Alþýðublaðið - 24.07.1946, Qupperneq 5

Miðvikudagurinn 24. júlí 194ö
Heildarútgáfa á verkum Einars Benediktssonar. — Út-
gáfa, sem lengi hefur verið beðið eftir. — Næsta bind*
ið. — Ævisaga skáldsins. — Hver á að rita hana?
ALEVPUBLAPIP_____________________________ »
Dðmku konungshjónin á Suður-Jótlandi
Krstján konungur og Alexandrína drottning ferðuðust nýlega til Suður-Jótlands, í fyrsta sinn
eftir ófriðinn og hernám Danmerkur. Þeim var tekið með miklum fögnuði, eins og sjá má á
þessari mynd, sem tekin var við komu þeirra til Sönderborg.
¥iðta8 wIH Franz Mensnanns
fiarátta pýzkra Jaíiaðaraanna
tyrir lýðræðl ag sésíalisaa.
LOKSINS ER KOMIN út heild-
arútgáfa af ljóðum Einars
Benediktssonar, en hann var að
mínu viti vitrasta og stórbrotnasta
skáld, sem þessi skáldaþjóð hefur
átt. í fjölda mörg ár hefur þjóðin
ekki átt kost á að eignast ljóð Ein-
ars Benediktssonar í Heild og hef-
ur það ekki verið vansalaust. Hef
ég oft og mörgum sinnum drepið
á þetta og hvatt til þess að þau
væru gefin út í einu lagi, því að
aðeins ein eða tvær af ljóðabókum
Einars hafa verið fáanlegar. Nú
hefur í þetta verið ráðist að til-
stuðlan góðra manna og er það
vel.
ÚTGÁFAN ER ÖLL hin vand-
aðasta og samboðin skáldinu,
snilid þess og minningu þess. Hún
er í þremur fallegum bindum og
•er prýðilega gengið frá þeim. Eg
stkal játa, að ég varð fyrir nokkr-
um vonbrigðum af ritgerðum Guð-
mundar Finnbogasonar og held ég
að það sé í eina skiptið, sem ég hef
orðið fyrir vonibrigðum við lestur
riltgerðar eftir þennan ágæta látna
ritsnilling. Meira fannst mér á sín-
um tíma koma til ritgerðar Jónasar
Jónssonar um skáldskap Einars og
er illt að hún skuli ekki vera sér-
prentuð svo að hægt sé að binda
hana í sams konar band og þessi
heiíldarútgáfa er.
LJÓÐ Einars Benediktssonar eru
tvímselalaust einlhver dýrmætasti
fjársjóðurinn, sem íslenzka þjóðin
ó. Þau eiga því að vera til á
hverju íslenzku heimili, því að þau
hljóta að vera öruggari grund-
vlallur undir sanna og háleita
heimiiismenningu en flest annað
það, sem fceppt er að. Maður getur
lesið ;ljóð Einars ár eftir ár og allt
af fundist þau ný, svo frjó eru þau,
slífct reginafl vits og snilldar bera
þau í sér. Engar bækur þykir mér
eins vænt um og þau.
ÞAÐ ER SKÝRT frá því, í eft-
irmátla, sem fylgir þessari útgáfu,
að síðar muni koma út úrval þess
sem Ein-ar sarndi í óbundnu máli
og muni þá fyigja æviágrip skálds
i,ns. Tii þess verður að vanda. Hvier
á að skrifa það? Hér þarf meira
að koma en stutt æviágrip. Við
þurfum að fá ævisögu skáldsins,
sikrifaða af nákvæmni, þekkingu,
dirfsku og réttsýni. Eg vænti þess
að ég tali fyrir munn alirar þjóð-
arinnar, þegar ég ber fram þá ósk,
að aðeins sá maður verði vaiinn
til að semja þessa ævisögu, sem
hægt er að treysta til að gera það
vel. Veit ég líka, að þeir, sem
standa að heildarútgáfu ljóðanna
hafa fullan hug á þessu.
ENGINN ÞARF að óttast að
ráðast í mikinn kostnað við útgáfu
verka Einars Benediktssonar Verk
hans verða keypt og lesin um alla
framtíð, og ég hygg, að efcki nruni
langur tími líða þar tíi þessi fal'l-
ega útgáfa er uppeld með öllu.
Svo mjög h-efur þjóðin þráð að
geta eignast heildarútgáfu af
verkum skáldsins.
SUNDURÞYKKJAN er þaS,
sem mesit ber á í daglegu
l’ífi í Þýzkalandi eins og sakir
sítanda. Hún íer það óheilláafl,
sem hindrar lýðræðislegan
þroska þjóðarinnar og hylur
framtíðina myr'ku1 skýja-
þykikni. FLeslt eru vandamálin
svæðisbund'in, — má jafnvel
segja sem svo, að vandamálin
séu ólík í himum ýimsu héruð-
um. Og sundur'þýkikjan. leikur
sinn óheilláleiik, úlfúðin og á-
byrgðarleysið fer óhindrað yf-
ir öli her náms s væð atak mö r k
eins og svefngenglar að nætur-
lagi, en sameinuð endurreisnar
viðleitni er í fjlötra færð. Þetta
kemur -ek'ki ihvað sízt fraím i
alllri flokkapólitií'k. Hvergi stafa
meiri óhöpp af sundunþykkj-
unni. og óvissunni hel'dur en
einmitít iþar, nemia ef vera
skyld-i í fjánmál'unum. Því
verður vant betur lýst en með
orðum gamals jafnaðaiimianns,
þótt sú Lýsing hans beri vitni
um sjald'gæfa kuldaglettni:
-— Þýzkalandi má nú Mkja
við sli.tið dúkpjötlúteppi, og
engar af dúkpjötlunum falla
saman að ilögun eða liit. Það er I
sízt að undra, iþóitt fólk ei.gi örð-
ugt með að sofna undir slíkri
ábreiðu.
Samlíikingin er ekki s!em
bezt, — því ekki er hægt að
tala um dúkpjötluteppi, e'f dúk-
pjötlurnar fallla ek'ki saman að
Lögun. Engu að síður túlikar
samilíki.ngin liaijog vel hvað við
er átt, ein'kum þegar þess er
gætt, að hann sagði þessi orð,
er verið var að ræða um hans
ei-gin flókk. Marsir spyrja: —
Hvaða isitefnu hafa jafnaðar-
menn í Þýzkalandi tekið? Því
verður aðeins þannig svarað, að
þeir 'hafi enga sameiginliega
stefnu1 tekið, hteldur mkStist mis
munandi stefnur þeirra af
hinuim örðugu ástæðum, sem
rd-kja þar í lándi.
Á brezka hernámssvæðinu
auka þeir fylgi sitt 'á kostnað
afturha'ldsflokkanna. Á franska
hernámíssvæði nu hafa þeir tap-
að fylgi til hegs fyrir kommún-
i'Sta. Um gengi þeirra á amer-
’íska hernámissvæðiniui er það að
segjá, að það er að ýmsu leyti
ólíkt í Bayern og Witten'burg,
og skoðanir jafnaðarmánna á
þiessum fveim stöðum eru einn
ig að ýmsu leyti ólíkar, j-afnvej
í veigamliklum atriðum. Jafn-
aðarmenin í Bayern eru andVíg-
ir öldungadeildinni, sem stjórn
skipunarlögin gera ráð fyrir,
en jáfnaðarmenn í Wittemburg
eru henni mieðmæfltir.' Á rúss-
nleska herniámsisvæðinu hefur
kommúnisitaflokkurinn gleypt
jafnaðarm'annafiolk'kinn, þ.ar eð
hann hefur horfið inn í sam
einingárflokkinn, S. E. D., sem
reynir eftir megni, að brjóta á
bak aftur mótspyrniuna gegn
samleiningu þessara flekfca í
vesturhéruðunum.
í Berlíin hetfur úr þessu orðið
hin 'harðknýitita'sta flækja sök-
uim d'eilunnar á milli vestræna
lýðræðisins og hins „æðri lýð-
ræðils“ Sovétsinna. Þar berjast
nú framlherjar beggja. í vestur-
hlutum borgarinnar, sem eru
'hern'á'miS'Svæði • bandamanna,
njóta jafnaðarmenn fyllsta
fr'elsi's, en hern'ámssvæði Rússa
má 'teljiast þeim, stjórnmálalega
séð, lokað með öllu. Þarna er um
að ræða hi.na harðsnúnu' jafn-
aðarmenn, -sem börðuist gegn
fráhvarfinu', og standa nú föst-
um fórtum', búnir rtiíl átaika. Já,
beim er varnað állra á'hriifa á
herniámissvæði Rússa, — en þeir
eru einmlitt staðráðnir í að bteita
ölilum sínum söknarkr'öfitum,
til þess að fá því viðhiorfi
breytt. Fer ég, hvað þessu við-
víkur, éftir upplýsingum' frá
Franz Neumann, borgarstjlóra í
Reinidkendorf á hernámssvæði
Fra’k'ka. Það er h*ann, sem
eftir fráhvarf sameiningar-
mannsin.s Grotewohl, tók að
sér það áhærttusama 'hlutvterk,
að stjörna sókn 'hinna óháðu
jafnaðarmanna inn ó herhíáms-
svæði. Rússa.
Eg hygg rétrtast að gera
nokkra grein fyrir ýmsumi að-
stæðum, viðvíkjandi hernáíms-
svæðunumi, en margir hyggja.
að tak'mörk þeirr-a séu varin
vopnuðum landamæraivörðuin.
En svo -er einmiitt ekki. Og
hið furðulega er, að iþetta landa
mæraileysi dregur hvað skýr-
astar takmarkalínur á miMi her
námissvæðanna, stjórnmálalega
séð. Maður gertur dkið í jteppa-
bíinum frá Berlí n—Zehlendorf
á amerís'ka hernámssvæðinu,
inn í Mi.ð-Berliín, og þaðan tií
norðausturhliuita borgarinnar,
sem er á ihernámssvæði Rússa,
án þess að nokkur leitist við að
tiefja för manns, ‘hvorrt sem
miaður er sænskur eða þýzkur.
Þess má' geta í því saimbandi,
að maður reksrt víða á vopnaða
hermenn Rússa á hernámlssvæð
um Amerikana og Breta d Ber-
lín, en þar dvelja þei.r á vegum
vmissa sitjórnarnefnda, en her-
menn bandiamanna ganga þar
um, án þess' að hafa svo mikið
sem skammbyssu «að vopni. —
Öðru 'hverju ekur maður fram
hjá leiðsögum'erkjum mieð rúss-
neskumi, frönslkum og enisfcum
ál-etrunum. Og hér og þar
standa spjöld með álertruninni:
Hér eru takmiörk franiska her-
náimssvæði'sins, — eða þá þess
rússmeska. Það eru einu landa-
mæratakimarkainirnar, sem mað-
ur vierður var við.
Við Brandenburger Tor
liggija landamæri rússneska her-
námssvæðisins, en franski fán-
inn blaktir við skör friðareng-
ilsins, efst á SigurlsútLunni. Við
svæðið „Unter den Iinden“
stendur hið geisiimikla sigur-
minnismerki Rússa, tröllaukinn
hermaður með öllum vopnum,
en umlhverfi'S Iþað mlá líta auðn
Tiergarrtens með brenndum
trjiágróðri. Nokkuð fjær gnæfa
rústir hins brunna Ríkisþings-
húss, en sigursameyki.ð á efri
brún Brandenburger Tor hall-
ast, eins og srtríðsfákamir séu
jálkar að ilotum' komnir sökum
þreytu. Nemi maður þarna
staðar á júlíkvöldi í úðarigningu
Frh. á 6. síSu.
Hannes á horninu.
Yfir sumarmánuðina verða
auglýsingar
sem birtast eiga í Alþýðublaðinu á sunnudögum
að hafa borizt auglýsingastofunni í hendur
fyrir klukkan 7 síðdegis á föstudögum.
Þetta eru auglýsendur vinsamlegast beðnir að athuga.
Aiigiýsingasími vor er 4906
j AugíýsiS í ABþýðublaSinu.
Unglinga
vantar til að bera út ALÞÝÐUBLAÐEÐ
í eftirtalin hverfi:
Þingholt.
TALEÐ VIÐ AFGREIÐSLUNA. — SÍMI 4 9 0 0. !
Alpýðublaðið.
Auglýsið í Alþýðublaðinu.