Alþýðublaðið - 23.04.1932, Blaðsíða 3

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
StjórnmálaMkariilr
og kreppan.
Þjó'ðin' skiftist í stéttir. Verka-
menn, sjóm-enn, iðnaðaimsnn,
bœndur verzlunarmenn, kennarar
og eijendur framl. iðslutækjanna.
í— f raun og veru á að eins að
telja tvær stétir: Þeir, sem lifa
á pví eingöngu að se'.a vinnuprek
sitt tilheyra annari, en hinni þeir,
sem kaupa vinnuprekið.
Þeir, sem kaupa vinnujirek
marma, rá'ða yíir atvinnutæikjun-
um og þar með að mestu yfir
auðlindum náttúrunnar. Til þess-
ara manna verður fyrst og fremist
að gera krofu um að nógur mark-
aður s-é fyrir vinnupre-kið, eða
að minsta kosti verður a'ð gera
pessar kröfnr tíl vinnukaup-enda-
stéttarinnar meðan núverandi
skipul-ag ríkir á atvinnuháttunum,
pví þa'ð er hún, sem heldur sikipu-
laginu vi’ð, og verður meÖan hún
ber ábyrg'ð á pví, aö sjá pví borg-
ið. En þegar þessari stétt er slept
verða vinnuseljendur a'ð snúa sér
tíl ríkisvaldsins, um atvinnu, sem
er sama og brau’ð. Nú h-efilr pað
sannast, að skipulag pað, sem
iríkir í framlieiðsluháttum pjóðar-
Snnar, er svo feyri'ð og óhæft, aö
það svíkur er á á áð herða.
Einstakiin-gsr-eksturinn, k’.ofum
hundraðfalt í örsmáa stríðandi
keppinaut-a, sem ganga hver af
öðrum dauðum, staðnæmist og
eftir standa ónotu'ð atvinnutæ-ki
og púsundir atvinnulausra og
brauð-lausra manna. ,Það hefir
sannast nú á hinum síðustu og
verstu tímum ,að það skipulag,
er leyfir örfáum að nýta vinnu-
prek púsunda til hagnaðar fyrir
sig, er bölvun núlifandi kynslóð-
ar og getur eigi haft nn-a'ð i för
með sér en að það hrynji, en
um leið og pað verður skapast
eymd og volæði á öllum al-
þýðuheimilum, p. e. a. s. ef rík-
isvaldid, sem á að vera sam-
nefnari pess valds, sem v-erndar
alla afk-omu pjóðarinn-ar sem
heildar, grípur ekld til neinna
ráða og reynir að draga úr neyð-
inni. 1
g Kieipurnar eru krampaflog
háns spilta pjó'ðarskipulags. í
heilbrigðn þjóöfélagslyrirkomu-
lagi, par sem Kreuger hinn
sænski og St-efán Th. Jónsson
hinn íslenzki eru útilokaðir með
svik og bras-k, geta kreppur ekki
átt sér stað. Kreppa sú, er nú
heltekur hið ísl-enzka pjóðfélag,
er a'ð nokkru leyti að kenna
kreppunni um heim allan, en pó
að miklu, jafnvel mestu leyti fá-
víslegri landbúnaðarpólitík og
glæpsamlegu skipulagi á salt-
fisksölunni. Kreppan h-efir nú
pjáð okkar litlu pjóð i U/2 ár og
verst hefir hún auðvitað þj-akað
þá stéttin-a, sem lifir á því að
selja vinnuprek sitt, því atvinnu-
tækin eru að miklu leyti stöðv-
4i'ó, en par af leiðdr minkun á
öllum framkvæmdum. Og nú er
svo pröngt í búi verkamanna,
iönðarmanna, smábænda og jafn-
vel smákaupmanua, að peir, sjá
ekki fram á annað en skort, ef
ekki ver'ður gripið tíl nýrra ráða,
ef ríkisvaldið tekur ekki við af
bröskurunum, sem hafa siglt öllu
í strand á b-Iindskerjum síns eig-
in samk-eppnisskipulags.
Og af pessum sökum haía full-
trúar Alpýðusambandsins á al-
pingi, en Alpýðusambandið er
hin einu samtök, er vinnuse'jend-
ur hafa átt, b-orið þær kröfur
fram, að rí-kisvaldið stefni öllu
tafli sínu í pá átt að bjarga mönn-
um frá yfirvofandi voða. Þessir
fulltrúar vinnandi manna í Iand-
inu hafa fari'ð fram á pað að
opinberar framkvæmdir séu aukn-
ar en ekki minkaðar, að nýtt fé
ver'ði Iáíið renna til framkvæmda
svo að hinar auðu hendur fái
vinnu, brauð komi inn á heimil-
in og nýtt blóð streymi um æðar
þjóðfélagslíkamians í stað þ-ess
sem örfáir einstaklingar, sem ráð-
ið hafa í fr-am-leiðsilu- og verzl-
unar-lífinu, hafa s-ogið úr honum.
En hvað g-erir sú samkunda,
sem- á að gera alt sitt ítrasta til
að verja pjóðina fyrir voða?
Hvað gera hinir ráðandi fiokkar?
Þeir gera ekkert, — ekki nokk-
urn skapaðan hlut í rétta átt, en
’alt í ranga.
Þeir hreyfa ekld hinn miinsta
fingur sinn tii að finna nýjar
leiöir, nýtt skipulag fyrix fram-
leiðslulíf og atvinnuháttu pjóð-
aiinnar.
Þ-eir láta tvö stórgróðafélög
næstum því einráð um alla salt-
fisksölu.
Þeir ofurselja síldaratvinnu-
veginn i hendur fárra einstak-
linga.
Þeir sleppa stór-eigna- og há-
tekju-mönnum við réttláta skatta
og skyldur.
Þeir spyrna gegn pví, a'ð verka-
menn og sjómenn geti myndað
sameignar- og samvinnu-félög um
framleiðslutæki til atvinnurekst-
urs.
Þeir stöðva allar verklegctr
framkvœmdir. Skera niður hverja
um-bót, hverja tilraun til aukinn-
ar atvinnu.
Þeir skapa atvin-nuleysi
meira atvinnuleysi en var.
Og hv-ers vegna?
Vegna pesis, a'ð p-eir sjá ekki út
yfir hagsmun-i fárra einstakMinga,
sem vilja að allar byrðar krepp-
unnar komi yfir á bck hinna vinn-
andi stétta með atvinnuleysi.
I þessu skiftir m-illi hagsmuna
vinnustétíanna og virnukaupend-
anna, milli Alþýðuflokksins og
Framsóknar og íhalds, enda
greiddi íhald 0g Framisókn í söm-
einingu atkvæði með niöurskurði
og atvinnustöðvun, en móti at-
vinnu, sem hefði getað bjargað
púsundum heimila frá yfirvofandi
skorti.
Þetta getur ekki góðri lukku
stýrt. Eina vonin er að eigna-
lausa stéttin, sem engu h-efir að
tapa, en alt að vinna, gerist hug-
rökk, hrindi því gamla, velji sér
fulitrúa úr eigin hópi og finni
nýjar leiðir, nýtt skipulag, sem
leiði til jafnaðar og sífeldrar aí-
vinnu i samhjálp og samv-innu
allra.
••
Vesða forsætisráð-
herraskifti i Bretlandi?
Sagt er í nýjum simskeytum,
að Mac Don-ald forsætisrá'ðiherra
Breta pjáist af sjóndepru á háð-
xun augum, og er ‘ pví talið, að
hann n-eyðist til að segja af sér
sem fors-ætisráðherra. Mun hann
þá eftir pví sem skeyti herma
benda á Stanley Baldwin íh-alds-
foringja sem eftirmann sinn.
Log f á alþingi.
Alþin-gi afgreiddi í gær lög um,
a'ð bæjarstjórrin kjósi sátXn:fnd-
arm.nn og vara-sáttanefndarmenin
í Beykjavík. Séu peir ko-s-nir hlut-
fallskosningu t-i-1 priggja ára í
serm. (Afgr. í e. d.).
Með svikum fé
fangað.
I gær fór fram 3. umræða í
neðri deild alþin-giis um frum-
varp pað, s-em „Framsóknar“- og
íhalds-menn í fjárveitinganefnd-
jnni flytja í sameiri'ngu, um að
taka fram ti’. aanara áramóta fé
í ríkissjóð, sem ákveðið er með
sérstökum lögum að renna skuli
til tiltekinna stofnana og fram-
kvæmda. Þar í er ágóði tóbaks-
einkasölunnar, sem „Framsókn“
samdi um á síðasta pingi við
Alpýðuflokkinn, að skyldi renna
jað hálfu í byggingarsjóði verka-
mannabústaða og að hálfu í
Byggingar- o.g landnámis-sjóð
sveitanna.
Héðinn Valdknarsson flutti
breytíngartillögur um þaö, að
feld yrði úr frumvarpinu ráns-
tillagan á fé byggingarsjóð-anna
hvorutveggju, en til vara, að ekki
yrði tekið af þeim meira en pað,
sem tóbakseinkasölugróðinn kunni
að fara fram úr 2J0 pús. kr. á
ári, þ. e. pað, sem hann kann
að fara fram úr áætluninni sam-
kvæmt fjárlagafrumvarpinu.
Frumvarpið ákveður, að rikið
'-fresti í ár og næsta ár að greiða
Landsbankanum 100 þús. kr. árs-
tillögin, sem honum eru heitiin
í lögum. H. V. lagði til, að b-ank-
anum yr'ði bætt petta upp á p-ann
liátt, að ríkisstjórnin neyti pá
heimildar, sem henni er veditt í
lögum frá 1923, tíl p-ess að und-
anpiggja bankann kvöð um kaup
á Ræktunarsjóðsbréfum, er nem-
ur jafnhárri upphæð á ári og
ríkistillagið, sern frumvarpið
hljóðar um að pretta bankann urot
greiðslu á á réttum gjaldárum.
Einnig lagði H. V. tiil, að í stað
pess að skemtanaskatturinn, sexm
:nú nennur í pjóðleikhú-ssjóð, v-erði
tekinn handa ríkinu, pá renni
hann í hlutaðeigandi bæjar- eéai
sveitarsjóð, svo sem var í önd-
verðu eftir að skemtanaskattslög-
in voru sett.
Breytingartillögur Héðins vom
allar feldar með miklum at-
kvæðamun, og lögðu íhald og
„Framsókn" p-au atkvæði til fi
sameiningu.
Loks lagð-i H. V. til, að lögin
samkvæmt frumvarpi þessu gangs
ekki í gildi, þótt samþykt verði,
fyrri en 1. júlí í sumar; en pótt
Ásgeir ráðh-erra viðurkendi, að
ekki g-eti pau öðiast gildá fyrri
en frá peim degi, sem pau verði
staðfest, pá fékst ekki samþykt &
pessum fresti, og var sú tillaga
einnig feld.
Það gekk betur í meiri hluts
deildarmanna, að Magnús Guð-
mundsson endurflutti nú frum-
varp sitt um, að hálfar tekjus1
Menningarsjóð® s-kuli renna í rík-
issjóð næstu tvö ár. Gerði hann
þetta nú að viðaukatillögu við
frumvarpið, fyrst að því er snertÍF
áiið 1933, en pað pótíi Halldóri
Stefánssyni ekki nóg og pá kom
M. G. með skriflega breytingaríil-
lögu og bættí við s-ömu ákvörðurs
um yfirstandandi ár. Tillögur M.
G. voru svo samþyktar með 16
atkv. gegn 7.
Fjárveitinganefndin jók þvi
ein-nig við frumvarpið, að næsta
ár verði felt niður tillagi-ð, sem
jarðræktarlögin ákveða að ríkið
skuli greiða í Veikfærakaupasjóð.
„Bændau.drnir“ í „FramS'ókhar"-
og íhaldsflokknum sampykíu all-
ir, sem vi'ðstaddir voru, þessa tii-
lögu, að viðhöfðu nafnakaO. AI-
ÞýÖuflokksmenn einir greiddu at-
kvæði gegn henni. Einnig var pvf
bætt við frumvarpið samkvæmt
tillögu fjárvxitingane ndar, að tíi
ársloka 1933 v-erði felt n-iður að
greiða h-ið lögákv-eðna tillag f
Bjargráðasjóð.
Pétur Oltesen hefir á pessu
þingi flutt frumvarp um, að felt
verði niður eftirlitið með barna-
fræðslu, sem upp var tekið árið
1930 með lögum um fræðs-lumála-
stjórn. Þarna var tillaga, sem
fjárveitinganefndinni féll í geð,
og tók hún hana upp fyrir þetta
ár og hið næsta. Var samþykt
með 16 íhalds- 0g „Framsó-kn-ar“-
atkvæðum, gegn atkvæðmn AI-
pýðuflokksman-na, að fella ker.s’u-
eftirlitið niður tíl ársloka 1933.
— „Lítið dregur vesælann“!
Þanrig útlitandi var frumvarpi'ð
afgrei t ti elri deöldar, og g eiddut
Alpýðuflokksmenn ein-ir atkvæði
gegn pví. Sýnir frumvarpið og
sampykt pess glögglega, hversu
íhald 0g „Framsókn“ keppast uro
að kreppa sem mest að verká-
lýðnum, par sem þau eru nú að-