Tíminn - 07.03.1963, Qupperneq 14

ÞRIÐJA RIKIÐ
WILLIAM L. SHIRER
Darwin á málið, en það gerðu líka
heilir herskarar þýzkra heimspek
inga, sagnfræðinga, konunga, hers
höfðingja og stjórnmálamanna.
Mein Kampf er full af yfirlýsing
um sem þessum: „Að lokum get-
ur einungis hvötin til þess að
vernda sjálfan sig sigrað. Mann-
kynið hefur orðið það sem það er
aðeins fyrir eilífa baráttu, og að-
eins { eilífum friði mun það tor-
tímast , , , Náttúran . . . setur
lifandi verur á þennan hnött og
fylgist með því, hvemig öflin tak
ast á. Síðan veitir hún uppáhalds-
barni sínu herradóminn, því
sterkasta hvað hugrekki og iðni
snertir .... Hinn sterkari verð-
ur að ráða yfir hinum veikari, en
blandast honum ekki og fórna
þannig mikilleik sínum. Aðeins
þeir, sem fæddir eru vesaling-
ar, geta litið á þetta sem harð-
mes'kju . . . .“ Hitler álítur, að
viðhald menningarinnar „standi í
sambandi við hin hörðu lög nauð-
synjarimnar og rétt hins bezta og
sterkasta í heiminum tS þess að
bera sigur af hólrni. Þeir, sem
vilja lifa, skulu berjast, og þeir,
Sem ekki vilja berjast, í þessum
heimi eilífrar baráttu, eiga ekki
skilið að lifa. Jafnvel þó þetta
megi sýnast harðneskja, þá er
þetta svona.“
Og hver er svo „uppáhalds-
barn náttúrunnar, sem er sterk-
ast bæði hvað snertir hugrekki
og iðni“, barnið, sem örlögin
hafa veitt „herradóminn"? Aríinn.
Hér komum við að kjarna hug-
mynda nazista um yfirburði kyn-
þáttanna, að hugmyndinni um
hinn æðri kynþátt, en á henni
byggðist Þriðja ríkið og hin nýja
'Stefna Hitlers í Evrópu.
— Öll memning mannkynsins,
allur árangur, sem náðst hefur í
listum, vísindum og guðfræði,
sem við sjáum fyrir okkur í dag, á
svo til eingöngu rætur sínar að
rekja til Aríanna. Af þessari
staðreynd má draga, og það ekki
að ástæðulausu, þá ályktun, að
Aríinn einn hafi verið upphafs-
maður hins æðra manmkyns, og
því sé hann fyrirmynd þess, sem
við hugsum okkur með orðinu
„maður“. Hann er Prómeþeus
mannkynsins, og frá hinum skín-
andi brám hans hefur snillin stöð
ugt gneistað og endurvakið hvað
eftir annað eld þekkingarinnar,
sem lýsir upp nótt þögulla leynd-
ardóma og þannig fengið mann-
inn til þess að ryðja sér braut
til yfirráðia yfir öðlrum verum
jarðarinnar . . . Það var hann,
sem lagði undirstöðuna og reisti
veggi allra hluta j menningu
.mannkynsins.
Hvernig hafði Aríanum svo
tekizt að ná svo langt, og verða
svo mikill? Svar Hitlers er: Með
því að troða á öðrum. Hitler hef-
ur unun af sadisma (og hinu
gagnstæða masochisma), eins og
svo margir þýzkir hugsuðir frá
19. öldinni, en það er einmitt
þetta, sem svo mörgum erlendum
stúdentum, sem lagt hafa stund
á þýzk fræði, hefur alltaf geng-
ið erfiðlega að skilja.
— Þannig var tilvera lægri
mannvera frumskilyrði þess að
skapa mætti æðri menningu . . .
Víst er að frummenning mann-
kynsins þyggðist minna á tömdum
dýrum, heldur en á notkun óæðri
mannvera. Aðeins eftir að undir-
kynflokkar höfðu verið þrælkað-
ir, átti hið sama eftir að koma
fyrir skepnurnar. Til að byrja
með var það hinn sigraði stríðs-
maður, sem látinn var draga plóg
inn, en síðan kom hesturinn. Af
þes'su leiðir, að það var ekki nein
tilviljun, að fyrsta menningin
spratt upp, þar sem Aríinn hitti
fyrir fólk af óæðri uppruna,
gerði það sér undirgefið og beygði
að vilja sínum . . Á meðan
hann hélt áfram að hegða sér
sem drottnari fólksins, var hann
ekki aðeins það, heldur varðveitti
hann og jók við menninguna.
En svo gerðist það, sem Hitler
áleit vera viðvörun til Þjóðverja.
— Um leið og hið kúgaða fólk
byrjaði að rísa upp og nálgast
það stig, sem sigurvegararnir
voru á, en þessi þróun átti sér
eflaust stað með því, að fólkið
tók upp mál sigurvegaranna, en
þannig var hindrunum rutt úr
vegi milli herrans og þjónsins.
En eitt var enn þá verra, held-
ur en að þjónninn skyldi taka upp
mál herrans.
— Aríi hætti að hugsa um að
gæta hreinleika blóðs síns, og urn
leið glataði hann vist þeirri, sem
hann hafði búið sér í Paradís.
Hann grófst undir í kynþátta-
blönduninni og smátt og smátt
missti hann hæfileika sinn til
þess að skapa menninguna.
Þetta fannst hinum unga naz-
ista vera höfuðvilla.
— Blóðblöndunin, og stiglækk
unin, sem af henni leiðir innan
■kynþáttanna, er aðalorsök þess,
að gömul menning líður undir
lok, því menn farast ekki .vegna
tapaðs stríðs, heldur vegna þess
að þeir hafa glatað mót'S'töðuafl-
inu, sem aðeins viðhelzt í hreinu
blóði. Allir þeir, sem ekki eru af
góðum kynstofni í þessum heimi
eru hismi.
Gyðingar og Slavar voru hismi,
og þegar tímar liðu, og Hitler var
orðinn einræðisherra, bannaði
hann hjónabönd Þjóðverja og
manna af þessum þjóðernum,
enda þótt hvaða kennslukona í
barnaskóla sem var, hefði getað
sagt honum, að töluvert var af
slavnesku blóði í Þjóðverjum, sér
staklega þeim, sem bjuggu í aust
ur-héruðunum. Það verður að við
urkenna það, að Hitler stóð við
orð sín, hvað snertir framkvæmd
á kynþáttahugmyndum sínum.
Samkvæmt hinni nýju reglu, sem
Hitler setti fyrir Slavana á aust-
ursvæðinu á meðan á stríðinu
stóð, þá voru Tékkarnir, Pólverj-
arnir og Rússarnir, og hefðu hald
ið áfram að vera, ef reglan hefði
haldizt, eingöngu viðarhöggsmenn
og vatnsberar hinna þýzku drottn
ara sinna.
Það var mjög auðvelt fyrir mann
jafn fáfróðan Hitler um sögu
og mannfræði, að gera Þjóðverja
að nútímans Arjum — og þá um
leið að herrakynþættinum .Hitler
áleit Þjóðverja vera „æðsta af-
brigði mannkynsins á þessari
jörð“ og þeir myndu halda áfram
að vera það, ef þeir „helguðu
ekki allan sinn tfcna fjölgun
hunda, hesta og katta, heldur
gættu einnig hreinleika síns eig-
in blóðs.“
Það, hversu gagntekinn Hitler
var af kynþáttunum, leiddi til
'Stuðnings hans við „þjóð“-ríkið.
Eg skildi aldrei vel, hvernig hann
hugsaði sér þetta ríki, eða hvern-
ig það átti að vera, enda þótt ég
læsi oft um það í Mein Kampf
og hlustaði á fjöldann allan af
ræðum, þar sem foringjnn skýrði
málið nánar. Þó heyrði ég ein-
ræðisherrann oftar en einu sinni
lýsa því yfir, að þetta væri aðal-
atriðið f stefnu hans. Ómögulegt
er að þýða þýzka orðið Volk ná-
kvæmlega yfir á ensku. Yfirleitt
er það þýtt sem „þjóð“ eða
„fólk“, en á þýzku er í því dýpri
merking og dálítið annars konar,
’sem höfðar til frumstæðs, ætt-
flokks-samfélags, sem byggt er á
blóði og jörð. í Mein Kampf á
Hitler í erfiðleikum með að skýr-
greina þjóðríkið og segir t.d., á
bls. 379, að hann muni reyna að
skýra hugtakið „þjóð-“, en tek-
ur svo langan útúrdúr frá efninu
og fjallar á nokkrum næstu síð-
um um aðra hluti. Að lokum snýr
hann sér þó að efninu: — Gagn-
stætt borgara- og Marxism-Gyð-
ingaheiminum metur volkisehe
heimspekin mikilvægi mannkyns-
ns eftir kynþáttaupprunanum. í
ríkinu leitar hún aðeins eftir leið
að takmarki og álítur takmark sitt
vera að vernda kynþáttalega til-
veru mannsins. Þar af leiðandi
trúir hún alls ekki á jafngildi
allra kynþátta, en samkvæmt mis
muni þeirra viðurkennir, að þeir
eru annaðhvort meira eða minna
49
— Frú Alden hafði gefið fyrir
mæli um að hann yrði brenndur.
Það er rökrétt, þar eð hann hafði
étið rottueitur og allar dauðar
rottur eru brenndar og sama að
segja með hunda.
Hann leit herskár á mig.
Eg hallaði mér fram á borðið.
— Heyrið mig, sagði ég mjög
rólega. — Hver hafði sagt, að
hundurinn hafi etið eitur? Þegar
ég sá hann, var bersýnilegt, að
hann hafði verið dauðrotaður. Og
hver sagði frú Alden, að hundur-
ijm væri dauður? Við gerðum
það ekki, vegna þess að Elisa-
beth þoldi ekki að hún færi að
spyrja meira um það. Og nú —
ég barði í borðið — getið þér
kannski sagt mér, hvers vegna
hundurinn var drepinn? Ekki? Þá
skal ég gera það. Vegna þess að
hann var frábær varðhundur.
Elisabeth sagði mér, að frú Ald-
en hefði reiðzt einhverju sinni,
þegar hundurinn urraði að henni,
þegar hún kom inn til Elisabeth-
ar um miðja nótt. Og síðan —
hvers vegna var hundurinn
brenndur? Vegna þess að frú Ald-
en vildi ekki, að upp kæmist að
hún hafði skipaö að hann yrði
drepinn.
Majorinn reis svo snögglega
upp, að stóllinn valt. — Þetta er
nóg, Nichol. Þér eruð að fá þetta
á heilann eins og Frances Bland-
ford. Frú Alden er viðfelldin,
gáfuð heimskona. Þér talið um
hana eins og hún sé ófreskja.
— Já, svaraði ég og gekk til
dyra. — Það er einmitt það sem
ég tel hana vera.
5. kafli.
Eg ók til sjúkrahússins þetta
kvöld. Eg hafði skilið Rodney eft
ir í húsi Blandfordhjónanna, eftir
að ég hafði frétt, að Guy yrði
ekki heima.
Enginfn var ejáanlegur þegar
ANDLIT KONUNNAR
Clare Breton Smith
ég gekk inn. Mér fannst ég vera
eins og flón, þegar ég klæddi
mig úr skónum og læddist eftir
ganginum, og beygði mig til að
frú Alden sæi mig ekki út um
rúðuna.
Elisabeth svaf. Hún andaði
þungt. Eg starði á hana. Mig lang
aði til að strjúka henni um hár-
ið, um vangann . . .
Eg rétti mig upp. Elisabeth var
mér svo fjarlæg. Eg vissi ekki
einu sinni, hvort hún kæmi nokk-
urn tíma aftur til mín.
Eg hafði nauðsynlegustu verk-
færi með mér og ég var feginn,
að maðurinn í næsta herbergi
hraut, meðan ég boraði lítið gat
á skápinn, í augnahæð.
Svo þrýsti ég mér inn í skáp-^
j inn, dró dyrnar fyrir og lagði
I augað að gægjugatinu. Eg sá
' ekki aðeins rúm Elisabethar það-;
an, einnig dyrnar sem lágu inn:
í snyrtiherbergin.
Eg hafði setið þarna í óþægi-
legri stellingu um það bil hálf-
tíma, þegar deildarhjúkrunarkon-'
an gekk fram hjá. Eg sá, að hún
gaf Elisabethu sprautu. Elisabeth
bærði varla á sér.
Eg reyndi að koma mér betur
fyrir og kæfði geispa. Klukku-
stundirnar snigluðust af stað.j
Deildarhjúkrunarkonan leit afturj
inn til Elisabeth — læddist svoj
út aftur, Allt var kyrrt mað-
urinn í næsta herbergi hraut
ekki lengur.
Sjálflýsandi vísarnir á úrinu
mínu sýndu, að klukkan var hálf
eitt, þegar ég heyrði braka í gólf-:
fjöl. Elis'abeth hafði hósta. Hún
bylti sér óróleg.
Það brakaði aftur.
Eg var glaðvaknaður, stífur af
æsingu. Myrkrið inni í skápnum;
var að kæfa mig. Eg heyrði aðj
dyr voru opnaðar og sá að dyrn-1
ar á ganginu opnuðust hægt.
Það var með herkjum, að mér
tókst að stilla cnig um að þeyta
ekki upp skápuhurðinni. Gertrude
Alden stóð f gættinni. í gulum
morgunkjól og þrýsti að sér
púða . . .
Allt í einu fékk ég óstjórnleg-
an sinadrátt í vinstra fót. Það
munaði minnstu að eg veinaði
upp af sársauka, en mér tókst að
hreyfa fótinn ögn. Eg hélt að
ekekrt hefði heyrzt til mín.
Þetta var ólýsanleg martröð.
Gertrude læddist gætilega yfir
gólfið með púðann í fanginu, Mér
flaug andartak í hug, hvort hún
gengi í svefni, en þegar hún leit
um öxl og horfði flausturslega í
kringum sig, sá ég að hún var glað
vakandi,
Hún brosti meira að segja.
Eg neyddi mig til að sitja kyrr
og bíða. Eg varð að grípa hana
glóðvolga . . . Eg var tilbúinn að
stökkva fram . , .
Hún var komin að rúminu
núna. Hallaði sér fram Eg var
i þann veginn að stökkva fram.
Og þá lyfti Gertrude varlega i
höfði Elisabethar og stakk púð-|
anum undir höfuð hennar.
UNDIR! Ekki yfir andlit Elisa-
bethar eins og ég hafði búizt við.
Eg skalf eftir æsinginn, eg sá
að hún lagfærði lakið, strauk
Elisabethu yfir ennið og gekk
svo hljóðlega út úr herberginu
aftur.
Eg opnaði skápdymar og los-
aði hálsbindið til að ná andan-
um. Svo gekk ég að rúminu og
beygði mig yfir Elisabethu. And-
lit hennar var blóðrjótt og enn-
ið vott af svita, en hún svaf. Eg
hélt að mig hefði dreymt þetta
allt, en staðreyndin blasti við
mér. Elisabeth hafði aukapúða
undir höfðinu.
Eg settist þunglega niður við
rúm hennar. Hvílík vonbrigði.
Hafði mér skjátlazt? Var Gertrude
saklaus? Og hver var þá hinn
seki? Eg fann, að mér veitti ekki
af tebolla og læddist eftir gang-
inum að herbergi systurinnar.
Þegar ég fór fram hjá herbergi
Gertrudes kallaði hún:
— Systir!
Eg hikaði. Svo gekk ég inn til
hennar. Hún kveikti á náttborð-
inu og brosti til mín. — En Nic-
holas! Hvað ert þú að gera hér
á þessum tíma sólarhrings? Hún
var glaðvakandi og mjög ánægð
með sjálfa sig. — Seztu og spjall-
aðu við mig dálitla stund, mér
leiðist.
Eg settist ófús á stólinn og
reyndi að fela fæturna undir rúm
inu, svo að hún sæi ekk* að ég
var á sokkaleistunum. En það var
vonlaust! Hún leit á mig, og síð-
an á fætumar, lyfti brúnum og
sagði:
— Læðist um eins og þjófur á
nóttu! Hvers vegna?
Eg stacnaði eins og sakbitinn
skóladrengur.
— Eg . . . eg . . . ætlaði bara
að ganga úr skugga um, hvort
allt væri í lagi með hana.
— Og því skyldi ekki vera allt
í lagi, sagði Gertrude yfirlæti's-
lega. — Dr. Keet er mjög ánægð-
ur með heilsu hennar, en hún
hóstar voðalega, ekki satt.
Illgirnislegt auknaráð hennar
varaði mig við, —- Er það? Mér
fannst ég heyra , ... ?
— Já. Hún lagði sig út af aft-
ur. — Það ónáðar aðra, en sem
betur fer, sefur hún sjálf.
Það fór hrollur um mig. Sá
ógnþrungni sannleikur rann upp
fyrir mér, að Gertrude hafði ætl-
að að myrða Elisabeth Hún hafði
heyrt mig hreyfa mig inni í
skápnum. Og svo hafði hún leik-
ið hlutverk mér til heiðurs —
og minnstu munaði að henni tæk-
ist að leika á mig.
Eg fylltist svo ofsalegri bræði,
að ég varð að kreista hnefana
Eg heyrði rödd mína sem úr
fjarska. meðan ég barðist við
reiðina, sem var að yfirbuga mig.
Gertrude varð að fá að njóta sig-
urs sins. Kannski var það eina
leiðin til að fá hana til að koma
upp um sig.
Eg var að niðurlotum kominn
þegar mér tókst loks að bæla
reiðina niður og sá hana skýrt
aftur. Hún brosti til mín. — Þú
14
TÍMINN, fimmtudaginn 7, marz 1963