Alþýðublaðið - 06.05.1943, Qupperneq 7

Finuntudagur 6. mai 1943,
ALfrVÐUBLAÐIÐ
7
jBærinn í dag4
Næturlæknir er £ Læknavarð-
stofunni, sími 5030.
Næturvörður er í Reykjavíkur-
ápóteki, sími 1760.
ÚTVARPIÐ:
12,15—13,00 Hádegisútvarp.
15,30-—16,00 Miðdegisútvarp.
19,00 Enskukennsla, 2. flokkur.
19,25 Hljómplötur: Danslög.
19,40 Lesin dagskrá næstu viku.
20,00 Fréttir.
20,20 Útvarpshljómsveitin (Þórar-
inn Guðmundsson stjórnar):
a) Lagaflokkur eftir Grieg.
b) Tveir Vinarvalsar eftir
Fuchs. c) Marz eftir Blank-
enburg.
20,50 Minnisverð tíðindi (Axel
Thorsteinsson).
21,10 Hljómplötur: Göngulög.
21,15 íþróttaerindi Í.S.Í.: Um sund
og sundþjálfun (Jón Páls-
son sundkennari).
21,35 Spurningar og svör um ís-
lenzkt mál (Björn Sigfússon
magister).
21,55 Fréttir. Dagskrárlok.
Dorbjðro Halldðrsson
trésmiðnr sextngur.
Þorbjörn halldórs-
SON trésmiður, Hofsvalla-
götu 20, er sextugur í dag.
Þorbjörn Halldórsson er á-
gætur drengur og afburða vin-
sæll af öllum, sem hafa kynnzt
honum.
Hann á mörg mannvænleg
börn og hafa þau ásamt föður
sínum og móður veitt Alþýðu-
flokknum og alþýðuhreyfing-
unni ágætt lið.
Þorbjörn Halldórsson er hæg-
ur maður og gjörhugull, enda
tryggur og traustur hvar sem
hann leggur lið að verki. Vinir
hans óska honum hjartanlega
til hamingju með áfmælið.
Anglýsingar,
sem birtast eiga®í
Alþýðublaðinu,
verða að /vera
komnar til Auglýs-
ingaskrifstofunnarí
Alþýðuhúsinu,
(gengið irm frá
Hverfisgötu)
fyrir kl. 7 að kvðlði.
I Sími 4906.
Símanúmer okkar er
mJWhM
PRENTM YND AST0 F AN
LITROF.
— Félagslíf —
s. R. F. í.
Sálarrannsóknarfélagið held
ur síðasta fund vetrarins í
Guðspekihúsinu í kvöld kl.
8.30 Hr. Einar Loftsson flyt
ur erindi.
Stjórnin;
ÞýjHigarniikill félaasdðmBr

Innilegar þakkir færi ég fyrir auðsýnda saniúð og hjálp Ýið
fráfall) mannsins mins síra
SIGURÐAR Z. GÍSLASONAR, Þingeyri.
Sérstaklega þakka ég biskupi íslands, sóknarbörnum manna-
ins míns, Isfirðingum, Patreksfirðingum og - kennurum ogr nem-
endum Núpsskóla í Dýrafirði, svo og fjölmörgum einstaklingúm,
skyldum og vandalausum víðsvegar um land.
Bið ég Guð að blessa yður öli og launa.
Fyrir mina hönd og barna minna.
GUÐRÚN JÓNSDOTTIR.
S
s
s
s
s
s
s
s
S:
s
V mælisdegi hans þann 14. marz, og fvrir alla þá alúð og
^ samhug, er við hjónin nutum í ríkum mæli i samstarfinu
S við ykkur. Guð blessi ykkur og verndi um ókominn tima.
fS. i r
s Helga Jónsdóttir.
S
SóknarbðrniB Hólmaprestakalli. |
Hjartanlegl þakklæti votta ég ykkur sóknarbörnum S
Hólmaprestakalls, fyrir hlýjan hug og au'ðsýnda samúð og
virðingu er þið senduð mér liina veglegu gjöf í minningu
mannsins rníns sáluga, prófasts Stefáns Björnssonar, á af-
I
S
s
s
s
s
1
Áskrlftasími Alþýðublaðsins er 4900.
Frh. af 2. síðu.
fara á ísfiskveiðar. Þann 28. s.
m. kom skipið af veiðmn til
Reykjavikur áður en það fór
með aflann til Englands. Urðu
]iá 15 skipverjar eftir j landí,
þar sein venja er að miklu færri
menn séu á togurunum, er þeir
sigldu með aflann, lieldur en
á isfiskveiðum, og voru þeir
allir afskráðir 28. okt. f. á.
Nefndur Bergvin var einn þess-
ara 15 íiianna og var dvöl hans
á greindu skipi þar með lokið.
í 1. mgr. 6. gr. samnings,
dags. 30. sept 1942, um kaup
og kjör á togurum milli Sjó-
mamiafélags Reykjavíkur o. fl.
annars vegar og Félags ísl, botn
vörpuskipaeigenda hins vegar
segir svo:
„Þeir, sem ekki sigla lil út-
landa á togara, sem stundar
veiðar, skulu halda mánaðar-
kaupi sinu og fæðispeningum,
kr. 3.75 á dag, auk dýrtíðarupp-
bótar á livoru tveggja, ineðan
skipið er i ferðinni. Fæðispen-
ingar greiðast fyrir þann tima,
sem skipverji nýtur ekki fæðis
í skjpinu.“
Bergvin leit nú svo á að sér
bæri kaup samkvæmt þessu
samningsákvæði fyrir daga þá,
er b/v Kári var í Englandsför-
inni eða til 11. nóv. 1942. Taldi
hann sér bera upphæð þá, sem
stefht er til greiðslu á, og krafði
h.f. Alliance um hana, en hon-
um Var synjað greiðslu þar,
sem veru lians á skipinu hefði
verið að fullu lokið þann 23.
okt. f. á. og ælti liann því ekki
heimtingu á kaupi eftir þann
dag. Á þennan skilning vill
Sjómannafélag Reykjavikur, en
Bergvin er meðlimur þess, ekki.
fallast, og höfðaði því inál þetta
svo sem að framan greinir, og
hefur það fengið framsal á um-
ræddri kröfu Bergvins.
Stefnandi telur, að nefnt
samningsákvæði ]>eri að skilja
á þá leið, að sjómaður, seiu
lögskráður er á togara á ís-
fiskveiðar en siglir ekki. til út-
landa með aflann, eigi fullan
rétt til kaups þess, sem 1. mgr.
6. gr. samningsins kveður á
uni, meðan skipið sé í litan-
förinni, og skipti ekki máli,
hvort hann fari á skipið aftur,
er það fari næst á veiðar. Ekki
verði heldur miðað við það,
livort skipverjinn hafi verið
lengri eða skemmri tíma á við-
komandi skipi, því orðalag 1.
mgr. 6. gr. samningsins frá 30.
sept. 1942 sé skilorðalaust að
þessu leyti og leyfi ekki nein-
ar undantekningar. Bendir
hann á það, að í samningi
þeim. er gilti milli aðilja næst
á undan þessum hafi samsvar-
andi grein, sem var 6. gr. þess
samuings liljóðað svo: „Þeir
sem ekki sigla til útlanda á tog-
ara, sem stundar veiðar, mið-
að við 19 manna áhöfn, skulu
halda mánaðarkaupi sínu o. s.
frv. En með samningum frá
30. sept. liafi orðið „Mi,að við
19 manna áhöfn“ verið felld
niður. Þetta álcvæði í eldra
samningnum liafi þýtt það, að
útgerðin þyrfti ekki að greiða
fleirum en 19 skipverjum kaup
meðan á utanlandsför stæði
þótt, eins og yfirleitt sé venja,
að fleiri sltipverjar séu á skip-
inu á veiðum. Nú hafi verið
rýmkað um þetta sjómönnum í
hag með yngri samningum, til
þess að tryggja það, að allir
skipverjar nytu þessara lilunn-
inda, en aldrei hafi komið til
mála, hvorki meðan eldri samn
ingurinn gilti, né heldur með
gildistöku samningsins frá 30.
sept, f. á„ að réttur skipverja
til kaups samkvæmt 6. gr.
samninganna væri hundinn þvi
skilyrði, að þeir hefðu verið
skipverjar tiltekinn lámarks-
iima. Telui- stediiandi sam-
kvæmt ]>essu, að nefnd dvöl
Bergvins á b/v Kára hafi gefið
honum rétt til kaups fyrir þann
líma, er skipi.ð var í utanlands-
för.
Stefndi hefur fyrst og fremst
krafizt sýknu á ]>eim grund-
velli, að áðurnefnd 6. gr. samn-
ingsins frá 30. sept. 1942 eigi
aðeins við um fasta skipverja,
]>. e. skipverja, sen> hafi starfað
óslitið á viðkomandi skipi, að
minnst kosti í 2 eða fleiri veiði-
ferðir .Hafi sú regla einnig átt
að gilda samkvæmt hinum eldri
samningi og skipti breyting sú,
sem gerð liafi verið á 6. gr. með
samningnuin frá 30. sept. 1942,
og áður er lýst, ekki neinu
máli, að því er þetta snertir.
Heldur hann þ\i fram, að á-
kvæði oftnefndar 6. gr. um
kaup til handa skipverjum, er
i landi dvelja meðan siglt sé
með aflann, séu aðeins hlunn-
indi til handa föstum og v.ön-
um sjómönnum, en ekki ætluð
ihlaupamönnum, er aðeins fari
eina veiðiför með togurunum.
Til þess bendi og ákvæði 2.
nigr. 6. gr„ þar sem ákveðið
sé, að skipverjum skuli gefinn
kostur á, að sigla lil skiptis til
.útlanda efti.r réttri röð, en um
slíkt geti ekki verið að ræða
um menn, sem aðeins fari í
eiria veiðiför. Nú hafi verið svo
ástatt um nefndan Bergvin og
geti ]>vi hin stutta dvöl hans á
b/v Kára ekki gefið honum
rétt til kaups þess, er 6. gr.
fjallar um.
Ekki hafa komið fram í
málinu nein gögn til styrktar
þeirri staðl>æfingu stefnda, að
samningur sá, er gilti milli að-
il.ja máls þessa til 30. sept. 1942
hafi verið skilinn eða fram-
kvæmdur á þá leið, sem stefnd-
ur lieldur fram. Hins vegar
eru ákvæði 1. mgr. 6. gr. samn-
ingins frá 30. sept. 1942, svo
vúðtæk, að eícki verður talin
felast í þeim heimild til þess,
að hinda rétt sjómanna til
kaupa samkvæmt þeirri, grein,
því skilyrði, að hann hafi íarið
fleiri en eina veiðiför með við-
komandi skipi. Nefnd 1. mgr.
6. gr. gerir engan greinarmun
á föstum skipverjum og ililaupa
mönnum og eklci verður talið
að 2. mgr. sömu greinar feli í
scr næga stoð til þeirrar að-
greiningar, svo sem stefndur
hefur haldið fram, enda engin
leiðheining um það í samningn-
um, hvernig draga skyldi slika
markalínu. Með því þannig að
oftnefndur Bergvin var skráð*
ur á b/v Kára með þeim kjör-
um er íelast í oftnefndum
samningi og fór með lionum
sem háseti á ísfiskveiðar, eina
veiðiför, bar honum samkvæmt
framansögðu, réttur til kaups
og fæðispeninga eftir 1. mgr.
6. gr. margnefnds samnings,
meðan skipið var í utanförinni
og getur því nefnd sýknuástæða
stefnda ekki orðið tekin til
greina.“
Ágreiningur var um það i
málinu, hvort Bergvin hafi
mætt til netaviðgerða meðan
skipið var í utanlandsferðinni,
en þéeim ági'einingi vísaði dóm-
urinn frá sér.
Helgafell.
Frh. af 2. síðu.
Listir, með hugleiðingum um
Hallgrímskirkju eftir Sigurð
Guðmundsson húsameistara,
Bréf frá lesendum, Léttara hjal,
Bókmenntir (um bókafram-
leiðslu, bókagerð, bókasölu o. s,
frv.). Og loks margir ritdómar.
Hér hefir aðeins verið skýrt
frá efni þessa fyrsta heftis
Helgafells á .þessu ári.
Kron.
Frh. af 2. síðu.
stjori gaf skýrslu um starf-
semi, félagsins á s. 1. ári og
skýrði ýtarlega reikninga þess.
Urðu nokkrar umræður um þá.
Alls nam vöriísala félagsins
á árinu kr. 11.449.297*53. Tekju
afgangur var kr. 597.382.81.
Samþykkt var tillaga fram-
kvæmdarsíjórnar um skiptingu
ársarðsins, sem var á þá leið.
að 1 % af viðskiptaveltu yrði
lagt í varasjóð, úthlutað til fé-
lagsmanna og i stofnsjóð þeirra
9% af arðskyldum viðskiptum
þeirra, en eftirstöðvar lagðar í
arð j öf nunars j óð.
í félagið bættust á árinu 259
nýir nteðlimir, og voru þeir
alls um áramótin 4071. •
Úr félagstjórn gengu: Sigfús
Sigurhjartarson, Þorlákur
Oítesen og Hjörtur B. Helga-
son, en voru allir endurkosnir.
Endurskoðendurni,r, þeir
Magnús Björnsson og Ari
Finnsson, vöru sömuleiðis end-
urkosnir.
Fulltrúi á aðalfund S. í. S.
voru kosnir:
Árni Benediktsson,
Eysteinn Jónsson,
Guðni Magnússon,
Je*ns Figved
Magnús Kjartansson
Sigfús Sigurlijartarson
Theódór B. Líndal.
Þorlákur Ottesen,
Steinþór Guðmundsson.
Svohljóðandi tillaga lcom
fram frá Guðbrandi Magnús-
syni og var samþykkt í einu
hljóði:
..Aðalfundur KRON felur
fulltrúum þeim, er liann iendir
á aðalfund S. í. S. að beita sér
fyrir því, að f jármagn eða hlið-
sjón af viðskiptum verði eigi
látin hafa óeðlilega mikil álirif J
á fulltrúatölu hinna einstöku !
félaga, sem kosin er á aðal-
íund Sambandsins.“
Ennfremur var eftirfarandi
tillaga frá Zophaníasi Jónssyni
samþykkt með samliljóða atkv.
„Áðalfundur Kaupfélags
Reykjavíkur og nágrennis bein
ir þeirri eindregnu áskorun til
félagsstjórnarinnar að gera nú
þegar ráðstafanir til þess, að
hið innra félagsstarf verði auk-
ið að miklum mun frá þvi, sem
nú er, með blaðaútgúfu eða
annari þeirri tilhögun, sem fé-
lagsstjórn þætti tiltækileg.
Misllogaroir.
Frh. af 2 .síðu.
Iegl öðrum veikluðum börnum
og fullorðnum, sem ganga með
einhvern hættulegan sjúkdóm
Þá eru margir, sem mega
hreint elcki vera að þvi að liggja
í mislingingum. Og mislinga-
faraldur um hábjargræðistim-
ann getur komið sér mjög iRa
í sveitunum, þar sem fólks-
elclan er mikil, en þar eru ein-
mitt mjög margir, sem hafa
elcki fengið veikina. Eklci hefir
verið hægt að senda neitt misl-
ingablóðvatn út um land, sök-
um skorts á þvi, en framleiðsla
þess þarf að aukast svo, að það
sé liægt.
Ef nóg serum væri til, væri
ágætt að geta gefið það öllum
börnum, oig smita þau síðan.
og fá þau ]>á veikina mjög
væga.
Allt það fólk íullorðið, sem
fær mislingana og nær sér eft-
ir þá, ætti að bregðast vel við.
Það leggur sig ekki í nein ó-
þægindi eða liættu, vinnur sér,
inn álitlegan skilding, en Jbezta
þókknunin er þó það að vita
að verið er að gera öðrum stór-
greiða, kannske bjarga lifi
þeirra og heilsu, bjarga þeim
e. t. v. frá banvænni berkla-
veiki, en berklaveilcin er jafn-
an fylgifiskur toislingafarald-
urs.
Kirkjuritið,
aprílheftið er nýkomið út. Efni;
Páskasálmur, eftir Bjarna Jónsson,
Sójndeildarhringur kristindómsins,
páskaræða eftir síra Ófeig Vigfús-
son, Vertu með mér, vers efti rsíra
Valgeir Helgason, Þjóðemi og
kirkja, eftir Magnús Jónsson pró-
fessor, Sigur krossins, eftir síra
Friðrik J. Rafnár, Kritur, ljóð eft-
ir Richard Beck prófessor, Smá-
vegis, eftir Pétur Sigurðsson.
Samtíðin,
4. hefti þessa árgangs er nýkomið
út. Efni: Guðf. Þorbjörnsson: Við-
horf dagsins. Jörgen frá Hrísum:
Við Hengifossá, kvæði, Richard
Beck: Sumarkvöld, kvæði, Brynj-
ólfur Jóhannesson: Þegar ég lék
fyrsta hlutverk mitt, Hart er í
heimi, saga, Björn Sigfússon:
Samheiti tungunnar, Hans klaufi;
Úr dagbók Högna Jónmimdar, Dr.
Steinach lætur fólk kasta ellibelgn-
um, Skopsögur úr syrpu Hans
klaufa o. m. íi.