Alþýðublaðið - 01.06.1949, Blaðsíða 5

Alþýðublaðið - 01.06.1949, Blaðsíða 5
Miðvikudagur 1. iútií 1949 ALÞÝÐUBLAÐSÐ r Útgáfuráð: Stjórn S.U.J. Ritstjóri: Ingólfur Kristjánsson. Eggert G. Þarsfeinsson: ÞEIR munu fáir finnast meðal íslendinga nú, sem telja að orlofslögin og almanna- tryggingarnar séu ekki sjálf- sögð mannréttindi, sem ill- mögulegt sé að vera án. Flestir munu einnig kann- ast við, að þrátt fyrir fram- kvæmd þessara sjálfsögðu mannréttinda, eru á þeim ýmsir agnúar, sem eftir er að laga, og vonandi verður gert áður en langt um líður, sér- staklega almannatryggingarn- ar. Baráttan fyrir auknum réttindum handa alþýðu manna hófst með baráttu Jóns' Baldvinssonar fyrir tog- aravökulögunum og gegn J sveitaflutningunum illræmdu árið 1921 á alþingi. Árið 1931 til 1934 stóð yfir hörð barátta 1 um breytingar á kjördæma- skipuninni og kosningalögun-, um undir forustu Alþýðu- flokksins, sem lauk með sigri hans og breytingu á stjórnar- , skránni árið 1934. | í þessu sambandi er rétt að geta þess, að í nágrannalönd- i unum, Noregi og Danmörku, j tókst ekki að fá kosningarétt- inn færðan niður í 21 ár fyrr en 10—12 árum seinna. Almannatryggingarnar eru baráttumál Alþýðuflokksins frá öndverðu, en honum tókst árið 1925 að fá slysatrygging- arlöggjöfina bætta stórlega og endurbætta aftur árið 1928. Árið 1929 er aftur hafin sókn fyrir alþýðutryggingunum, sem þegar í upphafi mættu harðri mótspyrnu íhaldsins og nokkurs hluta Framsókriar- flokksins. En áfram var hald- ið og 1932 er borið fram frum- varp um alþýðutryggingar, samið af Haraldi Guðmunds- syni. Árið 1934 myndar Al- þýðuflokkurinn stjórn með Framsóknarflokknum m. a. með þeim skilyrðum, að sett yrði löggjöf um alþýðutrygg- ingar. Árið 1935 voru svo alþýðu- tryggingarlögin samþykkt og tóku gildi 1. apríl 1936, þrátt fyrir andstöðu íhaldsins. Al- þingi afgreiddi svo almanna- tryggingarnar í núverandi mynd rétt fyrir þinglok 1946, en löggjöfin tók gildi 1. janú- ar 1947. Þannig stóð baráttan fyrir þessu sjálfsagða mann- réttindamáli raunverulega í 21 ár undir forustu Alþýðu- flokksins. Earáttan fyrir orlofslögun- um á einnig sína sögu. Árið 1939 er fyrst sett hér á fót félagsmálaráðuneyti undir forustu þáverandi fé- lagsmálaráðherra, Stefáns Jóh. Stefánssonar. Hið nýja ráðu- neyti hóf strax að kynna sér orlofslöggjöf á Norðurlönd- um, sem þá hafði verið komið í framkvæmd. Hinn 17. októ- ber 1941 skipaði svo ráðherra 5 manna milliþii ga.nef ad til undirbúnings orlofslöggjöf- inni. Nefndin skilaði svo að loknu starfi frumvarpi, sem allir nefndarmenn mæltu með, nema Eggert Claessen, sem var þar fulltrúi vinnuveit- endasambandsins. Þegar nefndin skilaði áliti, var Stefán Jóh. Stefánsson farinn úr ríkisstjórn og málið fékk ekki hljómgrunn hjá fyrrverandi samráðherrum hans. Á fyrra alþingi 1942 var svo fyrrgreint nefndarálit flutt af Sigurjóni Á. Ólafs- syni, en dagaði uppi á því þingi. Guðmundur í. Guðmunds- son flytur frumvarpið að nýju á alþingi 1943, með lítilshátt- ar breytingum, en þá gátu ein- staka þingmenn úr flokkum íhaldsins og Framsóknar ekki setið á sér og börðust gegn frumvarpinu. Seinasta tilraun- in, sem gerð var til þess að eyðileggja þetta frumvarp, var gerð í neðri deild, af tveim ur þingmönnum, öðrum úr flokki Framsóknar en hinum frá íhaldinu, en þetta tilræði tókst að koma í veg fyrir, og breytingartillögur þeirra voru felldar. Hefðu hins vegar þessar breytingartillögur náð fram ganga, hefði orlofslöggjöfin orðið gagnslítil, svo vægt sé að orði komist. Orlofslöggjöfin var svo samþykkt, sem lög frá alþingi 10. febrúar 1934 með 19 atkvæðum gegn 5. Með samþykkt þessarar lög- gjafar var unninn einn af hin- um stærstu sigrum hinnar ís- lenzku alþýðu og Alþýðu- flokksins. Sennilega mun í- haldsmönnum og þeim hluta Framsóknarflokksins, sem á móti \ ar, rej nust erfitt að finna menn úr launastéttum sem vildu afsala sér réttind- um orlofslöggjafarinnar í dag. Þáttur kommúnista í þess- um málum hefur verið sá, að reyna eftir á að slá eign sinni á þessi tvö framfaramál, svo sem nú seinast var gert af Einari Olgeirssyni í útvarps- umræðunum um fjárlögin 17. maí s. 1. Saga þessara mála og brautryðjenda þeirra sannar þó, að Alþýðuflokkurinn hóf baráttuna fyrir þeim og lauk henni, sem og fyrir öðrum þeim málum, sem haldbezt eru talin íslenzkri alþýðu til handa. Nú er íslenzka félags- málalöggjöfin talin fremri en í nokkru nágrannalandanna. Þá er ekki ófróðlegt að lit- ast um í forsögu baráttunnar fyrir byggingarmálum alþýðu, verkamannabústöðunum, og at huga þátt „Sjálfstæðisflokks- manna“ í þeim. Alþýðuflokkurinn bar fyrst fram frumvarp á alþingi um styrk til verkamannabústaða árið 1928. Frumvarpið fékk ekki meiri hljómgrunn en svo, að það var aðeins einu! sinni tekið á dagskrá í neðri j deild en síðan saltað. Alþýðuflokkurinn bar frum- varpið að nýju fram árið 1929. Þá tókst flokknum í samvinnu við Framsókn að fá frumvarp- ið samþykkt og gert að lögum, með nokkrum breytingum. Hvað sögðu íhaldsþing- mennirnir þá? Úr nefndaráliti Magnúsar Guðmundssonar og Hákons í Haga: „Við teljum varhugavert að Ieggja svo mikil útgjöld á í því augnamiði, sem hér um ræðir“, og enn fremur „að (Frh. á 7. síðu.) Getum afgreitt fyrir sumarið vanalegar herpinætur og hringnætur ■ úr bómullarneti frá eftirtöldum firm- um: Stuart, Gundry og Knox, fyrir 38 þus. krómir. Ennfremur höfum við: Vetrarnætur, sem hægt er ao leggja með sumarnótaneti, Grunnnætur, Hörnætur Reknet og reknetaslöngur möskvastærð: 17 og 18 alin, garnstprð: 30/12 og 30/15. Talið við okkur, áður en þið festið kaup annars staðar. Neíagerðin Höfðavík h.f. Símar: 3306 og 6984. frá kirkjugarðsstjórn Reykjavíkur. Að tilhlutun kirkjugarðsstjórnarinnar verður framvegis séð um að útfarir og bálfarir þær er fram fara frá Fossvogskirkju, fyrir þá bæjarbúa sem þess óska, og kostar hver útför kr. 1200,00 — tólfhundruð krónur. — Líkkistur eru samskonar og venja er að nota. Kjartan Jónsson áður starfsmaður hjá Tryggva Árnasyrii framkvæmir kistulagningu og afgreiðir kist- ur. Vinnustofa Njálsgötu 9. (áður vinnustoía Tryggva Árnasonar) sími 3862. heimasími 7876. Nýr líkvagn sem stofnunin hefur, verður til af- nota við fluttninga í líkgeymslur og kirkjugarðana. Nýtízku líkhús til afnota, sömuleiðis kirkjan. Skrifstofur kirkjugarðana gefa allar upplýsingar og greiða fyrir fólki sem þess óskar. Símar 81166 — 81167 — 81168. Framkvæmdar- stjórinn til viðtals kl. 3—4 alla virka daga nema laugar- daga kl. 11 — 12 f. h. FLESTUM mun enn í fersku minni er kommúnistar hlupu úr ríkisstjórn Ólafs Thors, er j halla tók undan fæti, erlend-1 um gjaldeyrisinnstæðum var! eytt, skuldum safnað og dýr- \ tíð vaxin um 42 vísitölustig í, stjórnartíð þeirra. Þá var svo1 komið, að grípa þurfti til rót- tækra ráðstafana til hjálpar smábátaútveginum strax og ný stjórn var mynduð, án I þeirra þátttöku. í slíkum ráð-1 stöfunum vildu kommúnistar! ekki taka þátt, enda sjaldan1 vinsælar af alþýðu manna á meðan á framkvæmd þeirra stendur. En það voru ekki aðeins erfiðleikar innlendra viðfangs efna, er olli brotthlaupi kom- múnista frá ábyrgðinni, held- ur og einnig augljós stefnu- breyting Kominforms og kom- múnistaflokkanna í afstöðunni til lýðræðisflokkanna. Það var á því sögulega ári, þegar Rúss- ar létu sem dólgslegast í við- skiptum sínum við Vestur- veldin, —- færðu út landamæri sín, brutu niður lýðræðisskipu- lagið í þeim löndum Mið-Ev- rópu, er voru þeirrar „gæfu“ aðnjótandi að vera undir vernd sovéthers, og flest benti til þess, að þá þegar skyldi láta til skarar skríða gegn bin- um frjálsa heimi og „heims- byltingin“ koma til fram- kvæmda. Kommúnistaflokkar Evrópu létu ekki standa á sér og log- j aði skipulögð uppsteit og eerkföll að undirlagi þeirra, ; þar sem þeir gátu því við kom- ið, í þeim tilgangi að plægja i akur kommúnismans og gera . þjóðirnar mótstöðulausar gagnvart útþenslu og ofríkis- : pólitík Rússa. j En eftir þriggja ára við- stöðulausar tiúaunir Komin- ; íorm til að brjóta á bak aftur j siðferðisþol þjóðanna í Ev- ; rópu, með litlúm árangri, virð- íst nú eiga að skipta um ,.línu“ í bili. J Það, sem tvímælalaust hef- ur bjargað Evrópulöndunum frá því að verða kommúnism- ( anum að bráð, þrátt fyrir nið- 1 urrifs og moldvörpustarfsemi ! kommúnistaflokkanna í lönd- j unum, er í fyrsta laga Mars- i hallhjálpin, sem hefur komið i góðar þarfir í viðreisnar- og endurreisnarstaríi þjóðanna eftir styrjöldina, við þær að- Btæður, sem kommúnistar hafa þó skapað með látlaus- um verkföllum og skemmdar- starfsemi. Og það, sem vafalaust hef- ur knúið Kominform til að endurskoða afstöðu sína og jafnframt neytt Rússa til að breyta um stefnu um stundar- sakir að minnsta kosti í við- skiptum þeirra við Vestur- veldin, er hið marg um tal- aða Atlantshafsbandalag, sem hinar frjálsu lýðræðisþjóðir hafa myndað með þátttöku sinni, fyrst og fremst fyrir á- eggjan Breta og þá sérstaklega Bevins utanríkismálaráðherra. Með þessu bandalagi hafa Rússar fengið þá aðvörun, :em vonandi mun dug.-. þeim næstu árin; en kommúnista- flokkar lýðræðisríkjanna munu engú að síður hjúpast einangrun og þjást af ólækn- andi svefnsýki það sem eftir er, nema einhverjir lýðræðis- flokkar verði til þess að bjarga þeim úr þeim álögum, sem þeir hafa sjálfir skapað sér. Það, sem styður þessa skoð- un manna um nýja línu, er í fyrsta lagi hinn skyndilegi vilji Rússa til viðræðna um deiluefni fjórveldanna um' Þýzkaland og önnur þau deilu- efni, sem beðið hafa úrlausn • ar um nokkurt skeið. Og fyrst afþ svo er komið, að Rússar hafa eitthvað dregið saman seglin, þá var ekki von að lengi þyrfti að bíða stefnu- breytingar þrælanna litlu hér uppi á íslandi. Það hafa t. d. borizt fréttir utan af landi frá litlum kommúnistasellum, að sá fagnaðarboðskapur væri þar aðallega til umræðu, að nú væru bjartari tímar fram- undan. Það sem aðallega hef- ur verið notað sem rök fyrir þéssum björtu tímum er eftir- talin upptalning: Stjórnarflokkarnir ná ekki samkomulagi sín á milli um endanlega lausn dýrtíðar- vandamálsins. Vinnudeilur munu verða um allt land í sumar. Bátaflotinn fer ekki á síldveiðar í sumar. Bændur verða að hafa skepnur sínar á gjöf vegna snjókomu og harð- inda. Verð á íslenzkum fisk- afurðum fer minnkandi vegna of mikils framboðs fiskjar í markaðslöndunum. Af þessu hlýtur að leiða stjórnarof, og það verður ekki hægt að ganga fram hjá okkur við nýja stjórnarmyndun. (Skyldi (Frh. á 7 síðu.)

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.