Tíminn - 22.12.1963, Blaðsíða 7

Frá Sturluflöt í
< Fr amhald af 15. sí'ðu).
fjallshryggur eða fjallgarður en
heiði, þótt hún beri þetta nafn.
Hæðin er 730 metrar yfir sjáv-
armál. Er gengið eftir háhryggn
um, áleiðis út til byggðarinnar.
Djúp gil og himinhá fjöll hand
an þeirra á báðar hendur. Til
vinstri er Jökulsárgljúfrið, en
til hægrí Ölkeldugil og Hafra-
gil. Eiginiega er Kjarradals-
heiðin eins og gríðarleg boga-
brú yfir þessar tröllaslóðir,
milli byggðarinnar og Kollu-
múlasvæðisins, áleiðis til Víði-
dals.
Satt að scgja á ég erfitt með
að hugsa mér fegurri gönguleið
en Kjarradalsheiðina í góðu
veðri, með þá fjailasýn fyrir
augum, sem ég fékk Þorvald
Thoroddsen til að lýsa, því hér
höfum við nú þau fjöll á hægri
hönd, sem við blöstu í suðrinu
í gærkvöldi og bætast þó ný
við á svíðið eftir því, sem mið-
ar suður á bóginn, og eru það
byggðafjöll þeirra Lónmanna.
En til vinstri höfum við hand-
an gljúfranna líparítfjallgarð-
inn inn frá Stafafelli með
Hnappadalstind, og _ stórtind-
ana á fjallgarðinum milli
Lóns og Álftafjarðar, í baksýn.
KOMIÐ VH) f ESKIFELLI.
Við ætlum í Þórisdal, til þess
að þurfa ekki yfir Jökulsá. Hún
er ekkert lamb að leika sér
við og gangandi mönnum betra
að fást við Skyndidalsána. Það
er líka jökulsá, en ólíkt minni
í sniðum, þótt mikil geti orðið
fyrir sér, ef svo vill verkast.
Hún kemur undan Lamba-
tungnajökli, rennur um Skyndi
dal og mætir Jökulsá undan
Eskifelli en fellið gengur eigin
lega út frá Kjarradalsheiðinni
og er við hana fest með hálsi,
sem Ásar nefnast.
Við ætlum ekki beint i Þóris
dal af Kjarradalsheiðinni, held-
ur út Asana og skoða það, sem
enn kann að sjást af heimkvnn
um Jóns Markússonar og Val-
gerðar konu hans, sem þarna
höfðu um tima, vegna jarðnæð
isskort i sveitum, bygð í klof-
anum milli jökulsánna. Jón vík
ingurinn Markússon lét sér
ekki nægja hjarðmennskuna
þarna í fjölhmum, heldur stund
aði líka drjúgum sjóinn, þótt
ótrúlegt megi virðast núttma-
mönni'in. Hafði hann þá Jök-
ulsá í Lóm á sjávargötunni, því
hann reri oft á Hvalneskrók,
en það er líklega um 25 km.
leið á krókinn. Sagt er að Jón
missti einu sinni róður. Varð
of seinn, sennilega hefur áin
þvælzt fyrir. Barst i tal, hvort
honum hefði ekki þótt skaði að
tapa róðrinum. Segja menn að
Jón hafi þá svarað: „Það er nú
ekkert skaðinn hiá skömminni".
Þetta sýnir dálítið kröfurnar,
sem vaskleikamenn gerðu til
sjálfra sín á þeirri tíð.
Við setjumst niður á Ásunum
í sólskininu, áður en við göng-
um út á Eskifellið og reynum
að festa í huganum enn eina
mynd. Grænar skógabrekkur í
Ásunum, melarnir eru fjólublá-
ir, farvegur Jökulsárinnar Ijós,
háir rauðir bakkar handan ár-
innar, grábleikir líparíthamrar
innar, Ijósgrár hjalli, skógi vax-
inn, inn og uppi hinum megin
árinnar í i-Iellisskógunum. Ljóst
1 í.parítfjall gnæfir norðar, með
svarta kápu á öxlunum, Svip-
tungnahnjúkur. Yfir rísa stór-
fjöllin, marglit og mikilfengleg
og hafa þetta allt í fanginu.
Við göngum út á Eskifellið,
en verður nokkur leit að býli
Jóns Markússonar, því það
er sett of norðarlega á kortinu.
Þar er nú gangnakofí óg sæiu-
hús, allt vel um gengið og
vel búið.
Nú sr eftir síðasti áfanginn
að Þónsdal, en nógur tími. Bezt
er að vaða Skyndidalsána utar-
lega, þar sfin hún kvíslast vel.
En nú ei hún okkur hagstæð
og við höldum því inn á alfara
leiðina, áleiðis að Þórisdal.
Höfum ana þar góða tvískipta.
Samt er hún þung á eftir dýpt-
inni. Er það mest að varast í
ferðum, að umgangast vatns-
föllin kæruleysislega, þótt þau
líti meinleysislega út. Það þarf
ekki djúpt straumvatn til að
kippa fótum undan þeim, esm
illa er a verði, eða ókunnugur
því afli, sem býr í rennandi
vatni.
í allar lengri gönguferðir
ættu m.enn að hafa með sér
hæfilega langa nælonsnúru.
Það veitir öryggi og þyngir ekki
teljandi. Sjaldan er bagi að
bandi eða burðarauki að hníf,
sögðu gömlu tnennirnir og það
á við enn.
f Þórisdal var okkur tekið
opnum örmum af þeim hjónum
Agli Benediktssyni og Guðfinnu
Sigurmundsdóttur og fólki
þeirra. Var þar margt rætt um
kvöldið og barst þá talið m.a.
að þeim slóðum, sem við höfð-
um ferðast um og því fólki, sem
þar hafði búið og starfað og
þeim, sem enn umgangast þess-
ar fjallaleiðir í starfi sínu vor
og haust.
Voru það góð ferðalok.
Ég bið menn að afsaka þær
villur, sem ég óttast að inn í
frásögnina kunni að hafa
slæðzt. Ég bið menn að hafa
í huga, að ég hefi minnzt hér
á gönguleiðina frá Sturluflöt í
Þórisdal, en ríðandi menn fara
nokkuð öðru vísi sums staðar,
einkum norðan til. Það er mér
ljóst.. En þetta er ákjósanleg
skemmiiferðaleið á hestum, eifii
síður en ^angandi mönnum. Ég
veit að menn ganga þetta auð-
veldlega á 2 dögum. En ég ráð-
legg mönnum að taka samt a.
m.k. 4 daga í ferðina, því allt
Göngubrúin á Jökulsá, byggö af Lónmönnum.
er undir því komið á skemmti-
ferð, að geta haft sína henti-
semi og skoðað sig um.
Ef rett er að farið, ei,ga svona
ferðir efcki að verða neinucn
heilbrigðum manni þrekraun og
verða hcidur ekki, ef menn
gefa ser nógu góðan tíma, hafa
réttan útbúnað og leita sér
nægiíégá góðra upplýsinga hjá
kunnugum um allar aðstæður.
Ekkert af þessu má vanrækja,
því þá geta óhöpp orðið eða
menn ofreynt sig.
Þó að við félagar færum
þessa leið að norðan, teljum
við heppilegra að fara að sunn
an norðureftir. Þá er hægt að
veljá ve'ður torfærari hluta leið
arinna- og fá leiðbeiningar og
jafnvei leiðsögn inn fyrir
Skyndir'alsána, ef ástæða þykir
til. Þurrviðrasamara er norður
undan og minni hætta á því að
hreppa dimmviðri og úrfelli, éf
gott veðar er valið syðst, í upp
hafi terðar.
L.ANDBÚNAÐARVIÐHORF
Framhald af 5. síðu.
lagt kaupstöðunum til á þennan
hátt, en það mun vart vera minna
en það fé, sem þjóðfélagið hefur
veitt til eflingar landbúnaðarins
á sama tima.
Framtíðarviðhorf.
Það var eðlileg þróun, að fólk
flytti í allstórum stíl úr sveitum
í kaupstaði í sambandi við aukna
verkaskiptingu þjóðfélagsþegn-
anna og vegna tækniþróunar í
landbúnaðinum. En þessi straum-
ur getur ekki staðið um aldur
og ævi. Nú er svo komið, að
fólki má ekki fækka meira í sveit
um, ef þjóðin ætlar að halda
landinu í byggð. Heilar sveitir
eru farnar í eyði og við borð
liggur, að stærri og minni svæði
fari í auðn á næstunni, sé ekkert
til þess að koma í veg fyrir slíka
öfugþróun.
Það þarf að skapa meira jafn-
vægi í byggðum sveitanna, veita
sveitafólkinu meira öryggi og
auka bjartsýni þess með því að
búa svo um hnútana, að það sjái,
að það sé ekki haft hornreka í
þjóðfélaginu, hvorki efnahags-
lega né njenningarlega.
Bændur eru yfirleitt ekki böl-
sýnismenn. Þeir eru kjarkmiklir
og þrautseigir eins og sjómenn
og aðrir þeir, sem verða að glíma
við náttúruöflin. Þeir hafa sýnt,
að þeir eru reiðubúnir að leggja
mikið að sér og neita sér um
ýmis veraldargæði í þeirri trú,
að þeir séu með því að vinna að
framtíðarheill sveitanna og þjóð-
félagsins. Ella hefðu þeir ekki
framkvæmt það, sem raun ber
vitni um, með ekki rýmri fjárhag
en þeir hafa búið við.
Meira en helmingur bænda hef
ur eða er vel á vegi með að hafa
breytt atvinnurekstri sínum úr
gamaldags búskap í nýtízku
tæknibúskap. Margir þeirra hafa
þegar fengið rafmagn til heim-
ilisnota og búa því við nútíma
þægindi. Þessir bændur munu
flestir u.na við búskapinn, svo
fremi að stjórnarfar verði skap-
legt eða gott.
En of margir eru þeir bændur,
sem skemmra eru á veg komnir í
tækniþróun, hafa ekki fengið
raforku og ekki einu sinni von
um að verða aðnjótandi slíkra
gæða á næstunni. Þeir líta nú
orðið ekki björtum augum á
framtíðina, ekki sízt þegar radd-
ir heyrast frá ráðamönnum þjóð-
arinnar um, að nauðsyn sé að
lækka framlög til landbúnaðar-
ins. Þessir bændur spyrja: eru
þetta þakkir þjóðfélagsins fyrir
okkar starf, fyrir að hafa veitt við
nám eyðingu sveitanna, fyrir okk
ar hlut í matvælaframleiðslunni
og fyrir að hafa alið upp syni og
dætur, sem nú starfa í þéttbýl-
inu? Sumir spyrja: ætla þeir
virkilega að neyða okkur til að
ganga frá eignum og óðulum og
leggja með því heila landshluta
í auðn. Nei, það má ekki verða
og það þarf ekki að verða.
Til þess að koma í veg fyrir
slíkt, verða bændur að standa
saman af drengskap og feslu,
sýna hvorki yfirgang né undir-
lægjuhátt, heldur krefjast rétts
hlutar fyrir sig og allt dreifbýli.
Fulltrúar dreifbýlisins verða að
skipa sér saman og vinna með
öllum réttsýnum öflum innan
þjóðfélagsins að lausn hinna
mörgu vandamála dreifbýlisins
og þjóðarheildarinnar, Öflugur
landbúnaður, rekinn með nýjustu
tækni, grundvallaður á fornri
menningu og nýjustu vísindaleg-
um niðurstöðum, er undirstaða
velmegunar og hagsældar þjóðar-
innar bæði í efnahagslegu og
menningarlegu tilliti.
Hér yrði of langt mál að ræða
hin mörgu vandamál landbúnað-
arins og hinna smærri kauptúna,
en rétt er að minnast á nokkur
þeirra.
1. Rafvæðing landsbyggðarinn-
ar er brýnasta vandamálið. Hana
verður að framkvæma á eins
skömmum tíma og nokkur kostur
er á. Gera þarf nú þegar áætlun
um allar framkvæmdir í því efni,
svo að þeir, sem nú bíða í al-
gjörri óvissu, fái að vita, hvenær
röðin kemur að þeim.
2. Auka þarf og endurbæta
vegakerfi landsins, sérstaklega
til þess að sem flestir byggðaveg-
ir verði færii bílum að vetrar-
lagi. Góðar samgöngur eru lífs-
skilyrði landbúnaðar og annarra
atvinnuvega.
3. Endurskoða þarf ýmsa þætti
l.andbúnaðarlöggjafarinnar, laga
hana eftir breyttum aðstæðum
og hækka framlög til ýmissa um-
bóta, einkum jarðræktar og húsa-
bóta. Til er frumvarp að jarð-
ræktarlögum, samið eftir ræki-
lega endurskoðun. Það þarf að
verða að lögum á þingi því, er nú
situr.
4. Það verður að veita landbún-
aðinum aðgang að lánsfé þjóðar-
innar í hlutfalli við aðra atvinnu-
vegi. Sérstaklega þarf að gera
bændaefnum kleift* að kaupa
uppbyggðar jarðir og bú, en
neyða ekki unga menn, sem vilja
búa, annaðhvort til að flytja úr
sveitinni eða stofna nýbýli á
sama tíma og uppbyggðar kosta-
jarðir fara í eyði.
5. Þá þarf að bæta aðstöðu
æskunnar í hinum dreifðu byggð- 1 .
um, bæði í sveitum og kauptún-
um, til þess að fá notið mennt-
unar á við æsku þéttbýlisins. Nú
neyðast árlega ágætir bændur til
þess að hætta búskap til þess
eins að geta menntað börn sín.
Halldór Pálsson.
FRÁ HAPPDRÆTTI FRAMSÓKNARFL
DregiS verSur á morgun eða um miSnætti annaS kvöld.
Látið nú ekki þessa glæsilegu vinninga úr greipum ganga.
„Sveltur sitjandi kráka", segir máltækið. Og víst er, að
enginn fær bílana eða mótorhjólið annað kvöld, sem ekki
á miða í hapndrættinu. — Freistið gæfunnar — fórnið
25 krónum fvrir miða — og þér getið eignast glæsileg-
an Opel Record, Willys-jeppa eða mótorhjól. Miðapantan-
ir í síma 12942 og verða miðar sendir heim, ef óskað er.
HAPPDRÆTTIÐ
Sölubörn, sem vildu selja miða eru beðin að koma i
Tjarnargötu 26 eftir hádegi í dag svo og á morgun. Há
sölulaun verða greidd,
HAPPDRÆTTI FRAMSÓKNARFLOKKSINS.
T í M I N N, sunnudagur 22. deseinber 1963,
19