Alþýðublaðið - 04.08.1944, Side 6

6
AJ-ÞYPUBLAOIP
Föstodagiir .'4. ágtLst ' 1ÍM4.
Draumurinn um „hvíia húsið."
Þetta er nýjasta myndin af Thomas E. Dewey og fjölskyldu
hans, sem nú dreymir um það að fá eftir hálft ár að flytja
inn í „hvítá húsið“, forsetabústaðinn, í Washington. Dewey
var, sem kunnugt er, kjörinn forsetaefni repúblikana við
forsetakjörið í Bandaríkjunum í haust. En ætli það reynist
ekki erfitt fyrir hann, að konjia Franklin D. Rosevelt
út úr „hvíta húsinu“?
Tveir menn
Frh af 5. sí&u.
beggja og dró málið á' langinn.
En að 'viku liðinni, lék enginn
vafi á því, hver væri vilji
þjóðarinnar. Fólkið réð ekki
yfir riéinum blaðakosti, svo að
það valdi þann kostinn, að skrá
vígorð sín og kröfur á hús-
veggina í stærstu borgum
landsins. Vargas las þessar
áletranir, vissi, hver var vilji
þjóðarinnar og ákvað, að
Þýzkalandi skyldi sagt stríð á
hendur.
Það má með sanni segja það,
að Vargas leggi sig allan fram
um þaðj að koma í veg fyrir
það, að æðstu óskir þegna hans
rætist. En hann heíur sínar af-
sakanir fram að bera fyrir
þeirri breytni. Hann bendir á
það, að þjóð hans sé illa mennt
uð og framfarir skammt á veg
komnar í Brazilíu. En þegar
þjóðin hefur séð félagsmála-
drauma sína ræéast, er valda-
tími Vargas allur. En jafn-
framt leggur Vargas þó mikla
áherzlu á það, að reyna að
skynja vilja þjóðar sinnar og
breyta samkvæmt því, og hann
hefur iðulega sannað það, að
hann er snillingur í því að
gera hið rétta á réttri stundu.
Þegar hann komst til valda,
þráði þjóð hans mest af öllu
samhug og samtök. Stjórn-
málaflokkarnir gátu ekki kom-
ið sér saman um neitt, en háðu
miskunnarlausar skoðanadeil-
ur sín í millum. Vargas tókst
að gera stjórnmálaflokkana
háða sér og færði Brazilíu-
mönnum einingu þá, sem þeir
þráðu. Hann sagði Þjóðverj-
um stríð á hendur, þegar hann
hafði sannfærzt um það, að
þjóð hans var þess óðfús, að
Brazilía gerðist þátttakandi í
baráttunni gegn nazismanum,
sem hún hataði og vildi um-
fram allt feigan. En æðsta ósk
fólksins, sem byggir Brazilíu,
er þó sú, að hún fái notið fé-
og ein kona »
lagslegs réttlætis og þurfi ekki
af atvinnuleysi og skorti að
segja, en geti unað glöð og sæl
við sitt. Vargas er vel um það
kunnugt, að hann er ekki mað
urinn, sem geti látið þennan
draum þjóðar sinnar rætast.
Þess vegna hefur hann afnum-
ið málfrelsi, ritfrelsi og frjáls-
ar kosningar með þjóð sinni.
ijC
AÐ mínum dómi fer því
fjarri, að Brazilía sé fas-
istaríki. Þar ríkir ekki sá her-
mennskuandi og sú foringja-
dýrkun, sem einkennir fasista-
ríkin. Það er að sönnu rétt, að
Vargas gerði nokkuð að því áð-
ur fyrr að stæla Mussolini, ,en
þó verður hann ekki talinn til
fasistaleiðtoga. Hann er hins
vegar glöggt dæmi Um hina
frægu einræðisherra Suður-
Ameríku og skilgetinn sonur
lands, þar sem stjórnmái og
fjármál hafa verið í miklu öng
þveiti og lýðræðisstefnunnar
hefur lítt eða ekkert gætt til
þessa. Brazilía á enn langt í
land að geta orðið sannnefnt
lýðræðisríki. Vargas veit því,
hvað hann syngur. Hann er
ekki skáld eða draumóramað-
ur. Hann er raunsæismaður, og
hann veit, hvers Brazilía
þarfnast, og hann er staðráð-
‘ inn í því að vinna örugglega
að því að færa henni það fyrr
en síðar.
*
FÁTT vitnar betur um það,
hvílíkur stjórnmálamaður
Vargas er, en það, að hann
skyldi velja Oswaldo Aranha
fyrir forsætisráðherra og ut-
anríkisráðherra. Og þó mun
vera örðugt, jafnvel í Brazi-
líu, að finna ólíkari menn en
þá Vargas og Aranha. Eigi' að
jsíður er Aranha ættaður frá
Rio Grande do Sul, héraðinu,
þar sem Vargas er borinn og
barnfæddur, og hefur verið
samherji hans á vettvangi
stjórnmálanna allt frá önd-
verðu.
Aranha verður vissulega tal-
inn til mikilhæfra manna.
Hann er háyaxinn og gervileg-
ur maður, gráhærður og snar-
eygur. Aranha er frábærlega
snjall ræðumaður. Og hann
hefur verið Vargas eins nauð-
synlegur samstarfsmaður og
Vargas honum. Báðir kunna
menn þessir að vera hinir við-
sjárverðustu stjórnmálamenn,
en um það verður ekki deilt,
að þeir hafa kunnað að haga
störfum sínum í þágu Brazi-
líu, og Brazilía hefur þurft
þeirra með. Utanríkismálaráð-
herrann Aranha má með sanni
nefna fiskimann á úfnum sjó.
En hann hefur sýnt það og
sannað, að hann kann mætavel
að stjórna fari sínu á þessum
hinum úfna sjó. Aranha er
talinn vinstri maður. Það mun
þó mega þannig að orði kom-
ast, að Aranha sé vinstri mað-
ur fremur sem ævintýramaður
en hugsjónámaður. Hann er
nægilega greindur maður til
þess að sjá það, að lýðræðis-
stefnan muni sigra. En hann
gerir sér j,afnframt grein fyrir
því, að sigur hennar muni vart
verða alger sigur. Og Vargas
hefur allajafna kunnað að
meta samivinnu Aranha mik-
ils. Vargas hefur það hlutverk
að láta innanlandsmálin fyrst
og fremst til sín taka. Aranha
hefur hins vegar verið falið að
skyggnast til átta og fylgjast
sem bezt með viðhorfunúm úti
í heimi. Það er því sízt að ófyr-
irsynju, þótt Aranha hafi ver-
ið nefndur auga Vargas.
Hægra auga Vargas er dótt-
ir hans, Alzíra Vargas do
Amaral Peixoto, kona ríkis-
stjórnans í Rio de Janeiro, en
höfuðborg þess er Niteroi, sem
stendur við Rioflóann gegnt
höfuðborg landsins. Hún er lág
vexti og hú.smóðurleg, en kven-
skörungur, sem má sín vissu-
lega mikils. Hún er frábær
skammbyssuskytta, enda barð-
ist hún við hlið föður síns á
dögum byltingarinnar, og hús-
móðurstarfa sinn rækir hún
með miklum ágætum. Hún er
eigi síður rólynd en faðir
hennar. Það mun flestum
mönnum ríkt í minni, að hafa
séð og heyrt þessa konu. Og
hún gefur föður sínum holl ráð
um flest mál, enda mun hann
kjósa sér fáa í'áðgjafa fremur.
Þessir tveir menn og eina
kona eru nú sem stendur mest-
ir ráðamenn Brazilíu. Ástæðan
fyrir því, að þau mega sín
Svo mikils sem raun ber vitni,
er að sjálfsögðu sú, að þjóð
þeirra er illa mennt og heíur
ekki til að bera þann stjórn-
málaþroska og fjánmálavit
sem til þess þarf að geta tekið
völdin í sínar hendur. En bró-
upin stefnir að því, að fólkið,
sem byggir Brazilíu, krefjist
réttar síns og rísi úr ösku-
stónni. Þar að mun koma fyrr
eða síðar, að draumar þess,
hvað framtíðina og stjórnar-
farið varðar, rætist. Þá eru
valdadagar þessara tveggja
manna og einnar konu, sem hér
hefur verið að nokkru lýst,
taldir. En eigi að síður mun
þeirri lengi minnzt, og raun-
verulega hafa þau rutt hinum
nýja sið lýðræðishyggjunnar,
sem koma mun, brautina yfir
ýmsar hinar stærstu torfærur.
Fimmtugur
varð í gær Guðlaugur Kristjáns-
son, Þrastargötu 3, Grímsstaðar-
holti. Guðlaugur er starfsmaður
hjá Reykjavíkurbæ. Hann er mað-
ur hægur og prúður í daglegri
umgengni en þó glaðlyndur og er
vel liðinn af starfsbræðrum sín-
um.
wsaj>
Nýlega
opinberuðu trúlofun sína ung-
frú Herdís Jónsdóttir og Haraldur
Árnason (Björnssonar gullsmiðs)
Túngötu 31.
ReykiavfkurmótiÖ:
Tveir leikir: Víkingur sigrar KR með
3gegn 0. Valur og Fram gera jafníefli
Reykjavíkurmótið
hélt áfram á ménudags-
og briðjudagskvöld s. 1. Á
mánudagskivöldið keppu Vík-
ingur og KR. Fóru leikar svo
að K. R. tapaði með 3:0.
Víkingur átti völ á marki og
kaus að hafa hæga golu en hag
stæða sem var á, að samherja í
byrjun, gola þessi fór minnk-
andi er á leið leikinn og var
komið nær logn í seinnihluta
síðári hálfleiks.
KR-ingar hófu þegar sókn,
sem bó leiddi ekki til neins
árangurs, vörn Víkings hratt
án sérstaks erfiðis bessari
fyrstu sóknarlotu mótherj-
anna, enda stóð hún skamma
stund, eins og sést af Iþví að er
fáeinar mínútur voru liðnar af
leiknum, komust framherjar
Víkings í færi við KR-markið,
og úr þvögu ,sem myndaðist
upp úr þeirri isókn heppnaðist
Isebarn h.úth. Víkings að koma
föstu og snöggu skoti á mark
KR, knötturinn skall innaná
nnarri marksúlunni og úr henni
í mar'kið, mátti markvörðurinn
engum vörnum við koma.
Þessi athurður kom KR-ing-
um sýnilega mjög á óvart og
hafði truflandi áíhrif á allt liðið.
Er hálfleikurinn var fast að
því hálfnaður, tókst Isebarn
enn að skora mark, var það
gert eftir góða knattsendingu
frá innh., enda stóð Isebarn sér
lega vel við að skjóta, heyrðist
nú hrópað víða: „offsæt“ ,,off-
sæt“ þ. e. rangstæður — en
Isebarn lét ekkért trufla sig en
skaut og skoraði með föstu og
ákveðnu skoti, dómarinn benti
síðan> á miðju vallarims, en það
var sönnun þess að leik skyldi
hefja að nýju og ailt. væri lög-
um samkvæmt. T
Ekki voru fleiri mörk skor-
uð í þessum háífleik og lauk
honum með 2:0. í fljótu bragði
mætti það virðast sem KR-ing-
ar hefðu lítt mátt sín, eftir út
komu markanna að dæma, en
þeir áttu, í þessum hálfleik
ýmis góð tækifæri, þó þeim
tækist ekki að notfæra sér þau,
en oft skall hurð nærri hælum
við Víkingsmarkið, þrátt fyr-
ir ágæta vörn, en herzlumun-
inn vantaði alltaf og vígsgerig-
ið bróst iKR þegar mest lá við.
Dynjandi skoti tó.ks.t t. d. Jóni
innh. ihinum hvata skotmanni,
að koma á mark Víkm"^nna,
en örlítið of hátt, knötturinn
skall á marksíánni miðri, hefði
heppninni þóknast að láta knött
inn koma Vi feti neðar, hefði
orðið aifleiðingin óverjandi
mark, gjörbreyting á úrslitum,
bver veit? Önnur skot sem að
marki bárust hirti Anton hinn
handfastasti og sendi knöttinn
á fornar slóðir, yfir á vallar-
helming KR með góðum spyrn
um.
TVö gegn núll í háifleik er
albnikil trygging fyrir happa-
sælum endalyktum á knatt-
spyrnukappeik, þó dæmi séu
fiíj ai| slík trýgging hafi að
engu brðið, hafi mótherjunum
ekki vaxíð hún um of í augum.
En það var sýnilegt að núllið
hafði lamandi áhrif á KR-liðið
en magnaði að satma skapi
Víkingana.
Þegar í byrjun seinni hálf-
lei'ks hófu KR-ingar sókn og
tókst að halda henni um skeið,
en án árangurs. En Víkingarnir
höfðu ekki spilað út öllum sín-
um trompum í fyrri hálfleik,
þ\ú er skaonmt var liðið á þenn
an hólfleik, tekst þeim enn einu
sinni að brjóta sér leið í færi
við KR-markið, og Hörður
Ólafsson, miðfh. sendir knött-
inn með slíkum fítonskrafti á
KR-markið að mark/vörðurinn.
mátti prísa sig sælan að vera
ekki fyrir honum.
Enn skiptust á sóknir af
beggja hálfu, á víxl, en með
vaxandi ró, virtust KR-ingar
vera farnir að sætta sig við
þessi úrslit, en á báða bóga var
oft laglega leikið. Síðast í hálf
leiknum náðu Víkingar all-
langri sóknarlotu, sem hefði
átt að geta fært þeim 1 eða 2
mörk í viðbót ,en svo varð
ekki og lauk leiknum með sigri
Víkings 3:0.
Þessi leikur sem heild var
yfirleitt fjörugur og skemmti-
legur. Gæfumunurinn var vörn
in. Vörn Víkings með Anton
í marki og Brand sem þriðja
þakjvörð, var mjög örugg og
lei)kur hennar allrar yifirleitt
ágætur.' Vöm KR var aftur á
móti sundurlaus, bezti maður-
inn þar var markmaðurinn og
verður hann ekki sakaður xxont
mörkin, ibafcverðirnir vora
stundum komnir langt fram.
fyrir miðjan völl, var engu lík
ara en þeir hyggðust að leysa
frarnherjana af þólrni, var auð
séð að Birgir miðframv. sem
verið hefir uppistaðan í KR-
vörninni undanfarið, var fjar-
verandi ,en hann tognaði á ís-
landsmótinu, en er samkv, síð-
ustu fregnum nær skroppinn í
eðlilegar skorður aftur, og mun
koma til leiks næst.
Framherjar KR voru heldur
ekki eins snarpir og t. d. gegn
Fram á dögunum, Hörður mið-
framh. rrtátti sín ekki nærri
eins mikils nú og þá. Brandur
er tíka vissulega erfiður við-
skiptavinur á þessum vett-
vangi.
Aftur voru framherjar Vík-
ings snöggt um f jörugri en offc
áður, eins og árangurinn sýnir,
þó sumir þar í sveit hefðu mátt
vera snarpari, einkum þegar
mikið lá við.
Leikurinn fór vel fram og
var hirin prúðasti, dómari var
Guðmundur Sigursson.
Á þriðjudagskvöldið fór svo>
fjórði leikur mótsins fram, var
hann háður milli Fram og Vals.
Það var ahnennt álitið að Fram
ætti eftir að spjara sig, þó mið
ur tækist til gegn KR á dögun-
um, einkum hafa þeir þó gott
lag á að vera Val þungir í
skauti, enda fór svo í þessum
leik, því honum lauk með jafn-
tefli, þannig að hvorugum
heppnaðist að skora.
Frímann lék; nú aftur með
Val á sínum gamla stað, v. bakv
en Hafsteinn v. ifra-mv. í stað
A.ntons, sýndi hann égætan
leik, enda kom það sér vel því
nóg var að gera því fast sóttu
Frammararnir til marksins, var
vindur sá sem á var, þeim hag
stæður í Öllum sóknaraðgerð-
um, vörn Vals brási hvergi og
hratt hverju áhlaupinu af'
öðru, þó komu Frammarar einu
sérlega góðu skoti á markið,
en Sigurður Jónsson, sem nú
lék innh. stóð í rangstöðu og
hugðist auk þess að ibæta um
með kollspyrnu, en sá buhnykk
ur varð til þess að senda knött
inn langt yifir markið. Þetta
skpt, sem kom frá Þórhalli,
hafði Hermann enga aðstöðu
til að verja, en öll önnur hafði
hann í fullu tré við. Þrátt fyr-
ir vindinn var allmikil sókn
af Vals hálfu og minnsta kosti
tvö tækiifiæri fóru foírgörðum
vegna mistaka, tækifæri, sem
bæði hefðu átt að gefa mönk.
Seinni hálfleikurinn var nær
látlaus sókn af Vals hálfu, en
allt kom fyrir ekki. Framararn-