Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 02.04.1939, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
»i peir hafa farið í hring, og er
í>á síldin innilokuð.
Eins og ég gat um áðan er
inótin í báðum bátunum. Er henni
|>ví rúllað út úr þeim báðum um
leið og farið er í kring um síld-
ina. Venjulegar herpinætur eru
um 180 faðmar að lengd og 25—
85 faðmar að dýpt og dýpstar í
miðjunni. Þar er og haft sterkara
garn og heitir það „pokinn“. Á
jefri rönd nótarinnar er korkur, sem
heldur henni á floti, en á þeirri
neðri eru festar blýkúlur með
stuttu millibili, svo að nótin sekk-
ur strax og hún kemur í sjóinn
®g stendur þá lóðrétt niður, ef
straumar og öldurót hafa ekki
áhrif á hana. Á neðri tein nótar-
innar eru svo festir koparhringir
sem eru tengdir við sjálfa nót-
ina með kaðalspottum, sem eru
kallaðir „hanafætur“. Hringir
þessir eru ekki jafnmargar á öll
um nótum en venjulega frá 13—
15. 1 gegn um þá liggur svo
strengur með fram allri nótinni,
og heitir það „snurpulína". Er
henni brugðið í hjól, sem eru
fest fremmst á bátana, og taka
nú allir í linuna af öllum mætti
Við það dragast hringarnir að
neðan verðri nótinni saman og
hún lokast, og síldin er innibyrgð
Er nú tekið til að draga nótina
aftur smátt og smátt inn í bát-
ana, og altaf þrengist að síld-
inni. Og að lokum er „öll nótin
komin inn, nema „pokinn“, sem
geymir síldina. Er nú bátunum
lagt að skipinu og síldinni ausið
upp úr pokanum með stórum háf,
sem gengur fyrir krafti spilsins.
Fyrst er háfað í lestina, en að
henni fullri, á þilfarið.
Þannig gengur, er alt fer að
óskum. En því má eigi gleyma,
að mörg handtökin eru til ein-
kis gagns. Oft eru vonbrigðin sár,
og tíðum lætur töfrafiskurinn
standa á sér. Sjálfur hefi ég verið
með í þeim leik oftar en einu
sinni, að allan daginn hefir verið
kastað, en árangurslaust. Það
kalla sjómennirnir að „búmma“
og j*era „búmm“ eða vatnsköst.“
Slíkum „búmmköstum" getur
margt valdið. í fyrsta lagi að
nótin sé ekki eins og hún á að
vera og falli ekki greitt út, í
öðru lagi er síldin oft svo stygg,
að hún er horfin löngu áður en
nótin lokast, og í þriðja lagi
valda straumar og sjávarföll á-
kaflega miklu.
En við skulum nú gera ráð fyr-
ir að alt hafi gengið að óskum,
eg við séum búnir að fylla skip-
fö, og sé nú stefnt til lands með
aflann.
Það léttir yfir altriskipshöfn-
kuii, er þeir sjá árangar starfs
stns «g strits. 0g nú táka menn
til að þvo sér og raka, og búa
sig undir Iandgönguna. Ýmsireru
kvæntir og vilja ekki hitta kon-
ur sínar með loðna og illa hirta
vangana. En aðrir eiga kærustur
í einhverjum síldarbrakkanum,
eða þá ætla bara að fá sér ást-
mey o. s. frv.
En að halda að landi með fult
„skip eftir velheppnaða veiðiför,
eru skemtilegustu stundir sér-
hvers sjómanns.
Þegar að landi kemur hefst
erfiðasta, og óhreinlegasta verk
síldveiðanna, en það er að landa,
eins og svo er kallað. Skipta
menn með sér verkun þannig, að
önnur skipshöfn nótabátanna
mokar síldinni upp í „málin“, en
gufuspil lyftir þeim síðan upp
á bryggju, og þar er síldinni
hvolft á vagna, sem skipshöfn
hins bátsins, ekur í þrærnar.
Þetta er miklu þokkalegra verk
en að standa í kafi, í hálfmork-
inni síld niðri í lest. I hinum
nýrri verksmiðjum er að vísu
komin sjálfvirk löndunartæki og
er það mikill vinnusparnaður og
vinnuléttir.
Þegar að Iöndun er lokið, er
strax farið að lita í jkringum
sig í landi og þá hefst að jafn-
aði sorglegasti þáttur síldveið-
anna, og á það þó einkumviðum
Siglufjörð. Leið flestra sjómanna
liggur þá inn á krærnar og gilda-
skálana, og venjulegast er þá
Bakkus konungur í fylgd með
þeim.
Undir leiðsögn hans fremja þeir
síðan mörg þau verk, sem þá
lengi iðrar eftir, og ef til vill
grær þar aldrei um heilt. En
þessi saga endurtekur sig ávalt
hvort heldur að beðið er eftir
losun eða legið inni sökuni ó-
veðurs. Stöðugt léttist pýngja
hinna fátæku sjómanna, en fjár-
hirzlur kaupsýslumanna bólgna út
og vaxa.
En eftir hvíldina' i landi, sem
•ft er skammæ, er haidið
affur á h«fið. 0g þar hefst á
nýjan leik baráttan við höíuð-
skepnurnar storm og strauma.
Þar eru dregin verðmæti upp ún
hafsins dökku djúpum, og þenr
leggjast á eitt vélaaflið og
mannsorkan. Altaf er takmarkið
hið sama að fylla skipið — og að>
því loknu, að halda heim.
IV.
G GET ekki lokið svo þess-
um fáu línum án þess að'
lýsa að nokkru lífinu um borð..
Þegar gott veður er og gnægð
síldar fer eðlilega allur-
tíminn í að veiða síldina. En
þegar veður hamlar veiði, eða;
engin veiðivon er, þá hafa.
menn tíma til þess að spjalla.
saman o.g íáta hugann fljúga.
yfir lendur drauma og hillinga
Tímanum er þá eytt á ýmsan
hátt. Aðallega er spilað og rætt.
um stjórnmál. Það virðist vera
tákn þess tíma, sem við lifum á
að allsstaðar skipa stjórnmálin.
æðzta sess í öllum samræðum.
hvort heldur er á meðal alþýðu-
manna eða annars staðar. Alls
staðar gengur fasisminn á hólm>
við kommúnismann, hvarvetna/
heyrast upphrópanir eins og
„arðræningi" og „rauða hyskið",
— en „extrema se tangunt" (öfg-
arnar snertast), því stundum
fallast þeir í faðma í baráttu
gfign hinum hægfara. — Og skoð-
anir manna á einu síldarskipi
bera keim af sjálfri þjóðmála-
baráttunni og eru eins innihalds-
lausar eins og hún.
Og að lokum er það eitt, sem 1
einkennir mjög lífið um borð,
og það eru deilur skipverja við
„kokkinn“. Það eru eins og ó-
skráð lög, að honum beri að
hljóta öll hnjóðsyrði hásetanna
og verða fyrir illskeytni þeirra og
galsa. Falla þá oft bitrir kveð-
lingar á báða bóga, — en fæst
af slíkri andans framleiðslu er
samkvæmishæft. — Langar mig
þó til þess að lofa ykkuraðheyra
vísu, sem ort var til matsveinsinS
á skipi því, sem ég var á s. I.
sumar. — En ég skal geta þesS
strax, að matsveinninn stóð vel í
stöðu sinni og átti skilið miklu
mýkri kveðjur. En vísan er svona;
Fljótt má bæði finna og sjá,
að fylgt er þrælalögum.
Hundafæði fúlu á
fram við Jífið drögum.
V.
SLENZKIR sjómenn eru öðr-
um mönnum fremur dreog-
skaparmenn, og er þvi gott a®
starfa og dvelja meðai þetrra.
Sjálft úthafið er góður uppeft-
andi. Það temur tilbiðjendum Sín-
«m hreysti og snarræði.
Frh. á §. sí»u.
L
í tveimur heimum
(Lauslega þýtt úr sænsku).
’U’ANN er eins og ostur feitur
okkar prestur, búlduleitur.
Lærður eins og Satan sjálfur,
sinnir störfum jafnvel „hálfur“.
Æðri og lægri á að vini —
er af gömlu bændakyni.
Elskar matinn, eins og gengur,
ör við skál — en bezti drengur.
Og þó að hann drekki þétt með slögum,
þá er hann annar á helgum dögum.
Því þegar hann skrýðist hökli og hempu
við hliðina á slíkri drottins kempu
verðum við hinir svo litlir og lágir
— um leið og hann stækkar, agnarsmáir.
Ég gleymi því aldrei seinasta sinni,
er sá ég og heyrði ’ann í kirkjunni sinni.
Okkur tnannanna börn
hann malaði í kvörn
sinnar mælsku — um heimsins spilling.
Hann hrópaði og grét
— það var helgidómsmet —
yfir helvíti — dómsins fylling.
Við grétum allir iðrandi með
í auðmjúkri þögn — sú náð var oss léð.
Og sóknarnefndin, hún hímdi í hnút
og hraðaði sér úr kirkjunni út
að endaðri messu — allir í kút,
sem af væri höfuðkúpan.
En þið megið halda það hresti okkar sál,
er sá heilagi klerkur lauk við sitt mál
og kallaði: „Velkomnir vinir að skál,
næst er vínið og ketið og súpan.“
H. J.