Alþýðublaðið - 22.02.1949, Page 5

J^riSjudagur 22. iebr. 194*9.
'ALbÝÐUBLAÐlÐ
’S.
fakrep
UTSKUFUN TITOS MARSKÁLKS úr Kominform,
alþjóðasamíökum kommúnista, vakti á sínum tíma mikla
athygli; en það er miklu ókunnara, að hann hefur alla
tíð síðan oðrið að heyja þráláta og erflða baráttu við
Eússland Stalins og hin kommúnistísku nágrannalönd
sín fyrir sjálfstæði lands síns og stjórnar sinnar. Hér
b.ríist grein um þessa baráítu, þýdd úr tímariti danska
Alþýðuflokksins, „Verdens Gang.“
HVERGI ER BETRA að
hlera það, sem gerist í Suðaust-
ur-Evrópu en í Vín. Sennilega
er í henni einni allra höfuðborga
í álfunni hægt að afla haldgóðra
upplýsinga um Balkanríkin.
Nýjustu fréttir frá Júgóslavíu
gefa til kynna að horfurnar
fyrir stjórn Títós séu verri síð.
an Kominform bannfærði hana,
ef hún er þá ekki á barmi glöt-
unarinnar. Allir, sem koma til
Vínarborgar frá Belgrad, Sara.
jevo eða Zagreb, hafa nýja ,,Tí-
tó.fyndni" meðferðis. í vestræn
um löndum mundi slíkt verða
talið bera vott um vinsældir
stjórnmálamanns, og jafnvel í
Þýzkalandi Hitlers var það svo.
Þar voru ekki fleiri kímnisög-
ur sagðar um neinn annan en
Göring, og enginn foringjanna
var heldur vinsælli af fjöldan.
um en hann, hinn bumbubreiði
marskálkur. Fyndnin um Tító
er svipaðs eðlis. í báðum tilfell-
um er tilefnið allt of mikið
hvikiyndi, allt of mikil ístra,
allt of margar orður og allt of
margir og mismunandi einkenn
isbúningar.
En á Balkanskaga ríkir í hug
um fólks gagnsætt við það, sem
gerist í Vestur. og Mið-Evrópu,
virðuleikamat, sem örðugt er að
útskýraí Það á rætur að rekja
til hefðar, sem er sterkari en
byltingin. Hvergi er hláturmildi
bæld eins niður og þar. Enn
kemur hið forna viðhorf fólks-
ins til drottnaranna í veg fyrir
háð. Átrúnaðargoðið er tilbeð.
ið, en það er ekki hlegið að því,
og verði það mönnum að hlát
ursefni, er það ekki hreint og ó.
flekkað átrúnaðargoð.
Þegar sýnt þótti að marskálk
urinn ætlaði ekki að fara til
Canossa — Kreml — óx hann í
aliti innan lands. Þjóðernis.
kennd Júgóslava og þó einkum
Serba er sterk og hún hefur
magnazt eftir sigurinn í stríð.
inu. Menn vonuðust eftir, að
komið yrði á þjóðlegum bolshe
visma, sættir mundu að lokum
takast með Júgóslavíu og Sovét.
^íkjunum og álit Júgóslavíu yk
ist jafnframt því, sem staða
hennar og Sovétríkjanna yrði
jafnari. „Hetja vor, Tító,“ var
rsæstum meira hylltur en í þá
'daga, er ánauð Hitlers var
hrundið.
En hinir leynilegu vinir Vest.
ur-Evrópulanda glöddust af allt
öðrum ástæðum. Þeir vonuðu,
sð allt samband við Moskvu
yrði rofið og skjótt yrði tekih
upp samvinna við engilsaxnesku
löndin.
Báðir málspartar hafa nú
samt orðið fyrir vonbrigðum
Hinn þjóðlegi bolsvismi jók
ekki á álit landsins. Rússar voru
tilbúnir til þess að breyta hin.
um marxistísku kenningum sín
um til þess að framkvæma sósíal
ismann í einu laridi, en eru and
vígir sósíalisma margra landa,
það er að segja — vilja ekki
viðurkenna að sósíalisminn taki
breytingum vegna sérstakra
þjóðlegra eða efnahagslegra að--
stæðna. Hugmynd Títós var sú,
að allar kommúnistískar ríkis.
stjórnir dönsuðu á sömu línu í
utanríkismálum gagnvart kapí-
talistískum löndum. Hvað það
snerti viðurkenndi hann forustu
hlutverk Rússa, en innan lands
vildi hann hafa sjálfstæða og ó.
háða stjórn, hvað ekki samrým-
ist valdadraumum Sovétstjórn.
arinnar.
Alþjóðamálastofnunin í Lond
on hefur birt bréf, sem fóru á
milli Títós og Stalins óg mið-
stjórná kommúnistaflokkarina í
þessum tveim lö.ndum. Hafa þau
að geyma miklar og merkar
upplýsingar. — Sovétstjórnin
krefst mikillar íhlutunar í
kommúnistískum löndum. Ýms.
ir sérfræðingar hsnnar skulu
enn fremur vera eftirlitsmenn.
Og það, að júgóslavneskum emb
ættismönnum var bannað að
gefa þeim upplýsingar, og þeim
var þess vegna vísað til stjórn-
arinnar og flokksforustunnar,
leiddi til þess, að þeir. voru kall
aðir heim. Eitt og sama skipu.
lag skal alls staðar vera. Júgó-
slavar litu á hernaðarlega ráðu.
nauta sem tæknilega leiðbein-
endur. En þeir áttu raunar að
koma á fullkomnu samræmi í
vígbúnaði og öllum hermálum.
Átök voru því óumflýjanleg.
Tító, sem aldrei er í betra skapi
en þegar hann talar um sigra
hsrs síns og kann ennþá hvern
atburð utan að, er sannfærður
um, að þjóðin varð frjáls fyrir
eigin rammleik, í algerri mót.
sögn við kenningar Moskvu-
mannanna, að það hefði aðeins
verið afleiðing rússneskra sigra
i styrjöldinni. Fylgismenn Títós
benda, eins og hann, með yfir.
læti á hinar miklu fórnir í síð-
ari heimsstyrjöldinni — 600 000
eyðilagðar byggingar og 1,6
milljón fallinna af þjóð, sem
telur 16 milljónir. Þeir þurfa
engan læriföður. Það verkar
mjög illa í Júgóslavíu, að rúss.
neskir foringjar, sem þar hafa
dvalið, skuli fá þrisvar sinnum
hærri laun en júgóslavneskir.
En samt hygg ég að þetta atriði
sé ekki eins mikilvægt og hin
sálfræðilega ástæða.
Það var því þannig, að jafn.
réttiskennd Júgóslava var áber.
andi og þeir gagnrýndu hina
rússnesku gesti sína óspart. En
hinir síðarnefndu töldu sig á
hinn bóginn útvalda syni hinnar
slavnesku móðurþjóðar; þeim
finnst, að þeir hafi einkarétt á
að gagnrýna, en gagnrýni í sinn
garð þykir þeim bera vott um
fjandskap. Eitt dæmi þykir mér
í þessu sambandi vera einkenn.
andi.
Ári 1945 lýsti Djilas yfir því á
fundi í miðstjórn júgóslavneska
kommúnistaflokksins, að sið.
ferðilega skoðað stæðu hsrfor.
ingjar Sovérikjanna brezkum
herforingjum að baki. í maímán
uði árið 1948, eða þrem árum
seinna, notar Stalin þessa til.
vitunin í bréfi til Títós til þess
að sýna fram á hina óvinsam-
legu ■ afstöðu Júgóslava. Einu
sinni enn: Gagnrýni líðst ekki.
Kröfur Títós um algert sjálf
stæði stríða einnig á móti grund
vallarhugmyndum rússneska
kommúnistaflokksins um, að
kommúnistaflokkar annarra
landa skuli þróast í samræmi
við hann. En á bak-við orðin
„innbyrðis lýðræði" er þó allt
annað falið. Rússar vilja, að í
öllum kommúnistaflokkum utan
Sovétríkjanna hé hópur manna,
sem beri fréttir til Moskvu og
rísi til andstöðu strax og vikið
er lítils háttar út af hinni lenin-
istísku og stalinistísku línu. En
Tító marskálkur varð fyrri til
með því að láta fangelsa ráð.
herrana Hebrang og Sujovitcsh.
Séu hinar rússnesku og júgó-
slavnesku meginreglur bornar
saman, kemur í Ijós, að þeim er
ekkert sameiginlegt. Vinir Tít.
ós hafa aldrei verið hyggnir í
stjórnmálum. Þegar þeir gerðu
sér vonir um að geta fengið sov-
étstjórnina til að viðurkenna
hin þjóðlegu og kommúnisísku
sjónarmið þeirra, gerðu þeir sig
seka um glappaskot, enda komu
afleiðingar þess fljótt í ljós. Ná.
grannaríkin halda stöðugt á-
fram að minnka viðskiptUsín
við Júgóslavíu og með því er
fimm ára áætluninni, sem er svo
stórtæk, að hún nánast fer
franr úr áætlun Rússlands á
uppbyggingarárunum eftir bylt.
inguna, stofnað í bráðan voða.
Og nú verður Tító sjálfur, eins
og síðustu ræður hans sanna, er
hann ræðst heiftarlegast á önn.
ur kommúnistísk lönd, að
skilja eitt eða annað eftír. Öfl.
un kola, olíu og matvæla er að
verða harla örðugt og torleyst
vandamál. Enn eru verzlunar.
sambönd við Rússland ekki að
fullu slitin, en stórveldi komm
únismans veitir nú sendinefnd-
um frá Júgóslavíu einungis við.
töku, er hætta þykir á of sterk-
um tengslum milli Belgrad ann
ars vegar og London og Wash,
ington hins vegar. Þjóðernis-
sinnuðum mönnum þykir ekki
ýkja skemmtilegt að heyra, að
slakað sé á kröfunum um Triest
og Karnten. Sú var tíðin, að
BORBA, aðalmálgagn kommún.
ista, veittist hatrammlegast að
Austurríki, en nú veitist það að
eins að austurríska kommúnista
foringjanum Ernest Frischer.
Oft er Tító nefndur Franko
Austur.Evrópu. En í rauninni er
aðstaða hans ennþá óglæsilegri
Júgóslavía er, — segja margir
Júgóslavar — ekki einungis
lóðið á vogarskálum alþjóðamál
anna, heldur miklu fremur
knöttur, sem sparkað er í leik,
og ofmikil spörk eru til ills.
Vörujöfnun a bollapörum.
Miðvikudaginn 23. febr. og nœstu daga selur
Búsáhaldadeild Kron, Bankastræíi 2, bollapör
til íélagsmanna út á vöruiöfnunarreit M-7, eitt
bcllapar út á hverja einingu; þó engum, fleiri
en 12 pöx.
Á miðvikudaginn verður afgreitt út á vöru-
jöfnunarkort númerin 1—350 og síðan 350
nárner á dag.
Til bcss að forðast biðraðir eru menn beðnir
að kom'a í röð og á þeim tíma, sem hér segir:
KI. 9—10 númerin 1— 50
— 10—11 51—100
-- 101—150
-- 151—200
-- 201—250
-- 251—300
11—12
2— 3
3-
'4-
5-
301—350
Aðeins tvær
tegundir.
Verð: 3,60 og
3,90 parið.
Á fimmtudaig verður síðan byrjað að af-
henda út á númerin 351 og haldið áfram með
50 númer á klufckutíma þann dag og með sama
hæ'tti næstu virka daga á meðan birgðir endast.
Ath. Ekkert verður afgreitt í matartíma,
milli kl. 12—2.
Fimm ára áætlunin hefur
ekki staðizt og það hefur rétt-
lætt viðvaranir Hebrangs 'og
Sujovitsch, sem voru útfarnir í
marxistískum fræðikenningum
og vöruðu við öfgum. Vitaskuld
eykur þetta álit þeirra. Yfirleitt
er uppnám í röðum verka.
manna. Risavaxnar myndir af
Tító og Stalin eru bornar við
allar hópgöngur og hersýning.
ar, en samtímis ræðst BORBA
á Stalin, og þar með verður allt
tilstandið skrípaleikur einn og
tilefni til fyndni og hæðni.
Fylgismenn vesturveldanna
hafa fram að þessu ekki getað
látið á sér bæra. Hafi Tító hugs.
að sér að hallast á sveif með
þeim, verður hann að gera það
með mikilli varfærni, annars á
hann á hættu að hrekja sína eig.
in fylgismenn yfir í herbúðir ó_
Tinanna. En á hinn bóginn er
sósialistísk uppbygging honum
alvörumál. í Króatíu, þar sem
hugsjónir Matcheks eru enn við
AlþýðubSaðið
vantar ungling til blaðburðar á
Seltjarnarnesi.
Talið við afgreiðsluna.
Sími 4900.
Álþýðublaðið
líði, fengi slíkt ef til vill góSár
undirtektir. Þar ríkir enn vilji
til aðskilnaðar. Stafar hann að
nokkru leyti af slæmri sam-
vizku. Króatar, sem alltaf hafa
talið sig hafna yfir kenningai-
Serba um sameinað ríki, fylgdu
allir sem einn Pavelitsch, og
morðin á Serbum og Gyðingum
mega reiknast þeim til syndar.
Þjóðlega sátt og samlyndi; eilt
af því, sem Tító hefur orðið
mest ágengt við að koma á
(hann er sjálfur ættaður frá
Króatíu) skoða þeir sem hefnd.
En Króatar eru gefnir fyrir að
halda, að þeim sé misboðið, og
eru fyrri skoðun sinni trúir,
enda þótt nú eigi hún engan rétt
á sér, öfugt við það, sem áður
var.
Þrátt fyrir þessa erfiðleika er
staða Títós ennþá sterk. Herinn
er honum tryggur. Hann er í
rauninni faðir hersins, í hinni
sönnu merkingu þess orðs, ea
ekki, eins og þegar talað er ura
„föður Stalin“ og „föður Zar“.
Og Tító.æskan trúir einnig á
bjargvætt þjóðarinnar.
Eigi að síður er fyndnin ó.
spart á sveimi, og hún getur
verið hættuleg á Balkanskaga.
Tito verður að taka ákvörðun.
Halli hann sér í vestur, er hætta
á borgarastyrjöld. Hluti af þjóð
inni mundi vilji meira vinfengi
við vesturveldin en Tito kærir
sig um, annar hluti mundi snéa
við honum bakinu og hinn þriðji
mundi leita til fjalla. Jafnvel
Rankovitsch hershöfðingi. með
hið fræga OZMA væri naumast
þessu þríþrætta hlutverki vax
inn.
En kjósi marskálkurinn „aust
ur blokkina“, brýtur hann í
bága við sína eigin afstöðu. Tími
Kanassa.fararinnar er liðina
i hjá. J