Alþýðublaðið - 12.05.1943, Qupperneq 4

4
Útrefandl: AlþýBaflokkurlnn.
Bltstjórl: Stefán Pétursson.
Rltstjórn og afgreiSsla i Al-
þýBuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar ritstjórnar: 4901 og
4902.
Blmar afgreiðslu: 4900 og 1
4900.
Verð i lausasölu 40 aura.
Alþýðuprentsmiðjan hi.
Réttlætismál
bílstjóranna.
BtFREIÐAÚTHLUTUNm
virðist ennþá ætla að valda
deilrnn, og þeijn hörðum. Sum-
ir voru farnir að vona, að þess-
um átökum mundi nú linna,
en það er öðru nær, enda þarf
engan að furða á þvi, þegar á
það er litið, hvernig í pottinn
er búið.
Sú óreiða. sem var á þessum
málum li höndum Jakobs Möll-
ers, meðan hann var ráðherra,
kom allri bifreiðaúthlutun út
úr jafnvægi, svo að erfitt hefði
verið að kippa þvi strax í lag,
þótt sæmilega réttlát skipun
hefði komizt á, eftir að Jakob
Möller fór frá. En svo var ekki.
I»essi ráðherra komst í svo
mikla khpu út af ráðsmennsku
sinni, ■ óefndum loforðum og
hlutdrægni, að hann virti einsk-
is vilja alþingis, sem skipað
hafði lögum samkvæmt þriggja
manna úthlutunarnefnd, sem
fylgja sikyldi settum reglum.
Ráðherrann gekk meira að
segja svo langt, að hann af-
nam, þvert ofan i augljósan
vilja þingsins, Bifreiðaeinkasölu
rikisins, og setti tveggja manna
skilanefnd yfir góss hennar,
auk þess skyldi nefnd þessi út-
hluta bifreiðum jæim, sem
einkasalan ætti eftir eða fengi
enn innfluttar.
Allt þetta einræðisbrölt vakti
að vonum megna óánægju.
Þessi mál snerta auðvitað
mest bifreiðastjórana, sem hafa
lifsframfæri sitt af bifreiða-
akstri. Stéttarfélag þeirra,
„Hreyfill“, fékk i fyrra veru-
íegan tillögurétt um úthlutun-
ina,, og það er eðlilegt, að það
krefjist sama réttar nú. En sú
ósvinna hefir nú skeð, að nefnd-
in neitar þverlega að taka á
nokkurn hátt tillit til tillagna
„Hreyfils“ og ætlar þvi sýni-
lega ekki að láta staðar numið
á einræðisbrautinni. Enn frem-
ur mun. það tilætlun nefndar
þessarar, að fá stórum bifreiða-
stöðvum, eins og Steindóri og
B .S. A., bifreiðarnar í hendur,
og svo auðvitað að gera sumar
þeirra að „lúxus“Hbílum ein-
stakra manna.
„Hreyfill hefir mótmælt
þessu ráðabruggi harðlega, og
er full ástæða til.
Óviða hefir spillingin verið
Ijósari en i bílamálunum undan-
farið. Úthlutunin er tekin úr
höndum rikisstofnunar, sem
haft hefir hana árurn saman,
og einn ráðherra sýslar með
Mnar verðmætu bifreiðar eftir
eigin geðþótta, rétt fyrir harð-
ar kosningar. Braskarar og
gróðamenn og hálfvaxin hörn
þeirra leiká sér i nýjum „lúx-
us’”-hílum, en fátækir menn,
sem þurfa að vinna fyrir sér
með akstri, eru settir hjá.
Það er sjálfsögð réttlætis-
krafa bifreiðastjóranna, að
þessum málrnn verði komið á
réttláta^i og öruggari grund-
völl.
_________________ALÞYÐUBIAÐBB
4 Stefán Jóh. Stefánsson':
íslenzk Mtanriklspélitik
eíarússnesk?
■ ♦
MÉR kom það ekki alveg á
óvart, Jiótt grein, sem ég
skrifaði hér í blaðið 6. þ. m.
um utanríkispólitik íslands,
myndi koma við kaun íslenzkra
kommúnista. Sú hefir og orðið
raunin á. Blaðið Þjóðviljinn 9.
þ. m. er að mestu leyti. um grein
mína, og skortir þar hvorki
fjallháar fyrirsagnir né stór,
illvíg og ruddaleg orð. En það
mætti æra óstöðugan að sópa
burt öllu moldviðrinu, sem bæði
fyrr, nú og síðar er þyrlað upp
í dálkum Þjóðviljans, þegar
bent er á liina ágengu, óstöðugu
og yfirráðakenndu utanrikis-
pólitík Rússlands. En það er
einnig utanríkispólitik Þjóð-
viljans og kommúnistaklikunn-
ar. En fáein orð vildi ég þó
láta falla að þessu sinni af til-
efni Þjóðviljagreinanna.
Ég er alveg sammála Þjóð-
viljanum um það, „að samúð
íslendinga á alþjóðamælikvarða
hlýtur að vera með þeim þjóð-
um, sem fyrir þjóðfrelsi berj-
ast og standa á grundvelli þess
sjálfar og viðurkenna rétt ann-
arra til þess.“ Þess vegna ættu
allir lýðræðissinnaðir íslending-
ar, sem frelsi unna, að vera ein-
dregnir gegn undirokun allra
smáþjóða, hvort sem það er
Danmörk eða Noregur, Finn-
land eða Eistland, og hvaða
stórþjóð sem það væri, er kúg-
un og yfirdrottnun beitti. En
þar skilur á milli. stefnu Al-
þýðuflokksins annars vegar' og
kommimista hins vegar, á milli
íslenzkrar utanrikispólitikur og
rússneslo-ar.
Á máli Þjóðviljans heitir það
að „bera fram kröfurnar, sem
Göbbels flytur nú látlaust i
Berlínarútvarpinu,“ þegar ég
hélt því fram i grein minni, að
íslendiugar hlytu og ættu „að
taka undir óskir og kröfur
smáríkjanna um fullt frelsi og
sjálfstæði." Fyrr má rota en
dauðrota, og fyrr má beita
blekkingum, en hafa algerlega
endaskipti á réttu og röngu.^_
Þjóðviljinn talar mn, að ég
og Alþýðublaðið vilji „burt með
sósíalismann úr Eystrasaltsríkj-
unum.“ En ég hefði haldið, að
þar ríkti nú sízt sósíalismi, und-
ir oki nazismans. En þegar því
oki er aflétt, fj’rir ötula baráttu
handam.anna, eiga Eystrasalts-
ríkin að njóta fulls frelsis og
sjálfstæðis, en ekki að lenda á
ný undir oki annars stórveldis.
íhúa Eystrasaltsríkjanna mun
hvorki skorta manndóm né
vilja til að berjast sjálfir fyrir
umsköpun þjóðfélaga sinna
í anda jafnaðarstefnunnar. Til
þess er bezt að þeir hafi fullt
frelsi og sjálfstæði.
Ekkert í skrifum Alþýðubl.
né grein minni, gefur nokkra
minnstu átyllu til þeirra ósvifnu
og frá rótum upplognu ásak-
ana, er Þjóðviljinn ber á borð
fyrir lesendur sína, þar seni.
hann segir „að forusta Alþýðu-
flokksins er að bjóða sig aftur-
haldi Ameríku og annara landa,
bjóða liðveizlu sína.“ (Letur-
breyting Þjóðviljans.) Og síðar
í sömu grein: „Stefán Jóhann
er með þessari grein að bjóða
Alþýðuflokkinn fram sem ér-
indreka fyrir hvaða afturhald
í heiminum, sem jrrði arftaki
nazismans.“
En hvernig stendur á, að
kommúnistaklikan ber blákalt
fram jafn augljós ósannindi?
Til þess liggja tvær ástæður.
íslenzkir kommúnistar hafa
ekki aðra stefnu um utanríkis-
mál en utanrikispólitík Rúss-
lands. Þess vegna reiðast þeir
svo ferlega, þegar að henni er
sveigt og hún réttilega gagn-
rýnd. Þeim er óljúft að minnzt
sé á hina illræmdu yfirlýsingu í
einu höfuðmálgagni Rússa, að
það „sé smekksatriði hvort
menn berjist með eða móti naz-
ismanum." í annan stað getur
íslenzka kommúnistaldíkan
eldki hugsað sér annað sjónar-
mið, en að barizt sé fyrir þvi
að Ísland sé liáð einhverju stór-
veldi. Þeir vilja sjálfir ölíú
framar yfirráð Rússlands (sbr.
skoðun þeirra um Eystrasalts-
rikin og Finnland). Þvi ímynda
þeir sér, að andstæðingar þeirra
í stjórnmálum vilji yfirráð
Bandarlíkjanna. Þeir skilja ekki
eða vilja ekki skilja þá ákveðnu
utanríkispólitík, íer Alþýðu-
flokkurinn vill berjast fyrir, að
ísland sé algerlega frjálst og
sjálfstætí ríki, í nánustu sam-
vinnu við hóp hinna norrænu
ríkja og í góðri en óháðri sam-
búð við stóru lýðræðisríkin og
styðji einarðlega kröfur allra
smáþjóða til frelsis og sjálf-
stæðis.
Vera má, að í hópi íslenzkra
kommúnista finnist inenn, sem
vildu, ef tækifæri gæfist, taka
að sér hlutverk Kuusinens hins
finnska. Þjóðin þarf að standa
á verði gegn slíkum mönnum.
Hún þarf að reka íslenzka utan-
ríkispólitik, en ekki rússneska.
Stefán Jóh. Stefánsson.
Sipnrðnr Dragmland:
Söngvar hamra
skáldsins.
Lióð Gnðfinnn frá fiomram.
AÐ þarf ekki næmar til-
finningar til að skynja
það, að flestöll ljóðrænu skáld-
in íslenzku yrkja meiri hluta
Ijóða sinna í fullkomnu til-
gangsleysi. Hvaða gagn er að
öllum pjáturbaukasönglanda?
Hvaða kraftur er í því, sem
þessi skáld eru að segja? Sum
yrkja ef til vill sjötiu og fimm
Ijóð um eitthvað, sem túlka má
í einu kvæði, stuttu.
, Nei, þá er Jóhannes úr Kötl-
um nokkuð betri. Hann er i
senn ljóðrænn og krafírænn, —
töfraþulur með þrimiurödd
sem vekur svefngsessirnar af
eilifðarblundi. Lesið kvæðin
Stjörnufákur og Þegar landið
fær mál.
Skylt er þó að viðurkenna
einnig, að við eigum Ijóðræn
skáld, sem í hverju kvæði hafa
mikið að segja, án þess að beita
þvilikum kráfti og Jóhannes.
Slikt skáld er Ðavíð frá Fagra-
skógi. Og slíkt skáld ér Guð-
finna frá Hömrum.
Ljóð Guðfinhu eru flest ort
af fullkomnu valdi yfir form-
um. Hrynjandi þeirra er mátt-
ug, hljóðlát. Likingar og mynd-
ir fjölskrúðugar. Og lesandinn
finnur, að skáldið er virkilega
það, sem það jiykist vera.
Yrkisefrii Guðfinnu eru
mörg. Þó er henni hugstæðast
sumarið, þegar
— hver sólskinsþröstur i kjarri
/ kveður,
og lilukknahljómur um skóg-
inn fer,
en hvítasunna á vorsins vegi
Miðvikudagur 12. mai 1943«
Auglýsingar,
r —
sem birtast eiga í
Alþýðublaðinu,
verða að vera
komnar til Auglýs-
ingaskrifstofunnarí
Alþýðuhúsinu,
(gengið inn frá
_____Hverfisgötu)__
fytirlkl.“7 a5 fevíldi.
Sfml 4906.
Kaupum
tnskar bezta
ferði.
Alpýðnprentsmiðjan h. f.
Tvær stúlkur
vantar strax í eldhúsið á Elli
og hjúkrunárheimilið Grund
Húsnæði fylgir
Uppl. hjá ráðskonunni.
að vörum gróandans ljósveig
ber.
Jafnvel aðdáun liennar á
vetrinum andar sterkri sumar-
þrá, eins og t. d. í kvæðinu „Á
skautum“. Kvæðið um smala-
stúlkuna sýnir ást skáldkonunn-
ar á rómantík islenzkra sveita.
Og úr fjarlægð yrkir hún til
átthaganna:
En kaldra skapa straumur mig
burtu har.
Þá breyttist allt. Ég fann, þegar
hðu stundir,
að Ufs míns svör voru aðeins,
aðeins þar,
?em æska min söng og hamr-
arnir tóku undir.
( Sumir ritdómarar hafa bent
a kvæðið „Þagnargull“ sem
bezta kvæði bókarinnar. Víst er
það gott kvæði. Þó er erfitt a®
benda á eitt kvæði sem bezt sé
í ljóðabók Guðfinnu. Kvæðið
um Hveravelli er dásamlegt.
Þar er þetta erindi:
Litlum þresti við laugargróður
er landið suðræna týnt og
gleymt,
því draum um íslenzka aldin-
lundi
bér oft i sumar hann hafði
dreymt,
Hann veit, að Sóley hin sumar-
bjarta
á sæluríki við hjartað geymt.
Sigurður Draumland.
TIMINN gerir i gær aljS um-
talsefni þá margendutr-
teknu staðhæfingu Þjóðviljans
undanfarna daga, að_ vinstra
samstarf og vinstri stjórnar-
myndun hafi strandað á ein-
hverri kauplækkunarkröfu af
hálfu Framsóknarflokksins.
Stimplar Tíminn þessa stað-
hæfingu Þjóðviljans sem hel-
ber ósannindi, borin fram í
því eina augnamiði, að klóra yf
ir svik kommúnista sjálfra við
kosningaloforð þeirra , um
vinstri samvinnu- og vinstri
stjórn. Tíminn segir:
„Forsprakkar sósíalista finna,
að þeir hafa sett sig í gapastokk-
inn með því að hindra vinstri stjórn
og hjálpa stórgróðavaldinu í sjóð
hlunnindamálinu. Liðsmenn þeirrt
átta sig illa á þessu framferði, þar
sem þeim hafði verið lofað rót-
tækri umbótastjórn og auknum
sköttum á stríðsgróðanum. Þar
sem frambærilegar afsakanir brest
ur, reyna forsprakkarnir að losa
sig úr gapastokknum með beinum
ósannindum. Þess vegna hamra
blöð þeirra daglega á því, að Fram
sóknarílokkurinn hafi barist fyrir
lögþvingaðri kauplækkun á sein-
asta þiiigí Það á að vera skýring
á því, að þeir höfnuðu vinstri
stjórninni og neyddust til að semja
við íhaldið í skattamálunum!
Eins og margt oft hefir verið
tekið fram hér í blaðinu, báru
Framsóknarmenn ekki fram á sein
asta þingi neina tillögu um lög-
þvingun í kaupgjaldsmálum.
Stefna flokksins var sú, að um
þessi mál þyrfti að nást samkomu
lag bænda og launþega. I fyrsta
lagi þyrfti að ná slíku samkomu-
lagi um hlutfallið milli kaupgjalds
dg afurðaverðs. í öðru lagi aetti að
ná samkomulagi við þessa aðila,
þegar áðurgreint hlutfall væri
fundið, um jafna niðurfærslu á af
urðaverði og kaupgjaldi, ef slik
niðurlærsla álitist nauðsynleg fyr
ir atvinnulífið. Slík niðurfærsla
kæmi þó eigi til greina fyrr en
meginhluti striðsgróðans hefði ver
ið þjóðnýttur með eignaauka-
skatti, endurnýjuðu eignaframtalip
auknu skattaeftirliti og öðrum hlið
stæðum ráðstöfunum.
Þáð, sem nú hefir verið rakið,
sýnir fullkomlega, að allt skraf
sósíalistaforsprakkanna um kaup-
þvingunartilraunir Framsóknar-
flokksins á seinasta þingi er upp
spuni frá rótum. Þvert á móti hef
ir Frmsóknarflokkurinn lagt á-
herzlu á samkomulagsleiðina í þesa
um málum.
Sósíalistar geta því ekki bjarg-
að sér úr gapastokknum með þess
um ósannindum. Þau munu ekki
fá leynt því, að vinstri stjórm
strandaði á andúð Moskvu-klík-
unnar, sem enn ræður Sósíalista-
flokknum. Hún víll ekki róttækar
framkvæmdir og umbótastjórn.
Hún vill láta upplausnina halda
áfram. Þess vegna setti hún fram
ýms skilyrði, sem ekki snertu hags
muni alþýðunnar og hún vissi, að
hinir flokkarnir gátu ekki fallizt
á. Það má t. d. nefna þingrofs-
skilyrðið, að pólitísk verkföll væns
leyfð og hafin yrði virlc þátttaka
í styrjöldinni.
Fyíir starfi níumannanefndar-
innar mun verða gerð ítarleg grein
af hálfu Framsóknarflokksins ims
an skamms. En sósíalistaforingj-
arnir hafa þegar opinberað almems
ingi, að það er þeirra sök, að ekki
náðist samvinna um vinstri stjóm.
Þess vegna reyna þeir að blekkja
fylgismenn sína með alls konar ó-
sannindum, eins og þeim, sem nú
hefir verið skýrt frá“.
Þannig farast Tímanum orð
um tilraunir Þjóðviljans und-
anfarna daga til þess að velta
sökinni á því að ekkert varð
úr vinstri stjórnarmyndun, af
iorsprökkum kommúnista yfir
a aðra. Verður því fróðlegt að
sjá, hvað Þjóðviljinn segir við
þessu.