Alþýðublaðið - 09.06.1948, Side 6

6
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Miðýikudagur 9. júní .1948,
NOKKUR ORÐ UM LYKT.
Að 'undanförnu hefur mikið
verið rætt og ritað um hugtak
ið ,,lykt“, og þá einkum um
þann hluta lyktarinnar, sem al
menning'ur kallar ólykt. Þar
eð þetta hugtak og skilgrein-
ing þess, hlýtur að teljast eitt
af þeim málum, sem varða
kvenþjóðina aldeilis sérstak-
lega, leyfi ég mér, sem einn
fulltrúi kvenkynsins að leggja
nokkur oro í belg.
Árum saman, — já, öldum
saman, höfum við, kvenþjóðin,
háð þrotlaúsa baráttu gegn
ofbeldi, einstrengingshætti og
þrákelkni karlmannanna, ein-
mitt á sviði lyktarinnar. Það
eru þeir, sem jafnan hafa fyllt
heimilin ódaun tóbaks og
,brennivíns, að maður nefni ,
nú ekki annað. Á sama tíma!
i
hefur hin ljúfa, fórnfúsa. kona
gengið á hólminn með iím
pottablóma, og ýmissa lyktar-
góðra vökva að vopni. Og við
hljótum að játa, að nokkuð höf
um við á unnið, einkum á síð
ari árum. En haldið þig, syst-
ur góðar, að karlmennirnir séu
á þeim buxunum að láta und-
an síga? Nei, — ef þið hafiö
verið svo barnslega saklausar,
ætti orðbragð þeirra og athæfi
síðustu dagana, að sýna ykkur
þeirra sanna innræti, svo að
ekki yrði um villst. Hvað gera
þeir? Jú, þeir nota sér stjórrx-
málalegt og fjárhagslegt arf-
fengið ofbeldi og láta nefndir
sínar og ráð, og hvað þær nú
heita allar þeirra kven- og
álms fjandsamlegu stofnanir
hindra innfltitning þefsætra
fegurðarlyíja. En það er ekk'i
allt. Mér liggur við að segja,
að það sé minnst. Þeir læra
svo sem af herrunum þarna úti
Þeir finna upp slagorð til þess
að dylja hinn sanna tilgang
einnar lævísu baráttu. Frám-
leiðslulykt skal hún heita, fýl
an, sem þeir spúa úr verksmiðju
skorsteinum síntim yfir og inn
í heimili vor, og hver sem vog '■
ar, að kalla fýluna fýlu, skal
heita fjandmaður fram-
kvæmda, útflutnings, innflutn-
ings og nýsköpunar! Ég bara
spyr: Hvenær höfum við, kvén
|^j|óðinb fjandskapast við ný-
sköpunina?
Konur! Látum ekki slagorð
karlmannanna blekkja okkur
í baráttunni fyrir nýjum og
ilmandi heimi! Sameinumst!
Það skal og alþjóð vita, að öll
fýla er öndunum viðurstyggð,
og ég get sagt það með sanni,
að varla hefur verið hæg't að
ná sambandi nema við tóbaks-
karla, síðan fiskim
smiðjan þarna innfrá tók til
starfa. Þetta er því mál, sem
varðar á fleiri sviðum en al-
menningur gerir sér Ijóst. Og
því segi ég enn. Konur! Sam-
einumst í andlegum iírni og
angan gegn allri framleiðslu-
lykt og fýlu karlmanna!
í andlegum frlði
Báríður Dulheims.
Lesið Álþýðublaðið!
LA PAL
Skáídsaga eftir Toru Feuk
áfangastaðnum. og byrja átti
á starfinu.
Oft voru allir þrír bátarnir
fullir, þegar þau héldu heim
á leið undir morguninn.
Gestgjafinn kom og sótti
stúlkurnar klukkan hálf tólf,
eins og hann hafði iofað.
Hann var komínn í há stígvél
og skinntreyju og suðvesti,
eins og reglulegur sjómaður.
Og með pípuna í öðru munn-
vikinu.
Fyrst átti eins og .venju-
lega að drekka kaffi í nota-
legu eldhúsinu á gististaðn-
um.
Þegar stúlkurnar gengu
inn, var búið að leggja á
kaffiborðið með nýbökuðu
hveitibrauði, smákökum og
piparkökum. Þær höfðu ekki
tíma til að dveljast þar of
lengi, bví að tíminn var dýr-
mætur, og brátt yrði gengið
niður á bryggiuna.
Báturinn lá tilbúinn þar.
Vatnið var blýgrátt og það
var sterk fisklykt, og það
var vafið tuskum um ára-
blöðin itil þess að ekki heyrð-
ist eins í þeini í sjónum. Allt
var til reiðu og hafði verið
aðgætt.
Stúlkurnar þrjár hoppuðu
varlega niður. Þær sátu í
skutnum, beint á móti Jóni
Erssyni. Þær voru allar vafð-
ar í sömu ábreiðuna, því að
það er svalt, þegar komið er
út á vatnið.
Hljóðlaust rann báturinn
eftir mjórri ánni. Á einum
stað, þar sem pílviðurinn
hékk út yfir bakkann og
myndaði eins konar hvelf-
ingu með saman fléttuðum
krónum sínum og greinum
komst sólarljósið ekki í gegn
um á daginn. Svo gisnuðu
trén aftur og himinndnn
Iivelfdist yfir vatnið, sem var
fullt af vatnsliljum. Þær
voru enn þá lokaðar, því að
nótt var á, og rugguðu á
hjartalöguðum blöðum sín-
um.
Stúlkurnar vissu, að þegar-
þau kæmu til baka, myndu
öll hvítu blómin hafa snúið
krónum sínum móti sólinni
til að fela sig hlýjum geislum
hennar.
Jón Ersson og vinnumenn
hans réru af krafti. VatniÖ
þeyttist af árablöðunum.
Nokkrar endur görguðu óró-
legá í sefinu við bakkann.
Við og við flaug hræddur
fugl upp og gaf frá sér að-
vörunaróp áður en hann
hvarf inn í sefið aftur. Ann-
ars var allt kyrrt.
Allt 1 einu voru þau búin
að fara niður alla ána og inn
í vík, bar sém ekki óx mikill
skógur. Þessi vík var líkust
stöðuvatni með skógi klædd-
um bökkum og lygnu vatns-
borði.
Stúlkurnar hnipruðu sig
saman.
„Er ykkur kalt?“ spurði
Jón fljóitt og það fór hrollur
um Katrínu. Geirþrúður leit
á hann yfir brúnina á ábreið-
unni. í morgunskímunni sá
hann yotta fyrir brosi í aug-
um hennar. Augu þeirra
mættust og hann fann til titr-
ings fyrir hjartanu.
,,Q-hoj!“ ka'llaði hann, og
þeir hvíldu sig við árarnar.
Þeir höfðu róið látlaust í
klukkutíma. Klukkan var
eitt, og það var -þegar örlítið
farið að birta yfir trjátopp-
unum.
Ur vasa sínum tók Jón upp
brjóstsykur, sem hann vissi
að stúlkurnar voru mjög
hrifnar af. Hann sjálfur og
vinnumaðurinn fengu sér
pípu áður en þeir héldu
lengra áleiðis.
Þau voru ekki nema hálfn-
uð enn þá. Þau urðu að róa
þvert yfir víkina og síðan
fyrir nes^ eitt, og þá voru þau
komin á leiðarenda, út á
dýpi. Þá var klukkan vön að
vera kringum tvö.
Þegar lygnt var, var síldar
torfan alveg kyrr, og ef
heppnin var með, þurfti ekki
annað en drag-a inn ne-tin o-g
fylla bátana.
■ Stúlkurnar, og þá sérstak-
lega Geirbrúður, höfðu svo
oft tekið þátt í þessu, að þær
gátu gert töluvert gagn. Og
þær voru svo léttar, að mað-
ur þurfti ekkert að vera
hræddur um að bátnum
myndi hvolfa, þegar netin
voru dregin inn iArir borð-
stokkinn.
Geirþrúður hafði tekið
þátt í þessu með Jóni frá því
að hún var fjórtán ára og
vissi allt um síldveiðar.
í mörg ár hafði faðir henn-
ar líka verið með, því að
hann var allt af mjög hrifinn
af veiðiferðum. En nú var
hann farinn að verða latur á
morgnana.og vildi heldur fá
síldina steikta inn á morgun-
verðarborðið.
Þegar þau -voru búin að
hvíla sig og r-eykja svolitla
stund, settust þeir aftur und-
ir árar. Það var enn góður
spölur eftir. Við og við hopp-
aði fiskur upp í iloftið, og það
glitriaði á hann. Vatnið, sem
áður hafði verið vo kyrrt,
var nú orðið lifandi. Allt
vírtist vera orðið stærra.
Skógarniir voru 1-engra frá og
sást alls staðar upp í heiðan
hiimininin. Róðurinn g-ekk vel
því að þau fóru undan
straumi. En heim yrði það
erfiðara, þegar báitarnir yrðu
fullfermdir og st-raumurinn á
móti.
Alít í einu heyrðu þau gauk
inn gala í fjarska. Tvíbur-
arnir klipu f-as't í handlegg-
inn á Geirbrúði og hvísluðu
ákaft að henni.
„Spyrðu gaukinm La Pa-
lomá, spyrðu“.
Og Geiirþrúður spurði blíð-
lega: „Svaraðu mér góði
gaukur; hvað eru mörg ár
þangað til ég giftist?“
Það 1-eið örlítil stund áður
en gaukurinn- svaraði. Það
var eins og hann væri að
hlusta á skæra stulkuröddina.
Allir sátu fullir -eftirvænting-
ar. Svo heyrðu þær í gaukn-
um hinum megin vatnsins.
En það var aðeins eitt „Kuk-
kuk“, sem þær heyrðu. Þáð
seinna var svo dauft, að Kat-
rín sagði strax: „Það verður
aðeins hálft ár; heyrðuð þið
það? Þú verður að spyrja
einu sinni enn þá.“
Geirþrúðúr • spurði einu
sinni enn og fékk sama svar.
Allir hlógu. „Allt er þá
þrennt er,“ sagði Linda.
„Reymdu ein-u sinni enn þá,
La Paloma.‘“
Nú voru þau svo spennt,
að þau héldu niðri í sér and-
anum.
Andartak heyrðist ekkert,
en svo svaraði gaukurinn
aftur með einu „kuk-kuk“. •
Katrín laut áifram og
MYNDASAGA ALÞÝÐUBLAÐSINS:
ÖRN ELDING
GREIFINN: Þetta og annað eins
þoli ég engum. Nelson á enga
heimtingu á að hreppa hnossið
fyrir þá sök eina, að hann geng
ur með græn gler-augu!
ÖRN: Hvað vilt þú að við gerum
í málinu?
GREIFINN: Drögum aftur!
ÖRN: Vafasamt ráð það-----
GREIFINN:
annars —