Alþýðublaðið - 05.09.1940, Blaðsíða 2

tekur til starfa 1. október, Gamlir og nýjir
nemendur ge sig fram innan 20. september í
eftirtöldum símum: 1805, 4124 og 2741.
Skólasf|érlnii.
eji
MraðferOir alla dap.
Blfreiðastðð Aknreyrar. Bifreiðastðð Steindðrs.
tekur til starfa 1. okt. Umsóknir sendist skóla
stjórafyrir20 sept.Um inntökuskilyrði, sjálög nr.
71. 23. júní 1936 um kennslu í vélfræði, og
og regiugerð Vélskólans frá 29. sept 1636.
Skélas.fjérinn,
RÆÐA HITLERS
Frhi. af í. sí&u.
Hitler byrjaði ræ'ðu sína á pví,
að lýsa sigrtim Þjöðverja á und-
anfömu ári, hemámi Póllands,
Noregs, Belgíu og Frakklands.
Minnti hann á pað, að Þjóðverjar
réðu nú löndum. austur að fljót-
inu Bug, rnorður að Narvik og
Nordkap og suður að Spánar-
landamærum. Hann sagði, að
England ætti pað aðeins heppi-
legri hernaðarlegu að pakka, að
ekki væri eins farið fyrir pví og
Frakklandi. Þá fór hann mörg-
um orðum um ósigra Breta og
brottflutning peirra frá Noregi og
t)únquerque. Því næst mimmtist
hann á hina mjög umræddu fyrir-
huguðu innrá'S Þjóðverja í Eng-
Iand. Kvað hann pýzku her-
stjómina mundu gæta sin fyrir
pví að fóma möninum að ópörfu.
Hann sagði, að með hruni
Frakklands hefðu Þjóðverjar náð
peim árangri, sem peir hefðu
stefnt að. Hin franska kjölfesta
Bretalnds væri nú úr sögunni, pó
að pað hefði kostað blóð margra
pýzkra hermanna. Nú væri hægt
að hefja styrjöldina við England
fyilr alvöru.
Hitler minntist á pað, að Bretar
byggju sig undir priggja ára
stríð, en hann kvaöst hafa sagt
við Göring, yfirmamn lofthersins
pýzka: Búið yðuir undir fimm
ára stríð. Ekki vegna pess, að
hann tryði pví, að styrjöldin
myndi verða svo löng, heldur til
pess að vera við öllu búinn, sem
fyrír kynni að koma.
Hitler kvaðst mundu undirbúa
allt sem nákvæmlegast og var-
kárlegast. Og pegar menn spyrðu
í Bretlandi: Hvers vegna kemur
hann ekki? pá svaraði hann
pessu: Bíðið rólegir; hann kenrur.
Menn mættu ekki vera óparflega
forvitnir. Vér erum á verði, segir
líitler, viðbúnir öllu iog búnir til
alls.
Þá gerði Hitler að umtalsefni
spádóma Breta um að bylting
myndi brjótast út í Þýzkalándi
skömmu eftir að stríðið hófst.
Þegar pað hefði ékki gengið eftir,
hefðu peir sett vonir sínar á
Hungur hershöfðingja og nú síð-
ast á Vetur hershöfðingja. En
einnig peir myndu bregðast.
Þá ræddi Hitler árásir brezkra
flugmanna á Þýzkaland að næt-
urlagi og ásakaði pá um að beina
árásum sínum að óbreyttum í-
búum landsins og vinna mörg ó-
hæfuverk. Hann kvaðst hafa pol-
lað petta í prjá mán'uði í peirri
von, að peir myndu Iáta af pess-
lum árásum. En pað hefði ekki
orði'ð. Hann kvað tilheyrendur
sína mundu skilja, að hann
>myndi hér eftir láta pýzka flug-
herinn svara pessu í sömu mynt
á hverri nóttu og í sívaxandi
mæli. Ög pegar Bretar létu varpa
yfir Þýzkaland 3000 eða 4000
sprengjum, pá myndi hann Láta
varpa yfir England 100 púsuinid-
um, 200 púsundum, 300 púsund-
um. Vér skulum gersamlega
jmrr.ka út borgir Breta. Sá tími
er kominn,.sagði har.n að annar-
hvor aðilinn verður að hníga til
moidar, en pað verður áreiðan-
lega ekki hið nazistiska Þýzka-
land.
SíÖasti hJatinn af ræðu Hitlers
snerist um „vetrarhjálpina“.
KoniDB heira.
Tek á móti sjúk-
lingum í dag,
Bersmion Ólafsson,
læknir
FORNSALAN, Hafnarstræti
18, kaupir og selur ný og notuð
húsgögn, lítið notuð karhnanna-
föt o. fl. Sími 2200.
Þwsundir vita, að gæfa fylgir
trúlofunarhringum frá Sigu»
þór, Hafnarstræti 4.
KAUPI rabarbara. Símar
3387 og 5930.
ALB»VdyBA.A©E©
FIMMTUDAGUR 5. SEPT, 1940.
ÍÞRÓT
rp
Opinber keppni
í tugpraut.
íþróttanefnd K.R. hefir ákveðið
að liefja innanfélagsmót sín laug-
ardaginn 7. þ. m.
Verður þá keppt í þessum grein-
um: 100 m. hlaupi, drengja og full-
orðinna, 1500 m. hlaupi fullorð-
inna, 3000 m. hlaupi fullorðinna,
kúluvarpi drengja og fullorðinna,
spjótkasti drengja og fullorðinna,
hástökki og langstökki hvort-
tveggja bæði fyrir drengi og full-
orðna. — Síðar verður ákveðin röð
keppnanna og klukkan hvað þær
fara fram.
Þá hefir nefndin ákveðið að efna
til opinherrar keppni í tugþraut.
Fer sú keppni fram um helgina 14.
—15. sept.
Hér á landi mun nokkrum sinn-
um áður hafa verið keppt í tug-
þraut, þó ekki opinberlega. Nokk-
ur undanfarin ár hefir K.R. haldið
innanfélagsmót í þessari keppni.
Má telja það vel til fallið, að gefa
þeim mönnum, sem fjölhæfir eru,
þótt fáir séu, kost á að reyna sig.
Er þó sjálfsagt að hafa þessa
keppni á eftir aðalmótunum.
Um kringlukast.
“ x
Kringlukast er einhver allra feg-
ursta íþrótt, sem nú er iðkuð, enda
á hún upptöku sína að rekja til
hinna fornu Grikkja, sem mátu all-
ar íþróttir mjög á mælikvarða feg-
urðarinnar.
Um upptök þessarar íþróttar er
állt mjög á huldu. Homer getur
hennar, sennilega fyrstur manna.
Af þeim heimildum, sem til eru, er
ógerlegt að ákveða, hvort kringlu-
kastið á rætur sínar að rekja til
hins æfagamla grjótkasts, sem
mjög tíðkaðist í hernaði, meðan
vopnin voru enn ófullkomin. Þó er
víst, að fyrstu og frumstæðustu
kringlurnar voru gerðar úr steini.
Um 500 f. Kr. komu málmkringl-
urnar fyrst til sögunnar, og 400 f.
Kr. voru þær algerlega búnar að
útrýma steinkringlunum á mótum,
þótt svo væri sem er enn í dag, að
margir kringlukastarar fái sína
fyrstu æfingu með flötum steinum.
Fjölda mörg líkneski eru til af
kringlukasti hinna fornu Grikkja.
Eru þau morg hvert öðru ólík,
svo að af þeim er ekki hægt að
marka neina kastaðferð, sem ætla
mætti, að hefði verið almenn. Er
það helzt talið, að kastað hafi verið
á ýmsan hátt, eins og tíðkast nú á
dögum, þótt munurinn á hinum
ýmsu kastaðferðum hafi þá verið
meiri en nú.
Þót.t einkennilegt kunni að virð-
ast, er algerlega óvíst, hvar
kringlukast hefif verið tekið upp
aftur fyrst. Vitað er, að kastiö
þekktist hjá Rómverjum, en varð
aldrei vinsælt. Englendingar byrj-
uðu á mörgum af íþróttum nútím-
ans fyrstir manna, en þar á meðal
mun kringlukast ekki vera. Einnig
mun víst, að Frakkar hafi ekki tek-
ið það upp. Grikkir ætluðu 1859 að
endurvekja Olympisku leikana, en
þá var kringlukast ekki á dagskrá,
en aftur á móti var það með á leik-
unum, sem haldnir voru í Aþenu
1870. Þjóðverjinn Guts Muths bjó
til kerfi 1796, sem hann kallaði
„Leikfimi fyrir æskuna", og meðal
annarra íþrótta, sem þar voru, vár
kringlukast. Þegar þýzka leikfimi-
hreyfingin komst af stað 1870, var
kastið enn með þeim greinum, sem
iðkaðar voru. Til Norðurlanda
barst kastið um 1890 frá Þýzka-
landi.
Svíinn Harald Anderson.
Á fyrstu Olympisku leikunum
1896 var kastað úr ferhyrning.
Litlu síðar byrjuðu Ameríkumenn
að kasta úr hring, eins og þeir
gerðu í sleggjukasti. Tóku síðan
fleiri lönd það upp, og á leikunum
1904 var riotaður hringur. Svíar
tóku kastið upp á meistaramót sitt
1896, Ameríka og Frakkland 1897,
en t. d. England ekki fyrr en 1914.
Fyrstu árin var, eins og áður er
fram tekið, kastað úr ferhyrning.
Stóð kastarinn við aftari brún
hans, tók síðan tvö röskleg skref
fram og kastaði. Um aldamótin
fundu Ameríkumenn upp á því að
snúa sér í hring frá aftari hluta
hringsins. Köstuðu flestir þannig á
Olympisku leikunum 1900, og síð-
an upp frá því allir kastarar. Góð
dæmi fyrir þennan stíl á fyrstu ár-
um sínum eru Ameríkaninn Martin
Sheridan og Finnarnir Werner Jar-
vinen (faðir Jarvinenbræðranna
frægu) og Elmer Niklander. Sá síð-
astnefndi var mjór og langur og
jafnvígur á báðar hendur. Hefir
hann síðan 1913 átt heimsmet í
beggja handa kasti.
Finnski kastarinn Armas Tai-
pale gerbreytti stílnum í kringlu-*
kasti. Hann stóð í báða fætur og
notaði spyrnu við kastið, en hinir
höfðu kastað í snúningnum, sem
var stökkkenndur, þannig að þeir
voru lausir í kastinu. Frá því hefir
kastið lítið breytzt. Metin komu
hvert af öðru, eitt öðru betra. Bezt-
an allra þeirra góðu kastara, sem
uppi hafa verið hin síðari ár, telja
margir Svíann Harald Aanderson.
Hann, var mörg ár viss í að kasta
50 m. hvenær sem var, en nú ná
beztu kastarar 50 m. aðeins tvisv-
ar, þrisvar sinnum á ári. Hann var
meiddur í hendi Olympíuárið 1936,
og hefir ekki náð sér upp eftir það.
Hann hefir kastað 53,02 m., en
heimsmet á Þjóðverjinn Schroeder,
miklu ójafnari kastari, á 53,10 m.
Áhrif veðráttu á
ípróttir.
Enska stórblaðiö „The Times“
birti 30. júlí 1932, daginn, sem Ol-
ympíuleikarnir í Los Angeles, Cali-
forníu, voru opnaðir, grein, þar
sem fréttaritari blaðsins. segir, að
bókstaflega hvert einasta olymþ-
iskt met yrði að líkindum bætt þá
á leikunum.
Á þessum léikum var keppt í 23
greinum frjélsra íþrótta, en í 17
þeirra voru sett ný met. Nokkrum
dögum síðar sagði sami fréttaritari
í blaði sínu, að senhilega myndu
öll þessi met standa óhögguð fjölda
Frá U. S. A.
Bandaríkjamönnum gramdist að
makleikum mjög, þegar Olympiu-
leikunum var aflýst í vor.
Hétu þeir því að halda sína eigin
leika, engu verri en allsherjarleik-
ana að árangri til. Munu þeir þar
hafa átt við meistaramót Ameríska
íþróttasambandsins, sem haldið var
í Californíu. Það kom fram, þótt
Bandaríkjamenn eingöngu kepptu,
að árangrarnir voru í mörgum
greinum betri en á Ölympíuleikun-
um. Meistarar urðu þessir:
100 m. Davis 10,3
200 m. Davis 20,4
(Bein braut.)
400 m. Klemmer 47,0
800 m. Beetham 1:51,1
1500 m. Mehl 3:47,9
5000 m. Rice 14:33,4
10 000 m. Lash 32:29,2
110 m. gr. Wolcott 13,9
200 m. gr. Wolcott 22,6
400 m. gr. McBain 51,6
Spjótkast B. Brown 68,05
Kúluvarp Blozis 16,79
Kringlukast Fox 51,96
Stangarstökk Warnerdam 4.60
Hástökk Steers 2,03
Langstökk W. Brown 7,70
ára, e. t. v. þar til aftur yrðu haldn- ir Olympiskir leikar í Bandaríkj-
unum eða réttara sagt strönd þeirra. á vestur-
Það, sem fékk þennan blaða- mann, og raunar marga aðra, til að láta svo stórtæk ummæli á prent eftir sig, var ekki það, að þeir álitu
mennina hafa náð hámarki getu
sinnar, heldur var það loftslagið,
þetta þurra, heita og grafkyrra.
veður Kyrrahafsstrandarinnar á
meðan á leikunúm stóð. Sú skoð-
un var almenn, að loftslagið væri
svo hentugt og hefði þau áhrif á
mennina, að þeir geri þá það bezta,
sem þeir geta, eða jafnvel meira en
þeir hafa áður gert. Þetta álit
höfðu margir sérfræðingar í heil-
brigðismálum, og var það óspart
látið í ljós, enda kom það á dag-
inn, að mörg á þeim tíma ótrúleg
afrek voru þá unnin, ekki sízt í
hlaupunum.
Fjórum árum eftir Los Angles-
leikana voru aftur haldnir Olym-
piskir leikar, þá í Berlín, Þýzka-
landi. Við skulum nú athuga töflu,
sem gerir samanburð á afrekum.
í hlaupum í Los Angeles 1932 og
Berlín 1936: L. Ang. Berlín
100 m. 10,3 10,3
200 m. 21,2 20,7
400 m. 46,5 46,5
800 m. 1:49,8 1:52,9
1500 m. 3:51,2 3:47,8
5000 m. 14:30,0 14:22,2
110 m. gr. 14,6 14,2
400 m. gr. 51,8 52,4
4X 100 m. 40,0 39,8
4X400 m. 3:08,2 , 3:09>O.
í Berlín er loftslag allt annað en.
á Kyrrahafsströndinni. Það er tölu-
vert kaldara og miklu rakara á.
þeim tíma, sem leikarnir fara fram.
í Berlín skorti þær loftslagsaðstæð-
geles hafa. Samt voru árangrarnir
ur, sem sérfræðingar töldu Los An-
engu síðri og víða miklu betri.
Helsingfors í Finnlandi er ef til vill
miklu betra dæmi um andstæða
veðráttu við Ameríkuströndina en
Berlíri. Þó bendir allt til þess, að
þar hefði fjöldi ágætra Olympiskra
m’eta verið settur. Þeir Rudolf Har-
big og Taisto Máki hefðu séð fyrir
því. Veðráttukenningin hefir því
þeðið algert skipbrot. Það er ann-
að, sem stendur á bak við afrek
í hvaða íþrótt, sem er. Það eina,
sem veitir íþróttamanninum ár-
angur, er rétt og góð æfing, ásamt
reglulegu lífi.