Alþýðublaðið - 03.07.1941, Blaðsíða 2

FIMMTUDAGUR 3. JÚLI 1941
------\m dagtssm m wœmm-------------------------
Þingvelli má ekki snerta. Hernaðaraðgerðir mega ekki fara j
fram þar. Bréf frá bónda um ríkisstjórakjörið og „slettn- j
atkvæðið“. Umbætur í bænum. Bréf frá leigjanda. ;
— ATHUC5AW1B HANNBSAS Á HOSMIOT. —---------------
iiilíudi S.Í.S. lokið
AÐALFUNDUR Sambands
íslenzkra samvinnufé-
laga hefir staðið undanfarna
daga á Akureyri og lauk hon-
nm í gær. Sóttu hann 70 full-
trúar.
Á fundintum var birt skýrsla
lum starf sambandsins og hag
þess á liðnu ári. I sambandinu
eiii 48 félög með ])ví nær hálfa
átjánda þúsundi félagsmanna, og
fjölga'öi þeim um 1071 á árinu.
Úr stjém S. í. S. áttu að ganga
Björn Kristjánssian kaupfélags-
stjóri á Kópaskerti og Jón ívars-
sori KaUpfélagsstjóiri í Homafirði.
Vioíhu þieir báðiir endurkosnir. Pá
vo-ru og endurkosúlr í vairastjó(rn
þeir Jens F%ved kaujífélagsstj.
í Reykjavík, Jóin Þorleifssan frá
Búðardal og Skúli Guðmundsson
á Hvammstanga. Vilhjálmuir Þór
var kosinn varaformaður.
Fulitrúamir úr Reykjavík, sem
sátu aðalfundinn, koma væntan-
5e@a hingaið í kvöld.
SjómaDnaskólBDelnd
ín taeflr rerið skipnð
NEFND sú, sem á að gera til-
lögur um nýjan sjómanna
skóla og undirbúa það mál, hef-
ir nú verið skipuð.
Fiormaður hennar er Friðrilk öl-
afsson skólastjóri, en auk hians
eiga sæti í nefnditnni: Sigurjón
Á. Ólafsson fulltrúi Alþýðuisiam-
bandsins, Jessen skólastjóri Vél-
irikólans, óttó Amar skólastjóri
Loftskeytaskólans, Ásgeir Sig-
ur'ðsson og Þorsteinn Ámaison
fulltrúi Farmanna- og fiskimiamna
sambands Islands og Guðjón
Sa'múelsson, húsameistairi rilrisins.
Nefndin mun þó ekki enu hafa
bomið saman á fund.
r------;...................
Happdrætti Laugarnesskirkju.
Dregið verður um bifreiðina
næstkomandi laugardag.
FRÆGASTA og að flestu leyti
merkasta kvæði, siem til
er á ístenzka tungu, er Völuspá.
Segir þar frá „endáliolkum“ þess
heims, sem nú er, og atburðUm
þeim, er þá muni verða. Er þetta
merkiléga „spákvæði“ þess vert,
að mú sé lesið, því margt er þar,
séjm vel mætti heimfæra upp á
þamn tíma og þá atburði, sem
vér, er mú lifum, sjéum gerast
eða heytium frá sagt.
Sú vísa, sem eimma alkuminust
eX af vísum Völuspár, og jafn-
framt hvað sönnust lýsirag á nú-
veíamdi ástamdi veraldar vorrar
hefst með þessum or'ðum:
„Bræðuir munu bearjask
ok at bömurn verðask.“
Aldrei fyr í þeirri sögu mamn-
kymsimis, siem við þefckjum, hafa
þessi spádómsorð rætzt í bók-
staflegri ski'luingi en nú.
Sú styrjöld, sem nú geis-
Leftséka Ireia:
Nikiir eldar komn
npp í Breaen f árás
nmm I nótt.
PRENGJUFLUGVÉLAR
hrezka flughtersins voru
enn yfir Norður- og Vestur-
Þýzkalandi í nótt samkvæmt
tilkynningu flugmálaráðuneyt-
isins í London í morgun. Voru
aðalárásirnar gerðar á Bremen,
Köln og Duisburg. í Bremen
komu upp miklir eldar og er
talið, að þýzkar olíubirgðir hafi
orðið fyrir sprengjum.
Bi'ezkar spiiengjuflugvélar varð-
ar oiustuflugvélum föriu í gær í
teiðamigur iran yfiir Noirður-Frakk-
laind og skutu miður 18 þýzkar
orustuflugvéiliaír. Misstu þéir sjálf-
ir 2 spremgjufliugvélair og- orustu
flugvélar.
I gærikveldi skaut etn af hiimum
nýju stóiu spreugjuflugvélúm
Breta þýzka orustuflugvél niður
yfir Hollamdi.
Eirn af könnumarsprengjuflug-
vélurn stramdvarnaliiðsiras brezkia
sá í gærdag þýzkt flutiningiaskip
á NorðuiTsjó og sökkti því með
tttndurskeyti.
Aörar kappreióar
„Páks“.
FIMMTUDAGINN 10. þessa
mán. efnir hestamannafé-
lagið „Fákur“ til kappreiða, og
eru það aðrar kappreiðar árs-
ins. Þar eð þær fara fram á
rúmhelgum degi, htefjast þær
kl. 9 að kvöldi.
Á hvítasuninUkappreiðunum
voru gerðar ýmsiar bneytiragar,
lágmarkstími til verðlauna fellur
niðuir, verðlaun aukim ö: fl.
Ver'ður nú allt með sama sniði
oig ])á, nema verðlaum í stöfcki
hækka um 50%.
ar, er öllum styrjölidum öðrum
fremur „btæðrastrið" í hvaða
metkingu. sem í það iorð er lagt,
og þó sýnist enn elga eftir að
veésna.
Sé litið á styrjöld þá, er geis-
áð hefir í mörg ár og gei'sair eran
í Austur-Asíu, er hún milli hiinna
náskyldu þjóðai, Kínverja og
Japana. Þar e u það „bræður“,
sem berjast. En þó tekur út yfir
alð líta á Evrópu og styrjöldina
þaT.
Við sjáum í daig h'iúar milklu
ög voldugU viraaþj'óðiir Fnafcfca
Og Breta í hárl saraian og mura
þó að líkindum enn betur síðar.
Lýðræ'ðisþjóérmar, sem líta má
á sem pólitískar bræðraþjóðiir,
haía nærri undantekniiinigarliaúist
ofui'seU bró'óur siran fyrir 'ímynd-
að hlutileysi úm stundarsakir.
Þeirra eiúkunraaiiTorö allra, raema
Bieta, hafa verið h'ira frægu orð
Kairas: „A ég að gæta bróður
Þýzkir toprl tekinn
ill íslend.
ILKYNING brezka fLoda-
málaráðunieiti'sinis í gær
skýrir m. a. frá að þýzkuir togari
hefði verilð tekiran raorðuir af ís-
iandi. Var hann notaður sem veð-
urathUgunarstöð. Áhöfnin, 22
menn voru téknir ti'l faraga.
Ekki er getið nánar um hvern-,
ig tiogarinn var tekimn, hvort það
var skip éða flugvéL, siem tíóik
hann. Var aðeins sagt, að þetta
hefði veri'ð í „leiðanigri norður af
íslandi“.
VERKAMANNABÚSTAÐIR
(Frh. af 1. síðu.)
fyrra voru byggð 10 hús, eða 40
ibúðir.
Verður fyrirframgreiðslan ekki
hærri en áður?
„Það má gera ráð fyrir því
aið hún verði hærri, en hún ætti
ekki að verða hærri að tiltölu
við það hvað menn liafa nú hærri
tekjur en þegair síðast vair byggt“.
M og snlta
Bláberjasaft.
Krækiberjasaft.
Kirsuherjasaft.
Litað sykurvatn.
Bláberjasulta.
Syróp, dökkt og Ijóst.
Atamon.
Betamon.
Vínsýra.
Flöskulakk.
Korktappar, allar stærðir.
TjaimMti
ffaamargöta 18. — Simi W9A.
BREKKA
Ásvallagðtu I. — Sfeal M8K.
míns?“ Þær hafa með heimsku-
legu framferði sínU á undian-
förnum árum og af hræðslu við
að berjast fyrir þeim málstað,
sem þær — a. m. k. í orði —
telja helgastara, sliti'ð öll sira
bræðrabaönd og berjast nú jafn-
vel hver gegn annari, eða verða
nauðugiar viljugar að leggja lið
sitt tú þess að því marki verði
raáð, sem þær töldu sig í öllu
andvfgastar áður. Sá bróðlurhug-
ur, sem lýðræðið verður að
byggja á, ef það á að fá staðizt,
sveik á örlagasturadirami, svo
þessir „bræður berjast og að
bönum verðast“ ýmist beint eða
óbeint.
Andstöðustefnur lýðræðisiins,
einræðilssLefnurmar, eru nú fa/rm-
ar sömu leiðiraa. Kommúraismiran
íRússlandi og nazismirarai í Þýzka-
laradi, eru' þær náskyldú'stu þjóð-
félagsstefnur, siem nokkru sirani
hafa uppi verið. Kommúnisniimn,
sem er eirahriiða framkvæmd á
nokkrum atriðum hiús vísiradia-
lega sósíalisma, þ. e., að hiann
tekur Upp alt hið versta og ein-
hæfasta þa'ðan, en haffniar því
fogursta og bezta, er fyrirrennari
Olg „eldri bróðir“ nazismans,
eins og stórsfcáldið Tomas Mann
hefir svo prýði'lega sýnt fram á.
INGVELLIR eru okkur mik-
ils virði. 'Það myndi særa
íslendinga djúpu sári, ef þar yrðu
framin spjöll. Við getum ekki þol-
að, að þessi merkasti staður í sögu
vorri sé gerður að þækistöð fyrir
erlenda menn. Það má ekki brjóta
úr veggjum Almannagjár eða grafa
sundur hlíðar hennar. Það má ekki
grafa skurði í vellina eða um-
turna við gjárnar. Það má ekki
snerta við Löghergi eða búðatóft-
unum. Það má yfirleitt ekki skerða
Þingvelli á nokkurn hátt.
ÉG SEGI ÞETTA ekki vegna
þess, að ég viti að þetta standi til.
En fyrst nú fyrir skömmu hafa
menn orðið kvíðnir um að eitthvað
stæði til þar efra. Þess er fastlega
‘vænzt, að ríkisstjórnin verði vel á
verði í þessu máli. Við höíum
reynslu fyrir því úr hernaðarsögu
Breta, að þeir hafa forðast að
raska eða spilla helgum stöðum,
jafnvel í löndum, sem þeir hafa
verið í hernaði gegn. Þingvellir
ættu og að vera helgur staður í
þeirra augum, jafnvel ekki síður
en okkar. Við ættum því að geta
verið vongóðir.
BÓNDI SKRIFAR MÉR eftir-
farandi bréf: „Um leið og ég
þakka þér pistla þína, sem ég les
af athygli, þó að þeir snerti svo
að segja eingöngu Reykjavík, vildi
ég minnast á smávegis, sem mér
liggur á hjarta. Ég fullyrði að
aldrei nokkru sinni síðan útvarp-
ið kom hér í sveitina hafi jafn-
margir hlustað og 17. júní þegar
ríkisstjóri var kjörinn. Þetta var
hátíðleg stund og allt fór mjög
virðulega fram. Er ég viss um að
þessi athöfn verður þjóðinni ó-
gleymanleg. En eift bar þó við,
sem setti blett á þennan dag og
það var slettu-atkvæðið við ríkis-
stjórakjörið. Við, sem sátum við
útvarpið, fundum glögglega, að
þarna var strákur að verki, en
ekki virðulegur fulltrúi þjóðar-
innar, sem fann til ábyrgðar sinn-
ar.
ÉG VIL taka það skýrt fram,
að ég er enginn andstæðingur Jón-
asar Jónssonar. Ég viðurkenni
mjög kosti hans, þó að ég sé ekki
Þessir „bræðrar“, sem flesiturai
sýndist að múindm geta áitt sam-
leið, því ekkeri skiiilrar þá í ratara
og verra aranað en það, að hvor-
uigúr vill ranma hiraum sæmilegs
hlratskiptis í leiksllokm, hieldúr
vill hvor skja eiran að öllú, hafa
nú lerat saraian í þvílíkt bræðra-
strið, að líklegt er að verði
beggja bani. Mranra þeir a'ð vísu
verða fáram harmdaúði frekar en
Koiur o,g Kroppira-skieggi, og ekki
©r ólíklegt, að viðrareigra þeirra
verði svipuðust þvF ,er Sraorri
Sturiúsiora segir frá um viðureign
Ása-Þórs og Miðgarðsorms að
Ragnarrökram.
Ekki vanitaði biíðmælin og fag-
rargalann milli þessaria „bræðtra í
•einræðinu“ meðan svikin og á-
rásirnar vorra randirbránair á báða
bóga, þó að nú symgi annað í
tálknram.
Þykjast raú kommúnistar í
Rússlan-di, sem aldrei hafa iteyft
raeinram raeitt ffrelsi og alLra stór-
velda mest kúgað smáþjóðir,
beJjast fyrst og fremsit til þess
að endrarleysa Þjóðverja randan
„kúg,aJlaklíku“ nazista, en Þjóð-
verjax eða raazistar — serai offsótt
haffa allar trúarskoðarair, búið ti:l
séTstök trúaTbrögð og lifflátið
marga fyrir trúar saikir, ætLa sér
Framsóknarmaður, en ég veit, að
sá, sem kastaði atkvæði sínu á
hann við þetta tækifæri, gerði það
ekki af fylgi við hann, heldur var
sá hinn sami að þjóna strákslund
sinni og andúð gegn þessum
manni. Það álít ég að hafi ekki átt
við við þetta hátíðlega tækifæri, ;
það var öfuga klóin á myndinni,
sem þessi dagur skildi eftir í hug-
um manna. Ég hefi engan hitt, sem
ekki hefir fordæmt þetta.“
ÞAÐ BER AÐ ÞAKKA þær um-
bætur, sem gerðar hafa verið inn-
anbæjar undanfarið og þá sérstak-
lega að mokað hefir verið í hita-
veituskurðina. Það ber líka að
geta þess, sem vel er gert. Ég hefi'
áður þakkað umbæturnar á Arn-
arhóli. Hóllinn verður margfalt
betri en hann var áður og er nú
um að gera að fólk kunni að ganga
um hólinn, eins og aðra staði, sem
verið er að lagfæra. Vel væri það
gert að taka burtu sýningarturn-
inn, sem er við Vatnsþróna. Hann
er ljótur og hefir alltaf verið ljót-
ur. Hann má ekki vera þarna,
lengur.
LEIGJANDI skrifar mér: „Er
leyfilegt að taka íbúðarherbergi og
eldhús til iðnreksturs, með þeim
afleiðingum að leigjandi stendur
uppi í vandræðum? Hvers vegna
er slíkt látið viðgangast, að íbúð-
ir séu þannig teknar úr umferð,
svo að hér sé alls ekki um íbúð
að ræða lengur? Hér hlýtur að
vera um nauðsynjamál að ræða
fyrir leigjendur. Ef ekki er heim-
ild til slíks, skora ég hér með á
rétta hlutaðeigendur að koma nú
þegar í veg fyrir að slíkt sé látið
viðgangast meira en orðið er að
minnsta kosti. Það virðist fátt geta
réttlætt svona nokkuð, og það í
þvílíkum íbúðarvandræðum, sem
nú eru.“
ÞETTA ER EKKI LEYFILEGT
nema með sérstöku leyfi húáa-
leigunefndar, og það er mjög lítið
um það, að húsaleigunefnd leyfi
slíkt. Ef ég vissi hvar þetta til-
tekna húsnæði er, þá gæti ég gefið
bréfritaranum upplýsingar um,
hvort leyfi hefir verið gefið til
umræddrar breytingar.
nrá að endrarteysa Rússa úr „trú-
aránarað“ þeirri, sem „gyðingleg
fcoraimiúnistaklfka“ hefiir haldið
þjóðram Rússlands í. Það vamtar
svo sem ekki skyldleikaran bæði í
orðram o;g athöfnram.
Ömrarlegiustu örlögin sýnast þó
ætlai að verða hlutsldpti Niorður-
landaþjó'ðamm. Norðmeran berjast
gegn Þjóðverjum, og þjóðin hefir
'sýnt í þeim fjötiram, sem á hana
hafai verið lagðar, fádæma þrek
og hreysti. Norskur her, kon-
rangúr Niorðmamraa, krónprins og
stjórn Nioregs berjast Landfilótta
sömra bairáttiutnni. Firanland afftiur
á móti berst raú með Þjóðverjum
—að vísu enraþá á móti Rússlum
eiraum — en er þó komið í liö
með kúgurum frænda simna.
Niörðraianina. Darair sýraast munii
vera að faria sömu leiðiina og
Firanaír. Svíþjóð, sem er gimsteinra
Niolrðrarlarada, hefir raú orðið að
láta kúgiast tiil þiess að ieyfa her-
firatniraga ram Land sitt, að vísu til
„hjálpair“ Firantum, en slfkri hjáip
var raeitað af Sviram, þegar Firara-
um var hennar enm meiri þðrf en
raú.
Allir vita þó, að aliar þéssar
þjöðiT berjast nauðragar eða
styðja nauðugair þann málstað,
sem þær nú verða að fylgja,
Jónas Gaðmtandsson:
„Bræðr wmmm berfssk
ok at bðnnM ferðask“.
—o-----