Alþýðublaðið - 20.07.1945, Blaðsíða 2

2
ALfYÐUBLAÐlP
Sendir sijórnin lög-
ffræðing til Kaup-
mannahafnarl
Til að fylgjast með
málum Esjufarþeg-
anna, sem enn eru
i haldi.
Bók á sænsku um íslenzku síSd-
ina og síldariðnaðinn
----- .»...
Samtal við Ástvald Eydal fil. Sic., sem hefur
stundað vísindalegt nám við háskólana í
Kaupmannahöfn og Stokkhólmi, og undir-
býr nú doktorsritgerð um síldina.
ASTVALDUR EYDAL fill. lic. var meðal farþega á Esju
'heim frá Svíþjóð. Nú er harm kominn til Sigluf jarðar,
ráðinn í þjónustu síidarútvegsnefndax, en hamn er sérfræð-
ing-ur í sáldarmállum og hefur gefið tvær bækur út um síld
og sÚdariðnað, aðra á Mtenzku og hina á sænsku. Heitir sú
síðari „Havets siíLver“ og hefux nú selst í tveim uppl’ögum
í Svíþjóð og fengið framúrskarandi góða dóma.
SKORUNIN á ríkis-
stjómina, sem birtist
hér í blaðinu í gær, um. að
íslenzkur lögfræðingur með
stjórnarumboði yrði sendur
til Danmerkur til að fylgjast
með í málum íslendinganna
þriggja, sem teknir voru fyr-
ir 20 dögum eða 1. þ. m. úr
Esju og fluttir aftur til Kaup
mannahafnar, hefur vakið
mikla athygli og umtal og
eru allir á einu máli um það,
að ríkisstjórninni beri að
gera þetta nú þegar.
Það yrði enn einn vottur
þess, að íslenzka þjóðin fylg-
ist af athygli með málxmi
þessara þriggja manna — og
lætur sér ekki á sama standa
um iirslit þéirra, eða það, hve
langan tíma þeim verður
haldið sem föngum erlendis.
Ríkisstjórnin sendi strax
eða því sem næst skeyti út,
þar sem því var yfirlýst, að
íslenzka þjóðin fylgdist vel
með í þessu máli og léti sig
það miklu skipta.
Með því að senda út nú
þegar sérstakan erindreka
myndi þessi yfirlýsing verða
staðfest á eftirtektarverðan
hátt
Alþýðublaðið átti viðtal við
Ástvald rétt eftir að hann steig
hér á land, en hann var um
skeið starfsmaður við íslenzka
sendiráðið í Stokkhólmi.
Ástvaldur Eydal svaraði
spurningum Alþýðublaðsins
með eftirfarandi: „Ég las landa
fræði og náttúrufræði í 7 vet-
ur við Kaupmannahafnarhá-
skóla, en síðan i stríðshyrjun
hef ég lesið við háskólann í
Stokkhólmi undir leiðsögn
Ahlmanns prófessors og 1941
tók ég magister próf frá há-
skólanum í landafræði, jarð-
fræði, jurstafræði, dýrafræði
og uppeldsisfræði.: — Jafn
framt skólanámi mínu fyrir
stríð v.ann ég allaf á sumrinn
við síldariðnaðinn hér — og var
eftirlitsmaður með síldarverk-
un á Siglufirði. og víðar á
Norðurlandi. Þannig fékk ég
fé til þess að geta lært, enda
gat ég með þessari vinnu afl-
að mér þekkingu og reynslu
sem studdi að námi minu, en
ég hef í raun og veru lesið fræði
Lega síldvei.ði, síldarverkun, yf
ir höfuð um síldariðnaðinn. Og
nú vinn eg að doktorsritgerð
Ástvaldur Eydal
minni um þetta efni, sem ég
ætla að verja við háskólann í
Stokkhólmi.
Ég hef samið ýmsar visinda
ritgerðir um sild og síldariðn-
að en auk þess hef ég skrifað
tvær bækur um síldina, þá
fyrri, Síldveiðar og síldiðnaður,
komu út í Reykjavík 1941, en'
hin síðari Havets silver, kom
út í 'byrjun þessa árs. Þetta eru
ekki bemlínis fræðirit, heldur
miklu fremur alþýðleg fræðslu
rit skrifuð í þeim tilgangiaðgefa
almenningi kost á að kynnast
meir en orðið er þessum einna
þýðingarmesta atvinnuvegi
okkar íslendinga. „Havets
silver“ er fyrsta alþýðlega hók
in um síldina, sem komið hef-
'Ur út í Svíþjóð.
3 hifaveifugeymar úr stáli byggð-
ir fil viðbólar á Óskiuhlíð
------4----
Mælar hafa nú fengizf í öll hitaveifuhús
í Reykjavík.
T| HFIN ER BYGGING á ♦
■*■■**■ þremur nýjum hita-
veitugeymum á Öskjuhlíð til
viðbótar þeim fjórum, sem
fyrir vóru. AUs verða því hita
veitugeymanir sjö.
Þetta á að verða til þess að
gera hitaveituna öruggari fyr-
ir heimilin, þannig að þó að
einhverjar bilanir verði þá sé
til vera vatn um stund meðan
viðgerð fér fram.
Gömlu geymannir eru gjörðir
úr steinsteypu, en þessir þrír
eru stálgeymar, steypt verður
þó húð utanum þá, svo að all
ir geymanir verði eins að út-
liti.
Samkvæmt upplýsingum,
sem Alþýðublaðið fékk í gær
í skrifstofu hitaveitunnar, hef
ur hitaveitan nú fengið mæla
í öll ’hús í hænum. Verður' því
hægt að hafa fullkomið eftirlit
með vatnseyðslunni og ætti það
að verða til þess að eyðslan
verði allmiklú minni en hún
var síðasliðinn vetur, en þá
vanitaði mælana og allmargií
létu vatnið renna dag og nótt,
en það olli hinsvegar þurrð á
vatninu, sem þó var ekki á
bætandi.
Vélflugnám byrjar hér
um uaslu heigl.
AMKVÆMT frétt, sem Vís
ir birtir í gær, verður hér
hafin kennsla í vélflugi um
næstu helgi. Eru það flug-
mennirnir Jóhannes Snorra-
son, Smári Karlsson og Magn-
ús Guðmundsson, sem ætla að
annast þessa kemxslu og hafa í
því skyni keypt hingað tvær
kennsluflugvélar.
Eru vélar þessar tvíþekju
landvélar, með 130 hestafla vél
um.
Þeim félögum hafa borizt yf
ir 70 umsóknir, um kennslu, og
sýnir það ljóslega þann áhuga
sem hér er fyrir flugnáminu,
en til að byrja með munu þeir
ekki taka nema 12 nemendur,
því ekki er ennþá búið að setja
saman nema aðra þessara véla,
sem þeir hafa fengið til lands
ins.
Kennsla sú, sem nemendur
fá hjá þessum flugmönnum
er þó ekki fullkomið flugnám,
þegar miðað er við farþegaflug
en hún veitir réttindi undir
Bókin ér 12 arkir að stærð
með 56 myndum og er af
hendi útgefandans ekkert til
þess sþarað að gera hana sem
bezt úr garði að ytribúnaði
Útgefandinn var bókaútgáfu-
deild samhands sænskra sam-
vinnufélaga og seldis fyrsta upp
lagið á einum mánuði. Siðara
upplagið er nú og nærri upp-
selt. Eg get verið mjö ánægð-
ur með þá dóma sem hókin
fékk. Ekkert blað i Svíþjóð
skrifaði kuldalega um hana og
fjölda mörg bár.u mikið lof á
hana. Það var eins og Svíar
væru fegnir að fá bók um ís-
! landssíildSina fyrst þeir fengu
ekki sildina sjálfa. Nú er ég
ráðinn starfsmaður síldarút-
gerðarnefndar. í haust fer ég
aftur út. — Það yrði of langt
mál að fara að ræða við yður
um þær hugmyndir, sem ég hef
úm möguíeika okkar í vei-kun
og hagnýtingu síldarinriar, en
þær eru margar — og ég veit,
að við höfum enn ekki nærri-
kannað þá möguleika, sem
silfurfiskarnir okkar gefa okk
ur — en á því r.íður mikið, að
*.þeir vercji allir kannaðir og
síldin hagnýtt til fulls.“
minnapróf, sem er í því fólg-
ið, að menn meiga fljúga einir
og með kunningja sínum, t. d.
í einkaflugvélum. Hinsvegar er
þessi kennsla stór áfangi og
góð undirstaða undir farþega
Maður drukknar hér í
hðfninni í gsrmorgun
'Föstudagtur 2Ö. júlí 1945
Esjufarþegar þakka
lóhann Kr. Jóhanns-
son sjómaðnr.
CJÁ hörnmlegi atburður varð
í fyrrinótt á sjötta tíman-
um, að koi'nixngTir maður
dxrukknaði í höfninni hér í
Reykjavík.
Maður þessi hét Jóhann Krist
ján Jóhannsson og var skipverji
á togaranum Viðey frá Reykja
vik, en átti heima á Brunna-
stöðum á Vatnsleysuströnd.
Tildrög slyssins: Jóhann
heitinn var staddur niður á
Ægisgarði ásamt öðrum manni
KrLsni M. Gunnarssyni að
nafni, og voru þeir báðir nokk
uð ölvaðir. Kristinn skýrir
Rannsóknarlögreglunni svo frá
að hann hafði hitt Jóhann nið
ur við höfn nokkru áður en
þessi atburður gerðist, og hefði
Jóhann stungið upp á því að
fara út í bátkjænu sem lá bund
inn við Ægisgarð, en Kritinn
kvaðst hafa reynt án árangurs
að telja hanri af því.
Kliíraði Jóhann þvi næst
niður garðínn og dró báti,nn að
og fór út í hann, en báturinn
var valtur og hvolfdi. Féll Jó-
hann þá í sjóinn, en skaut hrátt
upp og synti að bátnum aftur,
sem þá hafði borið nokkuð frá
garðinum. Komst hann upp í
bátinn aftur, en það fór á sömu
leið. Bátnum hvolfdi og Jó-
hann lenti áftur á sjónum. Sá
Kristinn hann busla við hliðina
á bátnum, en siðan hvarf hann
í sjóinn.
1 þessu kom Óskar Óliason
lögregluþjonn niður a Ægis-
garð, eftir tilvísun Óskars Ólafs
sonar hrunavarðar, sem vakið
hafði athygli hans á því, að
tveir drukknir menn værú
staddir niður á ÆgLsgarði.
Synti Óskar út að bátnum, og
náði manninum upp. Hafði
Jóhann fest fæturnar í taug,
sem lá frá bátnum útí bauju,
sem hann var bundinn við.
Nokkra menn hafði nú horið
barna að, og hjálpaði einn
þeirra, Guðmundur Jónsson frá
Helgastöðum, lögregluþjónin-
um til að koma Jóhanni upp á
bryggjuna.
Hóf Óskar þegar lífgunartil-
raunir á manninum, meðan ver
ið var að sækja læknir. Kom
síða’n Úlfar Þórðarson læknir
og lét flytja Jóhann á Lands-
spitalan og þar var lífgunarti.1
raunum haldið áfram til kl. 10
i gærmorgun, en þær báru eng-
ann árangur.
Jóhann Kr. Jóhannsson var
um tvítugs aldrur.
Happdrætfs Slysa-
varBiadeildar karla á
Akisreyri s
Nr. 5937 kom upp.
WT ÝLEGA var dregið í happ
drætti Slysavarnadeildar
karla á Akureyri. Upp kom
númer 5973.
Vinningurinn er stór bóka-
skápur með 300 innbunum úr-
vals bókum, og er verðmæti
hans metið á 26 þúsund krón-
ur. — Ekki er kunnugt enniþá
hver hefur hlotið þennan á-
gæta vinning.
flug.
Kennslutími undir minna
próf er 8 kíst með kennar og
40 klst. „sólo“ flug, það er að
nemendurnir séu einir í flug-
vélinni..
A LÞÝÐUBLAÐINU hefur
börizt eftirfarandi tilkyxxn
ing og þakkarávarp frá far-
þegxxm þeim, sem komu heim
nxeð Esju frá Norðurlöndxun,
út af því að ríkisstjómin hef-
ur ákveðið, eins og skýrt var
frá í blaðinu í gær, að veita
þeim, sem alkomxxir komu
heim, eftirgjöf á ferða og fæS-
iskostnaði á leiðinni:
„Ríkisstjórn íslands hefir til
kynnt okkur, að þeir íslenzkir
rikisborgarar, sem fluttu al-
farnir frá útlöndum með sein-
ustu ferð Esju, verði ekki krafð
ir greiðslu fargjalda og fæðis-
peninga til' Reykjavikur. Far-
þegar eru beðnir að snúa sér
til skrifstofu Skipaútgerðar rík
isins til að staðfesta þá reíkn-
inga, sem til þeirra eru stílað-
ir.
Þeir, sem hér eiga hlut að
máli, en hafa þegar greitt kostn
að þennan, fá upphæðina end
urgreidda á skrifstofu Skipaút
gerðarinnar.
Fyrir hönd farþeganna færix
faiþeganefndin ríkisstjóminni
hjartanlegar þakkir fyrir þenn
an höfðingskap.“
Farþeganefndin, sem séð hef
ur'um fyrirgreiðslu í ýmissum
efnum fyrir farþeganna er skip
uð eftirtöldum mönnum: Helga
Bergs, verkfræðing, Óíafi.
Gunnarssyni kennara, Magn-
úsi Z. Sigurðssyni, hagfræðing,
Jónasi Haraldz hagfræðinig og
Rögnvaldi Þorlákssyni,' verk-
fræðing.
Risinn og ifrsntainr-
inn sýna við feikilega
mikla aðsókn eg
hrifningu áhorfenda.
SV ARFDÆLSKI RISINN,
Jóhann Pétursson og Valur
Norðdahl, töframaður hafa und
anfarin tvö kvöld haldið sýn-
ingar í Gamla Bíó, við húsfyll
ir og við mikinn fögnuð áhorf-
enda. Hefur Valur sýnt þar
galdralistir sinar, en Jóhann
komið fram milli atriðanna og
lofað fólkinu að virða fyrir sér
hinn.mikla vöxt sinn, sem allir
undrasl mjög.
í kvöld halda þeir félagar
síðustu sýningu sína að þessu
sinni, og eru allir miðar að
þeirri sýningu seldir, og hafa
því færri fengið miða en viMu.
Kemur Jóhann fram á sýn-
ingunum í mismunandi búning
um, 'þeim sem hann heíur sýnt
ií erlendis og sópar mjög að hon
um einkanlega í kósakkagerfi
sinu. Þá er pg sýnd stutt kvik
mynd af Jóhanni, þar sem
hann er að sýna sig erlendls.
Töframaðurinn Valur Norð
dahl, vekur og geysilega hrifn
ingu með göldrum sínum. Sýn
ir hann ýms hin ótrúlegustu
töfrabrögð, auk þess sem
„brandararnir“ fljúga frá hon
um allan tímann, sem harm
heldur sýningunum uppi,.
Meðal lista þeirra, sem Val-
ur sýnir, eru ýmsir spila gaMr
ai’: Þá fjórfaldar hann billijard
kúlu milli fingra sinna, lætur
fingurbjörg hverfa ósýnilega
af fringrum s'ínum og koma á
þá aftur. lýlippú' i sundur kað
al og setur hann saman aflur
svo hann verður sem heill,
gerir rauðan vasaglút bláann
FramhaM á 7. síðu.