Alþýðublaðið - 15.11.1944, Side 5

Miðvikudagur 15. nóv. 1944.
ALÞYÐIJBLAÐIÐ
S
Ófremdarástand, sem 'allt af endurtekur sig, án þess
að nokkuð sé gert til að bæta úr því — Áskorun til
ríkistjórnarinnar — Nauðsynj arnar, sem ekki er hægt
að fá — Danshúsin og aðgöngumiðasalan — Bók, sem
mér þykir góð og lærdómsrík
agjqasrs;- --gýi-g __ _ . -—
SAMA ófremdarástandið end-
urtekur, sig ár eftir ár og
án þess að nokkur geri hið minsta
til þess að ráða bót á því. Á hverju
ári.kvarta húsmæður í Reykjavík/
undan mjólkurleysinu, á hverju
hausti verða þær að „vakta“ mjólk
urbúðirnar, standa þar í röðum
tímum saman og fara oft og tíðum
heim án þess að hafa fengið nokkra
mjólk. Þetta er alveg óþolandi á-
stand. Hér er um að ræða eina
nauðsynlegustu fæðutegund fólks-
ins, vöru, sem framleidd er inn-
anlands og ekki þarf því að flytja
til landsins yfir höfin.
Þessi skortur á mjólk og mjólk
urafurðum undanfarin ár og enn,
er því lítt skiljanlegur og það er
einmitt erfitt að skilja það, að ekk
ert skuli gert til þess að bæta úr
honum, svo að hægt sé að kaupa
þessa nauðsynlegu fæðutegund
eftir vild. Sömu sögu er að segja
um skyr og smjör. Skyr fæst al-
drei og smjör mjög sjaldan. Þetta
ætti að vera í síðasta sinn serþ
þetta ófremdarástand ríkir. Reykja
víkurbær verður að koma upp
kúabúi einhvers staðar í nágrenni
bæjarins, eða ríkisstjórnin verður
að taka þetta mál til rækilegrar
athugunar. og leysa það.
NÚ HEFIR stjórnmálaástandið
breytzt nokkuð svo að við skulum
gera ráð fyrir því að annarleg
sjónarmið þurfi ekki að tefja fyr-
ir heppilegri lausn þessara
mála. — Það er ekkert annað
en hlægilegur misskilningur
að halda því fram, að ef sett
sé upp stórt kúabú í nágrenni
Reykjavíkur, þá sé það gert til
tjóns fyrir bændurna, mjólkurfram
leiðendurna austan fjalls. Hvern-
ig má það vera rétt fyrst þeir geta
ekki fúllnægt markaðsþörfinni hér
í Reykjavík nema að litlu leyti?
Ef þeir gætu það þá myndu menn
ekki allt af vera að heimta mjólk-
urbú.
FISKLEYSIÐ er nú svo mikið
að fjölmörg heimili hafa ekki séð
nýjan fisk í þrjár vikur og menn
kaupa ekki frosna fiskinn nema
í ítrustu neyð svo vondur er hann
og óétandi. Einstaka sinnum heyr-
ist að fiskur hafi komið í þessa
eða hina fiskbúðina, en aldrei í
þær allar svo að hægt sé að full-
nægja eftirspurn. Þegar gæftar-
leysi er og sjómennirnir komast
ekki úty þá er hér engan um að
saka. En ef þessu er ekki til að
dreifa, þá er eitthvað bogið við
þá sem starfrækja fisksöluna í
bænum. Virðist því ekki vanþörf
á því að þetta fiskleysi sé líka at-
hugað.
AF TILEFNI bréfs er ég birti
nýlega um yfirfull danshús er mér
skrifað: „Það er alger misskiln-
ingur hjá þeim tveimur pörum,
sem skrifuðu þér um daginn að
tollstjóri hafi ekki eftirlit með
sölu aðgöngumiða í danshús bæj-
arins. Hann ákveður sjálfur í sam-
ráði við húsráðanda hvað mörg-
um mönnum megi selja aðgang og
lögregluþjónar gæta þess að þessu
sé framfylgt. Nú alllengi undan-
farið er færrum selt inn í helztu
skemmtihúsin en var fyrir nokkr-
um árum, svo að þetta getur ekki
hafa versnað.“
ÉG VTL ÞAKKA Arnöri Sigur-
jónésyni fyrir bókina: „íslenzk
samvinnufélög 100 ára.“ Þessi bók
barst upp í hendur mínar um helg
ina. Minningarrit eru sjaldan
skemmtilestur. Ég opnaði bókina
að eins til þess að fletta henni, en
það fór svo að ég slepti henni
ekki fyrr en seint aðfaranótt mánu
dags og þá hafði ég lokið við að
lesa hana. Mér datt í hug: Svona
á að skrifa sögu. Frásögnin er öll
mjög skemmtileg og ekki þarf
að lýsa stílsmáta höfundarins.
HÉR er raunverulega um marg-
ar hetjusögur að ræða og núlif-
andi kýnslóð þarf að þekkja þess-
ar sögúr. Uppreisn bændamia fyr
ir norðan íyrir 100 árum og bar-
j átta þeirra fyrir því að losna úr
| kúgunarviðjum hinna erlendu
kaupmanna, sýnir þrek bænda-
stéttarinnar, fórnfýsi hennar, sam-
heldni og glæsilegar hugsjónir,
sem ég get ekki rakið hér. Þetta er
góð bók sem mikill fengur er að fá.
Þessi bók er öll hvöt til okkar sem
nú lifum, að starfa vel og dyggi-
lega. Og bækur sem það gera eru
góðar.
Hannes á horninu.
R i s s -
b ! ö k k sr
góðar og mjög ódýrar.
Sérstakt tækifæri til þess að birgja börnin upp
A A |
\ til vetrarins.
- .
Skólavörðustíg
Áskriftarslmi Alþýðublaðsins er 4900.
„Mærin frá Orleans" heilsar bandamönnum. j
Á mynd þessari sjást amenskhermenn, sem börðust á Fraþfclandi, a‘ka í Ibifneiðum sínum
fram >hjá myind-astyttu Jóhönnu frá Arc, „mærinini frá Orleans“. myndastyttan hefur orðið
fyrir nokkrum skemmdum af völdum sprengjureigins.
SÍÐASTA sólarhring okkar
í eyðimörkinni gengum við
fimmtíu til sextíu kílómetra í
handhafiniu oig kvödumst af
þorsta. Þegar nóttin skall á,'
höfðum ýið drukkið síðustu
vatnsdropana, sem við ‘höfðvm
meðferðis. Við kyntúm bál af
sprekum úr væng flugvélarinn-
ar, en mér var ljóst, að vonlaust
var, að nokkur myndi sjá það.
Um hóttina féll dögg á væng
ina, og, þannig auðnaðist okkur
að afla okkur spónfylli af litt
drekkandi vatni. Það var and-
styggilegt á bragðið, en þó
tókst okkur eigi að síður að væta
varirnar. „Svo er guði fyrir að
þakka, að við höfum skamm-
byssu meðferðite,11 mælti Préfot.
Ég smeri mér að honum gramur
í huga. En Prévot hafði sagt
þetta blátt áfram eins og hefði
hann látið orð um það falla, að
hann ætlaði að þvo séu um hend
urnar. En í rauninni bjó okkur
báðum hið sarna í bug. Mér
hafði og orðið tíðlitið til hylkis-
ins, þar sem skammbyssan var
geymd.
Þegar dagur rann, lögðum við
af stað á nýjan leik, en héldum
að þessu sinni hvor í sína átt.
Þegar ég þrammaði áfram
þarna í sandhafinu, reyndi ég
að seiða fram í huga mér allt
það, sem ég hafði heyrt og lesið
um Lylbíueyðimörkina. Bedúín-
ar og setuliðsmenn halda því
fram, að maður geti lifað í eyði-
mörkinni í nítjón klukkustundir
án þess að bragða vatn. En þeg
ar ofbirtu tekur að leggja fyrir
augu manns á tuttugasta tíman-
um, er aldurtilans skammt að
bíða. En við nutum þess, áð norð
austanvindur var á, en hann er
rakur og sjaldgæfur á þessum
slóðum. 'En hvað ,mydi þess
ilangt .að bíða, að feigðarijós birt
ist okkur sýn?
Skyndilega rak ég upp fagn-
aðaróp. Ég hafði komið auga á
mann, sem veifaði í áttina til
mín. Það var engu líkara en
eyðimörkin vaknaði af dvala.
Það var vissiulega erfitt að neita
sér um það að trúa augum sín-
um og hlaupa til móts við ferða
mannalestina, sem mér sýndist
leggja leið sína um eyðimörk-
ina! „Hún er jú þarna eins og
ég er hér lifandi maður“ tautaði
eg fyrir múnni mér. Sjónvillan
seiddi mig lengra og lengra.
REIN ÞESSI er þýdd úr
sænska tímaritinu „Det
Básta“ og er eftir hinn fræga
rithöfund Antoine de Saint
Exupéry. Hann og félagi
hans, Prévot að nafni, gerðu
tilraun til þess að setja met
á flugleiðinni París—Indó-
kína, en lekktistá yfir Lybíu
eyðimörkinni og urðu að nauð
lenda þar. Lýsir greinin
hrakningum og mannraunum
.þeirra félaga í sandhafinu og
hinni óvæntu björgun þeirra.
Þegar dimma tók, gerðist ég ör
magna. Ég nam staðar og barm
aði mér sárlega yfir því, hversu
lángt ég var kominn burt frá
bækistöð okkar. Pévot hefur á-
reiðanlega orðið var við ,ein-
hverja ferðamannalest, hugsaði
ég með mér.
Eftir tveggja >stunda >göin>gu,
sá ég eldskin úti við sjónarrönd.
Prévot hafði kynt bál af ótta
við, að ég hefði farið villur veg-
ar. Ég gekk enn heila klukku-
stund. Nú myndi ég aðeins eiga
fimm hundruð metra' ófarna —
brátt aðeins fimmtíu metra.
Ég nam staðar sem höggdofa
af undrun. Þarna í bjarmanum
af bálinu stóð Prévot og talaði
við tvo Araba!
„Halló!“ hrópaði ég fagnandi.
Arabarnir litu báðir í áttina
til mín. Ffévot kom hlaupandi
til móts við mig. Ég baðaði út
•höndunum. Prévot iþreif til
mín og studdi mig. Ég reikaði
á fóitunum.
„Þeir eru þá komnir?“ ‘
,,Hverjir?“.
„Arabarnir þarna, maður!
Arabarnir, sem þú varst að tala
við.“
Prévot horfði undrandi á mig.
„Það hafa engir Arabar komið
hingað.
Þá var mér öllum lokið.
Við höfðum aðeins'drukkið
spónfylli af dögg heilan sólar-
hring. Nú breiddum við eina
fallhlífina á sandinn í von um
það, að okkur myndi auðnast
að afla meira af dögg með þeim
hætti. Þegar við helitum af fall-
hlífinni í tóman bensíngeymi um
morguninn, reyndust* daggar-
mörkinni
birgðirnar nema tveim lítrum.
Þjáningum þorstans var lokið.
Við gátum drukkið nægju okk-
ar.
Vatnið var gulgrænt að lit og
svo rammt á bragðið, að mér var
ómögulegt að renna því niður.
Við lögðumst endilangir á
sandinn og lágum þar stundar-
korn. En brátt var kominn tími
til þess að leggja af stað. Við
ætluðium að yfirgefa flugvélar-
flakið og ganga beint af augum,
unz við hnígum önmaigna niður.
Ef ég væri ekki að hugsa um
aðra, væri mér skapi næst að
leggjast hér fyrir og sofna.
Við lögðum af stað, gengum
hlið við hlið og stefndum í aust
norðaustur. En við höfðum ekki
hugmynd um það, hvort við
héldum heldur í leið fyrir ferða
mannalest eða lengra inn í auðn
eyðimerkurinnar.
Hið eina, sem ég man frá þess
um degi, er það, að við hröðuð-
um okkur sem mest við máttum
og fannst sem við héldum til
móts við glötunina. Ég einblíndi
á sandinn við fætur mér til
þess að hafa síður af sjónvillun-
um að segja. Öðru hverju breytt
um við stefnju Okkar lítillega
samkvæmt áttavitanum, og
öðru hverju settumst við á sand
inn og vörpuðum mæðinni stund
arkorn.
Þegar dimma tók, kallaði
Prévot allt í einu: „ Þarna er
vatn, sem ég er lifandi maður.
Ekkjii eru hililingar utm þetta
leyti dags.“
Ég svaraði ekki. Ég var fyrir
löngu hættur að trúa augum
mínu-m.
„Ég ætla að fara og hyggja
að þessu. Þetta er ekki nema
tuttuga mínútna gangur í mesta
lagj.“
Ég vissi, að Prévot myndi al-
drei koma' aftur. Hann myndi
deyja í þessum leiðangri sínum,
og ég myndi deyja ,þarna, sem
ég var staddur. En — skipti það
nokkru máli, þegar allt kom tií
alls?
Það dimmdi enn meira. Mér
varð hugsað um Prévot, félaga
minn, sem var horfinn. Það var
óviðjafnanlegur maður. Aldrei
hafði hann látið æðruorð falla.
En hvað var þetta? Þarna
kom hann með ljóskerið í hend-
inni. Hann hlaut að hafa villzt.
Frh. á 6. síðu