Alþýðublaðið - 16.08.1941, Blaðsíða 3

----------♦ AIÞÝÐOBLAÐIÐ ♦-----------------------
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson, (heima), Hriiígbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjálms-
son, (heirna), Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 3.00 á mánuði. — 15 aurar í lausasölu.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN H. F.
Innheimtuaðferðir Dagsbrúnar.
ALÞVÐUBLAÐIÐ______________laugardagur ie. ág. 1941
Jón Gannarsson loftskeytamaður:
Umbætur á aðbúð sjómanna
...— ♦ -
OLLUM, sem eiga ab greiða
gjöld íiJ stéttarfélaga sinina,
íber siðferðileg ©g stéttarleg
skylda tij að gera það vel og
iáta slík gjöld ganga fyrir jafn>
vel brýmustu nauðsynjiurn sínum.
Þetta er viðtekin meginregla
verkalýðsins um allan heim og
hefir lengi verið einn af máttar-
stólpUm verkalýðshreyfingarinnar
í mörgum löndum. A va'nski! með
greiðslu gjalda til stéttarfélaga
hefir verið litið mjög alvarlegum
auguau og talið lítið betra en
verkfalJsbrot.
liér á landi hefir verkalýðnUm
aldrei skilist jafn vel og verka-
möníium í öðrum löndum. til
dæmis á Norðurlönduim, hve
!brýn skylda hvíldi á þeim um
heglusemi í þesslu efni. Stafar það
ef til vill að nokkru leyti af því,
að virana hefir verið svo óvdss
her og verkamenm hafa, að fá-
dni undantekningum, ekki umnið
lengi' á sama stað. Þó hefir í
sumum verkalýðsfélögum tekizt
að koma ágætri reglu á þessa
filuti.
Vanræksla um greiðslu árstil-
laga stóð Dagshrún mjög fyrir
þrifum í ifjöldiamörg ár, en eftir
að hverjum manini varð naiuðsyn-
legt að vera í félaginu til að geta
komizt iað á vinnumarkaðinu-m
hér í Reykjavík, breyttist þetta
mjög til bóta og koira fljótt í ljós
í reikningum félagsins og afkomu
þess.
Þrátt fyrir þetta þótti Dagsbrún
■iof mikið haft fyrir jnnhehntunni,
log iraá það vel vera rétt, enda
hefir félagið tekið upp nýja að-
ferð með innhehntu árstillaga, og
hefir kenrat allmikillar óánægju
meðai verkamarana, sérstaklega í
sumar, með hið nýja fyrirlvomU-
lag.
Verkamenn eru, þrátt fyrír lág-
ar tekjur, skilvísari en flestar
aðrar stéttir. Þeim er því ákaf-
lega illa við, ef þeir finina það,
að þeir ráði ekki yfir, því, sem
þeir vinna sér iran. Það hefir
Hka komið í ljós í surnar, að
þehn er illa við það, að atvdnnu-
nekandi faki af kaupi þeirna, án
þess að taja við þá um það
fyrírfram, ársgjald til Dagsbrún-
&ii, enda myndi hafa verið hægur
vandi hjá Dagsbrún í sumar að
Snnheimta gjöldin án þessarar að-
ferðar, þó að segjia mætti að
þessi aðferð spari mikið Umstang
pg erfiði. Gefur Dagsbrím ekki
gefið við og við lit tilkyraningar
ftil verkamarana um að gjöidin
verði1 tekin af kaupi þeirra hjá
atvdnnurekenduin? VerkamönnUm
myndii líka betur að vha fyrir-
EPram, hvenær gjaldið er tekið,
þó að þeim megi hins vegar
raokkum veginn standa á sama;
hvenær það er tekið; því að
gjaldið eiga þeir að borga.
Þá hefir það mælzt illa fyrir
hjá verkamönnum, að fult gjald
sku]i vera tekið af drengjum, sem
vinna sumarmánuðiraa. Þessir
drengir nj,óta ekki neirana réttinda
í félaginu. Það er rétt, að taka af
þeim nokkurt gjald, en að taka
af þeim sama gjald og fullgildir
félagsmenn verða að greiða, er
of langt gengið.
En laragsamlega verst mælist
fyrir iranheimta Dagshrúnar hjá
félagsbundnum verkamöranum ut-
an af landi. Slík innheimta er
ekki aðeins ákaflega ósarangjörn
og fráleit þess vegna meðal
vet’kamannastéttai'innar, heldur er
hún líka skaðleg fyrir meðlimi
Dagsbrúnar. Þessi iranheimta
Dagsbninar getur ekki haft aðr-
ar afleiðingar en þær, að verka-
maranafélög úti á laradi íranheimti'
árstiliög af Dagsbrúnarmönnum,
sem þar vinna, og þá getur það
íiarið að kosta nokkuð mikið að
fá að vinna. Hefir verið berat á
það áður hér í blaðinlu, að verka-
maður geti þiurft að greiða í árs-
tiliög til verkalýðsfélaga á ýms-
Urn stöðum á landinu og á sama
ári á annað huindrað kró'niur.
Þessi innheimta sýnir hinn nýja
anda, sem kominn er í Dagsbrún.
Hann er ekki komiinn frá verka-
mönnunUm sjálfum, braskaraþef-
ur ihaldsins er af þessum viranu-
brögðum. Fyrrium var það svo,
að verkamaður gat farið livert
sem hanra vildi til vinnu siinnar-
án þess að greiða gjald fyrir til
annars en síras eigin stéttarfélags,
en hann varð að sýna, að skír-
teini haras í því félagi væri í flagi.
Þetta var fullkomið samstarf
verkamannafélaganna, en nú er
stefnt að því að sundra verka-
mönraum, koma af stað ófriði
. milli þeirra og togstreytu, sem
getur ekki haft aðrar afleiðingar
en að veikja samtökin.
Dagsbrún verður að breyta til,
ef ekki á illa að fara. Undir
stjórn ihaldsins hefir þessi að-
ferð verið tekin upp, og menra
sjá hverí stefnir.
*•
Fátt er það sem Ólaf-
ur Thors telnr sér
ekhi sæmilegt!
Moronnblaðið ræður gðtu.
MORGUNBLAÐIÐ upplýsir í
dag, að það hafi ráðið
gáturaa !um skeytið frá Thor Thors
Segir það, að ráðningira sé sú,
skeytið hafi verið sent til pö.st-
miálaráðherra, en það er atvinnu-
málaiiáðherra ólafur Thors.
Brh'. & 4. síðu.
AÐ ER ALKUNNA, að sá
hluti þjóðar vorrar, er hiot-
ið hefir það hlutskipti að stiunda
erfiðisvinnu, verður tíðum að
fórna heilsu sinrai löngra fyrir ald-
ur fram, bæði vegna þess, að
vinnutími er enn of langur í
flestum þessium starfsgreinum, og
þó eigi síður af þeim orsökum,
að menn hafa eigi vamið sig á né
hlotið skilyrði til að raota hinn.
stutta hvíldartíma á réttan hátt.
Maður sá, sem þreyttur er eftir
erfiði dagsins og auk þess syfj-
aður, á ekki að fara beint í rúm-
ið sér til hvíldar, heldur í bað,
og þá einkum í baðsdofubað.
(Það er heppilegra að kalla gufu-
baðið baðstofrabað.) Köld eða
volg steypa eða keriaug er auð-
vitað betra en ekkeri, en heit
kerlaug, yfir 40 sig á C, en þó
einkum 50—65 stiga heitt bað-
stofubað, veitir preyttum og
þjökuðum hina beztu hvíld, ef
notaður er hagkvæmur baðsiður.
Verður nánar að því vikið síðar.
Flestir vita, að það eru sjó-
mennirnir á toguriuinum, er harð-
ast verða úti vegna þreytu, vos-
búðar og svefn skorts. Mikill
hluti þeirra er meira eða minna
heilsubilaöur þegar á fimmtugs-
aldri, og surnir löngu fyrr. En
menn þessir þyrftu alls ekki að
bíða heilsutjón, ef þjóðfélagið
véi'tti þeim betri aðbúnað og
nauðsynlega hvild. Svefntíma
þeirra þarf að lengja a. m. k. um
eina klukkustund, en slíkt mun
enn kosta langa baráttu. Og sjó-
rtiennirnir þurfa eininig að geta
tétt sér stritið með baðstofuböð-
um daglega, ef á þarf að halda.
Ef hlutaðeigendum væri ljóst
gagnið, sem þeir gætu haft af
baðklefa á skipunum, tel ég lík-
legt að útgerðarmenn myndu
gre'iðlega veita sjómönnum slíka
kjarabót, og jafnvel heimta að
þeir raotuðu baðið daglega til
viðhalds heilbrigðu vinnUþreki.
Kæmi mér eigi á óvart þótt sá, er
fer í baðstofubað þreytfur og
syfjaður að aflokntu dagsverki
eins og gerist á togurum eítir 12
stunda viraniu, stæði á næstu vakt
jafn vel eða betur að vígi en
maður, er sofið gæti 1—2 tímum
lengur. VHanlega fuillyrði ég eigi
neitt í þessu efni, því ég hefi
sjaldan haft svefntíma af skorni-
um skamti- Hitt er augljóst, að
sá, sem vaknar óþreyttur ug
hress, innir af höndum meira
starf en hinn, sem enn er „stirð-
Ur“ af undangengnu striti þegar
hann vaknar, og hásetar á togur-
Um erui það yfirleitt og verða,
meðan þeir hafa ekki léragri
svefnjtíma en nú er, eðta bað-
sjtofubað.
BaðUefi á togara.
Fyrir nokkrum árium ritaði ég í
Alþýðublaðið um nauðsyn bað-
klefa á skipum og leyfi mér að
vísa til þeirra greina, þótt eigi
verði hjá því komizt að taka
upp aftur sum atriðin.
Sú mótbára hefir heyrzt, að
á togurum sé hvergi pláss fyrir
baðklefa. En %það er fjarstæða.
Baðklefi hásetanna þarf að vera
frannni á skipinu, og er hægt á
öilum togurum að koma honurn
fyrir undir hvaibakinum stjórnf
borðsmegin, á þeim stað, sem
nú er notaður fyrir ýms áhöld,
er auðveldlega má geyma annars
staðar. Mjó gufupípa frá vélinni
getur legið undir íunningunni og
í ofninn í baðklefanum. 1 klef-
anum þarf einnig að vera vatns-
geymir, hitaður með gufu, og
taki hann 20—30 lítra. En ó-
þarft er að nota svo mikið vatn
hviersdagslega, pví komast má af
með a. m. k. helmingi minaí
vatnsnotkun. Ofninn þarf að
vera það stór, að hiti k'lefann
upp í 65 stig. En stærð klef-
ans færi eftir þvi, er rúm leyfði
undir hvaibakinium. Best væri,
að helmingur hásetanna gæti
verið í klefanum í senn, en vit-
anlega kæmi minni klefi einraig
að fullum notum.
Baðsiðuriira
Eigi má fara í bað strax að
lokinni máltíð. Ef borðað er um
vaktaskipti, verða menn að fara
í baðið áður en þeir borða. Þarf
ekki að eyða nema 15—20 mín-
útum til að baða sig og þerra.
Borgar sig að taka þessar mín-
útur af matar- og svefratíma, ef
eigi fást gefnar eftir af vinnuitím-
auum. — Maður afklæðir sig
(niðri í hásetaklefanum og fer svo
nakinn upp á þilfar og í jbaðklef-
ann, hvernig sem veður er. Hand-
klæöi þarf að hafa með séh en
nota það aðeins til þess að þerra
hárið, og fyrir mittisskýlui, ef vill.
í klefanum þarf að vera fata með
köldu eða voljgu vatni, til þess að
maður geú vætt hárið lítið eitt,
strax og komið er irín í klefaran,
og trébekkinn, sem setið er á í
klefanum.
Að 3—5 mínútmn liðnUm er
maður iqfrðinn sveittúr, því hið
þurra loft dregrar svitann út úr
húðinni. Kiprist húðin- saman, er
skvett svo sem hálfum bolja af
heitra vatni á ofninn, og hin ó-
sýniiega gufa mýkir húðina sam-
stundis. Skal þá wudda skrokkinn
og bursta rækilega, og vendileg-
ast læri ög fætur. Þá er aftar)
getíð á ictfninn ,en öllu meira
vatn en í fyrra skiftið- Að því
loknu þvær maður allan skrokk-
inn úr hzitu vatni úr lítilli fötu
eða venjulegu þvottafati. Einn
Iítri af vatni úætgir hverjum
manni til þsssa, ef spara þarf
vatnið. Sápa er ekki notuð nema
einu sinni í vikiu. Að loknum
þvotti fer maður strax nakinn út
á þilfar eða undir hvalbakinn,
ef út'koma er, en notar hand-
klæðið ekki raema til að þerra
liarið. Ef kalt er, þerrar maður
S5g einraig með handklæðirau
randir höndram og í kliftum. Strax
og húðin er orðin þurr, er farið í
fötin eða beint í Júmið, ef [>ess
ér kostur. Viðvaningar geta verið
stuttai stand í loftbaðinu og lok-
I ið því niðri í heitram hásetaklef-
anum. En til þess að kioma í
veg fyrit' framhaldssvitun verður
að gæta þess, að fara ekki í föt
fyr en húðin er orðin þrar. Æski-
legt er að raota húðstfokur Múll-
lers í loftbaðinu eða nudda húð-
ina með glófa úr grófgerðu efni.
Eins og áður er getið, þarf ekki
að eyða nema 15—20 mínútum tíl
þess að baða sig með þessum
hættí. Þessi aðferð hefir þann
höfuðkrast, að menn þarfnast ekkí
á eftir annarrar hvíldar en þeirr-
ar, sem þeir öðlast meðan \ærið
fer í loftbaðinu, og þreyta hverfur
skjótar úr líkamanum en með
nokkram öðrum hætti. Hríastig
Iíkamans verður miklu minna i
loftbaði en ef kalt eða volgt vatn
er notað til kælingar á eftir
baðstofubiaðiniu, og maður er laus
við framhaldssvitun og tímatöf
vlð að lig'gja vafinn í teppúm
eða í rúrni, eins og þarf, ef not-
aður er baðsiður sá, er Gunn-
laragiur Einarsson læknir lýsir í
heftí. G. E. telur þann baðsig
hefti. . E. Gtelur þann baðsið
vera hinn eina rétta. en það er
misskilningur, því baðsiður sá, er
hér hefir- verið lýst, veitir manni
skjótfengniari og öraggari wíld,
og er hinn ákjósanlegasti að
dómi mikils hluta finskra íprótta-
manna. Ég tók hann upp eftir að
Iiafa lesið grein finska íþrótta-
mannsins miag. Pikhala í „Idnotts-
liv“, og hefir reynzt hann ágæt-
lega og aldrei orðið meint af
því að láta útíloftíð þerra mig
nakinn. Þótt stormur hafi verið
og alít að 13 stiga frost. jEn
auðvitað er áriðandi að gæta
þess, að verða aldrei of Iengí úti,
ef kalt er í veðri, eigi lengur en .
meðara húðin er að þorna. Fara
þá strax í föt eða inn /i hlýtt
herbergi. Baðsiður mag. Pikhala
hefir þann kost umfram aðra,
að maður getur daglega raotað
baðstofuböð, ef þörf krefur vegna
þreytu eða lasleika (gigtarverkja,
k\’efsóttar, svefnleysis o._ s. frv.).
þar eð efnatap líkamans er mikl-
lum mun minna, þegar um enga
framhaldssvitun er að ræða.
Dr. med. Risto Lundgren, Hel-
singfors', getur þess :í grain í
Nord. med. Tidskrift 1937 að
baðstofubaðið auki blóðhitann
ram 1,4—1 stig, meðan dvalizt er
í baðinu. Baðið myndar þannig í
líkamanum byrjunarstig á við-
ráðanlegum sótthría (the friendly
oontrolable fever) er margir lækn-
ar eriendis a. m. k., era nú farnj-
ir að niota x stað lyfja, til þess að
lækna margs konar sjúkdóma, og
með hinum bezta árangri. Er því
Ijósti að baðstofubaðið liefir
marga kosti umfram önnur böð:
Það hreinsar og þjálfar húðina
baða bezt, kemur í veg fyrir og
læknar kælingarsjúkdóma, drepur
flesta farsóttarsýkla (kvef, inflú-
enzra o. fl.) læknar gigt og svefnr
leysi og veríir preyttum hina á-
kjósanlegustra hvííd. Tel ég víst,
að flestir séra á eirara rnáli ‘ram
það, að sjómenn vorir eigi það
skilið, að njóta þeirra þæginda,
sem hér er um aö ræða.
LjósMningar
Auk'preytu iog svefnskorts eru
það handarmeinin, sem tíðum
baka sjómönnurai vanlíðan. ÞaU
j eru svo algeng, að álríið er, að
; ' Frh. a '4. síðu.