Alþýðublaðið - 16.07.1944, Síða 2

2
ALÞYPUBLABIÐ
Sunnudagur 16. júli 1944.
Ctgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn og afgreiðsla í Al-
þýðuhúsinu við Hve’rfisgötu.
Símar ritstjórnar: 4901 og 4902.
Símar afgreiðslu: 4900 og 4906.
Verð í lausasölu 40 aura.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
Rógurinn um Banda-
>*, ríkin.
ÞAÐ hefir ekki verið stefnu
festunni fyrir að fara hjá
kommúnistum síðan stríðið
hófst. '
Öllum er enn í fersku minni,
hvernig þeir snarsnerust, þeg-
ar faðir Stalin gerði vináttu-
samning sinn við Hitler, hvern
ig þá hvarf úr dálkum Þjóð-
viljans slagorðið um „barátt-
una gegn stríði og fasisma" og
í staðinn komu hinar dólgs-
legustu árásir á þá, sem tóku
þá baráttu alvarlega og risu
upp gegn yfirgangi þýzka naz-
ismans. Þessum árásum hélt á-
fram í Þjóðviljanum meðan Hit
ler braut undir sig hverja smá-
þjóðina eftir aðra á meginlandi
Evrópu og svifti þær frelsi sínu,
þar á meðal tvær frændþjóðir
okkar, Dani og Norðmenn. Allt
slíkt var látið óátalið, því að
þá var Stalin vinur Hitlers og
fékk á meðan að maka krók
sinn í Austur-Evrópu, innlima
litlu Eystrasaltslöndin og ráð-
ast á Finnland. Það voru aðeins
lýðræðisríkin í Vestur-Evrópu,
sem Þjóðviljinn fann ástæðu til
að átélja, þau voru stimpluð
sem friðarspillar og varnar-
stríð þeirra gegn yfirgangi naz-
ismans sem „heimsvaldastyrj-
öld“, „imperialistiskt“ stríð fyr
ir nýjum landvinningunum og
auknum heimsyfirráðum.
En svo sneru kommúnistar
allt í einu ' við blaðinu, þegar
Hitler réðist á Stalin. Ef mark
væri takandi á Þjóðviljanum,
hefði stríðið á þeirri stundu á
augabragði átt að hafa breytzt
út ,heimsvaldastyrjöld‘ í frelsis-
stríð gegn Hitler; og nú var um
nokkurt skeið hlaðið engu
minna lofi á Bretland og Banda
ríkin í dálkum kommúnista-
hlaðsins en svívirðingum áður.
En Adam var ekki lengi í
paradís. Og þessari „línu“ var
ekki haldið í Þjóðviljanum
nema meðan Rússar voru á und
anhaldi og áttu alla von sína
undir hjálp frá Ameríku og
Bretlandi; og nú er hinn gamli
sónn tekinn upp á ný, í þetta
sinn þó fyrst og fremst gegn
Bandaríkjunum. Svo að segja
daglega er svívirðingum ausið
yfir þau í dálkum Þjóðviljans,
þaú sökuð um afturhald og
heimsyfirráðastefnu, sem með-
al annars miði að því, að svifta
okkur frelsi um alla framtíð;
og svo miklá áherzlu leggja for
sprakkar kommúnista nú á, að
auglýsa fjandskap sinn í garð
Bandaríkjanna, sem þeir fyrir
stuttu síðan lofuðu á hvert
reipi', að þeir skirrast jafnvel
ekki við að koma fram eins og
ósiðaðir dónar, þegar uppfylla
þarf sjálfsögðustu kurteisis-
skyldur við umheiminn, ef
Bandaríkin eiga í hlut!
Menn hafa verið að velta því
fyrir sér, hverju slík framkoma
sæti í garð þjóðar, sem hefir
sýnt okkur margháttaða vin-
Hinn nýi þáttur styrjaldgrinnar:
Innrásin að vesfan er enn ekki
nema á byrjunarsíígi
Eldsvoði á efri hæð
Ofnasmiðjunnar í gær.
Vinnusfofa prenfmyndagerðarinnar
Lifróf sfórskemmdist.
Banc8am@Bin vantar enn hatnir tli a$ k@ma á
iand milijénaher og geta hafið stérsókn.
ARÁÐSTEFNUNNI á Te-
heran í fyrrahaust var á-
kveðið og því yfirlýst, að sókn
yrði hafin á hendur Þjóðverjum
,úr vestri, en sókn var þar þegar
hafin úr austri og suðri og því
jafnframt heitið, að hætta ekki
hernaðaraðgerðum fyrr en Þjóð-
verjar hefðu verið gersigraðir.
Síðan sá fimdur var haldinn,
hafa mikil tíðindi gerzt, eins og
allir vita; bandamenn hafa brot-
izt á land í Frakklandi og hafa
hálfa Ítalíu eða meira á valdi
sínu. Þá halda og Rússar uppi
stórkostlegri sókn, eigi skammt
eftir ófarið til Austur-Prússlands,
Allt þetta eru mikilvæg tíð-
indi og góð fyrir alla þá, sem
styðja málstað bandamanna og
óska kúguðum þjóðum Evrópu
endurlausnar, en villimennsku
nazismans ósigurs. Að vísu
verður að játa, fljótt á Htið, að
árangurinn, sem náðzt hefur með
landgöngunni í Normandie er
ekki mikill en sem komið er. Það,
sem þegar hefur unnizt, er aðeins
byrjunin. Ef maður athugar,
hváð gerzt hefur í Normandie, er
það eitthvað á þessa leið: Á tæp-
um sex vikum hafa bandamenn
náð á sitt yald og komið sér fyr-
ir á svæði, sem nær um það bil
frá Ornefljóti, um Caen og til
strandar vestur af borginni Les-
say. St. Lo mun hins vegar á
valdi Þjóðverja. Á öllu þessu
svæði er aðeins ein höfn, sem
unnt er að nota til þess að leggja
hafskipum að bryggju -og skipa á
land þungavöru og öllum þeim
aragrúa hergagna og matvæla og
alls þess, sem mikill her þarf með.
Sú höfn er Cherbourg, en hún
er, eins- og kunnugt er, stór-
skemmd og tæpast nothæf fyrst
um sinn. Það er því sennilegt, að
bandamenn verði enn um stund
að skipa skriðdrekum sínum,
vörubifreiðum og öðru upp í
fjörurnar á innrásarprömmum og
má geta nærri, hve erfitt þetta er,
þegar þess er gætt, að sæta verð-
ur lagi, og uppskipun tefst mjög,
ef nokkuð er að veðri. Þegar
þessa er gætt, má það heita undra
vert, hve greiðlega bandamönn-
um hefur tekizt landgangan og
bardagamir eftir að hún heppn-
aðist. Þá er að minnast þess, sem
ekki er minnst um vert, að skip
bandamanna urðu að sækja und-
ir sterkustu strandvirki í heimi,
sem Þjóðverjar höfðu unnið að
um árabil af sinni alkunnu
natni, nákvæmnd og hugvits-
semi. Enginn þarf að láta sér
detta í hug, að verkfræðingar dr.
Todts, sem stjómuðu verkinu,
hafi ekki kunnað handverk sitt.
Setjum nú svo, að Cherbourg
komi að fullu mnotum næstu
daga. Það mun að sjálfsögðu auð-
velda bandamönmmr verkið að
miklum mun, en engan veginn
nógsamlega. Það verður að telj-
ast ókleift, að koma öllum þeim
hergögnum og vistum til milljóna
hers um aðeins eina höfn, hversu
góð sem hún er, auk þess, sem
sú höfn væri þægilegt skotmark
fyrir flugvélar Þjóðverja, þegar
ekki þyrfti á aðrar að ráðast. —
bandamenn hefðu á sínu valdi til
\ að halda, ef vel á að vera. Ef
bandamenn hefðu á sínu valdi t.
d. hafnarborgirnar Le Hav-
re og Calais, væri viðhorfið allt
annað. Þess vegna er nokkurn
veginn áreiðanlegt, að bandamenn
munu reyna eitt af tvennu, ann-
að hvort að ná borgum þessum,
eða einhverjum öðrum með sókn
á landi norður eða suður á bóg-
inn með ströndinni, er þeir
hafa tryggt yfirráð sín á þeim
stöðum, sem þeir hafa
nú þegar á valdi sínu, eða þeir
setja lið á land á fleiri stöðum,
og er sú tilgáta sennilegri. Að
vísu má gera ráð fyrir, að mót-
spyrna Þjóðverja yrði hálfu meiri
núna, að þeir séu betur á verði
og hafi varalið til taks.
LAUST eftir hádegi í gær
var slökkviliðið kvatt að
Einholti 10, húsi Ofnasmiðjunn-
ar h. f. Hafði þar brotizt út eld-
ur í efri hæð hússins þar sem
Prentmyndastofan Litróf er til
húsa, og var eldurinn orðinn alL
útbreiddur um hæðina er
slökkviliðið kom á vettvang.
Slökkviliðið gekk ötulega til
verks, en starfið var torvelt,
þar sem eldurinn breiddist
fljótt út í 'stoppið í þekju húss-
ins. Eftir rúmlega tveggja tíma
viðureign við eldinn tókst þó
slökkviliðinu að ráða niðurlög
um hans, og var þá vinnustofa
prentmyndagerðarinnar Litrófs
orðin mjög brunnin og efri hæð
hússins öll að mestu leyti.
Hins vegar náði eldurinn
ekki til neðri hæðarinnar, þar
sem Ofnasmiðjan er, en þó
munu nokkrar skemmdir hafa
orðið þar af vatni.
Er bruni þessi mjög tilfinnan
legur fyrir eigendur Prent-
myndagerðarinnar Litrófs, því
bæði efnisvörur, svo og vélar
og annar útbúnaður á vinnu-
stfounni þar, hafa orðið fyrir
alvarlegum -skemmdum og ef til
vill eyðilagst með öllu.
Barn drekkur eifur
SÁ atburður gerðist fyrir
nokkrum dögum að
tveggja ára stúlkubarn drakk
eitur, og var mjög hætt komið
en bjargaðis þó.
Móðir barnsins vinnur í fata
hreinsun hér í bænum oig var
barnið statt hjá henni, og komst
í fatdhreinsunarvökva og drakik
hann.
Varð barnið jþegar meðvit-
undarlaust eftir að það hafði
drukkið eitrið, og var því ekið
í sjúkralhiús, en þar var því
gefið móteitur og seldi það
eitrinu upp. Uim nóttina var
barnið orðið það hrest, að hægt
var að fara með það heim til
sín.
Flutningur á vafns-
geymisvita
semd. Ýmsir hafa getið sér þess
til, að kommúnistar finni sig
standa nokkuð höllum fæti hér
á meðal okkar síðan lýðveldið
var stofnað með vinsamlegri
viðurkenningu Bandaríkjanna
og fileiri ríkja, en án viðurkenn
ingar Rússlands, sem þeir höfðu
þó svo óspart boðað, að verða
myndi fyrst allra ríkja til að
viðurkenna hið endurheimta
sjálfstæði okkar; má og vel
vera að meðal annars í þessu
sé að leita skýringarinnar á
hinum fíflslegu árásum Þjóð-
viljans á Bandaríkin, að með
þeim eigi að reyna að rugla
dómgreind þjóðarinnar, draga
athygli hennar frá vinsemd
Bandaríkjanna og tómlæti Rúss
lands í okkar garð. En þetta er
ekki aðalskýríngin.
Kommúnistar sjá nú, eins og
allir aðrir, hylla'undir endalok
ófriðarins við Þýzkaland Hit-
lers og gera sér vonir um, að
Rússland verði þá harla sterkt
á meginlandi Evrópu og að ýms
lönd verði „innlimuð þegjandi
og hljóðalaust undir bolsévis-
mann“, eins og einn áf rithöf-
undum Þjóðviljans komst fagn
andi að orði, þegar Stalin og
Hitler skiptu með sér Póllandi
í upphafi ófriðarins og Austur-
Pólland var lagt undir Rúss-
land. En þeir óttast, að Banda-
ríkin verði Rússlandi óþægileg
ur þrándur í götu, þegar fara
á að keyra þjóðirnar inn í hið
marglofaða spvétríkjasamband,
og fara raunár ekki dult með
það, að þeir geri ráð fyrir mögu
leika þriðju heimsstyrjaldarinn
ar, eftir þessa, og þá fyrst og
fremst milli Bandaríkjanna og
Rússlands. Og að sjálfsögðu
yrði landið okkar þá ekki síð-
ur hernaðarlega mikilvægt, en
í þessari styrjöld. Því gengur
rógurinn nú um Bandaríkin í
Þjóðviljanum. Hann er einn
þátturinn í undirbúningi komm
únista undir nýja heimsstyrj-
öld, sem þeir vona að geri föð-
ur Stalin eða Rússland að
drottnara allra þjóða. Allt er
með ráði gert.
Eiftirfárandi hefir Al-
þýðublaðinu borist frá skrif
stoifu vitamálastjóra.
AFNARiSTJÓRiINN í Rvík
tilkynnir, að fyrst um sinn
verði ekki kveikt á Vatnsgeym-
isvitanum við Reykjavíkurhöfn
vegna flutnings á vitanum. —
Verður auglýst síðar hvar og
hvenær vitinn tekur til starfa
á ný.
Rúit! IM œsm iiafa
séð Sögusfninguna
Nú hafa rúm 8000 manns
skoðað sögusýninguna í
Menntaskólanum og fer nú að
verða hver síðastur fyrir þá, sem
enn hafa ekki séð sýninguna, að
gera það, því nú verður hún ekki
opin nema skamma hríð ennþá.
Bœrinn í da*
Helgidagslækmr er Axel Blöndal,
Erikísgötu 31. sími 3951 (eða 1166),
Næturakstur annast í nótt AðalstöS-
stöðin, sími 1383.
Næturakstur aðra nótt annast BSR,
sími 1720.
Næturlæknir í Læknavarðstofunai
í nótt og aðra nótt. Sími 5030.
Næturvörður í Laugavegs-Apóteki,
í nótt og aðra nótt.
Útvarpið:
í dag: 11.00 Messa í dómkirkjunni
(séra Jakob Jónsson). Fermingarmessa.
12.10 Hádegisútvarp. 14.00—16.30 Mið-
degistónleikar (plötur): Tónverk eftir
Beethoven. 19.25 Hljómpl.: Valsar eft-
ir Brahms. 20.00 Fréttir. 20.20 Hljóm-
plötur: Einleikur á cello: Feuermana
leikur svítu í G-dúr eftir Max Reger.
20.35 Ræða: Hlustar þjóðin á raust
guðs? (Séra Björn O. Björnsson). 21.06
Hljómplötur: Norðurlandasöngvar. 21.15
Upplestur: Smásaga (Ævar R. Kvara*
leikari). 21.35 Hljómplötur: Klassiskir
dansar. 21.50 Fréttir. 22.00 Danslög,-
23.00 Dagskrárlok.
Á morgun: 12.10 Hádegisútvarp. 15.36
Miðdegisútvarp. 19.25 Hljómpl.: Laga-
flokkur eftir Saint-Saes. 20.00 Fréttir.
20.30 Þýtt og endursagt: Öræfaferð á
Islandi fyrir 100 árum, II. (Kjartaa
Ragnars lögfræðingur). 20.55 Hljóm-
plötur: Lög leikin á gítar. 21.00 Um
daginn og veginn. 21.20 Hljómplötur:
a) Þjóðlög frá ýmsum löndum. b)
Paul Robesdn syngur. 21.50 Fréttir. —
Dagskrárlok.
Hjónaband.
I gær voru gefin saman í hjónaband
af séra Bjarna Jónssyni ungfrú Þuríð-
ur Jóna Valdimarsdóttir, Bergstaðastr.
8 og Guðmundur Hjaltason, sjómaðurs
Akranesi.
HýH embæffi:
Hörður Bpruason
skipaður skipulags-
sfjéri.
Á a3 asrnasS framkvæmdir
skipufagsuppdráffa o. fl.
rWJRÐUR BJARNASON arki-
tekf hefur verið skipaður
skipulagsstjóri frá 1. júlí s.I. —
Þetta er nýtt embætti, stofnaS
samkvæmt lögum um skipulag
kauptúna og sjávarþorpa. Það er
félagsmálaráðuneytið, sem skipar
Hörð í þetta nýja embætti.
Skipulagsstjóra er ætlað að
annast framkvæmdir á skipulags-
uppdráttum og hafa með höndum
eftirlit með skipulagi um land
allt undir umsjón félagsmálaráðu
neytisins og skipulagsnefndar.
Hörður Bjarnason hefur starf-
að að skipulagsmálum um sex
ára skeið og verið þann tíma
skrifstofustjóri og ráðunautur
skipulagsnefndar.
ABÆ JARRÁÐ SFUNDI í
fyrradag var borgarstjóra
falið að hefja saimninga við
eiganida lóðarinnar Auiaturstr.
2, (þar sem Hótel íisland stóð,)
í því skyni að fá lóðina á leigu
fyrir bifreiðastæði tfyrst um
sinn.
i