Alþýðublaðið - 08.08.1948, Síða 4

! Sumvudagute 8.?r_ágúst /1-94S,
Útrefandl: Alþýðuílokkurlnn.
Bitstjórl: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Benedikt GröndaL
Þingfréttir: Helgi Sæmundsson.
Bitstjórnarsimar: 4901, 4902.
Auglýsingar: Emilía Möller.
Anglýsingasimi: 4906.
AfgTeiðslusími: 4900.
Aðsetur: Alþýðuhúsið.
' AIþýð»9rentsmiðjan U.
Sigurför jafnaðar-
slefnunnar.
MEÐ FÁRRA DAGA
MILLIBILI hafa borizt hing
að fréttir af stjórnarmyndun
í tveimur lýðræðislöndum á
meginlandi Evrópu: Finn-
landi og Hollandi. Á báðum
istöðum voru jafnaðarmenn
til þess kallaðir. að mynda
stjórn. Tóku þeir þann kost
á Finnlandi, að mynda minni
hlutastjórn jafnaðarmanna
einna, en á Hollandi, að
tryggja sér öruggan þing-
meirihluta með myndun sam
isteypustjórnar, er lýðræðis-
flokkarnir standa að.
Áður hafa jafnaðarmenn
eftir stríðið myndað stjórn,
sumstaðar. þar sem þeir eru
ísterkastir, hreina flokks-
stjórn, annarsstaðar, þar sem
fylgi þeirra er minna. sam-
steypustjórn lýðræðisflokk-
anna. í eftirfarandi Evrópu
löndum: Englandi, Noregi,
Svíþjóð, íslandi, Danmörku
Belgíu. En istjómarforustu
hafa þeir haft öðru hvoru á
Frakklandi. og bæði þar og
í Austurríki eru þeir nú ann
ar aðalflokkur stjórnarinnar,
og á Ítalíu þýðingarmikil
istoð hennar, en á Vestur-
Þýzkalandi, þar sem vísir
hins nýja þýzka lýðræðis
fær að njóta sín, eru þeir nú
þegar fylgismestir og áhrifa-
mestir allra flokka.
*
Það er ómögulegt að ganga
fram hjá þessum staðreynd
um án þess. að leggja fyrir
þá spurningu, hvað því valdi,
að jafnaðarmenn hafa slíkt
traust í svo að segja öllum lýð
ræðislöndum Evrópu. þ. e. a.
s. þar, sem fólkið er frjálst að
því að velja sér þing og
stjórn.
Um þrjátíu ára skeið hafa
kommúnistar haldið því
fram, að jafnaðarstefnan
væri búin að vera, forustu-
menn og fylgismenn hennar
væru afhjúpaðir „svikarar
við verkalýðinn“, „sósíalfasist
ar“ og jafnvel hreinir „fasist
ar“, isem fylgislausir væru
meðal hins vinnandi fólks.
En oftar og oftar, er hið vinn
andi fólk sjálft hefur sagt
álit sitt í Vestur- og Norður-
Evrópu, hefur það sagt þetta:
— að jafnaðarmenn ættu að
mynda stjórn! *
Hvernig stendur á þessu?
Hver hefur hér rétt. fyrir sér;
■— áróðurslygararnir eða
raunveruleikinn sjálfur?
Eftir tíma frönsku stjórnar
byltingarinnar fyrir hálfri
annarri öld sáu margir það
ekki, úti um Evrópu, að það,
sem á Frakklandi hafði ver-
ið gert. hafði sumpart verið
gert á friðsamlegan hátt hing
að og þangað um Evrópu. eða
var að gerast. Svipuð saga
er að endurstaka sig á okkar
IJppþot í Aðalstræti út a£ bók. — Niður með
hann. — Burt með hann. — Afstaða almenn-
ings til deilumála. — Umhurðarlyndi og ofstæki.
ÉG HITTI prestvígðan mann
í gær og hann heilsaði mér hros
andi og kátur, en ég hef ekki
séð hann lengi. Þegar. við höfð-
um rabbað saman um stund,
sagði ég: „Jæja þykir þér ekki
Dungal ráðast í mikið, að skrifa
heila hók til þess að sýna fram
á misfellurnar hjá kirkjunni og
kenningum hennar? Það verða
líkast til skemmtilegar deilur
sem spinnast út af þessu mikla
ritverki prófessorsins. Það er
alveg ágætt. Þær munu hreinsa
loftið dálítið og gefa tækifæri
til hressandi rökræðna“.
ÞAÐ LEIÐ svartur skuggi um
andlit þessa kunningja míns, og
ég sá strax að hann reiddist.
Varir hans skulfu þegar hann
sagði. „Svona bækur á ekki að
gefa út. Þær eru siðspillandi.
Þetta er ógeðsleg bók sem af-
vegaleiðir fólk. Menn, sem skrifa
svona bækur eru ekki í húsum
hæfir. Það á að útskúfa þeim
algerlega og ég er alveg hissa á
þér, að þú skulir taka svona
verk, og það eftir svona mann
í forsvar."
FYRST VARÐ ÉG undr-
andi, en svo varð ég líka vond-
ur. Maðurinn stóð þarna fyrir
framan mig, og um leið og ég
sleppti orðinu laug hann um
það, sem ég hafði verið að
segja. En til viðbótar lýstu orð
hans svo glórulausu ofstæki að
engu var líklegra en hann væri
nazisti eða kommúnisti og vildi
hneppa þá, sem væru á annari
skoðun en hann í fangabúðir.
„Það á að útskúfa þeim. Þeir
eru ekki í húsum hæfir“, sagði
hann.
EN MÉR ER SAGT að svona
hafi ummæli ýmsra manna ver-
ið undanfarið um þessa bók, og
það jafnvel áður en hún kom
út. Við hvað eru þessir menn
hræddir? Og af hverju reiðast
menn svona ákaflega? Ég er eng
inn sérstakur kirkjumaður. Ég
víðurkenni starf kirkjunnar og
ég veit, að mörgum er kirkjan
1 f hgUn og hjá henn(i finna
margar manneskjur hið eina
skjól pitt.
EN '1© SEGÍ. Hefur knkja’f
ekki staðist gagnrýni fleiri
dögum. Það, sem rússneska
byltingin gerði í Austur-Ev
rópu, hefur sumpart löngu
áður verið gert í Vestur-Ev
rópu eða er nú að gerast þar
með allt öðrum hætti. Það,
sem jakobínar gerðu á Frakk
landi gerðu girondistar úti um
Evrópu, og það sem bolsévík
ar gerðu á Rússlandi gerðu
og gera sósíaldemþkratar
annarSstaðar. En höfuðmun-
munurinn er sá, að Rússland
var á eftir Evrópu. er bylting
in var gerð þar, en Frakkland
á sínum tíma á undan flestum
löndum álfunnar, Englandi
þó greinilega undanskildu, er
byltingin fór fram þar fyrir
rúmum: hundrað og fimmtíu
árum. Þess vegna var og ier
lítið fyrir Evrópuþjóðir að
læra af byltingunni á Rúss-
landi. Það eru jafnaðarmenn
manna en Dungals prófessors?
Hafa ekki fyrr verið uppi menn,
sem hafa gagnrýnt kenningar
bíblíunnar? Treysta forsvars-
menn íslenzku kirkjunnar sér
ekki til að leggja út í rökræður
um trú og vísindi? Ef svo er, þá
finnst mér það furðulega mik-
ið vantraust á málstaðnum og —
sjálfum sér.
ÉG FAGNAÐI bók Dungals.
Ekki vegna þess, að ég álíti
nauðsynlegt að rífa niður kenn
ingar kirkjunnar eða starf þjóna
hennar. Langt frá því. En ég tel
mjög gott þegar lærðir menn
og heiðarlegir bardagamenn rök
ræða um stórmál. Ég les það,
sem báðir partar segja og reyni
svo að mynda mér sjálfstæða
skoðun á eftir. Og þannig á af-
staða manna að vera til deilu-
mála. Við eigum ekki að hrópa
að þeim, sem hefur deilurnar.
Við eigum að hvetja hann til
rökræðnanna. Við eigum að
vera umburðarlyndir, en hins
vegar aðeins að krefjast þess, að
leikreglur siðaðra manna séu í
heiðri hafðar af báðum pörtum.
Það efast ég ekki um að Dungal
prófessor vill — og þá er fyrir
andstæðinga hans að gera slíkt
hið sama. Þetta vildi ég sagt
hafa af tilefni ofstækisuppþots
kunningja míns í Aðalstræti í
gærdag.
Minningarsp j öld
Kvenfélags Neskirkju fást
á eftirtöldum stöðum:
Mýrarhúsaskóla.
Verzl. Halldórs Eyþórsson-
ar, Víðimel. Pöntunarfé-
laginu, Fálkagötu, Reyni-
' völlum í' Skerjafirði og
Verzl. Ásgeirs Gunn-
laugssonar, Austurstræti.
og aðrir flokkar lýðræðisjns,
sem hafa gert hlutina í Vest
ur- og Norður-Evrópu, sum
part löngu áður en rússneska
byltingin var gerð, eða eru
að gera þá nú. Áðalatriðið er
þetta: að þeir gera það á
grundvelli frelsis og lýðræðis,
sem þjóðir Vestur-og Norður
Evrópu vilja ekki án vera.
*
Það er svo önnur saga, að
upp af byltingunni á Rúss-
landi hefur vaxið ný harð-
stjórm sem engin þjóð Vest-
ur- eða NorðurEvrópu getur
sætt sig við; og alveg sérstak
lega þess vegna eru það jafn
aðarmenn, sem þær kalla nú
á til þess að taka forustuna í
hverju landinu á eftir öðru.
Þeir eru flokkur hins nýja
tíma allsstaðar þar, sem
frelsi og lýðræði er ráðandi.
Orðsending frá Loftleiðum.
Flugferð
verður frá Reykjavík til London 15., 16.
og 17. ágúst. Laus sæti til London.
Leiftleiðir.
Orðsending frá Loftleiðum.
Flugferð
verður til New York síðast í ágúst. Þeir>
sem hafa pantað far hjá oss, hafi sam-
band við aðalskrifstofuna, Lækjargötu 2.
Leiftleiðir.
Vörubílstjórafélagið Þróttur.
Fundur
verður haldinn í húsi félagsins við
Rauðarárstíg þriðjudaginn 10. þ. m. kl.
8,30 síðdegis.
DAGSKRÁ; Samningarnir.
Stjórnin.
S.K.T.
Nýju og gömlu dansarnir í G.T.-
húsinu í kvöld kl. 9. v
Aðgöngum. seldir frá kl. 6,30 e. h.
Alþýðublaðið
vantar unglinga til blaðburðar í
Laugameshverfi
Álþýðublaðið
Sími 4900.
8M?,