Alþýðublaðið - 08.01.1949, Blaðsíða 4

ALÞÝÐ0BLAÐIÐ
Laugardagur 8. januar 1949.
ÍTtgefaödl: Alþýðuflokkitriim
Eitstjóri: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Benedikt Gröndal
Þingí'réttir: Helgi Sæmundsson
Bitstjórnarsímar: 4901, 4902.
Auglýsingar: Emilía Möller.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Aðsetur: Alþýðuhúslð.
Alþýðuprentsmiðjan h.S.
Ferðaíreli®
ÞAÐ er, af skiljanlegum á-
istæðum, ekki vinsælt, að
yera viðakiptamálaráðherra á
Islandi í dag, síðan erlendar
innstæður þjóðarinnar gengu
til þurrðar og aflabrestur
ihvert árið eftir annað hefur
að sorfið, svo að óvenjulegar
thömiur íhefuir orðið að leggja
á inntflutning tii þess að tak-
markaður útflutningur þjóð-
arinnar nægði til þess að
standast straum af lágmarks-
innflutningsþörf hennar.
Það mun og ekki vera til-
gangur Emils Jónssonar, nú-
verandi viðskiptamálaráð-
herra, að sníkja sér neinar
vinsældir með nauðsynlegum
og óhjákvæmilegum embætt-
ásráðstöfunum sínum. En
engu; að síður ætti hann, þrátt
fyrir lítið þakklátt embætti
sitt, að eiga kröfu til þess, að
menn, sem telja sig hafa
þskkingu á, sýndu nokkurn
skilning á núverandi nauðsyn
þess, að gera sérstakar ráð-
stafanir fjárhag og framtíðar-
■afkomu þjóðarinnar til trygg-
ingar.
*
En ef lesin er greín Sigur-
geirs Sigurjónssonar hæsta-
réttarlögmaims í Vísi á mið-
vikudaginn, þar sem viðskipta
málaróðherrann er borinn
þeim brigzlum, að hann hafi
afnumið ferðafrelsi okkar Is-
lendinga til útlanda, feti þar
með í fótspor dönsku einok-
oxnarinnar og brjóti nýlega
samþykkta marmréttindaskrá
hixma sameinuðu þjóða, þá
leynir það sýr ekki, að -jafn-
vel hjá mönnum, s-em ættu
að skilja, er ótrúlega takmörk
uð þekking og takmarkaður
skilningur á því sem núver-
andi hagur þjóðarinnar krefst.
Það er að sjá'Itfsögðu ekki
nema aukáatriði, þó að Sigur-
igeir Sigiujónsson saki" við-
skiptamálaráðherrann um
það, sem hefur verið sameig-
inleg ákvörðun ríkisstjómar-
innar alkar, eins og honum
hlýtur að vera Ijóst, ef ekki
beinlínis kunnugt. Hitt skipt-
ir meira máli, að 'hann virðist
ekki hafa n-eina hugmynd um,
að hvert einasta land í Evrópu
telur sér nú alveg óhjákvæmi-
legt, að gera meira eða minna
róttækar ráðstafanir til þess
að takmarka gjaldeyrisfrekt
lúxusfla'kk borgara sinna til
annarra landa, þegar erfitt er
um innflutning brýnustU'
nauðsynja fyrir allaii almenn-
ing vegna gjaldeyrisskorts.
Hér hjá okkur hafa þessar
takmarkanir þó ekki verið
Þögn rofin erlendis. — Blæju svipt af klíku. —
Starfsemi, sem of mikil þögn hefur ríkt um.
ÝMSUM KANN aS hafa kom
iS á óvart skeytið, sem Morgnn
blaðið birti í fyrradag frá frétta
ritara sínum í Kaupmannahöfn,
þar sem getið var ummæla
danska rithöfundarins og gagn-
rýnandans Jörgen Bukhdal um
hinn kommúnistíska áróður á
Norðurlöndum gegn ákveðnum
íslenzkum rithöfundum. En
þetta hefur verið á vitorði f jölda
manna lengi undanfarið og ýms
ir hafa gerzt til að andæfa hon
um bæði í Danmörku og Sví.
þjóð, þó að það hafi ekki fyrr
verið gert opinberlega jafn skor
inort og Jörgen Bukhdal hefur
nú gert í Politiken.
KLÍKA I KAUPMANNA.
HÖFN hefur haft þennan áróður
á hendi og hún hefur teygt klær
sínar til Stokkhólms. Wester
gaard Nielsen hefur staðið fyrir
þessu fyrir tilstuðlan kommún
ista hér heima og íslenzkra
kommúnista í Kaupmannahöfn.
Hér er ekki átt við það; að bæk
ur Halldórs Kiljan Laxness hafa
komið út á Norðurlöndum eða
það lof, sem borið hefur verið
i á þann ágæta höfund, því að það
\ var að mörgu eðlilegt og sjálf
sagt, Hér er stuðzt við þá stað
rsynd, að þessi klíka hefur gert
allt sem í hennar valdi hefur
staðið til að níða niður íslenzka
öndvegishöfunda, eins og Guð-
mund Gíslason Hagalín, Krist
mann Guðmundsson og fleiri.
ÞAÐ HEFUR VERIÐ ákveð
inn liður í baráttu kommúnista
á Norðurlöndum að binda í eina
heild alla höfunda, sem annað
hvort voru kommúnistar eða
nytsamir sakleysingjar, og af
því að engin klíkuskapur eða
skipulagður félagsskapur hefur
verið til meðal annarra höfunda,
þá hefur klíkunni tekizt að
vinna það á, að margir bók.
menntafrömuðir hafa ekki haft
við annað að styðjast í mati sínu
á íslenzkum bókmenntum hinna
síðari ára, en áróður þessara
kommúnistaslíku.
i
j ÞETTA HEFUR íslendingum
ekki heldur verið almennt ljóst,
enda hefur þeim alls ekkí verið
ljóst til skamms tíma inn í hve
mörg svið kommúnistar hafa
reynt að teygja klær sínar í bar
áttunni fyrir því, að ná valdi yf
ir íslenzkum og norrænum mál
efnum. Hafa jafnvel ákveðnir
andstæðingar þeirra orðið til
þess, í ákveðnum tilfellum; að
styðja þá í þessari baráttu
þeirra, sem líka hefur oftast
nær verið rekin með vélráðum
og falsi.
ÞEIR HAFA jafnframt því,
sem þeir hafa á erlendum vett
vangi, ekki síður en innlendum,
reynt að níða niður kunna rit
höfunda, sem eru þeim andstæð
ir — og vilja ekki og geta ekki
bundið sig neinni ákveðinni
klíku, en vilja vera frjálsir
menn svo að ekki fari fyrir
þeim, eins og Jóhannesi úr
Kötlum, sem var efnilegt skáld,
en hangir nú upp á snaga
kommúnismans og getur sig
ekki þaðan hreyft, reynt að
flækja í net sín ýmsa ágæta
unga menn, sem hafa ótvíræða
hæfilelka — og er óþarfi að
nefna nöfn í því sambandi.
MAN ÉG TIL DÆMIS, þegar
ungur maður, sem var að byrja
i;itröfundarferil sinn, og ég, að
minnsta kosti, tel að hafi ótví
ræða hæfileika, þó að fyrsta
bók hans hafi sætt heldur ó
mildum dómuni, sagði við mig!
„Já, en það er sannfæring mín,
að enginn geti orðið rithöfund
ur og skáld nema hann sé
kommúnisti". Þessi piltur á ef
til vill eftir að losa sig við þessa
forkostulegu lífsskoðun, en nú
er hann í lægð og verður ekki
mikið ágengt. Ef honum tekst
að verða andlega frjáls er ég
ekki í nokkrum vafa um að hon.
um tekst að semja góð verk.
Á ÞENNAN HÁTT hafa komm
únistar og unnið hin verstu
verk. Þeir hafa stöðvað þroska
efnismanna, gert þá að viðundr
um fyrir sjálfum sér og öðrum,
og þannig komið í veg fyrir, að
þeir gætu skyggnzt vítt og víða.
Gegn öllu þessu ber mönnum
að snúast eins og drepsótt. Þarna
þarf líka sóttvarnir. Jörgen
Bukhdal, hinn djarfi og ágæti
rithöfundur og menningarfröm
Framhaid á 7. síðu.
Ingólfscafé.
Idri dansamir
í Alþýðuíhúsiiru í kvöld klukkan 9.
Aðgöngumiðar seldir frá kl. 5 í dag. —
Gengið inn frá Hverfisgötu. Sími 2826.
frá Skaffslofu Reykjavíkur
1. Atvinnurekendur og stofnanir í Reykjavík og aðrir,
sem hafa haft launað stanfsfólk á árinu, eru áminntir.
um að skila launauppgjöfum til, Skattstofunnar í síð-
asta lagi þ. 10. þ. m., ella verður dagsektum beití.
Launaskýi-slum skal skilað í tidriti. Komi það í Ijós
að lai-máuppgjöf er að einhverju leyti ábótavant, s. s.
óuppgefmn hluti af laimagreiðslum, hlunnindi van--
talin, nöfn eða heimili launþega skakkt tilfærð, eða
heimilisföng vantar, telst það til ófullnægjandi fram-
tals, og viðurlögum beitt samkvæmt því. Við launa-
uppgjöf giftra kvenna skal nafn eiginmanns tilgreint.
Sérstaklega er þvi beint til allra þeirra, sem
fengiS hafa byggingarleyfi, og þvi verið sendar launa-
skýrslur, að standa skil ó þeim til Skattstofunnaf,
enda þótt þeir hafi ekki byggt, ella mega þeir búast
við áætluðum sköttum.
Á það skal bent, að orlofsfé telst að fullu tjl
tekna. Um launauppgjöf sjómanna athugist, að fæði:
sjómamia, sem dvelja fjarri heimilum sínum, telst
eigi til tekna.
2. Skýrslum um hlutafé og arðsútborganir hlutafélaga-
ber að skila til Skattstofunnar í síðásta lagi 10. þ. m.
3. Þeim, sem hafa í huga að njóta aðstoðar Skattstof-
unnai’ við að útfylla framtal, skal á það bent, að-
"Ikoma sem fyrst til að láta útfylla framtölin, en geyma
það ebki til loka mánaðarins, þegar ösin er orðin svo
mikil, að bið verður á afgreiðslu.
Þess er 'krafizt af þeirn, sem vilja fá aðstoð við út-
fyilingu framtalsins, að þeir hafi meðferðis öll nauðsyn-
Ieg gögn til þess að framtalið verði réttilega útfyllt.
SKATTSTJÓRINN í REYKJAVÍK.
vrrrrrvTYTVTVTYrmrnYrrr^^
Úfbreiðið ALÞÝÐUBLADIÐ
verri en það, að ferðamenn
til útlanda væru látnir gera
grein fyrir því, hvaðan þeir
hefðu erlendan gjaldeyri, ef
þeir hafa ekki haft gjaldeyris-
1-eyfi. Hefur öllum, að fengn-
um upplýsingum um það, ver-
ið leyft að fara til útlanda,
ef ekkert hefur verið við upp-
lýsingar þeirra að athuga.
Það mun og sannast mála, að
sjaldan haifi fleiri Islendingar
ferðazt til útlanda á einu ári
en síðastliðið ár, þegar 5000
—6000 manns af 135 000, sem
þjóðin telur, fengu fararleyfi
fi-á því „lokaða landi,“ sem
I Sigurgeir Sigurjónsson talar
um og kvartar yfir.
En í þessu sambandi er rétt
að minna ó það, að margir
eru nú grunaðir, svo sem
fram hefur komið, um að
leyna gjaldeyi’isinnstæðum er-
Iendis og skjóta þeim undán
löglegum skatti. Og meðal
arrnars áf þeirri ástæðu er
það sízt ófyrirsynju, að við-
skiptamál ar á ðherrann eða
réttara sagt, ríkisstjórnin, vill
fá að vita, fyrir hvaða pen-
inga- íslendingar, sem ekki
hafa fengið gjaldeyrisleyfi,
ætla sér að lifa erlendds.
í!<
Sú staðhæfing Sigurgeirs
Sigurjónssonar, að hér sé um
eitthvað svipað að ræða og
kúgunarráðstafanir dönsku
einokunarinnar fyrir öldum
síðan, eða lokun landanna
austan við járntjaídið í dag,
sýnir ekki aðeins fullkomið
skilningsleysi hans á munin-
um á pólitískri kúgun og fjár-
hagslegri nauðsyn, heldur og
furðulega eigingirni, sem
ekki getur skilið, að tillit
þurfi að taka til óska eða
þarfa neins annars en hans
sjálfs, sem vill, fá að fara sínu
fram, og ferðast til útlanda
og lifa þar fyrir dýrmætan
gjaldeyri þjóðarinnar. Þó að
níu tíundu hlutar hennar hafi
aldrei halft tækifæri til, 'þess
að koma út fyrir pollinn og
'vanti meira að segja hér
heima margar daglegar nauð-
synjar sökum gjaldeyrisskorts.
Það getur verið ágætt, að
ákalla stjórnarskrána og
mannréttincilaskrá sameinuðu
þjóðanna til þess að rökstyðja
slíka eigingirni. En hvorki
hér á landi né í öðrimi lýð-
frjálsum löndum er það leng-
ur hægt. Þar er það orðin
viðurkennd regla, 'hvort seni
hún er komin inn í þær Iaga-
:greinar, sem Sigurgeir Sigur-
jónsson hæstaréttarlögmaður,
virðist lifa í, að þjóðarhagur
gangi 'fyrir einstaklíngshag.
Og það er þessi regla, sem
Emil Jónsson viðskiptamála-
ráðherra, sem og núverandi
ríkisstjórn öll, hefur haft að
leiðarljósi, í löggjöf sinni og
ráðstöfunum yfirleitt. Og það
er áreiðanlega hvorki i anda
stjórnarskrárinnar né hinnar
nýju mannréttindaslu-^r sám-
einuðu þjóðanna, að Sigur-
geir Sigurjónsson heimtar ,nú
fuilt frelsi fyrir hina fáu,
ríku, til þess að ferðast til út-
landa, meðan hinir mörgú,
fátæku, verða að vera heima;
því að hvers virði eru mann-
réttindi, sem í veruleika gilda
aðeins fyrir 'hann og hans
líka, en allri alþýðu nianna
er neitað um af því, að hana
vantar fjármuni Jtil þess að
geta notfært sér þau?