Alþýðublaðið - 30.12.1940, Blaðsíða 3

MÁNUDAGUJt 30. DES. 1940.
ALÞÝOUBLA99Ð
AIÞÝDDBLABIÐ
Jónas Giðn&undsson:
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjáms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 2.50 á mánuði. 10 aurar í lau
AI, ÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
«-------------------------1------------------•
Eftirtektarverð játning.
BLÖÐ Sjálfstæðisflokksms,
Morgunblaðið og Vísir, eiga
heldur bágt þessa dagana. Þau
hafa kunnað því svo vel Undian-
farið hálft annað ár, á meðan
kaupið var lögbundið, að geta
fyllt dálka sina af lýðskrum'i fyrir
venkamönnum, án þess að eiga
það á hættu að valdia atviunu-
rekendum nokkmrn óþæginduin.
Og nú er það ekki hægt lenigur.
Kaupdeilurnar em að gera þeim
('nnögulegt, að leika loddaraleik
sinn áfram á milli veitkamanna
og alvinnurekenda. Nokkrar
helztu máttarstoðir Sjálfstæðis-
flokksins, herrarnir í Vinnuveit-
endafélaginu, hafa truflað hann.
Þeir vilja ekki viðurkenna, að
verkamenn eigi neina kröfu til
þess að fá dýrtíðina upp bætta
með kauphækkun. Og nú verða
Morgunblaðið og Vísir að sýna,
hvort þau ætla að vera með
atvinnurekendum eða verkamönn-
um, í þessari ikaiupdeilu.
Það er skiljanlegt að nokkriar
vöflur komi á þau, áður en þau
ráða það við sig, hvemig snú-
izt skuti við þessum vanda. Til
að hyrja með hafa þau látið ó-
lund sína bitna á Alþýðublaðinu,
af því að það leyfði sér að kalla
jólaboöskap Vinnuveitend aféiags-'
ins ósvnfni, eins og satt og rétt
er. Morgunblaðið sagði á föstu-
daginn, að það væri „áhyrgðar-
leysi“ að ráðast þannig á annan
samningsaðilann. Og Vísir kall-
aði á laugardaginn grein Alþýðu-
blaðsins um jólaboðskap atvinnu-
rekenda „ógnarlega tuddalega og
rógsketinda grein um atvinnurek-
enditr'*.
Það er skiljanlegt, að Sjálf-
stæðisblöðin kysu að komast hjá
miklum umræðum um tilboð
Vinnuveitendafélagsins. Það get-
ur vissulega ekki orðið Sjálfstæð-
isflokknum til neinnar fremdar i
augum verkamanna. En nú hefir
Miorgunhlaðlð í gær séð, að ekki
verður hjá því komizt, að taka
afstöðu til þessa tilhoðs. Það seg-
ir í ritstjórnargrein sinni:
,-Aftalatriöið í öllum þessum
málum er kaupgjaldið og þá fyrst
og fremst dýrtiðaruppbótin ....
Verkafólk hefir ekki fengið dýr-
tíðina bætta nema tað vissumarki.
Eftir að dýrtíðin fór ört vaxandi
og lítið sem ekkert var gert til
þess að sporna á móti, vaknaði
óáneegja hjá hinuim vinnandi stétt-
um. Þetta varð orsök þess, að
verkalýðsfélögin sögðu upp samn
ingum".
Og ennfremur segir Morgun-
blaðið:
, Hér er áreiðanlega þungamiðj-
an í þeim kaupdeilum, sem nú
sfanda yfir. Það er því ótrúlegt,
að ekki megi ná samkomulagi
við verkalýðsfélögin, ef komið er
til 'móts við þau í þessu efni.
Þar er ekki farið fram á
ó s a n n g i r n i. Og það fer á-
reiðanlega hezt á þvi í öllum
kaupgjaldsmálum, að tekið sé vel
: aurgjö num Ikröfum, hva?an sem
þær korna". (Leturbreytingin gerð
hér).
Það er eftirtektarverð játning,
sem MoTgunblaðið hefir neyðst
til að gera með þessum oröiun.
Það viðurkennir, að með kröfu
veríkafólksins um fulla dýrtíðar-
uppbót á kaupið sé „ekki farið
fram á ösanhgirni". En hvað vrll
það þá kalla jólaboðskap Vinnu-
veitendafélagsins, þar sém þess-
ari sanngjörnu kröfu verkalýðs-
ins er algerlega vísað á bug dg
boöið í sitaðinn upp á samninga
um sömu dýrtiðar'uppbótina og
hingað til? Hvaða sanngimi get-
lur þá verið í sliku tilboði? Ætli
Alþýðublaðið hafi gert sig sekt
um nokkurt guðlast, þótt það
leyfði sér að kaila þennan jóla-
boðskap atvinnurekenda ósvífni
við verkamenn ?
Það er sannarlega ekki annað
sjáanlegt, en að í ritstjóxnaf-
grein sinni í gæi hafi Morgun-
blaðið orðið að viðurkenna í öll-
um aðalatriðum það, sem Alþýöu
blaðið hefir sagt bæði um kröfur
verkafólksins og tilboð Vinnuveit-
endafélagsins.
meðlitna Sveinafélags mírara i Reykjavfk.
Sveinafélag múrara hefir samþykkt að frá og með 1.
;jan. 1941 verði kaup meðlima félagsins sem hér segir:
Lágmarkskaup í dagvinnu skal vera kr. 2,25 um klst.
hverja að viðbættri fullri dýrtíðaruppbót frá 1. jan. 1939.
Eftirvinna skal greidd með 50%, hækkun. og nætur- og
helgidagavinna með 100% hækkun frá dagvinnukaupi.
Kaup þetta miðast við 9 klst. vinnudag.
Að öðru leyti liggur kauptaxti félagsins og vinnukjör
meðlima þess frammi á skrifstofu Sveinasambands bygg-
ingamanna í Kirkjuhvoli.
STJÓRNIN.
Skrípaleikurinn í Dagsbrún.
HNNI svokölluðu allsherj-
aratkvæðagreiðslu í Dags
brún er nú lokið. Hún stóð yfir
í 3 daga — þar af einn sunnu-
dag — en aðeins helmingur fé-
lagsmanna virti atkvæða-
geriðsluna þess, að taka þátt í
henni, og margir þeirra þó
nauðugir.
Þessi sókn í atkvæðagreiðsl-
unni er lærdómsrík. Hún sýn-
ir að helmingur allra félags-
manna er alveg mótfallinn
þeim vinnubrögðum, sem þar
er beitt, og fæst því ekki til að
koma á kjörstað.
Hún sýnir enn fremur betur
en áður er vitað heilindi Sjálf-
stæðismanna. Stjórnarhluti
þeirra í Dagsbrún og trúnaðax’-
ráði ákveður að víkja tveim
spellvirkjum úr félaginu, en
þegar til atkvæðagreiðslunnar
kemur greiðir mikill meirihluti
þeiri-a Sjálfstæðismanna, sem
þátt taka í atkvæðagx-eiðslunni,
atkvæði á móti því að reka
spellvirkjana. Sést það bezt af
því, að vafalaust hafa allir þeir
Alþýðuflokksmenn — 425 að
tölu —, sem atkvæði greiddu
gegn tillögu nr. 2, greitt at-
kvæði með tillögu nr. 3 —
brottrekstrinum — og því hafa
aðeins um 140 Sjálfstæðdsmenn
verið með því að reka þá Svein
og Jón. Hinir hafa allir greitt
atkvæði með kommúnistum.
Á sunnudaginn, þegar sýnt
var, að þáttakan'myndi verða
svona lítil í kosningunni, urðu
Sjálfstæðismerm verulega
hræddir. Þeir leigðu þá 7 bíla
til að smala á kjörstað og fóru
til hinna gömlu samherja sinna
kommúnistanna og báðu þá lið-
sinnis. Munu þeir hafa lofað því
að reyna að fella brottrekstrar-
tillöguna ef kommúnistar vildu
gefa út fyrirskipun um að
þeirra menn greiddu ekki at-
kvæði móti tillögunni um Al-
þýðusambandið. Kommúnistar
ginu við þessu og gáíu
út fregnmiða þar sem menn
voru hvattir til að greiða ekki
atkvæði um þá tillögu, heldur
skila auðu. Urðu 106 við þeim
tilmælum og mun það láta
nærri að vera íylgi kommúnista
í þessari atkvæðagreiðslu. Héð-
ins-liðið svonefnda hvarf ó-
skipt inn í íhaldið, enda fyrir-
skipuðu þeir það báðir — Héð-
inn og Guðmundur Ó. — sá
síðarnefndi eingöngu fyrir
nízku sakir að því er virðist.
Hann tímdi ekki að-sjá af skatti
frá Dagsbrún til Alþýðusam-
bandsins. Annað hafði hann
ekki við það að athuga, að
Dagsbrún gengi í Alþýðusam-
bandið, ef marka má grein hans
í Nýju landi.
Hverju mannsbarni er aug-
ljós skrípaleikurirm, sem hér
hefir verið leikinn. Sjálfstæðis-
menn og Alþýðuílokksmenn
taka í fyrra höndum saman í
Dagsbrún. Það saxnstarf tekst
sæmilega, ekki verður annað
sagt, þó leiðinda atvik hafi kom
ið fyrir, sem hvorugir eiga
sök á. Alþýðuflokksmenn verða
að öllu leyti við tilmælun-
um um breytingar á Alþýðu-
sambandinu, sem Sjálfstæðis-
menn höfóu barið fram, en þá
bregst „samstarfsflokkurinn“
svo við, að hann — í stað þess
að ræða málið við Alþýðuflokk-
inn — gerir samband við and-
stæðinga Alþýðuflokksins um
að halda Dagsbrún utan alþýðu-
samtakanna.
Kommúnistar, sem þykjast
vera með því að félögin gangi í
eitt allsherjar samband — þar
sem allir hafa jöfn réttindi —
eru heldur ekki lengi að svíkja
þá yfirlýsingu sína. Enginn
hafði auðvitað búizt við öðru
af þeim, því í 10 ár hefir það
reynzt svo, að ekkert orð hefir
verið að marka af því, sem þeir
hafa sagt, og svo hlaut auðvitað
að fara enn. Af þeim er og verð-
ur aldrei annars að vænta en
svika og óheilinda.
Það er vel farið að Héðinn og
hans lið er nú komið á réttan
stað — til íhaldsins. Þó sú leið
hafi verið erfið og að ýmsu
leyti þyrnum stráð fyrir Héðin
er nú höfninni náð, og lætur
hann að líkindum ekki úr þeirri
höfn aftur.
En af þessum skrípaleik má
öllum ljóst vera hvers konar
„samstarfsílokkur“ Sjálfstæðis-
menn eru. Með óheilindum hafa
þeir stofnað til þessa samstarfs
og nú eru þau fullkomlega kom
in í ljós. Ráðamenn Sjálfstæð-
isflokksins, sem suxnir hverjir
a. m. k. vilja samstarf allra
flokkanna af heilum hug, hafa
í þessu atriði — samstarfinu í
verkalýðsmálunum — látið
blekkjast af óhlutvöndum og fá-
vísum „undirforingjum“ í liði
sínu, smámennum, sem er þess
varnað, af meðfæddum aum-
ingjaskap, að skilja hina brýnu
þörf þess að leggja til hliðar
alla tortryggni og allar eldri
væringar, og koma fram með
drengskap og festu- Alþýðusam
bandsþingið sýndi fullan dreng-
skap og heilindi í sínum sam-
þykktum og gerðum. Það gékk
lengra en flestir andstæðingar
þess þorðu af því að vænta. En
drengskap þess er svarað meS
ódrengskap, undirferli og níði
af þeim, sem reynt er að koma
til móts við.
Núyenandi ráðamenn í verka-
lýðsmálum hjá Sjálfstæðismön n-
um var ekkert kappsmál að sam-
þykkt yrði verkfallsheimildin,
þeám var ekkert kappsmál að
samþykktur yrði bnottrekstur þess
kommúiMsta og nazista úr Dags-
brún, sem fremja þar spellvirki
á fundum, allt snérist um það, að
fá samþykkta þá tiiiögu, stem
samstarfsflokkur þeirra i Dags-
brún — Alþýðuftokkurinn — var
mótfallinn. Heiðarlegir nienn
hefðu farið öðru vísi að. Heiðar-
legir menn hefðu reynt samkomu-
lag við Alþýðuflokksmennixia urn
samstarf Dagsbrúnar og Alþýðu-
sambandsins fyrst um sinu, án
þess að Dagsbrún gengi form-
lega inn í sambandið fyrr en eft-
ir nokkum tíma, t. d. þegar sarn-
starf hefði á ný tekist um stjóm-
arkosningu nú í vetur og vinnu-
deilunnar hefðu verið leiddar til
lykta. En stík vo.ru ekki vinnu-
brögðin. Smámennin réðu, sömdu
og smugu út og inn um allar
gáttir óbeilinda og undirferlis,
eingöngu til jxess að þjóna lrtil-
mennsku náttúxu smni, sem hlaut
að skaða það samstarf, sem stofn
að hefir verið til með fullum
vilja allra hugsandi manna þjóð-
arinnar.
*
Allt sem fram er fært fyrir
málstað smámennanna eru ýmist
hrein ósannindi eða blábert kjaft-
æði. Tökum t. d. þá röksemd að
Dagsbrún geti ekki gengið inn
í Alþýðusambandið fyrr en geng-
ið sé að fullu frá „skuldaskift-
rnn" Alþýðuflokksins og Alþýðu-
sambandsins. Hvernig ætti Dags-
brún að geta haft nokkur áhrif
á það mál, meðan hún er utaxt
sambandsins?
Haida menn að spurt verði eft-
Frh. á 4. síðu.
w
Aramótadansleikur
Glímufélagsins Ármann verðúr haldinn í Alþýðuhúsinu við
Ilvei'fisgötu á gamlárskvöld 'kl. 10 síðdegis.
DANSAÐ t BÁÐUM SÖLUNUM.
Aðgöngumiða fá félagsmenn fyrir sig og gesti sína í skrif-
stofu félagsins í kvöld milli 8 og 10 síðd., sími 3356, og í Alþýðu-
húsinu eftir kl. 4 á gamlársdag, ef eitthvað verður eftir.
AÐEINS FYRIIl ÍSLENDINGA.
Loknn sparispsdeiidar bdnaðar-
bahkans.
Á morgun, þriðjudaginn 31. þ. m., fer engin.
sparisjóðsafgreiðsla fram í bankanum.
BÚNAÐARBANKI ÍSLANDS.