Alþýðublaðið - 06.09.1947, Page 4

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Laugardagur 6- sept. 1947.
Helsta umkvörtunarefni húsmæðra nu. — Nýtt
og gamalt kjöt. — Nýr og gamall blóðmör —
Skrauthýsi. — Gjaldeyrir. — Sjúkrahús.
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefáii Pjetursson.
Fréttastjóri: Benedikt Gröndal.
Þingfréttir: Helgi Sæmundsson.
Bitstjórnarsímar: 4901, 4902.
Auglýsingar: Emilía Möller.
Auglýsingasimi: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Aðsetur: Alþýðuhúsið.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
Hámark heimskunnar
----o----
SKRIF ÞJÓÐVILJANS
um viðskiptasamningana við
útlönd eru táknrænt dæmi
um ábyrgðarleysi. og hvatvísi
kommúnista í baráttu þeirra
gegn núverandi ríkisstjórn.
Skriffinnar kommúnista end
urtaka blekkingar sínar um
þessi mál æ eftir æ, en forð-
ast málefnalegar umræður
eins og heitann eldinn og
taka ekkert tillit til þess í
dag, sem þeir sögðu í gær.
Afstaða kommúnista varð-
andi viðskiptasamningana
hefur verið tvíþætt. Þeir
hafa ekki átt nógu sterk og
fögur orð til að lofa samn-
iinginn við Rússa, en hins veg
ar þulið hvern reiðilesturinn
eftir annan yfir samningnum
við Breta. Gekk þetta svo
langt nú fyrir skömmu, að
Þjóðviljinn fullyrti, að við-
skiptasamningurinn við
Rússa væri hagstæðasti verzl
unarrsamningurinn, sem ís-
'lendingar hefðu nokkru sinni
gert, en viðskiptasamningur-
inn við Breta væri íslenzku
ríkisstjórninni til ævarandi
smánar og landi og þjóð til
stórfellds tjóns-
Þessi málflutningur er í
meira lagi furðulegur, þar eð
öllum hlýtur að liggja í aug-
um uppi, að viðskiptasamn-
ingurinn við Breta er mun
hagstæðari fyriir íslendinga
en viðskiptasamningurinn
við Rússa. Sala á öllum af-
urðum til Rússlands er sem
sé bundin skilyrði um tilskil
ið magn af síldarlýsi, en hins
vegar er sala. á nokkrum
hluta afurðanna til Bretlands
bundin þessu skilyrði.
Þetta eiga skriffinnar Þjóð
viljans ómögulegt með að
skilja, eða þeir fást ekki til
lað viðurkenna staðreyndir,
sem engan veginn geta farið
milli mála. Þjónkunin við
Rússa knýr kommúnista til
þess að lofa viðskiptasamn-
inginn við þá, en hatur
þeirra á Bretum veldur því,
að þeir verða miður sín í
hvert skipti, sem þeir leiða
hugann að viðskiptasamn-
ingnum, sem við þá var gerð
ur.
Nú, þegar augljóst er, að
síldarvertíðin í ár hefur
brugðizt, ráðast kommúnist-
ar með stóryrðum á ríkis-
stjórnina fyrir að gera við-
skiptasamninga á þeim
grundvelh, að sala annarra
afurða okkar sé bundin til-
skildu magni af síldarlýsi. Þá
skiptir það engu máli, þótt
fyrir liggi upplýsingar frá
HÚSMÆÐURNAR kvarta að
til mín um þessar mundir. Þær
halda því fram, að nýja kjöt-
ið sé vont og trúa því ekki, að
það sé alltaf nýtt. Tvær segja
segja mér, að stundum sé selt
gamalt kjöt uppþvegið og sagt
að það sé nýtt. Þessu trúi ég
alls ekki og ég sagði konu það,
sem hringdi til mín í gær og
bar sig upp undan þessu. Hún
svaraði: „Þú hefur kannske
ekkert vit á kjöti, en spurðu
aðra og þú munt heyra fleiri
raddir eins og mína“. — Víst
hef ég svolítið vit á kjöti. Og ég
hef ekki reynt þetta, enda eru
þessar sögur meira en ótrúleg-
ÞÁ KVARTA húsmæðurnar
undan því að blóðmörinn, sem
seldur er í kjötbúðunum sé
heldur ekki alltaf nýr. Þær
segja, að gamall blóðmör, sem
hafi verið í frystingu, sé stund-
um seldur sem nýr. Um þetta
veit ég ekki. Mér dettur ekki í
hug að kaupa okurblóðmörinn
á 5—8 krónur keppinn, og það
ætti fólk heldur ekki að gera.
Lofið Sláturfélaginu að eiga
sinn blóðmör, þar til það sér
sóma sinn í því að leyfa fólki
að kaupa slátur alveg eins og
það hefur alltaf fengið undan-
farin ár. Það hefur bakað sér
óvinsældir fyrir hið nýja uppá-
tæki, sem ekki mun þurrkast
burt í bráðina.
ÞAÐ ERU NOTAÐAR ýmsar
aðferðir til þess að okra á fólki.
Þær eru fundnar upp af því að
fólk þolir að það sé okrað á
því. Ef til vill getur minnk-
andi peningaflóð kennt því að
gæta sín betur fyrir okrinu.
Fólk, sem ekki ver sig sjálft, á |
ekki skilið annað en að það
bíði tjón.
ÞAÐ ER KVARTAÐ undan
því að gjaldeyrishömlurnar
stöðvi byggingar, sem taldar
eru lífsnauðsynlegar. Einhver
sagði að neitað hefði verið um
gjaldeyri til hinnar nýju fæð-
ingardeildar. Var þetta haft eft-
ir kunnum embættismanni.
Hann hefur ekki mótmælt þeim
ummælum og þó eru margir
dagar liðnir síðan þau komu
fram. Hins vegar hefur gjald-
eyrisnefnd orðið að rísa upp og
andmæla og lýsir hún ummælin
tilhæfulaus. En hvað, sem því
líður, verður að krefjast þess,
að sjúkrahús og aðrar slíkar
byggingar gangi fyrir öllum öðr
um.
ÞAÐ NÆR til dæmis ekki
nokkurri átt að veita gjaldeyri
fyrir byggingu samkomuhúss
fyrir fámennan einkafélags-
skap, en sú bygging mun kosta
milljónir króna, ef á sama tíma
verður að spara erlenda gjald-
eyrinn svo að sjúkrahús stöðv-
ast. Þá tel ég og nauðsynlegra
iað þjóðleikhúsið fái gjaldeyri
'fyrir þeim gögnum og tækjum,
,sem það vantar, én veittur sé
gjaldeyrir fyrir byggingarefni
lúxushúsa, hvort sem um er að
ræða villubyggingar eða skraut
hýsi fyrir ríka einkafélagsskapi.
HIN STRÖNGU FYRIRMÆLI
um gjaldeyrismálin mælast
mjög illa fyrir hjá þjóðinni.
Hún hefur aldrei, sem heild,
verið andvíg sterkri stjórn, á-
kveðnum framkvæmdum. Það
hefur aðeins skort á hugrekki
Frh. á 7. siðu
flokksbræðrum þeirra í samn
inganefndunum um, að óger
legt hafi verið að ná samn-
ingum á öðrum grundvelli
en þessum. En sannarlega
væri Þjóðviljianum nær að
gera lesendum sínum sanna
og rétta grein fyrir upplýs-
ingum Ársæls Sigurðssonar
varðandi viðskiptasamning-
inn við Rússa en þylja mark-
lausar blekkingar og
heimskuleg stóryrði dag eftir
dag.
Þjóðviljinn forðast að minn
ast á néin þau atriði, sem
máli skipta- Honum er fyrir
öllu að nota aflabrestinn á
síldveiðunum á óbeinan hátt
t'il árása á núverandi ríkis-
stjórn. Nú fullyrðir hann, að
forustumenn kommúnista
hafi barizt á móti því að gerð
ir væru viðskiptasamningar á
þeim grundvelli, að sala ann
arra afurða skyldi bundin
sldlyrði um ákveðið magn af
síldarlýsi.' En mjög fer því
fjarri, að hér sé allur sann-
leikur'inn sagður. Það er rétt,
að Brynjólfur Bjarnason og
Áki Jakobsson lögðust á móti
því, að sala á nokkrum hluta
afuirðanna til Breta væri
bundin skilyrði um tilskilið
roagn af síldarlýsi. En ástæð
an fyrir þeirri afstöðu var
sú, að kommúnistar voru á
móti því að gerður væri við-
skiptasamnfngur við Breta.
Þeir vildu láta öll viðskipti
okkar vera við Rússa og lepp
þjóðir þeirra.
En hver var svo afstaða
kommúnista, þegar samið
var við Rússa á þeim grund-
velli, að sala allra afurða til
þeirra skyldi bundin skilyrði
um ákveðið magn af síldar-
lýsi? Hún var sú, að þetta
væri hagfelldasti viðskipta-
samningur, sem íslendingar
hefðu nokkru sinni gert. Við
skiptasamningurinn við
Rússa var að þeirra dómi
hvorki meira né mirma en
hið mesta hjálpræði, sem ís-
lendingum hefði hlotnazt-
Umræður Þjóðviljans um
viðskiptasamningana við út-
lönd erui áreiðanlega hámark
heimsku kommúnista í fífls-
legri baráttu þeirra gegn nú
verandi ríkisstjórn.
Þaðr sem Hagnús þræfir fyrir
ÚT AF lítilmannlegri til-
raun Magnúsar Kjartansson
ar, núverandi ritstjóra Þjóð-
viljans, til þess að þræta fvr-
ir þá hjálp, sem Stefán Jóh-
Stefánisson, núverandi forsæt
isráðherra, og Finnur Jóns-
son, fyrrverandi dómsmála-
ráðherra, veittu honum sum
arið 1945, þá staddir í Stokk-
hólmi, til þess að sleppa úr
haldi í Danmörku, vill Al-
þýðublaðið, til staðfestingar
því, sem það hefur sagt um
þetta mál, birta í dag skjal,
sem útbúið var í sendiráði
íslands í Stokkhólmi í sam-
ráði við Finn Jónsson, meðan
hann dvaldi þar, afhent
þar dönskum1 ráðherrum,
sem eínnig voru staddir þar,
og jafnframt látið berast til
danska utanríkisráðuneytis-
ins, í því skyni að greiða fyr
ir lausn Magnúsar úr haldi.
Þetta skjal ér svohljóð-
andi:
„Magnús Kjartansson stud.
mag-, sem er íslenzkur ríkis-
borgari, fékk sumarið 1942 i
leyfi til þess að fara út úr
Danmörku til þriggja mán-
aða dvalar við hásltólann í
Uppsölum til framhaldsnáms
í norrænni málfræði. Sendi-
ráð íslands í Kaupmanna-
höfn hafði stuðlað að því, að
Magnús fengi fararleyfið, og
einnig hafði háskólinn í
Kaupmannahöfn, sem veitti
honum styrk til dvalarinn-
ar við háskólann í Uppsölum,
mælt með því.
Haustið 1943, en þá var
Magnús Kjartansson enn í
Svíþjóð, fékk hann tilboð frá
Háskóla íslands um að takast
á hendur undirbúning sögu-
legrar og vísindalegratr ís-
lenzkrar orðabókar með það
fyrir augum, að hann tæki
síðar að sér ritstjó'rn og út-
gáfu hennar. Magnús tók
þessu tilboði og byrjaði
strax á undirbúningi verks-
ins. Og sökum þess, hve
miklu betri vinnuskilyrði
voru í Sviþjóð, ákvað hann
að halda verkinu áfram þar,
enda hafði Háskóli íslands
beinlínis óskað þess.
Magnús Kjartansson varð,
meðan hann dvaldi í Sví-
þjóð, mikils metinn meðal
íslendinga þar, sem og hjá
öllum, sem hann haðfi sam-
band við. Fræðimenn töldu
hann mjög efnilegan vísinda
mann, enda hefði Háskóli
íslands ekki trúað honum
fyrir svo þýðingarmiklu
verki, ef ekki hefði verið tal-
ið, að hann hefði til þess
mikla hæfileika.
Eftir að ákveðið hafði ver-
ið, að íslenzka ríkisstjórnin
sendi skip til Skandinavíu
til að sækja þá íslendinga, er
þar höfðu dvalið á ófriðar-
árunum, og Háskóli íslands
hafði farið fram á það við
Magnús, að hann kæmi heim
með því skipi til ráðagerða j
við háskólann og samverka-
menn á íslandi, taldi hann
það nauðsynlegt, að ráðgast
áður við málfræðinga í
Kaupmannahöfn um ýmis
málvísindaleg efni. í því sam
bandi þarf varla á það að
benda, að fornnorænar mál-
fræðirannsóknir hafa öldum
saman átt miðstöð í Kaup-
mannahöfn og að kennara-
stóll í norrænni og íslenzkri
málfræði er við háskólann
þar. Það var því ekki nema
eðlilegt, að Magnús vildi
leita ráða og leiðsagnar hjá
hinum ágætu dönsku og ís-
lenzku málfræðingum í
Kaupmannahöfn. Magnús,
sem í maí þ. á. hafði sótt um
leyfi hjá dönskum vegabréfa
yfirvöldum í Svíþjóð til að
fara til Danmerkur ásamt
konu sinni, fékk leyfið fyrir
sjálfan sig í júní, en umsókn
konu hans var ekki svarað.
Hann fór þá tafarlaust til
Danmerkur, en þaðan ætl-
aði hann svo til Islands með
ms. ,,Esju“ skipi því, sem
áður var á minn^t, og ætlaði
kona hans að fara heim með
honum frá Gautaborg.
1 Magnús fékk einnig leyfi
viðkomandi yfirvalda í Dan-
mörku til þess að fara þaðan
heim með nefndu skipi. En
er það var að fara frá Kaup-
mannahöfn, var hann, ásamt
fjórum öðrum áslenzkum
ríkisborgurum, kyrrsettur af
yfirvöldum, sem til þess
höfðu vald, og fluttur aftur
á land í Danmrku.
Eftir því, sem sendiráð
íslands í Kaupmannahöfn
hefur síðar fengið upplýst,
hefur því verið yfir lýst að
Magnús Kjartansson væri
brezkur stríðsfangi og hann
hefði verið afhentur brezku
yfirvöldunum í Danmörku.
Brezku yfirvöldin hafa stað-
fest þetta við sendiráðið,
sem og það, að Magnús sé í
haldi og að rannsókn sé
byrjuð i málinu. Enn fremur
hafi hin brezku yfirvöld
skýrt sendiráðinu frá því, er
sendiráðið lét í ljós þá skoð-
un, að ástæðan til þess, að
Magnús var tekinn fastur,
myndi vera vafasöm, að
hann væri talinn riðinn við
njósnamál, og að upplýsing-
ar um það hefðu komið frá
Svíþjóð. Sendifultrúi íslands
í Kaupmannahöfn hefur far-
ið þess mjög sterklega á'leit
við hin brezku yfirvöld, að
rannsókninni verði hraðað
sem mest og í því sambandi
bent á, að Magnús hafi áður
verið berklaveikur og þoli
því illa að vera hafður í
haldi.
Sendiráðið hefur einnig
snúið sér til hins konung-
lega danska utanríkismála-
ráðuneytis, en það hefur að
eins staðfest, að Magnús og
hinir íslendingarnir séu
brezkir stríðsfangar.“
Þannig hljóðar skjal það,
er Finnur Jónsson, þáverandi
dómsmálaráðherra, lagði
fram til varnar Magnúsi
I Frh. á 7. síðu.
Hjartans þakkir fyrir vinarhug og kærleik
á 60 ára afmæli mínu 1. sept. s. 1. Þakka KFUK
og M fyrir fagrar gjafir og ánægjulegar samveru
stundir þami dag.
Jóhanna Eiriksdóttir
Brekkugötu 6, Hafnarfirði.