Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 17.09.1939, Qupperneq 1

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
SUNNUDAGS-
VI. ÁRGANGUR 38. TÖLUBLAÐ
SUNNUDAGINN 17. SEPTEMBER 1939
Dagbókarblöð WnrH”feM:
frá Borgnndarhólmi.
KVÖLD í byrjun ágústmán-
aðar 1939. Ég sit inni í
herbergi yfirkennarans á Pnöven.
Pijöven er uppeldisheimili í !ná-
gnenni Kaupmannahafnax.
Deginum er ég búinn a'ð eyða
á Pnöven. Ég er búinn að skoða
pessa stóru og virðulegu stofnun,
spjalla við nokkra ’unglinga og
spyrja þá spjörunum úr.
Yfinkennarinn hefir eytt degin-
um með mér. Hann hefir tekið
mér með sömu ógleymanlegu
góðvildinni og einkennt hefir
alla pá Dani, sem ég hefi leitað
|til í pessu ferðalagi mínu. Hann
sótti mig í bílnum sínum til
borgarinnar, eyddi deginum með
mér, og nú sitjum við og spjöll-
um saman í íbúð hans. Hann
segir mér m. a., að eftir nokkra
daga fái hann sumarfrí. Hann
hlakkar til að hvíla sig. f heilt
ár er hann búinn að vinna hér
ábyrgðarmikið og lýjandi starf.
Nú á hann að fá þriggja vikna
sumarfrí. Hann ætlar að aka í
bílnum sínum út á Jótland og
hvíla sig.
„Eruð pér búinn að fá sumar-
frí?“ spyr hann.
Ég segi honum, að þetta ferða-
lag mitt sé í senn sumarfrí og
kynnísför. Við ræðum málið
fram og aftur og komumst að
raun um, að ferðalagið sé að
vísu fróðlegt og á vissan hátt
hvíld, en í raun og veru sé það
ekki sumarfrí í hinum eigrnlega
skilningi þess orðs. Eftir að við
erum búnir að skýra hvor öðr-
um frá hinum daglegu störfum
okkar, þá erum við orðnir jafn-
sannfærðir um, að báðir þurfum
við, að fá sumarfrí, og báðir á-
kveðnir í, að fá okkur sumarfrí.
ViÖ skifjumst um kvöldið.
Auk hinna ógleymanlegu end-
urminninga frá Pröven hefi ég
á þessum degi eignast þá bjarg-
föistu' ákvörðun að taka sumarfrí
rétt eins og annað fólk. Ég ákvað
að hvíla mig í vikutíma.
Daginn eftir var ég í hópi
danskra kunningja minna. Ég
skýrði þeim frá ákvörðun minni
og bað um nafn á einhverjum
stað í Danmörku eftir reseptinu:
enginn skóli — engin lögregiu-
stöð — ódýrt — enginn hávaði
— sólskin.
Nú komu hinar ótrúlegustu til-
lögur. Ung stúlka, sem var með
okkur, rétti mér pappírsblað, og
á því stóð nafn fiskimanns nokk-
urs til heimilis í Gudhjem á
Borgundarhólmi. — „Pér skuluð
fara til Gudhjem og spyrja eftir
þessum fiskimanni. Pegar þér
farið þaðan eruð þér sannfærður
um, að þér munið koma aftur
eins fijótt og þér getið. Ég þekki
þetta. Faðir min er málari, og
við höfum búið möig sumur í
Gudhjem. Pað er óviðjafnanlegur
staður."
Miðvikudagskvöldið 9. ágúst
sigli ég svö til Bomholm með
farþegaskipinu Nordbornholm. í
vasa rnínum er pappírsblað með
nafni fiskimanns í Gudhjem.
Gudhjem. — Nafnið minnir á
Missionshótel. — Að öðru leyti
er ég ánægður með mitt pappírs-
blað. — Ég rifja nú upp það, sem
ég tel mig vita með vissu um
Boigundarhólm.
Ég hefi kennt bömum, að
Borgundarhólmur væri stór eyja
austxir með Svíþjóð. Bömum
hættir við að halda, að eyjan sé
sænsk. Ég hefi auðvitað í al-
vizku minni upplýst, að eyjan
væri dönsk. — „Sérðu ekki litinn
á kortinu, barn?“ — Ég veit, að
eyjarbúar tala sérstaka mállýzkú.
Ég veit, að síldveiðarnar, sem
eru einn af aðalatvinnuvegunum
. á Borgundarhólmi; hafa gengið
|illa i sumar. Annað veit ég eig-
inlega ekki með vissu um þetta
fyrirheitna land mitt. Ég hefi að
vísu heyrt sitthvað í sambandi
við Borgundarhólm — Boigund-
arhólmsklukkur — sérkennilegt
landslag •— einkennilegt fólk —
Martin Andersen-Nexö — fyrir-
myndarhjön, sem systir min var
íhjá í fyrra — þúsundir Hafnar-
búa spássérandi í baðfötum í
sólskini allan guðslangan daginn
— allt þetta hefi ég heyrt, en að
hve miklu leyti eða á hvern hátt
það stendur í sambandi við
Borgundarhólm veit ég ekki enn
með fullri vissu.
Klukkan að ganga 12 um
kvöldið kaupi ég mér reyktóbak
hjá þjóninum á 1. farrými. Hann
opnar skúffu, tioðfulla af tóbaki.
Ég rek augun í allmargax pappa-
dósir. Á þeim stendur: „Ægte
Bornholmsk Snus“.
„Þetta er þó ekki neftóbak?"
spyr ég þjóninn fávíslega.
„Jú, þeir nota þetta á Borgund-
arhólmi,“ svarar hann hálf-
hneykslaður en hreykinn yfir að
geta frætt þennan fávísa ferða-
lang um til hvers þessi dökku
korn séu notuð.
Ég kaupi mitt reyktóbak, en
áður en þjónninn lokar skúff-
unni segi ég honum ofur sak-
leysislega, að ég ætli að spandéra
25 aurum i neftóbakskaup, og
bætti við: „Það getur komið sér
vel að gefa körlunum í Gudhjem
í nefið“. Tveim mínútum seinna
sit ég aleinn úti í skoti uppi á
þilfari og tek qgurlega í nefið,
staðráðinn í því, að það verði
bara einn karl í Gudhjem,
sem tóbaki sitt nef á þessum
snússi. í heilan mánuð hefi ég
ekki fengið í nefið. Nú sit ég
hér alsæll með nefið fullt af
indælu tóbaki, lofandi guð fyrir,
að auk sildarleysisins, sem er
því miður sameiginlegt hjá: o>kk-
ur Islendingum og Bomhólmur-
lum í sumar — og sem ég hélt
að væri hið eina sameiginlega —
skuli tóbaksmenning Bomhólm-
ara standa jafn hátt og heima
á íslandi.
Frá Kaupmannahöfn til Borg-
undarhólms er 8 klukkustundai
sigling með liinum hraðskreiðu
stóm skipum Nord og Östibom-
holm. Við fcomum til Allinge
fyrstu hafnarinnar á Borgundar-
hólmi klukkan 6 að morgni. Þar
dveljum við um hríð og siglum
svo áleiðis til Gudhjem. Þang-
að komum við klukkan rúmlega
8. — Ég spásséra í land með
hafurtask mitt og spyr óðara um
hinn fyrirheitna fiskimann. Áður
en varir er ég kominn að hinu
langþráða húsi, drep á dyr og
heilsa aldraðri konu, sem tjáði
sig vera eiginkonu hins marg-
nefnda fiskimanns. Ég skila afax
góðri kveðju til hennar frá dótt-
ur málarans. Hin góða kona ljóm
ar af gleði, og nú rignir spum-
ingunum yfir mig. — „Hvemig
hefir hún það, blessunin? Hvem-
ig hefir maðurinn hennar það?
Hvers vegna er pabbi hennar
hættur að koma hingað?“ Égsem
aðeins hefi hitt þessa stúlkueina
kvöldstund og hafði ekld einu
sinni hugmynd um að hún ætti
neinn mann upplýsti, að „hún“
hafi það gott, maðurinn sömu-
leiðis, og hinn aldurhnigni mál-
ari sé ekki lengur fær urn lang-
ferðár. Svo flýtti ég xnér að
grennslast um, hvort tiltækilegt
muni vera að ég gæti fengið
* fæði og húsaskjól í nokkra daga.
I Við það er því miður
| ekki komandi. Hér er allt
5 yfirfullt af gestum. Ég flýtti mér
að kveðja til að losna við fleiri
spurningar og eftir andartak
stend ég á götunni vonsvikin og
• vegaláus með mitt einskisverða