Alþýðublaðið - 02.10.1943, Síða 5

JLaugardagur 2. október 1943.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
ri
MÉR er ekki nákvæmlega
ljóst, hvaða merking er
lögð í orðið „rithöfundur“. En
augljóst er, að maður með slík-
an titil hlýtur að skrifa. Og án
efa verður hannn að skrifa eitt
hvað, sm lítur þannig út. sem
það hafi aldrei verið skrifað
áður, sennilega eitthvað, sem
gefið er út í bókaformi, og án
nokkurs efa verður hann að fá
ritstörf sín goldin. „Enginn
nema fífl hefir nokkru sinni rit
að, nema fyrir peninga,“ sagði
Dr. Johnson réttilega. Ef ég
því skilgreini rithöfund sem
mann, sem lifir á því að gefa
út í bókarformi frumlegar hugs
anir, og ef við getum orðið sam
mála um þetta, ætla ég að halda
áfram um þá og segja, að ég
hygg að þeir menn, sem undir
þessa grein heyra, séu yfirleitt
hin hamingjusamasta stétt. All
ur almenningur eyðir degi sín-
um við störf á ökrum og engj-
um, í verksmiðjum og í skrif-
stofum, og það er einungis á
kvöldin, sem hann hefir tíma
til þess að skemmta sér, þegar
dagsverkinu er lokið. Lengstum
tíma dags hvers af ævi sinni
verður almenningur að fórna
leiðum en óhjákvæmilegum
harðstjóra, sem nefndur ,er
starf. Og ekki fyrri en því er
lokið gefst tóm til hvíldar eða
skemmtunar. Þannig er ævi
flestra manna. Hamingjusöm-
ustu mennirnir í heiminum —
einu raunverulega hamingju-
sömu mennirnir í heiminum, að
minni skoðun — eru þeir, sem
vinna störf, sem jafnframt eru
skemmtun.
Það, að vera fær um að gera
starf sitt að skemmtun, eða un-
aði, er, að mínu áliti, eina stétta
greiningin í 'heiminum, sem er
þess verð að eftir sé keppt, og
ég undrast það ekki, þótt öðr-
um hætti til að öfunda þessar
hamingjusömu, mannlegu ver-
ur, sem geta haft lífsuppeldi
sitt af glöðum leik ímyndunar-
aflsins og þykir hver hvíldar-
stund leiðinleg og þreytandi,
jafnvel þótt helgidagur sé.
Hvort maðurinn er góður eða
lélegur rithöfundur skiptir hann
engu máli. Ef hann hefir gaman
af að skrifa, nýtur hann unað-
ar sköpunargáfunnar. Hin
sanna hamingja er í því fólgin
að setjast við skrifborð sitt á
fögrum sólskinsmorgni, i þurfa
ekki að óttast neitt ónæði í fjóra
klukkutíma, hafa nóg af falleg-
um, hvítum pappír fyrir framan
sig og lindarpenna í hendinni.

Innrás gerð ...
Á myndinni sjást bandamenn þegar innrásin var gerðá Sikiley. Hafa þeir einn
hinna svo nefndu innrásarbáta að farkosti, en herskip sést í baksýn. Innrásin á Sikiley var
hin vasklegasta, enda var hermönnum bandamanna ríkt í huga að gera skyldu sína.
WiiisfoiB €hur@liiil usn
Rithöfundinn og störf hans
Eftirfarandi grein,
sem fjallar um rithöf-
|inda og störf þeirra, er eft-
ir Winston Churchill og er
þýdd hér úr World Digest.
Upphaflega flutti Churchill
erindi þetta í ræðuformi í
rithöfundafélagi fyrir þrjá-
tíu og fimm árum.
HVERS er hægt að óska sér
unaðslegra en að mega
einbeita huganum að hugnæmu
viðfangsefni? Hverju skiptir það
þá, hvað skeður úti fyrir? í
þinginu mega þeir gera hvað
sem þeim sýnist, hvort sem er
í efri eða neðri dild. Villimenn
mega æða um löndin. Allar
kauphallir Ameríku mega

Tllksmnlng
\
frá Sjúkrasamlagi Reykjavíkur: \
Öllum þeim, sem gjaldskyldir eru til Sjúkrasamlagsins
og haft hafa á s.l. ári hærri skattskyldar tekjur en 7000 ^
krónur, umreiknaðar samkvæmt ákvæðum skattalaganna
eða gert er að greiða hærri tekjuskatt en kr. 576,80 — fimm
hundruð sjötíu og sex krónur og áttatíu aura — á árinu
1943, ber að greiða TVÖFALT IÐGJALD (20 krónur á mán-
uði) til Sjúkrasamlagsins á tímabilinu 1. júlí 1943 til 30.
júní 1944, til þess að geta notið sjúkrahjálpar af samlagsins
hálfu. Breytir það engu um þetta, þó að þegar hafi verið
tekið við einföldu gjaldi, fyrir einhvern hluta þessa tíma-
bils, og kvitaað fyrir það án athugasemdai'.
Ber öllum þeim, sem þetta tekur til og ekki hafa greitt
^ tvöfalt gjald síðasta réttindatímabil að koma sjúkrasamlags-
bókum sínum hið bráðasta til skrifstofu samlagsins, til auð-
kenningar og gera skil á iðgjöldum sínum samkvæmt fram-
ansögðu, ef þeir vilja halda tryggingu sinni við, en að öðr-
um kosti ber þeim að afhenda samlaginu bækurnar til
geymslu fyrst um sinn.
SJúkrasamlag Reykjavíkur.
Bezf að auglýsa í Alþýðublaðinu.
hrynja til grunna. Stjórnir mega
falla og nýjar setjast. Það skipt
ir engu^ því að í fjóra klukku-
tíma lokum við okkur úti frá
hversdagslegri veröld, sem er
illa stjórnað og allt er á tjá og
tundri í. Og með lykli ímynd-
unaraflsins ljúkum við upp
töfrasskríninu, sem öll þau
djásn, sem heyra eilífðinni til,
eru geymd.
•
SVO að minnst sé á frelsið.
Er ekki rithöfundurinn
svo frjáls sem nokkur maður
getur verið? Og nýtur hann
ekki meira öryggis en flestir
menn aðrir? Starfstæki hans
eru svo einföld og ódýr, að
naumast er hægt að segja að
þau hafi nokkurt verð gildi.
Hann þarf ekki stórar skemm-
ur fullar af hráefni, engar marg
brotnar vélar, ekkert starfslið.
í starfi sínu þarf hann ekki að
sækja neitt til neins nema sjálfs
sín. Hann er einvaldur í heims
veldi sínu, óháður öllum, og
enginn gétur svipt hann hinni
andlegu eign. Enginn getur tek
ið af honum framleiðslu hans,
og enginn getur neytt hann til
þess að beita hæfileikum sín-
um gegn vilja sínum. Enginn
getur varnað honum þess að
nota hæfileika sína á þann hátt,
sem hann sjálfur kýs. Penninn
er hinn miklj endurlausnari
manna og þjóða. Engir hlekkir
geta bundið, engin fátækt bug-
að og engir tollmúrar hamlað
hinum frjálsa leik mannshug-
ans. Hvort sem ritverkin eru
góð eða lélg, er höfundurinn
hamingjusamur, svo lengi sem
hann leggur sig allan fram.
í öryggisleysi og rassaköstum
stjórnmálanna hugga ég mig oft
við að ímynda mér, að ég þekki
einstigi inn í friðsælt og frjó-
samt land, og þangað geti eng-
inn þrjótur e-llt mig. Á slíkum
stundum er ég forsjóninni inni
lega þakklátur fyrir að hafa
veitt mér unað ritstarfanna. Og
á slíkum stundum er ég einnig
þakklátur öllum þeim hugprúðu
og göfugu mönnum í öllum
löndum, sem hafa barizt fyrir
því að koma á ritfrelsi.
*
LISTIN er margvísleg — líkt
og mistök og blekkingar
mannannna. Við nálgumst sann
leikann frá mörgum sjónarmið
um og eftir ýmsum leiðum. En
leitum við hans? Verðskuldum
við að finna hann? Gerum við
alltaf það, sem við framast get-
um? Gleymum við því ekki, að
rithöfundurinn getur alltaf lagt
sig allan fram. Hann á enga af-
sökun. Hinn frægi knattleikari
getur verið illa fyrir kallaður.
Á degi úslitaorustunnar getur
hershöfðinginn verið þjáður af
tannpínu eða haft lélegum her-
mönnum á að skipa. Flotafor-
inginn kann að vera sjóveikur,
og söngvarinn haft hálsbólgu.
Þannig er því ekki farið um
rithöfundinn. Hann þarf aldrei
að koma fyrir almenningssjónir
fyrri en hann er við því búinn.
Hann getur alltaf komið allri
getu sinni á framfæri. Hann
þarf aldrei að eiga undir því
að vera vel fyrir kallaður á
einhverri fyrirfram ákveðinni
stundu. Hann getur sezt við
skrifborðið þær stundir, sem
hann er í vinnuskapi. Hann á
sér enga afsökun, ef hann legg-
ur s.ig ekki allan fram. Mikil
eru tækifæri hans. Og þung er
einnig ábyrgð hans.
E
INHVER — ekki man ég
hver — hefir sagt: ,,Orð-
in eru hið eina, sem varir að
eilífu“. Þetta hefir mér alltaf
fundizt dásamleg hugsun. Hin
endingarbeztu mannvirki, —
byggð úr steini með orku manns
ins, hin voldugustu minnis-
merki mannlegs máttar, hrynja
í rústir, en orðin, sem berast
með léttum andardrættinum,
skynditjáning flöktandi ímynd
unar mannshugans, geymast
með sama lífi og krafti, jafnný
og máttug — ef til vill ennþá
máttugri, en þegar þau voru
fyrst sögð, og þó að þau hafi
borizt yfir höf þúsunda ára, —
veita þau veröldinni ennþá
birtu og yl. \
Rangar sögusagnir um Skeiðaréttir, ávítur og leiðrétt-
ing. Húsmóðir skrifar mér um áhyggjur sínar og systra
sinna. Um hraðsamtöl og símaerfiðleika. -ímJ
g KEIÐAMAÐUR skrifar
mer
I smábréfi, sem ég byrti fyrir fáum
I dögum um fyllirí í Skeiðaréttum
| og Ölfusréttum. Segist hann sjált-
ur hafa verið í Skeiðaréttum. Þar
hafi verið hið versta veður og
ekkert kvenfólk og ekkert fyllirí,
eins og þaff sé kallaff. Telur hann
að meff slíkum frásögnum sé verið
að níða gott fólk og góða sveit
og sé það illa gert. Vítir hann
þetta og biður mig að leiðrétta.
HANN HELDUR ÞVÍ FRAM
að bréfritari minn hafi annaðhvort
verið augafullur í réttunum — og
ef svo hefir verið, þá hefir verið
fyllirí þar, — eða hann sé stór-
lygari. Ég veit ekki hvort er. En
ég játa, að rangar fregnir eru illar
fregnir og eiga ekki að byrtast.
Hins vegar hafa aðkomumenn oft
á tímum sett fylliríisstimpilinn á
Skeiðaréttir og datt mér í hug, að
þannig hefði það einnig verið í
þetta skipti. Hvað sem Skeiðunum
sjálfum líður, þá veit ég það og
hef reynslu af því, að Skeiðamenn
eru mestu myndarmenn og hefir
þeim ekki, þó að þeir séu gest-
risnir vel, verið nein gleði af þeim
aðskotadýrum, sem sótt hafa
Skeiðaréttir með fyllirí og slags-
mál, og skemmt fyrir þeim merkis
dag.
HÚSMÆÐUR í BÆJUNUM hafa
mörg og mikil áhyggjuefni og
margar snúa sér til mín með þau.
í bréfi nýlega. Þetta segir „Klót-
hildur“: „Mig langar til, Hannes,
að tala svolítið við þig um þægind
in sem við húsmæðurnar eigum
við að búa um þessar mundir. Ég
tek dæmi af mínu eigin heimili.
Eg er með 3 karlmenn í heimili,
sem allir stunda vinnu úti. Þeir
koma eðlilega heim á matmáls-
tímum en sára sjaldan get ég haft
heitan mat handa þeim, því að
rafmagnið er svo lítið að plöturn-
ar varla volga hvað þá meira.“
„OG ÞETTA ER EKKI ÞAÐ
EINA, heldur er ekki nokkur dropi
af vatni í húsinu dag eftir dag og
ofan á allt þetta bætist svo allt það
umstang og erfiðleikar að ná í
mjólk, sem er ófáanleg fyrr en
eftir hádegi. Til dæmis er ég búin
að fara fimm sinnum út í morg-
un og ganga milli þriggja mjólkur
búða og fæ ekki dropa. Allstaðar
er sama svarið: engin mjólk fyrr
en eftir hádegi. Hvernig í ósköpun
um stendur á þessu sleifarlagi á
öllum sviðum? Nú hefir rignt dag
eftir dag, þrátt fyrir það er ekki
til vatn í mörgum húsum. Ekki
þarf heldur að kvarta mn að snjór
eða aðrar torfærur tefji fyrir að-
flutníngi mjólkur og fyrst hún fæst
eftir hádegi, eðá svona klukkan
2—3 á daginn, því er þá ekki hægt
að fá hana fyrir hádegi. Það er
hart að geta ekki fengið slíka nauð
synjavöru þó léleg sé, fyrr en eftir
dúk og disk?“
„ÞAÐ ER VARLA HÆGT að
ætlast til mikils rafmagns. Ófremd
arástandið í því máli þekkja allir
Reykvíkingar. Ég hélt um tíma í
sumar, að fátt gæti verið verra en
ráðsmenska „Framsóknar11, en það
er víst víða pottur brotinn.“
„ÞAÐ SEM KEMUR MÉR til að
minnast á „Framsóknar“-ráðs-
mennsku er sumardvöl mín í sum-
ar í Borgarfirði. Ég fór eins og
annað gott fólk í sumarfrí og kaus
mér hinn gullfagra Borgarfjörð, en
(Fraifth. á 6. siðu.)