig var útbúnaður
hinna rússnesku hermanna?
— Við þurftum að hjúkra
mörgum rússneskum hermönn-
um, sem Finnar höfðu handtek-
ið. Hið fyrsta, sem við veittum
athygli var það, að hin vatt-
stoppuðu fötin þeirra litú út
eins og þau væru sniðin úr
dýnum. Fæstir þeirra voru í
sokkum, heldur vöfðu þeir klút-
um um fætur sér og á höndum
höfðu þeir þunna vettlinga. Ég
tala hér aðeins um það, sem ég
sá sjálfur.
— Er það satt, að Rússarnir
hafi notað eitraðar kúlur?
— Það er heilagur sannleik-
ur, að þeir notuðu svokallaðar
fosfórkúlur. Það var kki gert 1
því skyni að koma eitri í sár
andstæðinganna, því að kúlur
geta lítið eitrað út frá sér, held-
ur var það gert til þess, að hægt
væri að fylgjast með braut kúl
unnar, þegar skuggsýnt var. í
fyrsta skipti sem ég dró slíka
kúlu út úr sári, skildi ég ekkert
í, hvað þetta gæti verið. En
brátt áttaði ég mig. Ég get ekk-
ert sagt um það, hvort þeir not-
uðu nokkurn tíma eitraðar kúl-
ur. Kalsár geta litið mjög illa
út, enda þótt ekki sé um neina
eitrun að ræða.
— Var mikið um slík sár?
— Margir Rússanna höfðu
kalsár, en fáir Finnar. Rúss-
nesku hermennirnir voru líka
ver klæddir og veittist þeim því
örðugar að verjast kalinu. Ann-
ars var ágætis loftslag í Finn-
landi. Það var ekki fyrr en mað-
ur leit á hitamælirinn að maður
vissi hversu mikill kuldinn var.
Flestir særðust af handsprengj-
um. Sprengjubrotin fljúga um
allt og valda stórum og Ijótum
sárum. Aftur á móti var það
undrunarefni, hve fáir féllu eða
særðust í loftárásunum. Þær
ollu aðallega efnahagslegu
tjóni, en það var líka mikið.
Menn höfðu verið varaðir við
loftárásum og höfðu verið æfðir
í því að kasta sér flötum. Ef
menn eru nógu fljótir að kasta
sér flötum, fljúga sprengju-
brotin fyrir ofan þá og gera
þeim ekkert mein. Það er mjög
sjaldan að sprengjur detti beint
ofan á menn.
— Er það satt, að loftárásir
hafi verið gerðar á sjúkrahús og
sjúkraskýli?
— Já, um leið og Rússarnir
fundu fremsta sjúkraskýlið
okkar, gerðu þeir loftárás á
það. Þegar slíkt kemur fyrir,
eru eldsprengjurnar hættuleg-
astar. Það er svo erfitt að bera
sjúklingana út úr logandi skýl-
unum. En til voru sjúkrahús,
sem aldrei var gerð loftárás á
vegna þess, að á þau var málað-
ur Genfarkrossinn.
— Iiafði hjúkrunardeildin
nóg af sáraumbúðum og meðul-
um?
— Það sem við höfðum með
okkur að heiman nægði okkur
þennan tíma, sem við vorum
þar. En við þurftum að eyða
miklum birgðum af sárabindum
og bílaslit var mikið. Við unn-
um nærri því nótt og dag þegar
mikið var um særða menn, en
stundum var lítið að gera. —
Raunar var bezt að vinna á nótt-
unni, því að þá voru engar loft-
árásir gerðar. Ef þurfti að skera
sjúklinga upp, varð að flytja
þá strax burtu. Það var gert á
nóttunni, því að bílstjórarnir
heyra ekki flugvélaþytinn, þeg-
ar þeir aka og þessvegna hefði
verið óhyggilegt að gera það á
daginn.
— En var ekki mannfallið ó-
skaplegt?
— Eigið þér við í liði Finna?
Finnsku hermennirnir virtust
allir vera þaulæfðir íþrótta-
menn og við hér heima í Noregi
getum ekki gert okkur í hugar-
lund hvílík afrek finnsku skíða-
deildirnar inntu af hendi. Leikni
þeirra á skíðum var þeim rneira
virði, þegar um það var að ræða
að bjarga lífinu, heldur en nokk-
ur læknisaðgerð. Og Finnarnir
urðu alveg undrandi, þegar þeir
komust að raun um það, að sjálf
boðaliðarnir voru ekki jafngóð-
ar skyttur og þeir sjálfir. Þeir
geta ekki skilið það, að ekki
skuli allir menn æfa sig í því frá
blautu barnsbeini að fara með
byssu. Svo eðlilegt er þeim það
orðið. Ég hefi aldrei kynnst því-
líku þreki, sem Finnarnir
sýndu.
— En vantaði þá ekki hvíld
og svefn?
— Margir þeirra höfðu verið
í fremstu víglínu frá því stríðið
byrjaði. Þar sem ég starfaði —
fengust hvíldir öðru hvoru og
þá sváfu þeir. En annars virtist
mér þeir fyrst og fremst hugsa
um að fá sér gufubað, þegar hlé
varð á. Svo virtist, sem þeir
teldu baðið miklu nauðsynlegra
en mat og svefn. Hreinlæti Finn-
anna er fram úr skarandi og til
þess má vekja hreysti þeirra.
Það fyrsta, sem þeir gerðu, 'þeg-
ar fram á vígvöllinn kom, var að
grafa gryíju ofan í jörðina og
byggja sér baðstofu.
— Var ekki mikið um lús og
taugaveiki?
— Það er um að gera að her-
væðast gegn lúsinni, segir pró-
fessorinn brosandi, enda tókst
okkur það. Við höfðum með okk-
ur að heiman föt til þess að
veijast lús. Þau voru með
rer vdás og þeim fylgdu gúmmí-
gioíar og gúmmístigvél. En
við urðum sjaldan varir við lús
og þurftum því ekki að nota
fötin.
— Urðuð þér varir við hvern-
ig hjúkrun var háttað í liði
Rússa?
— Það má fullyrða, að þar
hafi engin hjúkrun veríð. Hjá
Suomussalmi tóku Finnar rúss-
neskt sjúkraskýli. Það leit vel
út að öðru leyti en því, að með-
alakassar og kistur með sjúkra-
bindum höfðu ekki verið opn-
aðar. En við vissum að Rúss-
arnir höfðu aðra lækningaað-
ferð. miklu fljótvirkari. Þeir
skuiu þá særðu.
— Getur það verið satt?
— Enginn vafi á því, svarar
Holst prófessor með alvörusvip.
Flestir rússnesku fangarnir,
sem ég sá, voru örþreyttir. —
Rússnesku hermönnunum var
blandað saman á hinn furðu-
legasta hátt í herdeildunum. —
Einn var frá Úkraníu, annar
frá TJral, þriðji frá Georgíu o.
s. frv. Þeir þekktu ekki hverir
aðra. En það sem vakti mest
undrun okkar var sambúð
hinna rússnesku fanga. Það
varð alltaf að halda vörð yfir
þeim. Yfirmenn og óbreyttir
hermenn voru saman og hinir
óbreyttu hermenn gerðu hvað
eftir annað tilraunir til þess að
drepa yfirmenn sína. Það varð
stöðugt að gæta þeirra.
— Það er ekki ósennilegt að
töluvert sé af líkum á vígvell-
inum......Hvað verður gert af
þeim?
Sum líkin hafa verið grafin,
en ennþá úir og grúir af rúss-
neskum mannslíkum í skógun-
um, þar sem bardagarnir voru
háðir. Það hefir snjóað yfir þau
og í hinum miklu frosthörkum,
sem gengið hafa þar um slóðir,
er engin liætta búin af rotnun
þeirra. En í vor, þegar snjóa
leysir og hlýnar í veðri, eru
þessir líkkestir hræðilegt og erf-
itt vandamái. Það er einkenni-
legt, en þó satt, að uppsprettu-
lindirnar á þessum slóðum
renna inn í Rússland, segir
prófessor Holst og hnykklar
brýrnar.
’ Að lokum fer hann mörgum
fögrum orðum um starf kvenna-
anna, ekki einasta hinna norsku
hjúkrunarkvenna, heldur einnig
J hinna finnsku.
| — Ég held, að konur hafi
, ekki látið svona mikið til sín
| taka í nokkurri styrjöld.
Finnsku konurnar virðast þola
þrautir og erfiðleika engu síður
en karlmennirnir.
Sjúklingar í Laugarnesspítala
biðja AlþýðublaðiS að skila
kæru þakklæti til Hjálpræðishers-
ins fyrir heimsókn hans.
Vegna fjölda áskorana heldur
Karlakór Reykjavíkur
AIMðnhljómleika í Frikirkjnnn!
miðvikudaginn 3. apríl (annað kvöld) klukkan 8V2.
Til aðstoðar: DRENGJAKÓR. Samleikur á fiðlu og orgel.
Einsöngvarar og Tríó.
Aðgöngumiðar á 1 krónu í Bókaverzlun Sigfúsar Ey-
mundssonar, Bókaverzlun ísafoldarprentsmiðju og Hljóð-
færaverzlun Sigríðar Helgadóttur.
ðéiBur i sjé- og verzi
nnarréíti fyrir bjðrg
nn ð
Ægir fékk 300 gísud
krónur fjrrir bjðrgnnina.
GÆR var kveðinn upp
dómur í sjó- og verzlun-
ardómi Reykjavíkur í máli
Skipaútgerðar Rykjavíkur gegn
Pétri Magnússyni hrm. fyrir
hönd eigenda s.s. Dixie frá Pors-
grunn í Norgi.
Tildrög málsins eru þau, að í
haust var Dixie á leið frá Nor-
egi til Bandaríkjanna. Þann 1.
desember var það statt suður af
íslandi og brotnaði þá skrúfan.
Að tilhlutun vátryggjenda
skipsins fór Ægir og dró skip-
ið hingað til Reykjavíkur.
Varð ósamkomulag um björg-
unarlaunin og höfðaði þá
skipaútgerðin mál gegn eigend-
um og vátryggjendum skipsins
og féll dómur í gær.
Var stefndur dæmdur til að
greiða Skipaútgerðinni kr. 300
þús. með 5% ársvöxtum frá 27.
jan síðastliðinn til greiðsludags
og kr. 12,500,00 1 málskostnað,
en með þeirri upphæð er tal-
inn 2500 króna kostnaður
vegna mats á skipi og farmi.
Skip, farmur, vistir og farm-
gjald var metið á 2,226,293 kr.
Dýraverndarinn.
2. tölublað yfirstandandi ár-
gangs er nýkomið út. Efni: Kon-
ur og dýraverndun, Sjómaðurinn
og kisurnar tvær, Hirðfíflið og
J íuglinn, Sauðarvit, Þungur harm-
ur 0. fl.
Unga íslánd,
'■ 3. tölublað yfirstandandi árg.
er nýkomið út. Efni: íslenzk nú-
tíma ljóðskáld III. Jóhannes úr
Kötlum, íbúar heiðarinnar, fram-
haldssaga eftir P. Bauggaard,
Bréf frá frænku, kvæði eftir S. J.
Vargur í véum, eftir Ól. Þ. Ingvars-
son, Hefnd Mowglis eftir Rud-
yard Kipling, Jakob Hafstein
þýddi o. m. fl.
Alvörumál.
Ég verð að spekúlera mikið um
það, hvernig ég á að kðmast af með
sömu 15 kr. á viku og ég komst áf
með fyrir ári síðan, og það er
hreint og beint ómögulegt. Ég verð
blátt áfram að segja mig til sveit-
ar, ef ég fæ þetta ekki hækkað á
annan hátt. Þó kirkjur verði
byggðar og prestum fjölgað, þá fæ
ég ekki meira fyrir 15 krónurnar
mínar, því þeir, sem selja mér mat-
inn, verða ekki svo vel kristnir
fyrir það. að þeir selji undir verði.
Ég þarf ekki fleiri presta fyrir mig;
ég læri Helgakver og breytti eftir
því og fyrir það verð ég sáluhólp-
inn, en ekki saddur. Ég vil heldur
að aukið verði 5 krónum við eftir-
laun mín og hafa eina kirkju, en
fá 5 kirkjur og enga hækkun. —
Oddur Sigurgeirsson.
Stör bökaútsalal
Vegna burtflutnings sel ég meiri
hlutann af bókum mínum í þess-
um mánuði.
Bókamenn: Notið tækifærið.
Eignist góðar bækur.
Hefi einnig til sölu eitt mjög
fallegt silfurrefsskinn og nokk-
ur önnur framúrskarandi ódýr.
Benjamín Sigvaldason.
Laugaveg 18.