Alþýðublaðið - 16.11.1949, Qupperneq 6

ALÞYÐUBLAÐIÖ
Miðvikudagur 16. nóv. 1949
ALPHONSEDAUDEI
Leifur
Leirs:
STUTT EEFRAIN VIÐ ÓEND-
ANLEGT THEMA.
Og götuvitarnir
gaspra við
umferðina
rautt
það stendur
maður
í óskilum þarna
á götuhorninu
gult
hver hefur
týnt
sjálfum sér — — —
grænt
ósköp venjulegur
maður
dálítið starandi
og að því er
virðist í
þungum þönkum
guit
hver hefur
rautt
týnt sjálfum sér------.
graent
Leifur Leirs
(poet politi).
í STÆTISVAGNI
AUGNABLIKSINS
. . . meðan strætisvagninn
hröklast og hrelcst um hnjótótt
og holótt malbikið, ýskrandi,
veinaridi og emjandi í öllum
sínum samskeytum, urgandi og
argandi í legunr og liðamótum.
rembist með rikkjum og skrikkj
tim í þrotlausri baráttu við lög-
mál tregðunnar, viðnám vegar-
áns og sitt eigið orkuleysi, hangi
ég, 2,65 metra stuttur Reykvík-
ingur, á langrim, þvalri af lófa-
taki þúsundanna, sem tróðust
inn í þetta rangalaskjól, löngu
eftir að það var orðið troðfullt,
hangi eins og kjötskrokkur, (II.
flokks í innkaupi, I. flokks í út-
sölu), meðal kjötskrokka, er
skakast og hristast, merjast og
meiðast, unz allur vagninn, fram
an frá stjórasæti og aftur úr, er
orðin ein iðandi samhrist kjöt-
kássa, hangandi á langrimum eða
húkandí í sætum, samfelld og
samhrist kjötkássa, samkvæmt
miðflóttalögmálinu, svipt öllum
persónulegum hugsunum, ein-
kennum, óskum og þrám, — já,
jafnvel öllum psrsónulegum
grillum og göllum, sem grassera
þó í mannfólkinu í lengstu lög,
•— unz innihald vagnsins, að
undantekinni aflvana aflvélinni
og einkennisbúnum bifreiðar-
stjóranum, er orðíð eitt stétt-
laust, einstaklingslaust, sálar-
laust, sviplaust, viljalaust og' vit
laust öreigaríki, þar sem enginn
á lengur svo mikið sem fót sinn
eða hönd að persónulegri sér-
eign og veit ekki einu sinni hvar
þeir líkamslimir kunna að vera
niðurkomnir. . .
. . . og strætisvagninn neranr
staðar, brýtur einn béaður tító-
listi sig úr samhristing sálnanna
og líkamanna, gerir uppreisn
gegn öreigaríki andleysis og
limaleysis, sleppir hönd sinn af
slánni, segjandi með orðvana
tjáningu treyfingarinnar, þetta
er mín hönd og ég hreyfi hana
þeg'ar mér sýnist, og samkvæmt
bölvunareðli titoismans lætur
hann sér það ekki nægja, held-
ur fullkomnar hann uppreisn
eðlis sins gegn eðlisvana kjöt-
kássuheildinni og hreyfir líka
fót sinn, meira að segja báðar
fætur, hvað orsakar vaxandi, en
að vísu tímabundið óróaið ög
annarlega byltingakennda hreyf
ingu framan frá stjórasæti og aft
ur úr — og títóistinn fullkomn
ar klofning sinn úr heildinni,
opnar afturdyrnar og hverfur út
í umkomuleysi einstaklingsins í
rúminu,'. . .
. . . og strætisvagninn hrökl-
ast og hrekst um holóttar og
hnjótóttar leiðir og títóistinn
gleymist og títóisminn drukkn-
ar í öreigasamhristing kjöt-
skrokkanna, hangandi á lang-
rimum, húkanli í sætum . . .
Strætóari.
Kaupum
ftöskur og glös.
Efnagerðin Valur.
SÆKJUM HEIM.
Hverfisgötu 61.
Sími 6205.
Sfmirf brauð
og sniffur.
Til í búðinni allan daginn.
Komið og veljið eða símið.
SÍLD & FISKUB.
ÚfbreiSlð
AlþýðablaSlðl
smáfugla til matar, safnaði sam
an olífugreinum, og steikti þá
yfir eldi mitt úti í haganum.
Að kvöldi sneri hann heim til
þess að setjast að matborði
bróður síns. Hann mælti ekki
orð, þrátt fyrir hið umburðar-
lynda bros mágkonu sinnar, en
hún kenndi í brjósti um mann-
aumingjann og lét hann hafa
vasapeninga ón vitundar
manns síns. Hann var strang-
ur við „ónytjunginn“. Það var
fremur vegna væntanlegra en
liðinna heimskupara hans. Og
sannleikurinn reyndist sá, að
ekki hafði fyrr verið bætt Vir
áhrifum hins mikla reiðarslags
en ættardramb eldra bróðurs-
ins varð að spreyta sig á nýrri
prófraun.
Þrisvar sinnum í viku kom
lagleg fiskimannsdóttir á Cast-
elesetrið til að sauma. Hún hét
Divonne Abríeu og var fædd
á hinum kjarrivaxna bakka
Rónárinnar. Hún var ósvikin
dóttir árinnar. Hún bjdgjaðist
áfram sem vatnsjurt. Hún var
með höfuðbúnað upp á kata-
lónskan máta, sem var í þrennu
lagi og féll þétt að litlu höfði
hennar. Böndunum var sveifl-
að aftur á bak. Hinar mjúku
línur hálsins sáust. vel. Hann
var dálítið útitekinn eins og
andlitið. Það sást niður að hin-
um fíngerðu, snjóhvítu línum
brjósts og axla. Hún minnti
einna helzt á hirðmey við
gömlu „ástahirðirnar“, sem áð-
ur fyrr héldu sig allt í kring-
um Cháteauneuf — bæði í
Corrhezon og Vacquerias —- í
gömlu byggingunum uppi í
hlíðunum, sem nú voru moln-
aðar rústir einar.
Það var ei þessi hugsun um
þennan svip sögunnar, er vakti
ást Césaires, því að hann var
óbrotin sál, sneydd ímyndun-
arafli og ólesin. En hann var
stuttur vexti og geðjaðist hon
um því að hávöxnum konum.
Og hann var ofurliði borinn
fyrsta daginn. „Ónytjungur-
inn“ var hreinn sérfræðingur
í því bralli, sem á sér stað í
sveitaþorpunum. Fyrst bauð
hann henni á dansleik sunnu-
dag nokkurn, síðan gaf hann
henni veiðidýr í matinn og svo
átti hann með henni stefnumór
úti í haganum á eftir. Hann
komst að því, að Divonne
dansaði ekki, lagði sjálf til
veiðidýr í matinn og vav fær
um að fleygja „afvegaleiðara“
sínum endilöngum tíu feta
vegalengd, þar eð hún var eins
sterk og stóð eins föstum fót-
um og sveigjanlegu hvítu espi-
trén á árbakkanum. Eftir það
hélt hún honum í fjarlægð með
oddinum á skærunum sínum,
sem héngu. við beiu hennar í
stálkeðju. Og hún tryllti hann
svo af ást, að hann fór að tala
um að giftast henni og trúði
mágkonu sinni fyrir þessu. Hún
hafði þekkt Divonne Abrieu frá
barnæsku og vissi, að hún var
siðsöm og fáguð stúlka. í
innstu fylgsnum hjarta síns
fannst henni, að þessi óheppi-
lega sameining frá þjóðfélags-
legu sjónarmiði yrði ef til vill
til að bjarga „ónytjungnum“.
En stolt ræðismannsins reis
öndvert gegn þeirri hugmvnd,
að meðlimur Gaussin d’Ar-
mandyættarinnar giftist dóttur
leiguliða: „Geri Césaira slíkt,
mun ég aldrei líta hann fram-
ar“. Og hann hélt loforð sitt.
Césaire kvæntist, yfirgaf \
Casteletsetrið og fluttist til i
ættingja konu sinnar á böklc-
um Rónárinnar. Hin umburð- ■;
arlynda mágkona hans færði j
honum mánaðarlega litla pen-!
ingaupphæð, sem bróðir lians;
veitti honum til lífsviðurv'fer-
is. Jean litli fylgdi móður sir.ni
í þessar heimsóknir. Honura
fannst kofi Abrieufjölskvldunn
ar mjög skemmtilegur. Það var
kringlótt, sótug bygging, sem
fjallavindarnir og norðvestan-
rokið skóku til. Kofanum var
haldið uppi í miðjunni af lóð-
réttum staur, sem líktist siglu-
tré. Opnar dyrnar mynduðu
umgjörð utan um litlu bi-yggj-
una, þar sem netin' lágu til
þerris og silfrað perluhreistur
glitraði og glampaði í möskv-
unum. Fyrir neðan lágu nokki'-
ir stórir fiskibátar. Þeir vögg-
uðu og toguðu í kaðlana. Og
ljósgrænar öldur breiðu, glað-
lyndu árinnar, glitrandi í birt-
unni, gjálfruðu við eyjarnar.
Og á unga aldri tók Jean þarna
ástfóstri við löng ferðalög og
sæinn, sem hann hafði aldrei
séð.
Útlegð Césaires stóð í tvö til
þrjú ár. Henni hefði ef til vill
aldrei lokið, ef mikilvægur at-
burður hefði ekki gerzt innan
fjölskyldunnar. Það var fæð-
ing tvíburanna litlu, Maríu og
Mörtu. Móðirin veiktist vegna
tvíburafæðingarinanr og Cés-
aire og konu hans var leyft að
koma og heimsækja hana. Eft-
ir heimsóknina komust á sætt-
ir milli bræðranna. Þær voru
ekki á rökum reiscar, en komu
alveg ósjálfrátt vegna hins ó-
mótstæðilega afls blóðtengsl-
anna. Césaire og kona hans
settust að á Casteletsetrinu.
Heimilisreksturinn féll í hlut
Divonne, þar eð vesalings móð-
irin var algerlega óvinnufær
vegna ólæknandi blóðleysis. en
á eftir því fylgdi brátt liðagigt.
Divonne varð að líta eftir upp-
,eldi litlu stúlknanna, stjórna
hinu fjölmenna þjónaliði og
heimsækja Jean tvisvar í viku
í skólann í Avignon, svo að
ekki sé nú talað um hjúkrun
sjúklingsins, sem þarfnaðist
stöðugrar umhirðu hennar.
Hún var að eðlisfari reglu-
söm kona og skýr í hugsun.
Hún bætti því menntunar-
skortinn upp með gáfum sín-
um, kænsku sveitakonunnar og
þeim lærdómsmolum, sem enn
voru eftir í heila ónytjungsins,
er nú var algerlega taminn og
agaður. Ræðismaðurinn fói
henni að hafa eftirlit með öll-
um útgjöldum heímilisreksturs
ins, sem voru mjög mikil vegna
aukinna byrða og stöðugt
minnkandi tekna, sem soguð-
ust burt vegna blaðsjúkdóms-
ins í vínviðnum. Allir fjarlæg-
ari víngarðarnir voru sýktir,
en heimagarðurinn var cnn
laus við þessa plágu. Og ræðis-
maðurinn var ætíð þungt hugsi
vegna viðleitni sinnar til að
bjarga heimagarðinum með
rannsóknum og tilraunum.
Þessi Divonne Abrieu, sem
hélt fast við höfuðfat hins ó-
breytta sveitafólks og stál-
keðju saumaiðnar sinnar —
þessi kona, er framkvæmdi
verk sín sem ráðskona og fé-
lagi af slíkri hæversku, forð-
aði fjölskyldunni frá fjárhags-
öngþveiti á þessum erfiðu ár-
um. Sjúklingurinn naut ætíð
sama dýra munaðarins, litlu
stúlkurnar voru aldar upp hjá
móður sinni sem hefðarmeyj-
ar og mánaðarpeningarriir
handa Jean greiddir reglulega,
fyrst í heimavistarskólann, síð-
an í skólann í Aix, þar sem
hann nam lögfræði, og loks í
París, en þangað hafði hann
haldið til þess að Ijúka námi
sínu. Þau gerðu sér eins litla
grein fyrir því og hún, méð
hvílíkum kraftaverkum reglu,
stjórnar og stöðugs eftirlits
henni tókst þetta allt. En fyrsta
andlitið, er Jean minntist, þeg-
ar hann hugsaði um Castelet-
setrið eða leit á myndina þáð-
an, sem var upplituð af sól-
inni, var andlit Divonne.
Fyrsta nafnið, sem hann
nefndi, var nafn Divonne, þess-
arar góðhjörtuðu - sveitakonu,
er honum fannst vera falin á
bak við hús forfeðra hans og
halda því uppi með viljakrafti
sínum. Hann hafði samt forð-
azt að nefna þetta virta nafn
í áheyrn ástmeyjar sinnar í
nokkra daga, eftir að hann
hafði komizt að því, hver ást-
mey hans var í rauninni. Sama
máli hafði gilt um nafn móð-
ur hans og annarra meðlíma
fjölskyldunnar. Honum gramd
ist jafnvel að horfa á myndina
að heiman. Hún hæfði svo illa
— var alveg glötuð -— þarna á
- o
L
I
/
T
mSSrfmir-iuftijt,