Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 17.09.1939, Blaðsíða 8

8
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
DACBÓKARBLÖÐ.
Frh. af 3. sí'ðu.
að þau prjú, foreldrar hans og
hann skuli hafa hittst hlér í Gud-
hjem, vegna þess a'ð þau hafa
fæðst sitt á hvorum stað. „Hvað
ætlar þú að verða, Kell, þegar
þú ert orðinn stór?“ spurði ég
Kell nýlega, þegar við vorum á
álaveiðum. „Fiskimaður, eins og
pabbi“ svaraði Kell um ledð og
hann slörigvaði stærðar ál inn í
bátinn. Pabbi hans brosti og
sagði: „Bg byrjaði svona, eins
og Kell. Ég var ekki gamall þeg-
ar ég fór fyrst með pabba mín-
:ium að fiska“.
I 35 ár er Andreas Vang, að
dæmi feðra sinna, búinn að stríða
við hið duttlungafulla haf. Hver
>eru nú laun starfsins? Hvað hef-
ir Ægir gefið Vang að launum
fyrir óteljandi svitadropa, and-
vökunætur, lífsháska og erfiði?
Ég veit ekki hverju fátækasti
sjómaðurinn í Gudhjem myndi
svara spurningunni um endur-
gjald Ægis. Kanske myndi hann
segja: Hafið hefir gefið mérþað,
sem öllum fjármunum er æðra:
hamingju. Ég hefi allt af haft
eitthvað að borða og átt hlý
föt. Ég hefi verið heiðariegur
hamingjusamur maður og get
hvenær sem er lagst sáttur við
hafið í hinn mjúka faðm þess,
•að dæmi feðra minna. Þannig
myndi Vang ef til vill svara, ef
Ihann ætti í fyllstu alvöru að gera
Sipp reikning lífs síns, en spum-
íngunni Um hina efnalegu afkomu
sína svaraði hann á þessa leið:
„Ég á húsið, sem ég bý í. Ég
keypti það fyrir 6 ámm á 6500
krónur. Húsið er nú 30 ára gam-
alt. Vegna hækkunar á bygging-
arkostnaði myndi ég nú ekki
selja húsið fyrir sama verð og
<ég keypti það. (Húsið er úr
steini. 1 kjallara er eldhús og
lítið herbeigi. Á miðhæð em 3
/stofur og eldhús. Á lofti em tvö
lítíl herbergi). Við bræðurnir eig-
lum stóran mótorbát í félagi við
fööur okkar. Við keyptum bát-
inn fyrir 15 ámm á 12 þús. kr.
ásamt tveimur róðrarbátum og
veiðarfærum.
Þetta er 9 tonna bátur. Svo á
'ég vei'ðarfæri, sem ég myndi ekki
selja fyrir minni en 3 þús. kr-
Ég skulda ca. 5 þús. kr.“ Ég
spurði Vang, hvort hann væri
ekki í röð hinna betur stæðu
fiskimanna hér í Gudhjem. Hann
svaraði því ekki strax (það hefði
efna'ður formaður í Bolungarvík
ékki heldur gert) en svo viður-
kenndi hann að svo væri. Þann-
ig lítur reikningurinn út hjá efn-
uðum fiskimanni í Guðhjem. Nú
spurðí ég Vang um hinar ár-
legu tekjur hans. BrúttótekjUr
hans s. 1. ár voru ca. 2600 kr.
Frá þeim dragast 1400 krónur til
eldsneytis fyrir bátinn, trygging-
arikostnaður, viðhald á húsinu,
skattar, vextir af skuldum o. s.
frv. Afgangurinn — 1200 krónur
— fer til vi'ðurværis, fatakaupa
o. s. frv. — Þetta var gott ár —
Auk fiskiveiðanna hefir Vang
dálitlar tekjur af ferðamöunum
tvo sumarmánuðina. Fjölskyldan
flytur þá niður í kjallara og
leigir miðhæðina og herbergin
tvö. Frú Vang vinnur auðvitað
að síldarverkun á sumrin og eru
laun hennar og tekjurnar af ferða
mönnunum taldar hér með öðr-
um tekjur. Veiðiskap sínum hag-
ar Vang á þessa leið: Frá ca.
15. maí til september fisikar Vang
síld á fiskimiðum, sem eru ekki
ýkjalangt frá Gudhjem. Þá notar
hann stóra bátinn. Þegar lítið
er um síld fiskar hann ál og síld
í Salene flóanum og notar þá lit-
inn róðrarbát til að spara kaup
á olíu.
Frá 15. sept. — 15. okt. liggja
þedr Vang og félagar hans við á
eynni Falster og fiska síld, sem
er stærri en síldin, sem veiðist
hér. f nóvemberbyrjun hefjast lax
veiðarnar og er laxinn veiddur
í sjónum rett norðan við Gud-
hjem, þangað til í febrúarmánuði
Mér fannst afar skrítið að heyra
talað um laxveiðar í sjónum, en
hér talaði fólk um þetta, jafn
eðlilega, ein-s og t. d. síldveiðar,
svo mér var nauðugur einn kost-
ur að trúa. Laxinn er frá 5—40
pund og er seldur til Hafnar fyrir
okurverð. Frá febrúar til maí-
mánaðar eru stundaðar þorskveið
ar í námunda vfð Guðhjem.
Þannig er unnið allan ársins
hring, án hvíldar. Síldin er eina
skepnan, sém getur hvílt fiski-
(mennina í Guðhjem. Annars eru
þeir sívinnandi, þegar gefur á sjó
og sækja með harðfylgi lífsbjörg
sina í hið dutlungafulla skaut
agTs. — Tvær dagstundir hefi
ég verið háseti Andrésar Vang,
klaufskasti og vesælasti fiskimað-
ur, sem nokkurn tima hefir flot-
i'ð á miðum þessa þorps. Um 3
leyti'ð dag nokkurn rérum við
tveir ferðalangar, ásamt Vang út
á fiskimiðin til að leggja sildai'-
net. Ég fuliyrti að enda þótt ég
væri að vísu ekki þaulæfður fiski
maður, þá myndi hið snæfellska
sjómannablóð mitt ekki láta að
sér hæða. Hafnarbúinn — Lars-
en — sem var með okkur sagði
að sér væri ekki grunlaust um
að einhvers staðar frammi í ætt-
um hans leyndist sjómannablÓQ
og voram við Larsen hinir gleið-
ustu, þegar látið var úr höfn
með síldametin. Við lögðurn 8
net. Hvert net var 20 faðmar
á lengd og 6 faðma djúpt. Við
voram skammt frá landi — 1/3
úr sjómílu. Ég s-egi að l„við“
höfum lagt netin. Það má hver
efast um það sem vill, en ég
fullyrði, að ég hafi í eigin per-
sónu hjálpað Andrési Vang til
að leggja net sín. Að vísu hætti
mér við að flækja dálítið, en
hinir fimu fingur Andrésar
greiddu allar flækjur og með ein-
stakri þolinmæði umbar hann
klaufaskap minn. Seinna þenn-
an sama dag lögðu þeir feðgarnir
lóðir fyrir ál. Nóttina eftir kl.
rúmlega 3 vakti Andrés Vang,
og skyldi nú reyna hversu dugað
hetfði haminga mín. Við sóttum
netin, rérurn í land og mældum
veiðina. Reyndist það vera 3 kg.
af síld oig var það 80 aura virði.
Frú Vang sagði þegar við kom-
um, að hún hefði verið orðin
hrædd um að karl sinn væri
alveg heillum horfinn og að
þess vegna væri rétt að reyna
að verða sér úti um annan fiski-
mann, en nú væri hún orðin
sannfærð um að við værum ekk-
ert betri en Andrés hennar og
hagnaðurinn af skiptunum yrði
líklega vafasamur. Álaveiðar
þeirra feðganna reyndust betri
þennan dag. Kell fór með okkur
til að vitja um og veiddist áll,
sem var seldur fyrir 6 krónur,
auk þess, sem við borðuðum.
„Hún er falleg þessi“ sagði ég
við Vang, þegar hann tíndi silfur-
gljáandi spriklandi síld úr netinu
um morguninn.
„Ójá,“ sagði Vang. „Hún er
falleg, síldin, þegar svo mikið er
af henni, að hún hylur netin.“
— Það er fallegt á Hvítárvöll-
um — þegar vel veiðist.
Það kemur sér betur að vera
léttlyndur, þegar svona ’sumrar.
Frú Vang hefir alltaf spaugsyrði
á reiðum höndum, jafnvel þegar
hinn þreytti bóndi hennar kemur
allslaus heim úr erfiðum róðri.
„Við vonum, að úr þessu ræt-
ist næsta ár,“ segir hún brosandi.
Henni finnst hún ekki hafa sér-
lega mikið að gera, og hún segist
vera ánægð með lífið. Ég spurði
um fótaferðatíma daginn sem ég
kom.
„Andrés fer nú á fætur kl. 3,
en ég fer ekki á fætur fyrr en
kl. 5,“ sagði frú Vang, rétt ains
og hún skammaðist sín fyrir, hve
seint hún kæmist til vinnunnar.
Þau era laus við alla hjátrú og
ofstæki, en fara í kirkju, ef þau
eru ekki syfjuð á sunnodags-
morgnana.
Andrés kaupir Bornbolms So-
cialdemokrat í félagi við nábúa
sinn og er jafnaðarmaður.
■ Mér er sagt, að þau hjón séu
gjöful og vinsæl meðal nábúa
sinna. Þau eru áreiðanlega ham-
ingjusöm, — en aldrei ánregð-
ari en þegar Kell litli veifar sól-
brenndum handleggjum og hlær.
„Þeir eru ólíkir öllum feðgum,“
segir móðirin og horfir brosandi
á eftir þeim, þegar þeir eru á
leið til sjávar. „Þeir eru féfag-
ar“.
Á morgun fer ég héðan. Ég
veit, að vinkona mín — dóttir
málarans, sem er hættur að
koma hingað, — verður sannspá.
Ég mun fara héðan sannfærður
um, að ég muni koma hingað aft-
ur, ef ég get. Ef til vill verður
það aldrei. Ef til vill verð ég þá
orðinn gamall og gráhærður. Þá
verður Kell orðinn veðurbarinn
fisilámaður, sem kennir sólbrend-
Um ljóshærðum strák aö fiska.
En hvort sem ég kem hingað
nokkum tíma eða aldrei aftur, þá
mun ég geyma minninguna um
þetta stritandi, hamingjusama og
góða Íolk á hinni föigru granit-
eyju í Eystrasalti.
Píus páfi XII. flytur friðarávarp sitt í útvarp Vatikansias.