Alþýðublaðið - 26.06.1949, Blaðsíða 6

6
ALÞYÐUBLAÐlö
Sunnudagur 26. júní 1949
Frú Dáríðui i
Dulheims:
Á ANDIiEGXTM VETTVANGI.
Eins og allar sáixænar mann-
eskjur hef ég alltaf haft mesta
áhuga fyrir flugtækni, flugvél-
vélum og öllu því, sem lyft
getur anda vorum, á meðan hann
enn verður að burðast með
skrokkinn í eftirdragi, upp í
hæðirnar, — upp frá jörðinni
með öllum hennar áhyggjum,
amstri og striti. Ég hef því
fylgst með öllum blaðafréttum
af nýjungum á því sviði, og eitt
simr hef ég sjálf flogið, — upp
á Akranes.
Það gladdi mig því ósegjan-
lega, er blessaður Víkverji
minn kom með þá uppástungu
um daginn, að teknar yrðu upp
fastar flugferðir norður í Dum-
bshaf til þess að horfa á mið-
nætursólina. Þessi tillaga er að
mínum dómi einhver hin sál-
rænasta og merkilegasta tillaga,
sem fram hefur verið borin um
margra ára skeið. Það er nefni-
lega fyrir löngu syo gott sem
annað mál, að frá miðnætur-
sólinni leggur furðulega geisla,
orkugeisla, sem smjúga í gegn
um glugga og föt og hlaða sál-
ina af andlegum bætiefnum. Og
fyrir nú utan alla segulstraum-
ana ,sem allaf ieggur frá norð-
urheimskautinu, og sem ég hef
áður getið um. Hugsið ykkur
hvílík endurnæring það væri
fyrir fólk, sem búið er að stria
við ósálræn störf allan ársins
hring; búið að eyða allri orku úr
sálargeyminum, — að mega
setjast upp í ílugvél og svífa
norður í Dumbshaf, og hlaða
geyminn.. Sú orkuhleðsla
mundi svoleiðis gerbreyta við-
horfum þessa fólks til lífsins og
íilverunnar, að það mundi ekki
þekkja sjálft sig á eftir; verða
svo sælt og lífsgiatt og starfs-
fúst, að það kynni sér ekki
læti. . .
En það þarf að skipuleggja
þessar ferðir. Það verður að
flokka fólkið niður og senda þá
fyrst, sem mesta hafa þörfina
fyrir breyíí lífsviðhorf, aukna
lífsgleði, starfsáhuga, brosmildi
og ljúft viðmót. Og ég tel bara
sjálfsagt, að ríkið kosti þessar
ferðir að meiru eða minna leyti,
þar eð það mundi græða á þeim,
bæði beinlínis og þó einkum ó-
beinlínis. Ég ætla auðvitað ekki
að bera fram neinar tillögur um
það hvaða hópar yrðu sendir
fyrst; — að sjálfsögðu færu líka
æðstu menn þjóðarinnar vígslu-
ferðina, nú og svo væri ósköp
eðlilegt að forstjórar ýmissa
ráða og nefnda færu með næstu
ferð, þar næst nefndirnar sjálf-
ar, síðan fólk það, er vínnur á
opinberum skrifstofum og svo
framvegis. Taki þó enginn orð
mín svo, að ég sé að drótta þvi
að þessu öndvegisfólki, að það
hafi, öðru fólki fremur þörf fyr-
ir breytinguna ,en þessi tilhög-
un er að mínum dómi bara sjálf
sögð þjóðfélagsleg kurteisi.
Læt ég svö—útrætt um þetta
mál í bili, en vona einlæglega
að það nái fram að ganga, og
mikið þakka ég Víkverja mín-
um ástsamlega vel fyrir að hann
hreyfði þessu máli fyrstur
manna. Veit ég líka það, að
margir verða honum þakklátir,
þegar tillaga.?.þessi hefur náð
fram að ganga'og áhrifin verða
farin að koma i Ijós, — jafn-
vel á hæstu stöðum. Haldið þið
að mönnum ífinnist það ekki
munur, þegari'þeir spyrja eftir
forstjóranum, og skrifstofustúlk
an, hlaðin af miðnætursólarorku
og með geislaskin í augum og
brosi, svarar með bukti og beyj-
ingum: „Forstjórinn, —- jú,
hann ‘er auðvitað við; ég skal
strax láta hanh. vita að þér séu
komnir!“ Svo hverfur hún inn,
og sviílétt spor hennar minna á
kvika íshafsbáru, og svo kem-
ur hún fram aftur og segir
„Gerið svo vel!“ Og þegar mað-
ur kemur inn í skrifstoíuna,
sprettur forstj.órinn upp úr sæti
sínu, brosir ög býður mann
hjartanlega velkominn og . .
aígreiðir mann í hvelli. Víkverji
mirtn, —- ef þú verður ekki ein-
hverntíma talinn með helztu
velgerðarmönnum þjóðarinhar,
þá er ég illa svikinn.
í andlégum friði!
Dáríður Dulheims.
NÝTT FRÆÐIRIT.
í haust er væntanlegt á bóka-
markaðinn stórt og vandað,
myndskreytt rit eftir einn af
helztu gerfisagnfrægingum vor
um. Ber það nafnið: „Horfnir
góðvagnar“ og er minningarrit
um strætisvaignana. Einkunnar
orð ritsins verða: „Fjarlægðín
gerir fjöllin blá . . .“

Vicki Baum =

HOFUÐLÁUS EMGILL

öfgarnar og unnu fyrstu or-
ustuna“.
,,Og þarna geri ég ráð fyrir,
ao fimmti þátturinn hjá þér
endi, Clarinda. Við skulum
láta tjaldið falla og hylja þ.essi
hræðilegu ódæðisverk“, sagði
Goethe eftir svolítla þögn. ,,Ef
Sehiller, hinn kæri vinur,
væri enn á lífi, þá hefði. hann
kannske gtað skrifað þennan
mexikanska harmleik þinn.
Frelsi, jafnrétti, bræðralag —
komið á fót með ofbeldi. Nei
það er ekki fyrir mig. Ég er'
stillingarmaður, og ég get að-
eins skrifað um það, sem ég
sjálfur sé“. Hann klappaði á
hönd mér, og ég þagði. Ég næst-(
um sé það hvernig hann lagði
þessa sögu mína í eitthvert hólf.
ið í huga sínum. Þegar hann
leit á mig var hann brosandi.
,,0g þessi fallegi vinur þinn
— segðu mér gróf hann nokk-
urntíma þessi djúpu göng og
sannaði hvað sem það nú var,_
sem hann vildi sanna“?
,,Nei, yðar hágöfgi. Hann
reyndi, en hann varð að gefast;
upp. Hann var einhvern veginn
þannig gerður, að hann lauk:
aldrei.við neitt, sem hann bvrj-
aði á.
Goethe spurði mig, ekki,,
hvort Felipe væri enn á lífi.-
Hann skildi alltaf það, sem lát-
ið var ósagt og virti það, sem-
fólk vildi dylja. Það eina, sem-
hann sagði var:
„Ég á enn þá steinana, sem
hann færði mér að kjöf. Mynd
irðu vilja heimsækja okkur og
líta á safnið mitt?“
„Þér eruð mjög vingjarnleg-
ur, herra von Goöthe. Þér haf-
ið þegar gert það svo miklu auð
veldara fyrir mig að mæta
Weimar.“
„Það er þá samþykkt. Ég
ætla að senda vagninn eftir þér,
núna einhvern daginn. Ég er.
viss um að kona mín verðu.r,
mjög glöð að taka á móti þér í
húsi ckkar“.
Ég vissi að þetta boð var,.'
þess megnað, að koma mér aft-;
ur til að umgangast heldra fólk.
ið í Weimar, en ég var ekki-
viss um nema ég væri fremur,
Ieið en glöð yfir þessari miklu
virðingu, sem hans hágöfgi
sýndi mér. Hann stökk á fætur
og tók báðum höndum um hönd
mér og lauk samtalinu með
þeirri * kurteisi, sem mikil-
menni sýna þegar þeir vilja
binda enda á samtal án þess að
særa menn. Ég fann að mér var
hafnað það, sem eftir var dags-
ins, en hann hélt rnér kyrri
rétt í svip. Og horfði hugsandi
á blóðrjótt andlit mitt. „Hef-
urðu komið til Helgenhausen?“
spurði hann.
„Nei ég-býst ekki við að mín
sé óskað þar.“
„Kannske ekki óskað eftir
þér, en það er þörf fyrir þig —
já. Það er áreiðanlega þörf fyr-
ir þig. Þú munt gráta, þegar
þú sérð hvernig garðurinn þinn
er orðinn, Clarinda. Og ertu
ekki forvitin að sjá gröfina
þína.
„Hvers vegna skyldi ég vera
það? Ég hef séð of margar graf
ir eins og hana“.
„Samt hygg ég, að þú ættir
ekki að láta undir höfuð leggj-
ast' að heimsækja Helgenhaus-
en. Veslings Albert er ekki góð-
ur við bústjórnina. Sjáðu til
Clarinda, þegar ég fer í eftir-
litsferð um búgarða hertogans
mun ég eiga leið um Iielgen-
hausen eftir tvær vikur héðan í
frá. Viltu veita mér þá ánægju
að fylgja mér og þiggja mig,
senr auðsveipan fylgdarsvein?"
,,Já, yður hágöfgi. Hvað, sem
þér viljið láta mig gera“, sagði
ég og varð hálf órótt við.
En tveim vikum síðar tóku
að berast fyrstu fregnirnir um
hinn algera ósigur Napelons í
orrustunni við Leipzig, og á eft
ir þeim komu hinir nýju vinir
okkar, sem staðfestu þessar
fregnir, kósakkar hins rúss-
neska keisara. Þeir síeyptust
yfir Weimar eins og sveimur
af sérlega gráðugum og viður-
styggilegum engisprettum.
„Ég get ekki séð, að það sé
svo ákaflega mikill munur,
hvort við vinnum orrustu eða
töpum henni. Hermenn eru her
menn og við alþýðufólkið fáum
þá á hálsinn", sagði Babetía,
sem stóð við eldstóna og
hrærði rneð stærðar þvöru í
kartöflusúpunni, sem við vor-
um að sjóða í þvottapottinum
okkar handa átta ungverskum
riddaraliðsmönnum, sem skip-
að hafði verið niður hjá okk-
ur. Húsi frú Menier og frú
Pontignac hafði verið breytt í
herbúðir eins og öðru hverju
húsí í Weimar, og fólk fór að
tauta um það, að frelsarar okk-
ar virtust ef nokkuð væri,
heldur verri en harðstjórar
okkar Frakkar, og í stríði voru
gerð einkennileg bandalög.
Prússarnir virtust verri en
Austurríkismenn, Ungverjar
verri en Prússar og Rússar
verstir allra.
Það höfðu verið franskar her
sveitir á viltum flótta, sem
reyndu að veita fífldirfskulega
mótspyrnu að lokum, prússnesk
ar liðssveitir, sem eltu hina af
mesta kappi, öskrandi Kósakk-
ar á harðastökki um göturnar,
austrískir og ungverskir ridd-
araliðsmenn, sem þeystust á-
fram með brugðin sverð. Allar
kirkjuklukkurnar hringdu og,
boðuðu árás, orrustu og sigur.
Lúðurþeytarar borgarinnar
héldu áfram að þeyta horn sín,
æsandi og skerandi hljómum,
frá öllum turnum borgarinnar.
Skotið hafði verið af fallbyss-
um yfir húsaþökin, barizt á
torgum og götuhornum, og
stundum þar þvagan og þyrp-
ingin slík að ómögulegt var að
komast leiðar sinnar. Þegar
öll sigurhrópin voru um garð
gengin og öll hátíðahöldin og
glaumurinn, þegar fundir kon-
unga og ríkisstjóra. veizlur og
svall sigursins var liðið hjá og
drykkjuvíman fór að rénna af
fólki, færðist kyrð yfir .og far-
ið var a-ð grafa hina föllnu,
binda um sár hinna særðu,
reikna tjónið, og hreinsa göt-
urnar, sem Rússarnir í villi-
mannlegri fáfræði sinni höfðu
notað, sem skolpræsi, þá urðu
allir örmagna af hinu erfiðasta
af því öllu, að koma aftur á
reglu eftir alla þá ringulreið,
sem kemst á þegar stríð v.innst.
Og svo þegar mesta hávaðann
hafði lægt og dálítið hafði ver-
ið lagfært það, sem eyðilagzt
hafði, kom það sem alltaf sigl-
ir í kjölfar ófriðarins, — land-
fargþtt.
Dag nokkurn, síðdegis, birt-
ist gamall maður í uppiituðum
og snjáðum ökumannafrakka
við ayr okkar og bað um að fá
áð tala ,við mig. Hamingjan
góða, ef þetta er ekki hann
Schindler okkar gamli! Mér
þætti gaman að vita, hvað hann
vildi“, sagði Babetta.
,Ég bið yður að fyrirgefa,
yðar náð, en ég vissi bara ekk-
ert hvað ég átti að gera annað“,
sagði Schindler, sem var hás af
stöðugu lungnakvefi. „Sértak-
lega af því, að það er svo lítill
vfVNDASAGA ALÞÝÐUBLAÐSINS:
ÖRN ELDING
GRASKEGGUR: Ojæja . . .við ger-
um eina tilraun enn, vinur. . . .
Svei mer ef maður verður ekki
áttaviltur í öllum þessum fjöll-
um. . . .