Alþýðublaðið - 23.04.1932, Blaðsíða 2

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Kðonnarfrmnvarp
Bannesar á Hvamstango
gegn verk^Iýðeuna.
Kúgunarfrumvarp Hannesar á
Hvammstanga, Jónasar Þorbergs-
sonar og Bjarnar á Kópasikeri
gegn verkamönnum, var í gær
tíl 1. umræðu í neðri deild al-
þingis. Þarna er á ferðinni laga-
smíð, sem ætlast mun til að veiti
Hannesi og öðrum peim kaupfé-
iagsstjórum, er slíku vildu beita,
sveltivald yfir verkalýðnumi í
smiákauptúnum, par sem svo hag-
ar til, að kaupfélögin ráða yfir
mestum hluta þeirrar atvinnu,
sem par er til a'ö dreifa, svo að
þeir ge.i svift verkamennina allri
lífsbjörg, ef peim býður' svo við
að horfa.
Héíinn Valdimarsson benti á,
að slíkar eru atvinnubótatillög-
ur pessara manna á alþimgi,
verkaiýðnmn til handa, og að
ekki er annað sýnna en að a. m.
k. tveir íyrstu fluini gjmennirnir
beri það fram af hatri til verka-
fólksins, en þa'ð líti ekki út fyrir,
að þeir hafi tekið það með í
neikninginn, að ekki er unt að
neyða verkamenn á öðrum við-
komustö'ðum skipa, t. d. hér 1
Reykjavík, til þess að afgreiða
þau skip, sem skipað hefir verið
í'it í á Hvammstanga eða öðrum
höfnum í trásisi við verkamenn
þar eða sem þeiím hefir verið
mieinuð öll atvinna við, og það
er heldur eklú hægt að neyða
sjómsnnina til þess að sigla skip-
um til útlanda með farmi, sem
þannig er í þau kominn. Hannes
haföi árum saman beitt kúgun
við verkamenn á Hvammstanga,
en þegar félagar þeirra annars
staðar tóiku í íaumiar.a, þá sýndi
verkalýðurinn, að hægt vax að
beygja þenna miann, og það muni
veikalýðurinn sýna aftur, ef á
þarf að halda.
Hannes færði fram ýmsar stað-
leysur, sem voru við hæfi frum-
varpsins og áttu víst að vera
stoðir undir það. Hann talaði t.
d. um, að bátasjómönnuim væri
mieinað að gera sjálfir að afla
sínum og fengju ekki annað en
kaupa verkafólk tíl þess. Þegar
svo Héðinn spurði, hvar þetta
væri svona, þá gat Hannes engu
svarað. 0g þegar Héðdmi endur-
tók spurninguna, þá sló Hannes
út í annað efni. Hann kallaðí
mjög á, að þessu frumvarpi sínu
yrði hraðað gegn um þingið. Rök-
in fyrir nauðsyn þess virtust hins
vegar hafa orðið eftir heima á
hillunm.
• Héöinn benti þingmönnum á, aö
þetta þrælaiagafrumvarp er af
sama anda eins og hið alraanda
ríkislcgreglufrumvarp íhaldsins.
Ef meiri hluti þktgsins vilji beita
sér fyrir slíkri lagasetningu, þá
geti sá meiri hluti að sjálfsögðu
Lreytt þar eftir. En það megi
þeir vita, að slík þrœlalög veroa
virt a'ð vettugi.
Haraldur Guðmundsson benti á
eina hlið enn á þessu frumvarpi.
Það eru ekki bændur, sem hafa
hag. af því að ferðast langar leið-
ir frá búum sínum til þesis að
vinna nokkrar klukkustundir að
útskipun, í stað þess að verka-
mennirnir á útskipunarstaðmum
framikvæmi þá vinnu. Fyrir bænd-
urna borgar sig miklu betur, að
sú isjálfsagða verkaskilting sé
höfð, að veikamennirnir skipi
vörunum út. Það yrðu líka að
eins fáir af bændunum, sem taka
'pyrfd í þessa \ innu, þó að gengið
væri fram hjá verkamönnuim
kauptúnsins. En marigir bændur
skulda í kaupfélögunmn. Þarna
væri þá fundin upp aðferð til
þess að hjálpa t. d. Hannesi til
að kalla inn skuldir þeirra kaup-
félagsbænda, sem hann helzt vildi,
með því að heimta þá ofan úr
sveit til þess a'ð vinna af sér
skuld við vöruútskipun o. s. frv.
Það yrði sem sé kaupfélagsstjór-
inn, sem kæmi til með a'ð á-
kveða, hverjir þeir fáu mienn
yrðu, sem iil vinnunnar væru
kaLlaðir, og hægurinn hjá að
ganga að skuldum þeirra, ef þeir
daufbeyrðust við kal’inu.
Hé'ðinn og Haraldur beintu enn
fremur á, hversu me'ð slíkri laga-
setningu, sem frumvarp þetta fer
fram á, er kallað á stríð milli
verkafólks við sjóinn og sveita-
fólks. Félcg sjómanna og verka-
fólks hafa ekki amast við því,
þó að sveitamenn fái sikiprúm
e'ða vinni verkafólksvin,nu í tejup-
stö’ðuiu. Hér eru þeir Hannes að
kalla á slíkt strí'ð. Og hvort held-
ur hann, að það myndi 'auka
markað meðal verkalýðsins* fyrir
sláturvörur bænda, ef tekið yrði
upp á a'ð bægja verkafólkinu frá
því me'ð þrælalögum, að það
fengi nokkra vinnu í siáturhús-
unum? Slík þrælalög yrðu sanu-
arlega heldur ekki bændunum til
hagnaðar, beldur þvert á móti.
Frumvarpi þessu var vísa'ð til
2. umræðu með 15 atkvæðum,
gegn atkvæðum Alþý'ðuflokks-
manna, og fór þa'ð síðan ti;l alls-
herjarniefndar.
Halidðr Kiljan Laxsess
IuUunar-
1 dag er Halldór Kiljan Lax-
nies þritugur að aldri. Er óhætt
að segja, að um engan íslenzkan
rithöfund haf-i verið eins mikið
dei'lt, enda hefir hann í bókum
sínum farið eigin leiðir og túlk-
að þar skoðanir og hugsjónir
sem ekki hafa fallið saman við
hið hörundssára broddboigaraálit.
Halldór hefir verið ákaflega
mikilvirkur rithöfundur. Fy.stu
bók sína skrifaði hann 16 ára og
kom hún út, er hann var 17
áía og hét „Barn náttúrunnir“,
en síðan hefir hver bókin rekiö
aðra: „Nokkrar sögur“, „Undir
Helgahnúk“, „Kaþólskt viðborf“,
„Vefarinn mikli frá Kas:imir“, „Al-
þýðubókin“, „Kvæðakver", „Þú
vínviður hreini“ og „Fugliinn í
fjörunni, sem kemur út í dag á
afmiælisdegi hans. En auk þessa
hefir hann skriíaÖ feiknin öll af
smásögum og ritger'ðum, sem
jhirzt hafa í blöðum og tímiaritum.
Halldór á, þrátt fyrir deilur
þær ysem um hann hafa staðið,
afarmiklum vinsældum að fagna
og þá fyrst og fremst meðal yngii
kynslóðarinnar og allra frjáls-
lyndra manna. Síðustu tvær bæk-
ur hans hefir Menningarsjóður
gefið út, og er það vottur þes-s
álits, sem hann þegar hefir unnið
sér hjá þjóðinni.
Iflr tollar í Eoglandl.
Lundúnum., 22. apríl. U- P. FB.
Fjármálaráðuneytið heíir tilkynt,
uð 10°/o verðtollur haíi verið lagð-
ur tíl viðbótar á ínnfluttar iðn-
aðarvörur o er þ.ví verðtollurinn á
slíkum vörum nú 20»/o. Verðtollur
á nokkrum vörutegundum hefir
verið hækkaður um 15% og á
vissum óhófsvörum um 25—30%
en á hálfunnið stál er lagður
tollur, sem nemur þriðjungi verðs.
Holliistueiðuíínn
a£ umi n.
Kosniágarnar
í ÞýzkaiandL
Berlín, 22. apríl, UP.-FB.
Koisndngabarátta Hi .lersinna
náði hám-arki í gær, er Hitler
hélt ræ'ðu í viðurvist 1000 Ber-
'línarbúa, en á'ður hafði hann far-
ið borg úr borg til þes,s að
nalda kosningaræður og fari'ð
hratt yfir. Hvatti hann Þjó'ðverja
til þess a'ð hefjast handa um að
draga sjálfa sig upp úr ófærunmi,
en hvernig komið væri væni nú-
verandi valdhöfum að kenna.
Káttúrufræðifélaglð
hefir samkomu mánud. 25. þ.
m. kl. 8V2 e. m. í nátíúxusögubekk.
mentaskólans.
Dublin, 22. apríl. U. P. FB.
Samkvæmt frumvarpi, sem birt
befir verið, verður hollustueiður-
inn afnuminn, en ekki hrófla-'ð
við þeim ákvæðum, að yfir frí-
ríkinu sé konungurinn, Dail Ere-
ann og senatið.
Samtök gegn Russum?
Varsjá, 22. apríi. U. P. FB.
Pilsudski er helm kominn eftir
langt frí í Egiptalandi. Á heim-
leiöinni kom hann víð í Buka-
rest, og náðist þar samkomulag
til fullnustu um að Pilsudski
hefði á hendi sameiginlega her-
stjórn Pólverja og Rúmena ef til
ófriðar kæmi.
Aþingi.
Auk þess, er segir í ööram
greinum, var þetta hið hélzta,
sem gerðist í neðri deild í gær:
Gjaldfrestsfnumvarpið var af-
gneitt til efri deildar, en tillaga
frá Haraldi Guðimundssyni um,
að gjaldfresturinn nái einnóg til
útger'ðar?am\innufélaga sjómanna
og verkafólks, var feld. Jón ÓÍ-
afsson flutti tillögu um, að felt
yrði úr frutmvarpinu, að gjald-
freiSturinn nái til bátaútvegs-
manna. Til'.agan var feld. Sam-
þykt var tillaga um, að lánsstofnr
anir, — þar með tálin verzlunar-
fyrirtæki, hvort heldur eru kaup-
félög eða verzlanir kaupmanna —
fcr lendi í greiðsiluskorti, sem að
einhverju leyti er sökum gja’d-
frestsilagasetniingarinnar, megit
ekki taka til gjaldþrotaskifta án
samþykkis eigendanna, ef skatta-
framtöJ fyriitækja þessara og
efnahagsreikningiar sýna, að þau
eigi fyrir skuldum.
Frumvarp Alþýðuflokksins uro
i þær éndurbætur á siglingalögun-
um, að sjóveosríttar skipverja
skuli ná tfl vátryggingarfjár
s,kips og til farmg/a’ ds og að fyrjbr
fram geíi'ð afsal skipverja á sjó-
veðsrétti þeirra skuli tvímælalaust
vera ógilt, og frv. Haralds GuÖÍ-
mundssonar og Sveins í Firði uro
endurbætur þær, sem á'ður hefir
verið skýrt frá, á Jögunum uro.
útflutning á mjjum fiski, voru
bæði aígreidd til 2. umræðu og
sjávarútvegsnefndar.'
Frv. um að kóngsmatan skuli
greidd í íslenzkum krpnum ám
gengisviðbótar var afgreitt til 2.
umræðu og fjárhagsnefndar.
Brunabótafélagsfrumvarpið var
endursent efri deild.
Efri deild afgreiddi til 2. um-
ræðu og nefnda: Fjárlagafrumy
varpið, frumvcrp Vilmundar Jónsi-
sonar um lœkningaleyfi og Um
vamir gegn kynsjúkdómum, einnr
ig frv. um lax- og silimgs-ueiðij
(öll í síðari deild). Hlunninda-
frumvarpið fyrir annars veðrétt-
ar fasteignalánafélög var afgreitt
til neðri deildar.
Ritstjóri dtuknar.
Windermere, 22. apríl. U. P. FB
Edward Scott, 48 ára gamall, rit-
stjóri Manchester Guardian,
drukknaði í Dinghy í gær. Var
hann ásamt syni sínum, Richard,
að róa í skemtibát, en bátnum
hvolfdi. Sonur hans náði haldi
á bátnum og gat haldið sér á
floti, unz hjálp barst. — Scott tók
við ritstjórn Manchester Guardi-
an, sem er talið eitt áhrifamesta
hlað Englands, að Times einu
undanteknu, snemma á árinu, en
þá var faÖir hans, C. P. Scott. ný-
lega látinn.