Alþýðublaðið - 08.02.1946, Qupperneq 5

5
Fostudagur, 8. februar IMfi.
Bréf um lítinn snáða, sem reiddi til höggs. — Hvernig
er farið raeð vinnukonurnar? Blíðuatlot húsbænda og
húsmæðra. — Barnatímarnir og börnin. — Þakkarbréf
erlendis frá fyrir gjafir.
IGÆR fékk ég þetta bréf frá
,,Stúlku“: „Stúlka nokkur var
stoðd í húsi og inn kom lítill snáði
«g reiddi til höggs við hana. Stúlk-
an sagði: „Ætlarðu að berja mig?
lÉg, sem er gestur þér.“ „Ó“, svar-
aði snáðinn undrandi og lét litla
Itandlegginn síga, „ég hélt að þú
værir vinnukonan“. Hvað sýnir
svona framkoma? Sýnir hún ekki
Mlf slæman móral á heimilum?“
SVONA ER BRÉF unigfrúariim-
ar. Ég hyigg, að !hún telji að (þetta
atvik sýini og sanni það, að misjöfn
sé mjeðferðm á vinnulconunum hér
f Reykjavík. í sakleysi mími hélt
ég að framkoxna-n. gagnvart vinnu-
konunum væri allt önnur, að ekki
aðeins húsbóndinn sýndi herrní
hedt vinahót, beldur og húsfeeyj-
an, og var það þó óvenj ulegra, að
snkmsta kosti í gamla diaga, þegar
5 .vinnukonudiskamir ‘ ‘ voru til.
Hér íhefur verið svo mikill skort-
ur á vinnukonum, að ég skil ekki
að þeim sé sýnd ókurteisi eða
írekja. Mér er sagt, að ef nokkur
manneskja á heimilinu lifi eims og
Og folóm í eggi, þá sé það vinnu-
konan!
MÖRG BRÉF hafa borizt hing-
að til lands, undanfartna mátnuði,
frá Datnmörku, er lýsa þakklætá
gólks fyrir gjafir, sem það hefur
íenigið héðan. Sérstaklega hef ég
orðið var við bréf, sem þakka fyr-
ir fatnaðinn, sem sendur var í
aumar með Esju, en honum var út-
foýtt meðal skólaíbama undir haust-
flð. — Þá hafa ýmis iðnaðarfyrir-
taeki, sem gáfu viölrur, fetngið bréf
með þökkum — og þé ekki sízt
aúkkulaðiverksmiðjumar, en 5—7
ára gömul börn í Danmörku hafa
aldrei bragðað súkkulaði eða
konfekt.
t BRÉFI, sem „Súkkulaðiverk-
smiðjan Freyja“ hefur fengið frá
einum þeirra mörgu, sem fengu
súkkulaði frá henni, er þakkað
með svo hjartnæmum orðum, að
varla er hægt að bera þakkir fram
á glæsilegri hátt. Er það jafnframt
tekið fram, að framleiðsla verk-
smiðjunnar standi fullkomlega
jafnfætis því ibezta sem Danir gátu
sjálijir framleitt fyrdr stríð. Væri
vel ef fleiri iðnaðarvörur okkar
feogju svo góðan dóm.
KENNARI TÍTI Á LANDI skrif-
ar: „Mér virðast bamatímannir í
útvarpinu yfirleitt 'lélegri en þeir
ættu að vera og gætu verið. Þgð
er of litlu til þeirra kostað. Ég véit,
að gott efni kostar peninga. En
við höfum ráð á því. Því er harm-
ónikan aðelhjóðfærið í þessum tím
um? Er ekki réttara að bjóða foöm-
um upip á aðra ,,músik“ með? Vit-
anlega,
ÞAÐ Á AÐ LÁTA BÖRN starfa
sem mest að barnatímurium, og
urtglinga. Mörg smiáleikrit og sam-
töl eiga fram að fara. Mætti og
ætti það eflni, að styrkja nám
‘barna. T. d. segja þeim frá löndum
og þjóðum. Útdrátt úr ferðasög-
um, efni merkra bóka, ágrip af
ævihög'um merkra manina o. s. frv.
Leikritið úr biblíunni, er nýlega
var leikið, iþótti (bömum, er ég hef
talað við, aflskaxxlega gott. Þau
sögðu: „Við viljum fá mörg leikrit
úr biblíunini."
ÞAÐ MÆTTI breyta mörgu
igóðu efni í leik. Það gætu meðal-
menn gert, og í Rvík er fjöldi é-
gætra leikara. Bamatíniaefnið er
oft allt of fáskrúðugt og Ihart und-
ir tönnina. Svo eru sömu menn-
irnir notaðir of oft, þó að góðir
séu. Því er kennarastéttinni ekki
í oftar falið að sjá um efni í foama-
fíma en á sér stað?“
vantar nú þegar til að bera blaðið til áskrif-
enda í eftirtalin hverfi:
Kleppshott
Melar
Grettlsgata
Talið við afgreiðsinna.
Sínati 4909.
A06LÝSID I ALÞÝIUILálfHI
ALfrTPtlBLAPIP
Grimsbf- ein (ræpasta Mihðfn í heimi.
Marf ekkjudroltning,
Myndin hér að ofan er af Mary ekkjudrottningu Stóra-Bret-
lands. Um hana hefur verið mjög hljótt hin síðari ár. Hún
er fædd 26. maí 1867 og er því nálega 79 ára gömul.
rf’?' REIN sú, sem hér fer á
eftir, er þýdd úr „New
Statesman and Nationu og
er hún eftir Roland Wiid.
Segir hér frá ýmsu varðandi
fisltveiðar og dreifingu fiskj-
arins, einkum hvað snertir
hina ensku fiskveiðiborg,
Grimsby.
SANNARLEGA er líf þeirra,
sem stunda fiskveiðarnar,
mun skemmtilegra en hinna,
sem híma klukkustundum sam
an í löngum röðum eftir þvi að
fá fiskinn keyptan. Sá, sem m.
a. er einna fjarlægastur þess-
konar biðröðum, er Mr. Mis-
kelly frá Grimsby. Hann er ný-
lega leystur úr flotaþjónust-
unni, þar sem hann síðast tók
þátt í tundurduflaslæðingu, og
kann nú lifinu betur. Hann var
vélstjóri i flotanum, og er nú
vélstjóri á togara. Fyrir hverja
sæmilega heppnaða veiðiför fær
hann 10 sterlingspund. og
hverja 10 daga af hverjum 15
er hann á sjónum.
Með Mr. Miskelly er ung-
lingspiltur, sem áður var bil-
stjóri. Hann fer þessa veiðiför
í forföllum manns, sem ekki
hefur fengizt til þess að koma,
íþví hann hafði trúlofast. Sá ná-
ungi verður aftur á móti að
mæta hjá lögreglunni fyrir svik
in. Útgerðarmaðurinn hefur bíl
í förum allan morguninn, dag-
inn, sem skipið fer, til þess að
hvetja sjómennina til að mæta
stundvislega um borð. — Því að
sé ekki öll skipshöfmn með,
kemst togarinn ekki í veiðiför-
ina.
Unglingspiltur þessi, sem áð-
ur er getið, fær það hlutverk að
fara í bílnum á milli íbúða skip
verjanna þennan morgun. Hann
er í skárstu fötunum sinum, en
fær að kynnast klæðnaði sjó-
mannsins síðar. Allan timánn,
sem veiðiförin stendur yfir.
verður hann að ganga i grófari
fötum en hann á áð,ur að venj-
ast, og áður-en hann kemur aft-
ur í land, mun honum vaxa
skegghýjungur, sem ekki gefst
tími til að raka af á sjónum.
Eftir átta eða tíu daga útivist
mun hann svo aftur stíga af
skipsfjöl með eitthvað átta
pund í vasanum.
* !
Þeir sem komast næstir að
fiskinum á eftir skipverjunum
sjálfum, sem draga hann úr
sjónum, eru hafnarverkamenn-
irnir, sem vinna, að uppskipun
hans, — mennirnir, sem hlaða
honum freðnum í stórar körf-
ur, sem lyft er með vélum upp
á bifreiðar á hafnarbakkanum.
Fiskurinn er reyndar oftast
hreinsaður um borð, strax og
hann er veiddur, og er þó ekki
iþar með lokið ýmiskonar óþrif-
legri vinnu við hann.
Það er kannske um að kenna
gamaldags vinnuaðferðum. en
verkamenn í Grimsby verða oft
að leggja á sig þessa uppskipun
arvinnu fram á nætur. Nýlega
hafa verið reist löng hús til
geymslu fyrir þennan ísfisk,
unz hann fer með 4-lestinni til
London, Leeds, Manchester og
Vestur-Englands. Frá Grimsby
eru nú gerð út 44 skip, en á ár-
unum fyrir stríð voru þau 400
Þeir sem kunnugir eru þessum
málum segja, að þegar fleiri
skip fari að geta stundað veið-
ar, muni samgöngukerfið ekki
vera nógu gott til þess að hægt
sé að sinna nauðsynlegum flutn
ingi, sé ekki úr því bætt hið
bráðasta. Ekki er þvi útlitið
gott, hrvað þetta snertir, fyrir
þvi, að biðraðirnar leysist upp
til fulls.
Svo er það eigandinn, — út-
gerðarmaðurinn sjálfur. Þeir
eiga iþetta flestir frá 5 og upp í
50 togara hver. Fiskimennirnir
hafa verið fengsælir. og þá eru
þeir gjarnan niðri við skipið á
meðan verið er að skipa fiskin-
um í land. Ýmsr þeirra eru í
tréklossum og hjálpa til. Það er
þægilegt samstarf og samkomu-
lag millum eigendanna og fiski-
mannanna. Enda þótt verkalýðs
félagssamtökin tali oft um nauð
syn á „bættum kjörum", fyrir-
hittir maður daglega menn, sem
eru hreyknir af bví að hafa ver-
ið tiu eða tuttugu ár hjá sama
útgerðarfyrirtækinu. Samt er
engin atvinnugrein til, þar sem
menn geta skipt um húsbændur
með jafn litlum fyrirvara og
sjómenn geta. Það er ekkert
sem hefur á móti því, að menn
geti skipt um skip við hverja
veiðiför.
Lífið í Grimsby er mjög fjör-
ugt, -r— þetta er fiskveiðihöfn,
þar sem 75% allra ibúanna
vinna meira og minna við fisk-
inn á einhvern hátt.
*
í Grimsby eru' nú ráðagerðir
og áætlanir um að taka upp ný-
tízkutækni d sambandi við með
höndlun fiskjarins meira en áð-
ur hefur tíðkazt þar, þar sem
farið sé eftir vísindalegum leið-
um, Samt er þama eitt 2000-
ára gamalt starf, sem ekki mun
verða lagt niður eða breytast.
Uppi í þakherbergjum einnar
byggingarinnar eru tíu stúlkur
að riða net. Tvær þeirra eru
krypplingar. Allar verða þær að
hafa mjög góða heilsu og sterk-
byggðan líkama tíl þess að þola
vinnuna til lengdar. Standandi
eða sitjandi í baklausum stól-
um, hlustandi, allan daginn á
B. B. C. (brezka útvarpið). hall-
ast þær ýmist fram yfir sig eða
út á blið við þessa tilbreyting-
ar litlu vinnu sína. Hver hnút-
ur er hertur með bví að stúlkan
tekur fast á og leggur svo að
segja allan þunga sinn i takið.
Herbergið er ein mynd af stúlk-
um, sem taka bakföll og með-
höndla þræði, sem þær hnýta á
settan og nákvæman hátt.
Þær fá ákveðið fyrir netið,
3 pund og 10 shillinga í hvex
og sú duglegasta fær að jafnaði
vikulok. Hver tiu-stúlkna-hóp- N
ur er í vinnu fyrir eitt fyrir-
tæki, sem hefur ca. 15 togara.
Fyrir tveim þúsund árum var
þessa sömu mynd að sjá, —
nema að þá var ekkert B. B. C.
um að ræða. En það var ekkeri
ver unnið þá en nú.
Löng runa af tómum skýlum
og ryðgaðir járnbrautarteinar,
er myndin, sem gleggst sýnir
hvernig' viðskiptum Breta viS
meginlandið er komið nú á dög-
um. í þessum kofum var verzl-
að með vörur frá ýmsum lönd-
um Evrópu og frá Austurlönd-
um.
Á sjónum fer fram hið hljóð-
láta starf tundurduflaslæð-
anna með þeirra stoltu merkj-
um, en þau eru strik og ýmsis
konar önnur merki, er sýna,
hversu mörg tundurdufl þau
hafa slætt. hvert og eitt um sig.
En í kofunum er ekki einu sinní
einn einasti skipsdrengur til
að trufla hina þungbúnu kyrrð.
Þetta er sem gríðarstórt.og berg
málandi musteri, helgað brjál-
æði ófriðarin^.
*
í Grimsby er sagt, að fiski-
biðraðirnar muni , viðhaldast
fram á vorið. Á vörum fólksins
^heyrast enn einu sinni orðin:
flutningaörðugleikar, skipa-
skortur, vöntun vinnuafls og
fjármagns. Samband flutninga-
verkamannanna hefur barizfe
fyrir smávegis kjarabótum til
handa fiskimönnunum, t. d.
varðandi svefntíma þeirra og
önnur kjör um borð. En útgerS
armennirnir segja, að þeir hafi
enn ekki fengið svo nokkm
nokkru nemi af fiski í höfn.
Fiskimennirnir vita það þó
sjálfir, manna bezt, að þeir
veiða mikið magn af bezta fiski,
og vinna stöðugt eftir beztu.
getu.
Það má bæta þvi við, að íbú-
ar Grimsby vita vel hvert þeir
eru að fara. Þar er sjaldgæfara
en víða annars staðar, að menn
þiggi opimbera hjálp að ástæðu-
lausu. — Grimsby-búar krefj-
ast þess með réttu að borgin
sé álitin einhver hreinlegasta
fiskveiðihöfnin. En Grimsby-
búar eru líka sjálfgagnrýnir. —>
Og að lokum má bæta þvi viflL
að í Qrimsby sjálfri hefur aldrm
nein fiskibiðröð verið.