Alþýðublaðið - 02.02.1950, Blaðsíða 4

4
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Fimmíudagnr 2. februar 1950
Útgefancíi: Alþýffuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Benedikt Gröndal.
í>ingfréttir: Helgi Sæmundsson. I
Ritstjórnarsímar: 4091, 4902.
Auglýsingar: Emilía Möller.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiffslusími: 4900.
Affsetur: Alþýffuhúsiff.
Alþýffuprentsmiffjan h.f.
Baráilan við fíosn-
ingaúrsiitin
TÍMINN hefur nú farið að
dæmi Þjóðviljans og reynir að
gefa lesendum sínum í skyn,
að Alþýðuflokkurinn hafi ekki
átt auknu gengi að fagna við
kosningarnar um síðustu helgi.
Ræðir hann í þessu sambandi
um kosningaúrslitin á þeim
stöðum, þar sem Framsóknar-
flokkurinn vann á, og kveður
upp á þeim forsendum þann
úrskurð, að Alþý'ðuflokkurinn
og Sjálfstæðisflokkurinn hafi
staðið í stað í kaupstöðunum
miðað við fulltrúatölu, komm-
únistar tapað fjórum, en Fram
sóknarflokkurinn bætt við sig
jafnmörgum fulltrúum. Þessar
upplýsingar eru réttar, hvað
kaupstöðunum viðkemur, en
eigi að síður aðeins hálfur
sannleikur af því, að þagað er
um kosningaúrslitin í kaup-
túnunum. Það, sem fyrir ligg-
ur, er að sjálfsögðu að ræða
kosningaúrslitin í heild. En
Tíminn lætur slíkt undir höf-
uð leggjast í því skyni að leyna
lesendur sína vexti Alþýðu-
flokksins!
Alþýðublaðið birti í fyrra-
dag kosningaúrslitin miðað við
tölu kjörinna frambjóðenda
flokkanna og til samanburðar
fulltrúatölu þeirra við bæjar-
og sveitarstjórnarkosningarnar
1946. Það leikur þess vegna
enginn vafj á því, hvað er satt
og rétf í þessu máli: Alþýðu-
flokkurinn bætti við sig 9 full-
trúum, en tapaði 4. Kommún-
istar bættu við sig 2, en töpuðu
6. Framsóknarflokkurinn vann
4, en tapaði 1. Sjálfstæðis-
flokkurinn vann 2, en tapaði 6.
Alþýðuflokkurinn hefur þann-
ig bætt við sig 5 fulltrúum og
unnið mest á af flokkunum.
Framsóknarflokkurinn hefur
bætt við sig 3 fulltrúum. Kom-
múnistar hafa tapað 4 fulltrú-
um og Sjálfstæðisflokkurinn
öðrum 4 fulltrúum. Það, sem
á vantar, er því aðeins, að skrif
finnar Tímans segi allan sann-
leikann og viðurkenni þá stað-
reynd, að Alþýðuflokkurinn er
sá flokkurinn, sem vann flest
ný sæti í bæjar- og sveitar-
stjórnum í kosningunum.
1 *
Jafnframt heldur Þjóðviljinn
áxram að telja lesendum sín-
um trú um, að Alþýðuflokkur-
inn hafi farið halloka í kosn-
ingunum. Hins vegar hefur
hann gefizt upp við það von-
lausa verk að halda því fram,
að kommúnistar hafi verið sig-
urvegarar í orrahríð þeirra, en
Þjóðviljinn reyndi sem kunn-
ugt er í fyrsta tölublaði sínu
eftir kosningar að skipta því
hlutskipti milli kommúnista og
íhaldsmanna, flokkanna, sem
biðu ósigur í kosningunum,
þegar tveir staðir, Reykjavík
og -Norðfjörður, eru undan-
skildir!
Þjóðviljinn byggir staðhæf-
ingar sínar um fylgi Alþýðu-
flokksins á kosningaúrslitun-
um í Reykjavík einum. En Al-
þýðublaðið hefur aldrei haldið
því fram, að Alþýðuflokkurinn
væri í vexíi í Reykjavík við
þessar kosningár, svo að at-
hugasemd kommúnistablaðsins
er út í bláinn. Alþýðuflokkur-
inn jók að vísu fylgi sitt í höf-
uðstaðnum frá kosningunum
1946, en tapaði frá kosningun-
um í haust, þó að atkvæðatap
hans væri miklu minna en
kommúnista, sem töpuðu 632
atkvæðum, enda þótt vígstaða
þeirra væri miklum mun betri
en beggja hinna andstöðuflokka
íhaldsins. Það er því tilgangs-
laust fyrir Þjóðviljann að
halda umræðunum áfram á
þessum grundvelli. En vilji
hann ræða úrslit kosninganna
í heild og segi satt og rétt frá
um þau, er engum blöðum um
það að fletta, að Alþýðuflokk-
urinn hefur unnið á, en komm-
únistar tapað, víða stórtapað.
Þeirri staðreynd verður ekki
breytt með blaðaskrifum, og
I'jóðviljanum tekst ekki einu
sinni að telja áköfustu fylgis-
mönnum kqmmúnista trú um,
sð lygi hans sé sannleikur, þar
eð þeir eru læsir og skrifandi
og geta því dæmt um málið
sjálfir. Það dylst heldur ekki
þessa dagana, að kommúnistar
eru óvenju framlágir og dauf-
ir í dálkinn. Það talar sínu
máli um kosningaúrslitin, og
hreystiyrði Þjóðviljans hafa
síður en svo talið kjark í þá.
Ósigur heldur áfram að vera
ósigur, hvað sem öllum blaða-
skrifum líður.
Annars er það lærdómsríkt
fyrir lesendur Tímans og Þjóð-
viljans að lesa forustugreinar
og fréttir beggja þessara blaða
um kosningaúrslitin. Þar er
annað hvort sagður hálfur
sannleikur eða heil lygi. Fyrst
svo er um tölulegar staðreynd
ir eins og kosningaúrslit, geta
menn gert sér í hugarlund,
hvort ekki muni ástæða til að
gjalda varhuga við ýmsu öðru,
sem þessi blöð halda fram um
önnur atriði í málflutningi sín-
um. En það er ekki nema gott,
að bæði þessi blöð skuli gera
sig ber að óhæfuverkunum
fyrst þau hafa á annað borð
svarizt til þjónustu við lygina.
Þau blekkja þá kannski færri
eftir en áður.
Alþýðublaðið væntir þess,
að hugsandi menn og konur
kynni sér kosningaúrslitin og
myndi sér sjálfstæða skoðun á
þeim. Gögnin liggja fyrir, sam-
anburðurinn. er auðveldur og
dómsniðurstaðan ætti ekki að
vera erfiðleikum háð. Viti born
um mönnum getur naumast
dulizt, að flokkur, sem bætir
við sig 5 bæjarfulltrúum,
vinnur meiri sigur en hinn
flokkurinn, er bætir við sig að-
eins 3, svo að ekki sé rninnzt
á hlutskipti þeirra tveggja
flokka, sem töpuðu 4 fulltrú-
um hvor! En þessar einföldu
staðreyndir virðast vefjast fyr-
ir skriffinnum Tímans og Þjóð-
viljans, þó að þeir séu senni-
lega ekki eins fáfróðir og skiln-
ingssljóir og þeir látast vera.
Fagrar kvikmyndir af íslenzku dýralífi og ís-
íenzkri náítúru. — Nauðsynlegt að búa til slíkar
kvikmyndir, sem eingöngu eru ætlaðar börnum.
— Hörmulegt slys, sem mikið er talað um. — Inn-
flutnings- og gjaldeyrisnefnd er úr sögunni. —
Fjárhagsráð er tekið við.
Kennaraskipti hjá
sunddeiid KR
SUNDDEILD KR hélt aðal-
fund sinn í fyrradag. Lætur
Jón Ingi Guðmundsson nú af
kennarastörfum hjá KR eftir
rúmléga 10 ára starf, og var
honum þakkað ágætt starf í
þágu félagsins. Hinn nýi kenn- kvikmynda allra.
ari, sem félagið hefur ráðið, er
Jón Pálsson, yfirsundkennari í MEÐAN ÉG VAR að horfa á
Sundhöll Reykjavíkur. þessar myndir fór ég að hugsa
KVIKMYNDIR ÞÆR af ís-
lenzkum lanclbúnaði og nátt-
úru, sem Kjartan Ó. Bjarnason
sýndi í fyrsta sinn í Nýja bíó
í fyrrakvöld eru fagrar og vel
teknar aff dómi Ieikmanns. Fjöl
margar þessara mynda úr ís-
Ienzkum sveitum — og af Vest-
fjörffum, munu vera . meffal
hinna fegurstu, senf hér hafa ver
ið sýndar í kvikmyndum. Þaff
er unaffslegt að horfa á þessar
myndir, aff ferffast meff höfund-
inum aff sumri meffan illviffrin
geisa fyrir utan unv hávetur.
FUGLALÍFSMYNDIRNAR .
frá Vestmannaeyjum eru ákaf-
lega fróðlegar og eins myndirn-
ar af fluglaveiðum og eggja-
töku í Eyjum. Hef ég ekki fyrr
séð betri myndir af þessum sér-
kennilega og að ýmsu glæfra-
Iega atvinnuvegi. — í fyrstu
myndinni, sem sýnd var, fannst
manni gæta of sterks bláma, sér
saklega á vatni, en í blómamynd
inni virðist manni litirnir vera
sannir — og eins í Vestmanna-
eyjamyndinni. Ég held að Kjart
ani Ó. Bjarnasyni hafi tékizt á-
kaflega vel með töku þessara

Tvísöngur Halldórs Kiljans
GREIN sú, sem Halldór Kiljan
Laxness skrifaði í síðasta
hefti Tímarits Máls og menn-
ingar um dvöl sína austur í
Moskvu síðast liðið sumar,
hefur vakið mikla athygli;
enda kveður þar óneitanlega
að ýmsu leyti við nokkuð
nýjan tón í skrifum komm-
únista um fyrirmyndarríki
þeirra austur á Rússlandi.
Leynir það sér ekki, að Hall-
dór Kiljan hefur í þetta sinn
rekið sig á ýmsar óþægileg-
ar staðreyndir austur þar,
sem illa samrýmast þeim lof-
söng, sem bæði hann og aðrir
kommúnistar hafa sungið um
Sovét-Rússland hingað til.
GRElN HALLDÓRS KILJANS
hefur af þessum ástæðum
ekki aðeins vakið athygli hér
á landi, heldur og annars stað
ar á Norðurlöndum, svo sem
Kaupmannahafnarfregn í
Morgunblaðinu á þriðjudags-
morguninn bar með sér. Seg-
ir þar, að Kau.pmannahafnar-
blaðið ,,Social-Demokraten“
hafi gert greinina að umtals-
efni vegna þeirra játninga,
sem í henni felist um ástand-
ið á Rússlandi, og varpað
fram þeirri spurningu, hvort
Halldór Kiljan muni eftir
slíka grein komast hjá því að
verða stimplaður sem hættu-
legur títóisti.
AF ÞJÓÐVILJANUM í gær er
helzt svo að sjá, að Halldóri
Kiljan þyki sú athygli, sem
Rússlandsgrein hans hefur
vakið, vera orðin dálítið ó- J
þægileg fyrir sig; því að (
Þjóðviljinn skýrir frá því, að j
hann hafi sent „Social-Demo-
kraten“ skeyti, sakað hann
um falsanir á grein sinni og
heitið honum öllum ritlaun-
um fyrir næstu sögu sína að
verðlaunum, ef blaðið geti
fundið þeim ummælum, sem
það hefur eftir honum, stað í
grein hans.
ALÞÝÐUBLAÐINU er ekki
kunnugt um það, hvað ,,Soci-
al-Demokraten“ kann að hafa
haft eftir grein Halldórs
Kiljans, og af Kaupmanna-
hafnarfrétt Morgunblaðsins
er það fremur óljóst. Virðist
þó, að Halldór Kiljan telji
áliti sínu austur á Rússlandi
og meðal kommúnista yfir-
leitt standa nokkra hættu af
því, sem „Social-Demokrat-
en“ hefur sagt, og því reyni
hann nú að snúa sig út úr
því með verolaunabrandara
þeirn, sem Þjóðviljinn getur
um. Má vel vera að Halldóri
Kiljan sé þetta nauðsynlegt.
En hetjulegt er það ekki af
honum því að jafnvel þótt
frásögn ,,Social-Demokraten“
kunni að hafa verið eitthvað
ónákvæm, þá verður því ekki
neitað, að í grein Halldórs
Kiljans fellst þungur áfellis-
dómur yfir kjörum óbreyttra
verkamanna austur á Rúss-
Iandi, og yfir andlegri kúgun
þar, einkum við listamenn og
rithöfunda, sem hann ætti
sannarlega að draga sínar á-
lyktanir af, ef hann væri sá
maður, sem hann vill vera.
EN ÞAÐ LÍTUR ekki út fyrir
að hann sé það. Því að hvern-
ig getur hann viðurkennt hin
aumu kjör óbreyítra verka-
manna austur á Rússlandi
eftir þrjátíu ára sovétstjórn,
kúgun listarinnar og mjsnotk
un rithöfundanna af - hálfu
valdhafanna þar, — og þó
haldið áfram að lofsyngja
þetta sem það, sem koma
skuli? Hér er eitthvað bogið
við Halldór Kilján sjálfan.
Hann sér, hvernig hinir ó-
breyttu verkamenn eru kúg-
aðir austur á Rússlandi, og
hvernig listamennirnir og rit-
höfundarnir eru sviptir frelsi
til þess að hlýða sínum eigin
innblæstri og misnotaðir til
þess að lofsyngja valdhafana.
En hann dregur engar álykt-
anir fyrir sjálfan sig af þess-
um ömurlegu staðreyndum.
Hann heldur lofsöngnum um
Rússland, nú vísvitandi blekk
ingum um það, þrátt fyrir
allt áfram, eins og ekkert hafi
í skorizt! Þetta er tvísöngur,
sem ætti að vera fyrir neðan
virðingu skáldsins Halldórs
Kiljans Laxness.
um það, hve mjök gvikmynda-
húsin kvarta undan því að skort
ur sé á góðum barnamyndum.
Ég sé ekki bstur en að hægt
væri að búa til úr þáttum kvik-
mynda á borð við þessar myndir
Kjartans framúrskarandi góðar
kvikmyndir fyrir börn, og ekki
til að sýna þeim einu sinni held-
ur hvað eftir annað ár eftir ár,
með litlum breytingurn.
ÉG ER alveg viss um það, að
börn myndu skemmta sér kon-
unglega við að horfa á þessar
myndir, lifnaðarhætti húsdýr-
anna, fuglalífið og fjölda márgt
annað. Öllum er kunnugt að þau
fjölmörgu kaupstaðabörn, sem
ekki þekkja lífið í sveitum
landsins, og ekki geta notið sam
býlis við dýrin og náttúruna,
fara mjög mikils á mis. Úr þessu
er hægt að bæta með lcvikmynd
um. Og mér finnst, sem það sé.
einmitt sjálfsagt að fá Kjartan
Ó. Bjarnason til þess að búa til
svona myndir fyrir börnin. Og í
sannleika sagt finnst mér,. að
eitthvert kvikmyndahúsið ætti
að fá hann eða einhvern annan
góðan kvikmyndatökumann til
þess að gera þetta.
ALMENNINGUR TALAR nú
mjög irm hið hörmulega slys,
þegar Vörður fórst og fimm
menn létu lífið, þar af virðast
tveir ekki hafa komizt úr skip-
inu þrátt fyrir það, þó að ekki
hafi verið annað sýnilegt í all-
langán tlma, en að skipinu væri
ekki hægt að bjarga. Líf is-
lenzkra sjómanna er clýrmætara
en skipin sem þeir sigla á. ís-
lenzkir sjómenn og samtök
þeirra mega aldrei slaka til á
þeirri skoðun. — Sjódómur
mun nú fjalla um þetta hörmu-
lega slys og komast að niður-
stöðu um það.
BREYTING IIEFUR nú verið
gerð á yfirstjórn gjaldeyris- og
innflutningsmálanna. Innflutn-
ings og gjaldeyrisnefnd hefur nú
verið afnumin, en við hefur tek-
ið fjárhagsráð. Enn bætist á þess
bak — og virtist mörgum þó sem
nóg hvíldi á herðum þess. Nú
eiga me’nn að snúa sér að því —
og aðfinnslum við innflutnings-
og gjaldeyrisnefnd linnir loks-
ins.
iil Pekisig
BRETAR hafa ákveðið að
scnda fulltrúa sinn hjá kín-
versku kommúnistastjórninni
til Peidng og að láta hann taka
þar við störfum sem sendifull-
trua.
Hefur brezka stjórnin beðið
með að taka þessa ákvörðun til.
þess að ganga úr skugga um,
hvort kommúnistastjórnin í
Peking myndi setja einhver
skilyrði fyrir því að veita full-
trúa Bretlands viðtöku. Nú
þykir sýnt, að engin slík skil-
yrði verði sett.