Alþýðublaðið - 20.12.1942, Blaðsíða 3

Sunnudagtu' 20. desember 1942.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Helgí Pétnrss:
Viðnýall.
Lesið þetta verk hins mikla hugsuðar og vísindamanns.
Hin djúpa og viðfeðma speki hans á erindi til allra, sem
fljóta ekki sofandi að feigðarósi, heldur reyna að hugsa
um tilveru þessa lífs og annars.
Laöy Hamilton
5uo er
Sigurgeir Finarsson:
NorlÍBir um tiof.
Er furðulegt hvernig höf. hefir tekizt að viða að sér gögn-
um í þessa bók, enda mun starf fjölda ára liggja að baki.
Hefir honum tekizt að bregða upp fyrir lesendunum
ógleymanlegri mynd af æfintýralöndum Norðursins og
blása í þær lífsanda skáldsins.
uar fögur
og bókin
Jón úr Vör:
StsssiMi niilll stríða.
Höfundurinn er kornungur maður, sem lifað hefir tíma-
bil menningarsögunnar á milli tveggja ægilegustu hildar-
leika, sem mennirnir hafa stofnað til, og er fróðlegt að
kynnast viðhorfi þessa unga skálds til hins tryllta leiks.
kona
Laöy Hamilto
Willam fhomas Stead:
Allir þeir, sem nokkuð hugsa um eilífðarmálin, munu
taka þessari bók opnum örmum. — Einn frægasti blaða-
maður, sem uppi hefir verið hér á meðal vor, hefir skrifað
bók þessa að lokinni jarðlífsvist sinni, með aðstoð miðils,
Woodman, að nafni, og dóttur sinnar. — Hallgrímur Jóns-
son, fyrrverandi skólastjóri, snéri bókinni á íslenzka tungu.
innanlands styrjöldum hér og
þar, þá er það nú greinilegt, að
Bandamenn vinna þetta stríð.
Fyrir því má jbað nú ekki léng-
ur cLragast, að þeir lýsi yjir al-
veg ótvíræðri stejnu sinni um
þá heimsuppbyggingu, sem
koma skal og taki sjálfir fyrstir
allra upp það skipulag, sem
þeir ætlast til að komi. Áðeins
með því að hafa þar forgöngu
sjálfir geta þeir sannfært aðra
um, að þeir fari ekki með nein-
ar blekkingar, eða ætli sér að
bregðast því trausti, sem til
þeirra er borið, af þeim þjóð-
um, sem binda alla von um
frelsi sitt við sigur þeirra.
Aðeins jmeð því að sýna það
í verkinu, að fyrir þeim vaki al-
ger útrýming hins gamla heims-
skipulags, með því að taka upp
nýtt skipulag, sem byggist á
meiri skipulagningu, traustara
lýðræði og meiri virðingu fyrir
sannleikanum og hinum vís-
indalégu niðurstöðum, sem
náðzi hafa, en verið hefir til
þessa, geta þær sannfært heim-
inn um ætlunarverk sitt.
Við íslendingar érum ein
hinna norrænu þjóða. Við erum
að vísu minnsta þjóðin í hópi
hinna norrænu og engilsax-
nesku þjóða. En þó við séum
lítil þjóð, höfum við að ýmsu
leyti betri aðstöðu en allar aðr-
ar þjóðir til þess að sýna í verk-
inu, að við skiljum hvert stefna
ber. Þessa aðstöðu ber okkur að
nota. Ef við gerum það ekki, ef
við breytum ekki skipulagshátt-
um vorum af frjálsum vilja og
vitandi vits á þann veg sem
straumur tímans krefst, megum
við vera þess fullviss, að bylt-
ingin veltur yfir okkar litla
þjóðfélag með öðrum og örlaga-
ríkari hætti. ,
Hver þjóð á sitt hlutverk,
smáþjóðirnar ekki síður en
stórþjóðirnar, og hver sú þjóð,
sem ekki skilur köllun sína í
tíma og hlýðir rödd skynsem-
innar í tæka tíð, hún mun glat-
ast. Saga mannkynsins á öllum
tímum sannar það, og ekki hvað
sízt á þeim tímum, sem við nú
lifum á. En hvað ber okkur þá
að gera? Á nokkur atriði þess
mun ég minnast í annarri grein.
J. G.
Nýjar leiðir.
Hin nýja bók Jón-
asar Kristjánsson-
ar læknis.
'&l ÝJAR LEIÐIR heitir hún,
■■ bók Jónasar læknis Krist-
jánssonar. Ekki skemmir það.
Menn sækja eftir nýmælum og
nýjungum. Svo voru menn
gerðir í Aþenuborg fyrr á öld-
um og mun svo enn vera.
Ég hef enn efcki lesið hvert
einasta orð í bókinni, en nægi-
legt til þess að gefa henni mín
beztu meðmæli. Verst að þau
ná svo skammt á tímum slíkr-
ar sérþekkingar og lærdóms, er
menn geta alltaf gengið framan
að okkur almúgamönnum og
sagt að við séum heimskir og
ódómbærir menn um eitt og
annað, og heimtað það, að við
viðurkennum óskeikulleika allr
ar sérfræði og teljum það jafn-
vel sanna list, ef .mannshausar
eru málaðir í „funkis“-stíl eða
áttstrendir. Barnsvitið, er sér
nakinn rnann, þar sem hinir,
sem „kunna sig“, sjá keisarans
dásamlegu nýju föt er ekki
hærra sett í heimi vorum nú
en áður.
Ólæknislærður maður hlýtur
að taka heilsufræði og lækna-
bækur sér hikandi í hönd, og
jinma til þess að í þeim efnum
veröur hann að lifa íremur >
trú en skoðun. í öðru lagi er
þar tæpast búist við skemmti-
lestri. En oft eru þetta þó hinar
skemmtilegustu bækur. Ég
minnist þeiss, að ég varð að
taka á viljaþreki mínu til að
hefýa lestiar jBakiteríuveiða“,
en hún er ein sú bezta og skemtl
legasta bók, sem ég hef lesið.
Og má ég nú segja það um leið,
að allar læknabækumar, sem
hér hafa komið út síðustu árin,
þýddar eða frumsamdar, sem
ég hef séð og lesið, em hver
annarri ágætari. Er gleðilegt til
þess að vita, að læknar skuli
vera svo vel menntir menn, að
vera yfirleitt hafnir upp yfir
sorpritagerð þá, sem oft er
reynt að klína listheiti á. Hafi
þessir læknarithöfundar allir
þökk fyrir sínar góðu bækur.
Leikmaður getur ekki lagt
neinn dóm á það, sem læknar
kunna að deila um í heilsufræði
og matarhæfi. Hann verður að-
eins að segja fyrir sig, eins
langt og smekkur hans, reynsla
og þekking nær.
Bók Jónasar læknis Krist-
jánssonar, „Nýjar leiðir“, tel ég
bæði skemmtilegt og hollt les-
mál. Undir eins fyrsta ritgerð
•bókarinnar kemur manni í
uppnám, en Iþað er hollt upp-
nám. Það er ekki hægt að sofna
út frá þeim lestri. Sálin giað-
vaknar og fyllist bæði undrun
og áhuga. IJndrun yfir tregðu
og flónsku manna, en áhuga
á möguleikunum.
En þeir rnenn, sem spámann-
iega er gerðir og flytja mönn-
um góðan og gíeðilégan boð-
skap, verða oftast að tála fyrir
sljóvum eyrum. Tveir tugir
ára eru liðnir síðan Jónas
Kristjánsson flutti þetta prýði-
lega erindi, sem er fyrst í röð í
bókinni. En eftir sem áður hefir
heimskan siglt sinn sjó hrað-
byri hér á landi hjá okkur, í
flestu því er lýtur að mataræði
og heiisusamlegu lífi, til mikils
tjóns fyrir æsku og elli. Verzl-
unarkænskan heldur velli á
allri línunni, en hyggni og
mannúð fer í felur. Hirðulaus
almenningur lætur sér fátt um
finnast, og stjórn landsins hefst
litið að til úrbóta.
Hafi nokkur maður rétt til
þess að boða heilbrigt líf og
átelja hið brjálæðislega hirðu-
leysi manna, þá er það sannar-
lega hinn læknislærði maður,
sem lifir hreinu lífi, er strang-
ur og hreinræbtaður bindindis-
maður bæði á vín og tóbak og
aðrar skaðlegar nautnir, og lif-
ir þannig þebkingu sinni tii
sóma en 'ekki skammar, eins og
þó sumir gera, og er eilíflega
andvaka af áhuga fyrir því
sannasta og bezta í þessum
merkilegu fræðum. En slíkur
maður hefir Jónas Kristjánsson
verið alla sína læknistið.
Ef ég hefði sjálfur ráð á víð-
lesnu blaði, þá skyldi ég nefna
marga mjög eftitektarverða
kafla, sem eru í bókinni, en í
smágrein þýðir ekkert að hefja
neina upptalningu á slíku. Þar
er úr svo oniklu að velja, reynd-
ar ekki allt nýjungar, en vissu-
lega sá mikilvægi sannleiki sem
þarf að endurtaka og kenna,
unz hann verður dýrmæt eign
allra, er heilbrigðu og ham-
ingjusömlu lifi vilja lifa. Slík-
ar bækur eins og þessar eiga að
vera lestrarbækur húsmæðra
fyrst og fremst. Það mundi efla
velfarnað þjóðarinnar og leiða
margan manminn nær sælunnar
ríki. t
Þegar ég var ungur maður í
framandi landi, kynntist ég
fyrst þessari heilbrigðu stefnu,
en ,þó þrem árum of seint.
Síðan er nú 28 ár. Ég hef lesið
töluvert af góðum heilsufræði-
bókum, þar á meðal hina stór-
merku bók „Science of Eating“
— matarvísindi — eftir Mc
Cann, og er mjög þakklátur
fyrir þær upplýsingar, sem þess
ar bækur hafa veitt mér. Á
þessu tímabili hefir Jónas lækn-
ir Kristjánsson gerzt helzti
brautryðjandi þessarar stefnu
hér á landi, sem vinnur nú óð-
um fylgi hugsandi manna og
vekur athygli hvarvetna. Öll
tákn tímann benda til þess, að
•hinn nýi og komandi menning-
ardagur, sem heimurinn á
vissulega í vændum, muni lyfta
verki þessa sannleika hærra og
hærra til blessunar fyrir kom-
andi kynslóðir.
„Nýjar leiðir“ þurfa sem
allra fléstir að lesa og læra.
Pétur Sigurðsson.
Í.K.
Dansleiknr
í Alþýðuhúsinu í kvöld kl. 10 sd.
Gömlu og nýju dansarnir. — Aðgöngumiðasalan
kl. 6 e. h. í Alþýðuhúsinu sama dag, sími 2826.
Hin nýja hljómsveit hússins.