Alþýðublaðið - 28.01.1947, Side 5

frriðjudagur, 28. jan. 1947.
&
VIÐ HÖFUM BARIZT
fyrir frelsi okkar gegn út-,
þenslu þýzka fasismans. Finn
land hefur barizt fyrir sínu
frelsi gegn útþenslu Sovét-
iríkjanna. Pólland háði bar-
áttu gegn báðum þessum ein
ræðisríkjum, en var svo
skipit bróðurlega jnil'li Hitl-
ers og Stalins.
Finnland fékk hjálp frá
Þýzkalandi, er bandalagið
milli Hitlers og Stalíns var
rofið. Við fengum fyrst hjálp
frá hinum vestrasnu lýðræð-
isríkjum, en því næst einn-
ig frá Rússlandi, er það var
orðið þátttakandi í styrjöld-
inni. Én. við vitum, að það
leið" alllangur timi, þar til
Stalín hafði tekið ákvörðun
sína, og hugsunin um að gera
bandlag við Hitler var hon-
um ekkj svq fjarri. Ef tdl yill
virtist honum bandalagið við
Hitler allt eins eðlilegt og
sambandið við Vesturveldin.
Ég er fús til að viðurkenna
að Sovétríkin höfðu fulla á-
stæðu til að líta með efa-
semd til Vesturveldanna
vegna reynslu sinnar frá inn
rásarstyrjöldunum. Hin sví-
virðilega tilraun til að bæla
niður byltinguna og neyða
hið gamla auðvaldsskipulag
upp á rússnesku þjóðina er
eigi gleymd og allra sízt í-
búum Sovétríkjanna. En
sagan geymir svo mikinn
vesaldóm og svíviröu, að
vi'ð þurfum eigi, gð varðveita
minningarnar um slíka at-
bllrði se mheilaga dýrgripi.
Allir forustumenn á stjórn-
málasviðinu þurfa að leysa
aragrúa aðkallandi vanda-
mála, er varða vöruöflun og
framleiðslu, cryggi og til-
veru. Forn óvild er eigi svo
mikils virði, að vinátta frá
því í gær þurfi af hennar
sökum að vera útkulnuð á
morgun.
Og nú vil ég tala hrein-
skilnislega. Eftir fyrri
heimsstyrjöldiína lét Eng-
land stjórnast af hagsmun-
um sínum varðandi útflutn-
ingsauðæfi til að nytja hin
miklu náttúruauðæfi1 og
vinnukraft Rússlands. Þess
vegna studdi England hers-
höfðingj a keisarastj órnari nn-
ar, þlú hefur England alþýðu
stjórn. Hún vinnur nú að
því að skerða heimsveldið,
yfirgefa Indland og.Egypta-
land og einnig Palestínu, ef
að líkum lætuir. Þetta gerir
England vart til að færa út
heimsveldið á kostnað Rúss-
lands. England ógnar ekkf
Sovétríkjunum í dag.
Ameríka hefur aldrei gj.ört
það. Á dögum innrásarstyrj-
aldanna stöðvaði hún þvert
á móti framsókn Japana til
vesturs í gegnum S-íberíu.
Aðeins í því tilfelli, ef
Sovétríkin hugsa sór að færa
út valdasvæði sitt til Atlanfs.
hafsins, Miðjarðarháfsins,
Indlandshafsins eða Gul.a-
hafsing, er árekstur hugsan-
legur
Ameríka rey.nir einnig að
tryggja öryggi sitt. Hún vill
ekki að atburðir eins og þeir,
sem komu fyrir í PearL
Harbour, endurtaki sig. Hún
krefst stöðva á Kyrrahafi.
En þar er aðeins um að
ræða litla eyjaklasia, og íbú-
Arnulf Overland:
eða undirl
GREIN ÞESSI eftir liið
fræga norska skáici, sem
vakti svo núkla athygli á
pér meS frjálsniannlegri
ræ'ðu sinni um sniáþ.lóöirnar
og stórveidin á norræna rit-
höfundaþinginu í Stokk-
hólmi, birtist nýlega í
,,Arbeiderbladet“ í Oslo, að-
alblaði uorska Alþýðuflokks
ins.
Arnulf Överland
ar þeiirra era tæplega færir
um að stjórna sér sjálfir á
nokkurn hátt. Ameríka ger-
ir sig vart seka um stjórn-
ipálgiegfi pndirqkun, þótt
hún komi á fót nokkrum
flotastqðvum þar.
Allt öðru máli gegnir um
útþenslu Sovétrikjanna. Þau
beira einrág við sjálfsöryggi.
En útþensla þeirra er í því
fólgin að undiroka litlar ná-
grannaþjóðir á mjög sér-
kennandi hátt. Þar er beitt
blóðugura órétti og við eig-
um eigi að loka augunum
fyrir honum né gjalda hon-
um þýlynt Iof, jafnvel þótt
Sovétríkin séu stórveldi.
Ég get alls ekki fallizt á
skilgreiningu au ð valldss i n n a
á frelsishuigtakinu, sem er að
þeirra dómi frjálsræði hins
volduga til að arðræna og
undiroka þann, sem er minni
máttar, þrátt fyrir blekkj-
andii orðabreytingar og skýr-
ingar. Én, hrifning mín yfir
gkilgreiningu Stalíns og
fylgismanna hans á fýelsis-
hugtakinu er einnig nokkuð
takmörkuð.
Ritskoðun veldur ekki ó-
læsum manni neinum óþæg
indum. En eftir skilningi
okkar mun hún aðeins þríf-
ast hjá einræðisherrum og
harðstjórum. Menntuðum
.manni finnst ekkert frelsi
vera, ef mál- og ritfrels; hans
;er brottnumið.
Það. cc einiæg ósk vnj,n. að
Norðurlönd geti verið óháð
bæði austri og vestri, og, ég
hygg, að það megi bezt
yerða með aukinni samheldni
og bræðraböndum ínillj
þeirpa. Ég vil ekki, að. N.orð-
urlönd verði stökkpallur til
árásar á Rúgsland. Ég er
'helduc eklíi trúaður á, að sú
hætta vofi yfir. Aftur á móti
erum við- ískyggilega. nærri
öryggissvæðu.m Sovétríkj-
anná.
Það, sem á sér stað í Finn-
landi í dag, veldur mér hug-
rautntair. Og það sém meira
er: Bæðii í Noregi og Svíþjóð
hafa ýmsir hneigzt til hins
uggvænlega skilnings á ein-
ræði austursins, sem á ácun-
um fyrir stríðið markaði af-
stöðu allrar Evrópu gagnvart
einræði nazismans, skilnings,
er nálgaðist undingefni.
Vdð látum í Ijós reiði okk-
ar, er við heyrum Þjóðveri-
ana lýsa því yfir að þeir hafi
ekkert vitað um fanga-
búðirnar. Nú lýsum við því
sjálf yfir, að við vitum ekk-
ert um hinar rússnesku
fangabúðir. Er þeitta í raun
cg veru nokkra bet r,a ?
Við vitum sennilega heid-
ur ekki mikið um brottflutn-
in.g fqlks frá Austur-Póllandi
eða baltnesku ríkjunum tál
Síberíu. Og bað er ef tií vill
bezt að vita sem minnst. Það
væri æskilegt, að við þyrft-
um eigi að uppgötva þær stað
reyndir og þann sannleika,
eir eigi væri hægt að bera
brigður á.
Við eigum erfitt með, að
sætta okkur við þá staðreynd,
að rússneska byltingin hafí
brugðizt vonum okkar og í
Sovétríkjunum finnist að-
eins örlitlar menjar sósía-
ldsma og engin merki lýðræð
is. Það,er einnig alltof bitutr
tilhugsun, að öll hin sósíalist
iska barátta þessarar aldar
hqfi vepið unnin fyrir gíg.
Samt sem áður hygg ég, að
bezt sé fyrir okkur að horf-
ast í augu við sannleikann,
svo bitur sem hann er. Sovét
ríkin líkjast langtum meira
hinu fasistíska einræði en
lrinu sqsia-listíska riki er við
eitt sinn álitum að yerið
væri að koma á fót í Rúss-
landi. Ef vi0 viljum skapa
sósíalistiskt þjóðfélag verð-
um við að fara eigin leiðir
og heyja okkar eigin baráttu.
Vájð yiýum ekki borgarastyrj
öld né rauðar lífvarðaveitir,
ekki leynilögreglu né ,.hreins
anir“, ekki fangabúðir
né einræði nokkurrar teg-
unda, engan ríkisþmghús-
bruna né skemmdarstarf-
semi. Hið sósíaiistíska þjóð-
félag, sem við óskum eftir,
skaö! verða reist d samræmi
við okkar eigin réttlætis-
kröfur og af frjálsum vilja.
Norrænt bókasafn
FYRIR STRÍÐIÐ kom
Norræna félagið sér upp dá-
litlu bókasafni á þann hátt
að fá nckkrar úrvalsbækur
frá öllum Norðurlöndunum
á ár;. hvqrju valdar úr þeim
bókum, sem út komu á árl.
hveri u.
Þannig fékk félagið safn
góðra bóka, sem athyglá.
höfðu vakið ár hvert.
Á stríðsárunum lagðist
þetta niður en nú hefur fé-
lagið tekið þetta upp að nýju,
og hefur það nú nýlega feng
iið 20 slíkar bækur frá Nor-
egi, Svíþjóð og Fínnlandi.
Dönsku bækurnar eru ekki
komnar ennbá, en ermvænt-
;anlegar bráðlega,
í safnii þessu eru nýustu
bækur eftir ýmsa þekktustu
höfunda Norðurlanda eins og
t. d. norsku rithöfundána

,1
Myndin ei tekin uppi í Wetterhoraf.ialli i Sviss. Gróður-
iausú, hrikálegii fjgllatindav sjást standa upp úr jökul-
breið.um.
vantgr nú þegar eða 15. febr. í eldhús
Elli- og hjúkrunarheimilisins Grund.
Upplýsingar gefur forstjórinn.
fokhelt, í Huú.arhverfinu, ca. 130 ferm.
til sqJu.
Nánpiri up.plýsingar gefuc
Málaílutningsikrifstofa L. Fjsldýted, Th. B.
Líndai og Ág. Fjeidsted,
Hafnairstræti 19. Sími 3395.
Þeir, sem gera vilja tilboð í að byggja 10
íb.úðarhús á lóðum suður af háskólanum, vitji
uppdtáíía í skrifstofu háskólans milld kl. 10—
12 1 h., eða hjá undirriluðu.m, gegn 100 kr.
skilatryggingu.
Rvík, 27. im- 194:7.'
Bárður Islelfraqn,. arkitekt,
mimel
Johan Falkborget. Nordah'. verðlaunasaga og .finnsku höf
Grieg, og Tore 0rj.esæter. un.-.ýina Oie Torvalds 'og
sænsktt h-öfundana Eyvind’ Psntcx Ilaapaáa. Bækurnar
Johnson, Harry Martinssqn, géía félagsmemí Norræna
Irja Brovalli.us, Wilhelm Mo-, félágsins fengið lánaðar á
berg og 'Éhore Ericson, 'stór Bæjaríiókasafninu.