Alþýðublaðið - 30.04.1940, Blaðsíða 3

ÞRIÐJUDAGUR 30. APRIL 1940.
ALÞÝÐUBLAÐiÐ
•--------- A1ÞÝÐ0B1AÐIÐ----------------------
Ritstjóri: F. R. Valdemarsson.
í fjarveru hans: Stefán Pétursson. Símar 4902 og 5021 (heima).
Ritstjórn: AlþýSuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Sellandsstíg 16. 4903: Vilhj. S. Vilhjálms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu gengið inn frá Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 2,50 á mánuði. 10 aurar i lausasölu.
ALÞ Ý'Ð UPRENTSMIÐJAN H.J.
o---------------------------------------------♦
Andi nazismans.
.......-
Árásír Vísis á alpýðusam-
tökin og hátiðahöldin 1. maí.
■—-— ■ -—-
Eftlr Jónas Guðmundsson.
VÍSI geðjast ekki að þeim
skoðunum, sem Alþýðublað-
ið hefir á þýzka nazismanum.
Það er fyrir löngu vitað. Og
eins hitt, að hann hefir reynt að
stimpla það sem hlutleysisbrot
af hálfu Alþýðublaðsins, að láta
x Ijós andúð sína á hinum blóð-
ugu árásum þýzka nazistaríkisins
á hverja smáþjóðina eftir aðra
við landamæri þess. Vísir er í
þessu efni alveg eftir höfði
Göbbels, sem sagði fyrir nokkru
síðan, að þýzku nazistastjórninni
nægði það ekki, að önnur ríki
væru 'sem slík hlutlaus. Hún
krefðist „algers hlutleysis“, sem
hann skýrði á þann veg, að ein-
staklingar í öðrum löndum mættu
ekki einu sinni láta í ljós neinar
skoðanir á aðförum ófriðarþjóð-
anna og forystumönnum þeirra.
Pað getur vel verið, að Vísir sé
svo illa að sér í alþjóðarétti, að
hann viti ekki, hve ósvífin fölsun
það er á hugtaki hlutleysisins,
að halda því fram, að það sé
skylda hlutlausra landa, að af-
nema málfrelsi og prentfrelsi hjá
sér til þess að þóknast einu eða
öðru ófriðarriki. Það lítur að
minnsta kosti út fyrir það, að
ritstjóra hans, sem á að heita
lögfræðingur, veitti ekkert af því,
að setjast aftur á skólabekkinn
til þess aö læra svolítið betur
grundvallaratriði alþjóðalaganna.
En hann um það. Og þó aldrei
nema svo væri, að hann kysi
heldur aö læra alþjóðalög af
Göbbels, þá verður þó að segja,
að hugmyndir hans um hlut-
leysið fari að verða nokkuð kát-
legar, þegar hann heldur því
fram, eins og í ritstjórnargrein
Vísis í gær, að það sé hlutleys-
isbrot af Alþýðublaðinu, að
minna á Quislingsgreinar Knúts
Arngrímssonar í blaði hans og
gera göðlátlegt gys að því fyrir
það, hvernig það hefir flatmagað
fyrir Hitler við hvert tækifæri,
sem gefizt hefir. Þetta taldi rit-
stjóri Vísis í gær „benda ótví-
rætt í þá átt, að Alþýðublaðið
stæði í þeirri trú, að við eigum
í styrjöld við Hitler“, og er það
einkar frumleg skoðun hjá hon-
um, að það sé hlutleysisbrot og
fjandskapur við erlent stórveldi,
ef undirlægjuskapur Vísis og á-
róðursskrif hans fyrir nazismann
eru gagnrýnd! Væri fróðlegt að
fá frá ritstjóranum nánari skýr-
ingu á því, hvernig það megi ske.
Það er ekki ástæða til að
dvelja lengur við svo hlægilegar
hugmyndir. Þær verða ekki tekn-
ar alvarlega af neinum, sem
nokkra nasasjón hefir af því,
hvað hlutleysi er, og geta því
varla mikinn skaða gert. En það
er annað í grein Vísisritstjórans
í gær, sem verður að víta harð-
lega, af því að þar er á miklu
lævísari hátt verið aÖ vega. að
málfrelsi og prentfrelsi i landinu.
Og það er sú tilraun, sem hann
gerir til þess að koma ábyrgðinni
á því, sem Alþýðublaðið skrifar,
yfir á utanríkismálaráðherrann, af
þvi að hann er Alþýðuflokks-
maður. Með því er verið að reyna
að skapa þá hættulegu skoðun,
að það sé hlutleysisskylda ein-
stakra ráðherra, að taka upp eins
konar ritskoðun á flokksblöðum
sínum, af því að þeir, og þá ber-
sýnilega rikisstjórnin öll, sé á-
byrg fyrir því, hvað þau segja.
Slík falskenning er að vísu ekki
nema í fullu samræmi vfð ánnan
þann heilaspuna Vísis, sem áður
hefir verið lýst, en allir sjá, hvað
hún myndi þýða í reynd: Ríkis-
stjórnin væri af erlendum ríkjum
gerð ábyrg fyrir hverju því orði,
sem blöðin birta, og því ritfrelsi,
sem blöðin hafa lögum sam-
kvæmt hér á landi, væri þar með
lokið.
Er það þetta, sem ritstjóri Vís-
is er að fara fram á? Heldur
hann, að ríkinu og þjóðinni væri
greiði með því gerður? Víst er
það, að í einræðisrikjunum má
segja, að þessu sé raunverulega
þannig háttáð. I Þýzkalandi gef-
ur Göbbels 'út daglegar ifyrir-
skipanir um það, um hvað blöðin
eigi að skrifa og hvað þau eigi
að segja, Þar myndi ritstjóri
Vísis sennilega kunna við sig.
Það leynir sér í öllu falli ekki,
hjá hverjum hann hefir gengið í
skóla og drukkið í ,sig slíkar
skoðanir. En hann gleymií því
bara, að hann er enn sem komið
er, ritstjóri í landi, þar sem rit-
frelsi er ríkj'andi. Blöðin eru ekki
gefin út á ábyrgð ríkisstjiómar-
innar né einstakra ráðherra henn-
ar, heldur á ábyrgð ritstjöranna,
sem ráðnir hafa verið við þau.
Og ráðherrarnir myndu áreiðan-
lega þakka fyrir það, að taka við
þeirri ábyrgð af þeirn.
Það má með sanni segjá, að
það sitji sízt á Vísi, að reyna
að koma ábyrgðinni á skrifum
blaðanna yfir á einstaka meðlimi
ríkisstjórnarinnar. Maður skyldi
að minnsta kosti ætla, að það
væri ekkert síður fjármálaráð-
herranum í hag, en hinum ráð-
herrunum, að fá að vera laus
við slíka ábyrgð, að minnsta
|kosti á meðan núverandi ritstjóri
er við Vísi og heimskan og fá-
fræðin leika þar eins lausum
hala og ritstjórnargrein hans í
gær ber vott um.
Gúmiskóviðgerðin
Vopni
Aðalstræti 16. Sísmí 563i.
Allar gHnwníviðgerðir fljótt og
v©l af hcndi leystar.
Sækjum. — Sendum-
AÐ er þjóðkunnugt fyrir
löngu, að Vísir er það af
blöðunum, sem að þjóðstjórn-
inni standa, er mestan fjand-
skap hefir fyrr og síðar sýnt
öllu samstarfi þesara flokka og
mestar tilraunirnar gert til að
sundra þvþ þó það hafi ekki
tekizt hingað til. í gær nær þó
blaðið hámarki í þessum til-
raunum sínum enn sem komið
er. Með hinu versta orðbragði
ræðst blaðið bæði í forustu-
grein og ,,viðtali“ við Gunnar
Thoroddsen á alþýðusamtökin
í sambandi við hátíðahöldin 1.
maí.
Þó hér verði ekki rúm til að
gera Vísi þau skil, sem hann
verðskuldaði fyrir þessi fárán-
legu og ósvífnu skrif sín, skal
á það helzta drepið.
❖
Meðan sálufélag Vísis var
sem nánast við „félaga Stalin“
og fylgismenn hans hér á landi,
var sá háttur upp tekinn af
hinum sameinuðu málgögnum
íhalds og kommúnista, að kalla
Alþýðuflokkinn „flokksbrot“,
sem mikill meirihluti væri nú
búinn að yfirgefa og fylgdi sá
meirihluti nú Héðni í samvinn-
unni við íhaldið og kommún-
istana.
Nú er það „flokksbrotið",
sem með Héðni fór, enn klofn-
að frá kommúnistum og hrein-
lega sundrað í ótal agnir, en
„flokksbrot" Alþýðuflokksins
hefir sýnt og sannað, að allt var
rétt um óheilindi kommúnista,
sem það áður hélt fram. Er
Vísir að vonum sár yfir þessum
öförum félaga Stalins og „vina“
hans og reynir enn að hugga
sig við að ,Alþýðuflokksbrotið‘
sé lítið og máttvana. Við skul-
um bíða þar til á reynir. Vísir
lofar mynd af skrúðgöngu al-
þýðusamtakanna á morgun, og
er það vel, ef hann efnir, enda
sé það engin falsmynd að dæmi
þýzkra nazista og áreiðanlega
mun hún jafnast á við mynd þá
af fáeinum regnhlífum, sem
Vísir birtir í gær frá „skrúð-
fundi“ íhaldsins við Varðarhús-
ið í fyrra.
*
Þá reynir Vísir ennfremur að
óvirða merki hinna íslenzku
alþýðusamtaka, — rauðan fána
,með þrem örfum — og kallar
hann matgoggsmerki, og enn-
fremur reynir blaðið að óvirða
alþjóðaaöng verkamanna, „Int-
ernationalen“ með því að telja,
að hann sé þjóðsöngur
Rússa. Vísir veit það vel, að
bæði rauðu fánarnir og Inter-
nationalen er hvorttveggja
miklu eldra, sem sameiningar-
tákn alþýðunnar, en sem þjóð-
areinkenni og þjóðsöngur
Rússa.
Kommúnistarnir í Rússlandi
hafa stolið hvorutveggja frá
verkalýð annarra landa, á sama
hátt og Sjálfstæðismenn hér
eru stundum, undir forystu
Vísis, að reyna að hnupla ís-
lenzka þjóðfánanum og ís-
lenzka þjóðsöngnum, sem
flokksmerkjum Sjálfstæðis-
flokksins, þó það hafi hingað til
ekki tekizt. Hvorirtveggja —
Rússar og Sjálfstæðismenn —
eru jafnilla að þessum merkj-
um og söngvum komnir.
Vísir má vita það, að haldi
Finnar 1. maí hátíðlegan nú,
munu þeir ganga undir rauðum
fánum og syngja Internation-
alen, þó Rússar, sem á þá réð-
ust, geri það einnig. Ófrumleiki
og hin alkunna blekkinga-
hneigð kommúnistanna rúss-
nesku kemur vel fram í með-
ferð þeirra á hinum rauða fána
og notkun þeirra á alþjóða-
söngnum.
Hrakspám Vísis um Alþýðu-
flokkinn ætla ég ekki að svara
hér. Virðist svo sem blaðið
ætti frekar að gleðjast yfir illu
gengi flokksins, og lítið mun
hann vafalaust telja sig þurfa
að óttast slíkan flokk. Ætti
hann því að geta skrifað af
fullri kurteisi um þessi mál.
*
Að hverju Sjálfstæðisflokk-
urinn stefnir í málefnum
verkalýðsins. kemur greinilega
fram í „viðtalinu“ við Gunnar
Thoroddsen. Þar segir svo:
„Strax á fyrsta fundi nefnd-
arinnar unnu Sjálfstæðisfull-
trúarnir þann glæsilega sigur,
að fá einróma samþykkt allrar
nefndarinnar um að allur
flokkspólitískur svipur yrði
máður af þessum hátíðahöld
um, engir flokksfánar bornir,
enginn rauður fáni og engin
flokksmerki, heldur skyldi ís-
lenzki fáninn blakta yfir fylk-
ingunni .Engin kröfuspjöld
yrðu borin og engir byltinga-
söngvar sungnir eða leiknir.“
Og ennfremur unnu „fulltrú-
ar sjálfstæðisins“ þann glæsi-
lega sigur, að „allar ræður
skyldu lagðar undir ritskoðun
áður en þær yrðu fiuttar og
varast skyldi allan pólitískan
áróður.“
Hvílíkur sigur!
En bíðum við — er ekki 1.
maí eitthvað líkur þessu nú
orðið í Þýzkalandi?
Þar eru ekki lengur sungnir
neinir „byltingasöngvar.“ Þar
eru ekki lengur neinir „rauðir
fánar,“ nema hakakrossfáninn,
ef ,,rauðan“ skyldi kalla. Þar
eru ekki lengur nein „kröfu-
spjöld.“ Þar eru allar ræður
„settar undir ritskoðun“ áður
en þær eru fluttar.
Það er eins og orðið Quisling
vanti eitt í upptalningu G. Th.
til þess að allt sé fullkomnað.
Vill íslenzkur verkalýður glata
sínum gamla hátíðisdegi á
þennan hátt?
í „viðtalinu“ segir G. Th.
ennfremur, að kommúnistar og
Alþýðuflokksmenn hafi „tekið
þennan dag traustataki og mis-
notað hann til pólitísks áróðurs,
og þar með fælt allan þoira
verkafólks frá þátttöku í þess-
um degi og skapað andúð alls
almennings í stað samúðar með
málstað verkamanna.“
Um það bil sem Gunnar
Thoroddsen fæddist var hér í
Reykjavík fámenn sveit áhuga-
samra verkamanna að byrja
baráttu fyrir því að þessi dag-
ur yrði hér eins og erlendis
gerður að baráttudegi fyrir
bættum kjörum almennings.
Hvernig , var þeirri baráttu
mætt af flokksbræðrum G. Th?
Hver sá, sem nálægt þessum
hátíðahöldum kom, var svívirt-
ur af þessum mönnum og mál-
gögnum flokks hans. Ef ein-
hver atvinnurekandi sá starfs-
menn sína í hinum litla hópi
1. maí var hann viss með að
reka þann úr vinnu og taka
annan trúaðri í hans stað.
Þeir, sem því hafa skapað
Frh. á á. síðu.
Jarðarför
séra Jóns Finnssonar,
fer fram frá dómkirkjunni föstudaginn 3. maí. Jarðarförin hefst
klukkan 1 eftir hádegi með húskveðju að heimili hins látna,
Ásvallagötu 67.
Aðstandendur. *
Smásöluverð
á eftirtöldum tegundum af vindlum má eigi vera hærra en
hér segir:
Manikin
E1 Roi Tan Panetelas
— — — Cremo
— — — Golfers
50 stk. kassi
50 — —
50 — —
50 — —
kr. 24,00
— 34,80
— 29,20
— 15,00
Utan Reykjavíkur og Hafnarfjarðar má verðið vera
3% hærra vegna flutningskostnaðar.
Tób&kseinkasala rfkisins.