Tíminn - 30.07.1963, Blaðsíða 7

Útgefcindi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Tómas Árnason. _ Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Frétta-
stjóri: Jónas Krisljánsson. Auglýsingastj.: Sigurjón Davíðsson.
Ritstjórnarskrifstofur í Eddu húsinu, símar 18300—18305. Skrif
stofur Bankastr. 7. Afgr.sími 12323. Augl., sími 19523. Aðrar
skrifstofur, sími 18300. Áskriftargjald kr. 65.00 á mán. innan-
lands. í lausasölu kr. 4.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f. —
9000 krónur
EINS og áður hefur verið sagt frá hér í blaðinu,
urðu umframtekjur ríkissjóðs á slðastliðnu ári 310 millj.
kr. Þetta svarar til þess, að umframgreiðslur hafi num-
ið nær 1800 kr. á hvern íbúa landsins eða nær 9000 kr.
á fimm manna fjölskyldu.
Verkamaður hefur þurft að vinna talsvert á annan
mánuð á síðastliðnu ári til þess að fá þessar 9000 kr. í
kaup.
Þetta skýrir það vel, hve þungur baggi umfram-
greiðslur hafa verið á almenningi.
Ef tollar og söluskattur hefðu verið lækkaðir um
þessar 310 millj. kr., sem umframtekjurnar námu, hefði
dýrtíðin minnkað að sama skapi og þörfin fyrir þær
kauphækkanir, sem hafa verið knúðar fram á þessu ári,
orðið minni. Þá hefði verið hægt að hefja viðnám gegn
dýrtíðinni og treysta verðgildi peninganna.
Með því að innheimta í ríkissjóðinn 310 millj. kr.
meira en Alþingi gerði ráð fyrir og taldi nauðsynlegt,
jók rikisstjórnin dýrtíðina að sama skapi eða sem svaraði
9000 kr. á fimm manna fjölskyldu. Nauðvörn launþega
og verzlana hefur verið að hækka kaup og verðlag.
Þannig verður hóflítil skattpíning hins opinbera til
þess að auka dýrtíð og verðbólgu. Skattpíningin, ásamt
gengisfellingunum, hefur verið meginorsök hinnar hröðu
aukningu dýrtíðar og verðbólgu undanfarin misseri.
Ef hefja á viðnám gegn dýrtið og verðbólgu, verður
hið opinbera að ganga á undan, hætta að hækka álögur
og draga heldur úr þeim. Þessa stefnu verður að taka
upp strax á næsta þingi. Hinar miklu umframtekjur rík-
isins seinustu misserin, sýna ljóslega, að þessi stefna er
ve.l framkvæmanleg.
Stjórnin vantreystir
frjálsri verzlun
í BLAÐl Sjálfstæðisflokksins, Vísi, birtist .nýlega
grein, þar sem borið var mikið lof á ríkisstjórnina fyrir
að hafa dregið úr innflutnings- og gjaldeyrishöftum, auk-
ið vöruframboðið og gert verzlunina frjálsari á þann hátt.
En Vísir gleymdi að minnast á tvennt í þessu sam-
bandi:
Vísir gleymdi að minnast þess, að á góðæristímum,
þegar útflutningstekju'r stóraukast af völdum bættra
aflabragða og hækkandi verðlags á útflutningsvörum, er
það ekkert þakkarvert, þótt eitthvað sé dregið úr inn-
flutningshöftum.
Vísir gleymdi jafnframt að geta þess, að hvarvetna
í nágrannalöndum okkar hefur verið dregið úr verðlags-
höftum jafnhliða og vöruframboð hefur aukizt. Þar hafa
stjórnendurnir treyst því að frjáls verzlun og samkeppni
tryggði heilbrigðasta verzlunarhætti og neytendum hag-
stæðast verðlag. Hér keppist ríkisstjórnin hins vegar
við það að halda í verðlagshöftin, þrátt fyrir hið aukna
vöruframboð.
- Ástæðan getur ekki verið önnur en sú að forvíg-
ismenn Sjálfstæðisflokksins og Alþýðuflokksins hafa
annað og verra álit á íslenzkum kaupmönnum en ríkis
stjórnir verkamannaflokkanna hafa á kaupmönnum ann
ars staðar á Norðurlöndum. Forvígismenn Sjálfstæðis
flokksins og Alþýðuflokksins vantrevsta frjálsrj verzlun
Þess vegna halda þeir dauðahaldi í verðlagshöftin.
Er munur á Stalín og Krústjoff?
í utanríkismálum munar litlu á stefnu þeirra.
ÞEIRRI SPURNINGU hefur
oft verið varpað fracn á undan-
förnum árum, hvort utanríkis-
stefna Sovétríkjanna hafi ekki
tekið verulegum breytingum
síðan á dögum Stal'ins eða sagt
með öðrum orðum, hvort utan-
ríkisstefna Krusfjoffs sé ekki
frábrugðin utanríkisstefnu Stal
ns, og því séu t.d. meiri mögu-
leikar fyrir vesturveldin til að
ná samnngum við hann en við
Stalín á sinni tíð?
Sennilega mun þessi spurn-
ing verða enn áleitnari eftir
íamkomulag Rússa og vestur-
í-eldanna um tilraunabannið.
Þess verður ekki sízt spurt,
hvort Krustjoff sé ekki annar
og betri en Stalin, og því verði
auðveldara að semja við hann.
FYRIR nokkru síðan kom út
bók í Bandaríkjunum, þar sem
m.a. var reynt beint og óbeint
að svara þessari spurningu.
Bók þessi heitir: „Stalins For-
eign Policy Reappraised“ og
er eftir Marshall D. Shulman,
sem um skeið var sérstakur
ráðunautur Dean Achesons, er
hann var utanrikisaráðherra,
en varð síðar forstöðumaður
þei.rrar deildar Harvardháskóla,
sem fæst sérstaklega við mál-
efni Sovétrikjanna. Nú er Shul-
man prófessor í alþjóðastjórn-
málum við einn helzta háskóla
Bandaríkjanna á því sviði,
Fletcher School of Law and
Diplomacy. -c-. ' .
Þessi bók Shulmans hefur
vakið verulega athygl'i, enda er
hann maður, sem hefur mikla
þekkingu á þessu sviði og leit-
ast við að dæma málin án
hleypidóma
Hér er ekki rúm til að rekja
efni þessarar bókar, og verður
látið nægja a-ff segja lauslega
frá efni hennar.
í STUTTU MÁLI má segja,
að það sé meginniðurstaða
Shulmans, að Krustjoff fylgi í
stórum dráttum sömu utanríkis
stefnu og Stalín, sé raunar ekk-
ert annaö en arftaki hans á því
sviði.
Stefna Stalíns eftir styrjöld-
iná var að leita, þar sem hann
gat að snöggum blettum hjá
vesturveldunum og færa sér
veikl'eika þeirra í nyt hvar-
vetna þar sem því varð komið
við. Strax og honum var veitt
hæfileg mótspyrna, lét hann
undan síga. Hann gætti þess
vandlegt að láta aldrei koma
til stórátaka. Yrði hann
að gefast upp á einum vett-
vangi, hóf hann sókn á öðrum.
Stalín hugðist ætla að neyða
vesturveldin til uppgjafar í
Berlín með flutningabanninum.
en gafst síðan upp fyrir „loft
brúnni“. Hann studdi uppreisn
kommúnista í Grikklandi, en
lét undan síga, er vesturveldin
skárust í leikinn. Hann flutti
rússneska herinn frá íran eftir
mikið samningaþóf. Hann sætti
sig við vopnahlé í Kóreu eftir
að honum varð ljóst, að ekki
yrði lengra komizt. Þannig má
rekja þetta áfram. Hann tefldi
oft á fremstu nöf, en gætti þess
vel að fara ekki fram af.
Krustjoff hefur : stórum
dráttum fylgt þessari stefnu
Hann hefur teflt djarft. eins
og í Kúbudeilunni, en hörfað
Frá sjötugsafmæli Stalins 17, des. 1949, er leiðfogar kommúnista
komu saman í Kreml til aS hylla hann.
eins og Stalín, þegar hann sá
sitt óvænna.
Shulman rekjur með fjölmörg
um dæmum, að utanríkisstefna
Krustjoffs sé hin sama og Stal-
íns var.
HVAÐ er það, sem réði
mestu um utanríkisstefnu Stal-
íns og ræður mestu um utan-
ríkisstefnu Krustjoffs? Er það
áhugi á útþenslu kommúnism-
ans eða áhugi á eflingu Sovét-
ríkjanna sem heimsveldis?
Svar Shulmans er í stuttu
mál'i það, eins og svo margra
annarra, að þegar hagsmunir
heimsbyltingarstefnu kommún.
ismans og hagsmunir Sovétríkj-
anna hafi rekizt á, hafi þeir
Stalín og Krustjoff jafnan met-
ið hið síðarnefnda meira. Með
því er hins vegar ekki sagt, að
þeir hafi fallið frá heimsbylt-
ingaráformum kommúnjsta.
heldur talið nauðsynlegt að
bíða betra tækifæris.
Það, sem hefur verið fram-
tíðarmark beggja, er að koma
á kommúnisma í heiminum und
ir forustu Sovétríkjanna. Að
ferðirnar hafa verið svipaðar
hjá báðum. Báðir hafa gætt
þess að forðast stórátök við
vesturveldin, og þá einkum
Bandaríkin. Það hefur ekki þýtt
að þeir hafi verið hættir við
áform sín, heldur tabð réttar
að bíða betra tækifæris. Stalín
vildi t.d. ekki síður en Krust-
joff komast hjá kjarnorku-
styrjöld.
EN HVER verður stefna þess
eða þeirra, sem taka við af
Krustjoff? Því getur verið örð-
ugra að svara. TVennt hefur
komið til sögunnar, sem getur
breytt miklu. Annað er það, að
Kína er orðið stórveldi og gerir
sig þess albúið að taka við af
Sovétríkjunum sem forusfcuríki
hins alþjóðlega kommúnisma.
Þetta var aðstaða, sem Stalín
bjó ekki við og Krustjoff hefur
ekki þurft að glíma við að ráði
fyrr en nú Hitt er það, að
undir stjórn Krustjoff hefur
orðið mikil breyting heima fyr-
ir í Sovétríkjunum. Þau eru nú
ekki sama lögregluríkið og í tíð
Stalíns, lífskjörin hafa farið
batnandi og kröfurnar um bætt
kjör aukast stöðugt. Þetta get-
ur haft mikil áhrif á stjórnar-
farið. En eitt mun þó lítið
breytast, en það eru hagsmunir
Sovétríkjanna sem stórveldis
Þegar til kastanna kemur,
munu þeir áfram ráða mestu
um utanríkisstefnu Sovétríkj-
anna. Meðan forráðamenn
Rússa ala þá drauma, að Sovét-
ríkin geti orðið forusturíki í
kommúnistískum heimi. mun
það áfram marka utanríkis-
stefnu þeirra innan þess S
ramcna, er mótast af sérhags- 1
niunum Sovétríkjanna á hverj I
um tíma. Þ.Þ. ■
T í M I N N, þriðjudagurhin 30. júlí 1963.
?