Alþýðublaðið - 02.09.1944, Blaðsíða 2

2
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Laugardagur %. sépt- 1944»
Tillögur ríkisstjórn-
arinnar í dýrfíðar-
málunum lagðar
fyrir flokkana.
RÍKISSTJÓRNIN hefir
sent þingflokkunum til-
lögur sínar til lausnar á dýr
tíðarmálunum og héfir Björn
Ólafsson fjármálaráðherra
upplýst í viðtali við blað hér
í bænum að stjómin muni
leggja þessar tillögur fyrir
þingið í fmmvarpsformi.
Hins vegar mun ráðherr-
ann ekki hafa viljað gefa
'neinar upplýsingar um efni
þessara tillagna að svo komnu
máli.
Iðjufundurinn í fyrrakvöld:
Félagi Björn lél samþykkja að
ekki mætti gagnrýna axarsköftin
Eitt dæraiiö enn um þaö, hvernig Björn und-
baráttu iönaöarverkafólksins.
"D JÖRN BJARNASON lét samþykkja á Iðjufimdinum í
fyrrakvöld ályktun á móti Alþýðublaðinu og verður
ekki annað. ráðið en að ekki megi gagnrýna Björn fyrir ax-
arsköft hans. Traustyfirlýsinguna fékk bann hins vegar
eltki og var það orðað svo í ályktun fúndarins, að hann
þyrfti hennar ekki.
Á fundinum drap Björn
Bjarnason á það að deilan myndi
leysast og mxm engin hafa ef-
ast um það að deilan leystist
einhverntíma, en það er að eins
sorgleg staðreynd, að ef rétt
45 ára fórnfúst starf fyrír mál-
leysingjana
„Þolinmæöin er aöalatriöi$,“ segir frú Mar-
grét Rasmus, sem lætur nú af störfum
UM ÞESSI mánaðarmót
eru 45 ár liðin frá því
frú Margrét Rasmus hóf
starf sitt sem málleysingja-
kennari, og hefir hún verið
forstöðukona Málleysingja-
skólans hér í 36 ár, en eins
og kunnugt er lætur hún nú
af störfum um þessi mánað-
armót. í tilefni af því átti tíð-
indamaður blaðsins viðtal við
frúna í gær, og spurði hana
nokkuð um hinn langa starfs-
feril hennar í þjónustu mál-
leysingjanna.
„Ég hefi nú í sjálfu sér ekk-
ert merkilegt að segja frá starfi
mínu sérstaklega,“ sagði frú
Margrét Rasmunds. „Hins veg
ar væri margt hægt að segja
úr sögu málleysingjakennslunn
ar hér frá fyrstu tíð, er séra
Páll Pálsson prestur á Héraði
hóf hana hér á landi með mikl-
um dugnaði, en það yrði of langt
mál í þessu sambandi.
Ég hóf starf mitt hér við mál
leysingjaskóla séra Ólafs Helga
sonar á Stórahrauni árið 189.9,
og var kennslukona við skól-
ann þar til hann fluttist til
Reykjgvíkur, árið 1908, en þá
tók ég við forstöðu skólans. Skól
inn á Stórahrauni var ekki rek-
inn fyrir opinbert fé nema að
nokkru leyti, en var að öðru
leyti rekinn sem einkaskóli og
var ekki skylda að taka nema
12 börn til kennslu yfir vetur-
inn, en eftir að hann fluttist til
Reykjavíkur hefir bann alger-
lega verið rekinn fyrir opinbert
fé.
Fyrstu lög um málleysingja-
skólann, sem mér er kunnugt
um, voru gefin út 27. febrúar
1872, en síðan var þeim lögum
breytt og endurbætt 19. júní
1922, og eru það þau lög, sem
skólinn starfar nú eftir. .ýénja
legur skólatími hefir síðán ver
ið frá því um miðjan september
og fram í miðjan júní.
Fyrstu árin hér í Reykjavík
má segja að skólinn hafi verið
á hálfgerðum húsgangi, eða þar
til núverandi skóli var byggður
1926—1927, en þá hafði hann
þó haft tryggt húsnæði frá 1918
í Stakkholti 4.“
— Hvað getið þér sagt mér
um kennsluna?
„Kennslan er fyrst og fremst
Forseti Islands vænt-
anlegur heim í dag
FORSETI ÍSLANDS er
væntanlegur hingað til
Reykjavíkur um miðjan dag
í dag, ásamt fylgdarliði sínu.
Áætlað var að hann legði j
af stað trá Bandaríkjunum í
gær um miðjan dag.
í því fólgin að kenna málleys
ingjunum að framkalla hljóðin,
og byggist það allt á tilfinning-
unni. Því eins og þér vitið þá
er heyrnarleysi alltaf samfara
'ínálleysinu, nema þegar um mál
helti er að ræða, svo börnin
heyra engin hljóð, og verður því
að kenna þeim að skynja hvar
og hvernig hljóðin myndast, þá
koma til allskonar hreyfingar
þessu til hjálpar, og má segja
að hreyfingarnar séu jafn marg
ar og hljóðin. Síðan koma vara
æfingar og ótal margt fleira,
þar til börnin hafa lært að setja
orðin fram og skilja þau af vör
um annara. Mikla þolinmæði
þarf stundum við þetta, enda
vinnst ekkert nema með þolin-
mæðinni.“
— Hve mörgum mállausum
og málhöltum börnum eruð þér
búnar að ^ienna?
„Þau eru orðin mörg, þó ég
vilti ekki nákvæmlega tölu
þeirra. Hin síðari ár hafa að
jafnaði verio í skólanum 25 til
33 b: rn, og er það nokkru meira
en skólinn ar upphaflega ætlað
\ir íyrir. Hann var byggður fyr
ir 22 börn.
En það er ekki nóg að kenna
börnunum málið, það þarf að
búa svo að þeim eftir að þau út-
skrifast úr skólanum, að þeim
sé sæmilega borgið í lífsbarátt-
u.nni, því vitanlega á þetta fólk
erfioara með að kofná sér á-
fram en þeir sem altalandi eru.
Ég hefi reynt eftir því sem ég
hefi getað að fylgjast með nem-
endurn mínum eftir að þeir hafa
farið úr skólanum, og mörgum
hefi ég komið að ýmsum hand-
verkum, en síðustu árið hefir
Frh. á 7.
hefði verið að farið í upphafi
deilunnar, þá hefði jafnvel al-
drei til verkfalls komið og þar
með hefði deilan aldrei orðið
eins harðvítug og hún hefir
orðið.
Sök á því á Björn Bjrnason
og þeir sem hafa spanað hann
í þessu máli. Ályktun fundar-
ins sýnir aðeins það, hversu
ljúft iðnaðarfólkinu er að fyrir
gefa. — En Björn má þó ekki
ganga upp í þeirri dul að hon-
um sé allt fyirrgefið. Það eru
ekki fáir meðlimir Iðju, sem
vita það að Björn leitaði ekki
ti'l Dagsíbrúnar, eða annarra
verkalýðsfélaga um að komið
væri í veg fyrir að hráefni tfæru
ú.r vörugeysmluhúsum til fyrir
tækjanna, fvrr en búið var að
tryggja það að vist stórt fyrir-
tæki — að minnsta kosti eitt •—-
var búið að fá öll sín hráefni
á staðinn — og gat því baldið
þýðingármikilli fra-mleiðslu á-
fram. Það fyrirtæki þurfti því
ekki að leggja mikla áherzlu
innan iðnrekendfélagsins á það
að deilan væri leyst, sem fyrst.
Það er furðuleg skoðun, að
ekki megi gagnrýna aðferðir og
framkomu einstakra manna
meðan á deilu stendur. Alþýðu
flokksmenn máttu sannarlega
þola það og mega þola enn, að
vissir 'hópar innan verkalýðs-
hreyfingarinnar ráðíst á ,þá með
an á deilum stendur. Þeir hafa
fengið að heyra það, án und-
antekningar, að þeir væru að
svikja verkafólltið í hendur at-
vinnurekendum. Þar hefir ekki
verið neitt rökstutt með dæm-
um um Undirbúniv.n doilva he1^,
ur allt af klifað á því að kröf-
urnar væru ekki nógu ,háar,
hversu háar sem þær ha'fa ver-
ið.
Hér í blaðinu hefir Björn
Bjarnason verið gagnrýndur fyr
ir undirbúninq deilunnar. Það
'hefir verið gert fyrst og fremst
með það fyrir augum, að mörg
verkalýðsfélög hafa verið að
undirbúa baráttu fyrir bættum
kjörum meðíima sinna — og
þeim stendur hætta af mistök-
um þessa manns. Það hefði ekki
verið björgulegt fyrir járniðn-
aðarmenn, verkamenn í Hafn-
arfirði og á Akranesi, fyrir
skipasmiði o. s. frv., ef þeir
hefðu farðið fram með jafn lít-
illi fyrir'hyggju um undirbún-
ing sinna mála og Björn Bjarna
son hefir gert í undirbúningi
Iðjudeilunnar.
Iðnaðarverkafólkið verður að
burðast með Björn. Hann hefir
þegar unniið iðnaðarfólkinu mik
ið tjón, en vonandi er að aðrar
stéttir verkafólksins eigi ekki
eftir að að súpa einnig seyðið
af fyrirhjrggjuleysi hans og
flani.
Alþfngi kemur aftur
saman í dag.
ALÞINGI kemur aftur
saman til funda í dag,
er það tæpum hálfum mán-
uði fyrr en upphaflega var
gert ráð fyrir.
Fundur verður settur í sam
einuðu þingi fel. 1,30 og er
aðeins á dagskrá tilkynning
frá forsætisráðherra inn að
fundir þingsins hefjist að
nýju.
En munu margir þingmenn
ókomnir til þings.
Nýif sjúkrahús fyrir
NorðEeitdingafjórð-
ung.
Bygging desldar fyrir
geðveikt fólk á Ak-
wreyri.
C JÚKRAHÚ SSMÁLIN á
^ Akureyri og yfirleitt
fyrir Norðlendingafjórðung
eru nú mjög á dagskrá
nyrðra.
Sj úkralhússneffnd og fjárhags
nefnd Akureyrar hafa lagt til
við bæjarstjórn að ihafist verði
handa um byggingu sérstakrar
deildar fyrir geðveikt fólik við
sjúkrahú.sið !á Akureyri.
Bæjarstjórnin hefir fallist á
að fela byggingarfuMrúa stínum
að gera uppdrátt að slílkri bygg
ingu , og kostnaðaráætlun um
hana. Hefir hún jafhlframt heim
iíað að hefja framkværtidir í
þiessa átt að fengnum naiuðsyn-
legum undiribúningi.
Þá hefir neifnd kvenna, sem
undanifarin iár hefir unnið með
miklum dugnaði að fjársöfnum
til byggingar nýs sjúkrahúss á
Akurejrri ihafið undirskriftasöfn
un meðal kjósenda á Norður-
landi ,um áskorun til Alþing-
is og ríki'sstjórnar, að leggja
fram nægilegt fé til byggingar
fuHkominis f j ór ðu n gsspít al a á
Akureyri, isemi verði aðalsjúkra-
hús Niorðl'endingafjórðungs, og
aðallega rekinn af riílkinu. Hafa
udirskriftir þessar nú drifð að
hvaöanæifa og sýna þær að mik-
ill áhugi hí'kir njyðra fyrir þessu
máli. Mun niefndin safma d bæn-
um á næstunni og væntir al-
mennrar þátttöku bæjarbúa.
Fríkirkjan.
Messað á morgun kl. 2 e. h., séra
Árni Sigurðsson.
Svívirðileg árás á
veilingamann á
Siglufirði
Enn hefir ekki hafst
upp á árásarmönta
unum, sem voru 4
Frá fréttairitara Alþýðu-
blaðsins á Siglufirði d gær.
A ÐFARANÓTT síöastlið-
ins mániudags var sví-
virðileg árás gerð á Gísla
Stefánsson, veitingamann á
Hótel Hvanneyri.
Gerðist þessi atburður, með
þeim hætti, að dyrabjöllu hót-
elsins var hringt og fór Gísli
til dyra til þess að opna ef ske
kynni, að einhver hótelgestanna
sem verið hefði úti vildi komast
inn. Þegar Gísli opnaði dyrnar
stóðu fyrir utan fjórir ókunnir
menn og þóttust vilja komast
inn. Skipti nú engum togum,
fyrr en einn mannanna kemst
aftur fyrir Gísla svo hann gat
ekki lokað hurðinni og' rudd-
ust þeir allir inn.
Er Gísli bað mennina að
ganga út, fékk hann högg í höf
uðið aftan frá, sem svar við
skipun sinni. Barst nú leikurinn
norður fyrir hótelið og veittu
árásarmennirnir Gísla mörg
þung höfuðhögg og spörkuðu í
hann einnig. Af tilviljun bar
þarna að sjómann og er árásar-
mennirnir urðu hans varir
stukku tveir þeirra á brott þeg
ar i stað og kölluðu til félaga
sinna viðvörunarorðum. ,,Það>
er einhver að koma, við skulum
hlaupa“, segir þá annar hinna
tveggja, sem ennþá voru að mis
þyrma veitingamanninum. —
„Hann er íifandi ennþá. Hann
spriklar. Við skulum drepa
hann'þ svarar þá hinn. En þar
sem sjómaðurinn var nú kom-
inn allnærri þeim, þótti þeim
ráðlegast að flýja sem skjótast.
En þar sem myrkt var orðið
er þe.tta skeði, tókst sjómannin-
um ekki að sjá svip allra þeirra
svo greinilega, að hann treysti
sér til að þekkja þá aftur, nema
einn þeirra mun þó bæði sjó-
maðurinn og veitingamaðurinn
þekkja aftur.
Þesísu hæst hjálpaði sjómað-
urinn Gísla, sem var mjög mik-
ið meiddur og alblóðugur í and
liti, til þess að kornast á fætur.
Var læknir sóttur og .gerði hann
að meiöslum Gísla.
Sjómaðurinn gerði lögregl-
unni iþegar aðvart, en iþá voru
illræðismiennirnir allir á bak og
burt. Er þó ekki loku fyrir það
skotið að upp á þeim hafist, og
verða þeir þá væntanlegá Iátn-
ir fá makleg mJálagjöld fyrir
þetta gl'æpsamlega athæfi, sem
er alveg einstakt í isinini röð.
Viss.
Eaug'arnesprestakall.
Messað á morgun kl. 2 e. h.,
séra Garðar Svavarsson.
Fríkirkjan í Hafnarfirði.
Messao á morgun kl. 2 e. h.,
Jón Auðuns.
sera
Irinpr efna fii
I sférism sfii
F Ú
Fíihstí nýjar bækur væutaeiiegar frá f©r»
iagieiiJ innaííi skamms.
MERKILEG bókaútgáfa
er að hefjast á ísafirði.
Er það bókaútgáfan ísrún
h.f., sem 'hefir þessa bók-
menntastarfsemi.
Bókaútgáfa er nú orðin mjög
mikil hér á landi og verður að
líkindum í ár meiri len okkru
sinni áður.
Á .ísafirði starfar hlutafélag,
sem heitir ísrún. Það á prent-
)iu og bókhandsstafu, seœ.
sett var á stofn í vor — og gef-
út bækur. Fra'mkvæmdasf jóri!
er Jónas Tómasson bók.sali, en
Magnús Ólafsson er prentsmiðju
stjóri, og Bárður Guðmundsson
veitir íbók!bandsvi.nnustio'funni
forstöðu.
Nú eru að koma út á forlagi
Ísrúnar tvær hækur „Förurxaut
ar,“ eftir Guðmiund Gíslason
Frh. a 7. si'ðu