Tíminn - 01.09.1963, Blaðsíða 2

BJARNI KONRÁÐSSON, LÆKNIR:
SoSferino 1859 og stof nun
Rauða krossins
í næstum því 2 mánuði hafa
hersveitir Austurríkismanna
háð látlausar orrustur við lið
Sardiníumanna, ítala og banda-
manna þeirra, Frakka. 20. júní
1859 kemur velbúinn ferðalang-
ur til vígstöðvanna. Það er hinn
vellauöugi Genfarkaupmað'ur
Jean Henri Dunant, sem ætlar
að ná fundi Napóleons III,
Frakkakeisara. Erindi hans er
að fá heimild hjá keisaranum
til þess að byggja kornmyllur í
Alsír.
Hinn ungi kaupmaður var á-
kveðinn í að ná fundi keisarans
hið fyrsta, og 24. júní kom hann
til Castilione, kvöldið eftir hina
mikla orrustu við Solferino, þar
sem 300 þús. hermanna höfðu
háð grimmilega orrustu og um
40 þús. manns lágu í valnum.
Svona var þá styrjöld! Henri
Dunant varð skelfingu lostinn.
í fyrstu vissi hann varla hvert
halda skyldi. Hvarvetna ómuðu
angistaróp og stunur særðra og
deyjandi manna. Dunant gleym
ir öllu um tilgang ferðarinnar,
myliunum og keisaranum og
stekkur út úr þægilegum vagn-
inum.
Hann fer þegar að iíkna særð
um og þjáðum með að'stoð sjálf-
boðaliða og liðsinnir rúmlega
1000 særðum Austurríkismöntt-
um, Frökkum og ítölum á 3 dög
um og gerir ekki upp á milli
vina og óvina, — þegar haft er
orð á því við hann er svarið:
„Við erum allir bræður.“
Þessi dagur varð honum ör-
lagaríkur um alla framtíð.
Þegar Henri kom til Genfar,
tók hann að starfa af kappi fyr
ir glæsilega, fagra hugsjón:
Stofnun alþjóðlegs félagsskap-
ar til hjálpar særðum hermönn
um.
Hann ritaði eftirtektarverða
bók: Un Souvenir de Solferinon
(Endurminningar frá Solferino)
um atburðina þar. Vakti hún
mikla athygli um alla álfuna,
einkum meðal menntamanna
og hástétta. Áhrifa hennar tók
brátt að gæta meðal áhrifa-
manna og varð það til þess að
ýmsir þjóðhöfðingjar buðu Du-
nant heirr. til skrafs og ráða-
gerða og ferðaðist hann úr einu
ríki í annað.
Ýmsir málsmetandi menn
sendu Dunant kveðjur og þakk-
ir, m.a. rithöfundarnii Victor
Hugo og Charles Dickens.
Málið var nú komið á rekspöl,
og fjórir svissneskir áhrifamenn
ákváðu ásamt Dunant að láta
nú til skarar skríða og stefna
að því að fá alþjóða viðurkenn-
ingu á stofnun félaga til hjálp-
ar særðum hermönnum, þeir
Guillaume Henri Dufour, hers-
höfðingi frá Napóleonsstyrjöld-
unm, Gustave Moynier, kunn-
ur lögfræðingur, og tveir lækn-
ar, þeir Théodore Maunoir og
Louis Appia. Þeir hittust 17.
febrúar 1863, og stjórnaði Du-
four þeim fundi. Kölluðu þeir
félag s.tr. ,Fasta alþjóðanefnd
til aðstoðar særðum hermönn-
um“.
Misseri síðar, 28. ágúst, ákvað
„nefndin" að kalla saman al-
þjóðaráðstefnu til þess að
„bæta úr skorti á læknisþjón-
ustu við heri á vígvöllum". Hún
hófst 26. október 1863, með þátt
töku lækna og stjórnmála-
manna frá 16 löndum, og stóð
i 3 daga. Síðan bauð Sviss 25
öðrum rikjum þátttöku í ráð-
stefnu í Genf 8. ágúst 1864, og
þáðú 16 ríki það boð, og 22.
ágúst, eftir sjö starfsama fundi,
var undirritað „Samkomulag
um aðstoð við særða menn á
vígvelli“. Hin víðfræga Genfar-
samþykkt var orðin að veru-
leika. Áður ráðstefnunni lyki
var ákveðið að gefa öllum ríkj-
um, sem enn ekki höfðu stað-
fest samþykktina, kost á að
gera það síðar.
Skömmu eftir þetta settist
Henri Dunant að í París vegna
gjaldþruts og bjó hann þar 1870
í fransk-þýzka stríðinu, og eftir
orrustuna hjá Sedan, kemur
hann því til leiðar að nokkrar
borgir urðu friðhelgar sem
„særðra manna borgir", og í
kommúnu-óeirðunum árið eftir,
hjálpar Dunant mörgum dauða
dæmdum mönnum til undan-
komu. En þessi starfsemi hans
varð þyrnir í augum stjórnar-
innar — og jafnframt hrakaði
fjárhag þessa „mikla burgeiss“,
sem áður hafði skipað heiðurs-
sess við hirðir Evrópu.
Hann vann á þessum árum
að ýmsum menningar- og vel-
ferðarmálum — m. a. gegn und-
irokun Negra, ferðaðist víða, en
settist loks að í Sviss 1887 í
Heiden í Appenzell-fylki. —
Hann var nú orðinn gamall um
aldur fram og bjó við þröngan
kost. Um þessar mundir gaf
hann að nýju út Un Souvenir
de Solferino, en fluttist nokkru
síðar á elliheimili í Heiden, var
þar sem einsetumaður í þröng-
um, fátæklegum klefa.
Hann hafði viðmót hins sið-
fágaða heimsmanns, röddin var
alúðleg, aagnaráðið blítt og ang-
urvært, skeggið hvítt, herðar
lotnar, og hinir fáu gestir kom-
ust við af því að sjá hann.
Eitt sinn rakst inn til hans
blaðamaður, sem hélt hann
löngu liðinn og vakti athygli
umheimsins á honum á ný. Tók
nú heimsóknum til hans að
fjölga. Páfi sendi honum kveðju,
og alþjóða læknaþingið í
Moskvu 1897 sæmdi hann verð-
launum, en stærstu viðurkenn-
:ngu hlaut hann er honum voru
veitt friðarverðlaun Nobels 1901,
fyrstum manna.
Þótt hann nú loks fengi um
síðir verðskuldaða viðurkenn-
ingu, urðu síðus.tu æyiárin full
beiskju og vonbrigða. Hann and
aðist 30. október 1910, — og
fylgdi enginn einstæðingnum
frá elliheimilinu í Heiden til
grafar í litla kirkjugarðinum,
manninum, sem öllum vildi
hjálpa — honum, sem hermenn
irnir við Solferino höfðu kallað
frelsara sinn.
Harmonikuleikararnir Steinar Stöen og Birgit Wengen
HarmonikuhJljómleikar
( Austurbæjarbíói mánudaginn 2. sept, kl. 19.
Aðgöngumiðar seldir hjá Lárusi Blöndal, Sigfúsi
Eymundssyni og Austurbæjarbíói.
AUGIÝSIÐ I IIMANUM
Nú er tækifærið
líííi..
WL.
nmtt

mm

““TTTTXTTJ.
4í!
Notið frístundirnar
Kennsla
PITMAN hraðritun
VÉLRITUN — blindskrift, uppsetning og frágang-
ur verzlunarbréfa, samninga o. fl.
ENSKA — Einkatímar. Le.s einnig með skólafólki.
DAG- OG KVÖLDTÍMAR Upplýsingar í síma
19383 um helgar, annars kl. 7—8 e.h.
GEYMIÐ AUGLÝSINGUNA!
Hildigunnur Eggertsdóttir
Stórholti 27 — Sími 19383
Karlmannaföt - Frakkar - Jakkar
STÚRKOSTLEE VERÐLÆKKUN
ANDERSEN & LAUTH H.F.
2
T í M 1 N N, sunnudagur 1. september 1963. —