Alþýðublaðið - 25.02.1950, Side 4

i
ALÞÝÐUBLAÐÍÐ
Laugardagur 25. febrúar 1950
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
iFréttastjóri: Benedikt Gröndal.
Þingfréttir: Helgi Sæmundsson.
Ritstjórnarsímar: 4091, 4902.
Auglýsingar: Emilía Möller.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Aðsetur: Alþýðuhúsið. •
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
ALÞÝÐUFLOKKURINN Á
BRETLANDI hélt meirihluta
sínum við hinar nýafstöðnu
kosningar og fer áfrarn með
stjórn landsins. Sigur hans varð
þó ekki eins stórkostlegur og
við kosningarnar 1945, enda
var fyrirfram vitað, að úrslitin
myndu mjög tvísýn. íhalds-
flokkurinn hafði gert sér vonir
um að virina Bretland á ný og
steypa jafnaðarmannastjórn
Attleés af stóli. Hann sótti
kosningarnar af miklu ofur-
kappi, enda hagsmunir flokks-
ins og persónulegur stjórnmála-
frami forustumanna hans í húfi.
En Bretland heldur áfram
að vera meginvirki jafnaðar-
stefnunnar, og stjórn Alþýðu-
flokksins mun einbeita sér að
því að fullgera það starf, er haf-
ið vár á síðasta kjö"tímabili.
Alþýðuflokkurinn tók við
völdum á Bretlandi á válegustu
tímum í sögu þjóðarinnar. Ægi-
leg heimsstyrjöld hafði farið
eyðingareldi sínum um Bret-
land. Þjóðin, sem fyrrum var
voldug og auðug, var fátæk og
í sárum. Endurreisnarstarfið
krafðist mikillar vinnu og fórn-
fýsi. Jafnaðarmannastjórnin
neyddist til að koma á strangri
rkömmtun og varð að leggja á-
herzlu á að halda kaupgjaldi
sem rnest í skefjum til að firra
land og þjóð jTirvofandi verð-
bólgu og afleiðingum hennar.
Hún byggði upp starf sitt og
stefnu af alvöru og festu á-
byrgrar lýðræðisstjórnar, án
tillits til vinsælda. Það var því
fyrirfram vitað, að hún ætti við
ramman reip að draga í kosn-
ingunum, þó að árangurinn af
stefnu hennar og starfi hafi
vissulega komið í ljós. En hann
hefur fyrst og fremst verið
fólginn í því að afstýra geig-
vænlegu böli. Þess vegna er það
glæsilegur vottur um þegn-
skap og stjórnmálaþroska
brezku þjóðarinnar og þó um-
fram allt brezkrar alþýðu, að
sigur þessara kosninga skyldi
koma í hlut Alþýðuflokksins.
íhaldsflokkurinn reyndi að
sjálfsögðu að hagnýta sér hina
erfiðu aðstöðu Alþýðuflokksins
í ríkum mæli. Hann lofaði kjós-
endum gulli og grænum skóg-
um, eins og forréttindastéttirn-
ar jafnan gera, þegar þær þurfa
að leita til almennings í frjáls-
um og lýðræðislegum kosning-
um. Hann taldi erfiðleika Breta
af völdum heimsstyrj'aldarinn-
ar sök Alþýðuflokksins og jafn-
aðarmannastjórnarinnar og
rieyndi að gera ráðstafanir þær,
sem átt hafa drýgstan þáttinn í
árangri endurreisnarstarfsins,
tortryggilegar í augum kjósend-
anna. Hann hugðist nota tæki-
færið og sigra Alþýðuflokkinn
einmitt nú, vitandi. það, aá
hann getur síður vænzt sigurs
síðar, þegar árangurinn af end-
urreisnarstarfi Breta á grund-
velli jafnaðárstefnunnar er
orðinn lýðum Ijós, erfiðleikarn-
i r sigraðir og hagsæld og öryggi
komið í stað fátæktar og óvissu.
En þessi von brezka íhaldsins
brást. Kosnirigarnar á Bret-
Jandi hafa orðið nýr sigur fyrir
jafnaðarstefnuna og nýtt. áfall
fyrir íhaldsstefnuna, sem marg-
ir spáðu, að myndi sigra í þetta
sirn.
En brezk alþýöa undir for-
ustu jafnaðarmanna, hefur ekki
aðeins unnið staðbundinn sigur.
Hún hefur sýnt og sannað ger-
völlum heiminum, að jafnaðar-
stefnan stendur í dag fastari
fótum en nokkru sinm fyrr,
þrátt fyrir geysimikla tíma-
bundna erfiðleika og miskunn-
arlausa baráttu á tvennum víg-
stöðvum •— annars vegar við í-
haldsöflin, hins vegar við kom-
múnista.
Tveggja flokka skipulagið á
Bretlandi hefur styrkzt mjög
við þessar kosningar. Frjáls-
lyndi flokkurinn gerði sér mikl-
ar sigurvonir, sém hafa gersam
lega brugðizt. Hann er kominn
í úlfakreppu milli tveggja aðal-
flokkanna og á sér naumast
uppreisnar von eftir að hafa
farið stórfelldar hrakfarir við
tvennar kosningar í röð. Hlutur
kommúnista er þá miklum mun
minni. Þeir hafa þurrkazt út í
kosningunum á Bretlandi og
hlotið eftirminnilegan dóm
klofningsstarfsemi sinnar með-
al brezkrar alþýðu. Kommún-
istar áttu tvo fulltrúa í brezka
þinginu á síðasta kjörtímabili.
Þeir féllu báðir við lítinn orð-
stír og hvergi lá við, að komm-
únistar ynnu þingsæti. Sömu
sögu er að sc-gja af þeim fyrr-
verandi þingmönnum, er gerzt
höfðu bandarnenn kommúnista
undanfarin ár og freistuðu end-
urkosningar sem óháðir fram-
bjóðendur. Þeir kolféllu allir/í
kosningunum, svo að brezka
þingið á næsta kjörtímabili
verður hreint af kommúnistum
og pólitískum huldumönnum í
þjónustu þeirra. Slíkur er dóm-
ur brezku þjóðarinnar yfir
þeim mönnum, sem rekið hafa
S
s
s
s
s
MÖNNUM eru enn í fersku
minni þau ósköp, sem byrj-
uðu í norska kommúnista-
flokknum eftir hinn ægilega
kosningaósigur hans síðast
liðið haust, er hver einasti
frambjóðandi kommúnista
féll og flokkur þeirra var
með öllu þurrkaður út úr
noi’ska stórþinginu. Allt fór- í
bál og brand í flokknum út af
þessum óförum og kenndi
hver öðrum. En ekki nóg með
það: Minnihluti flokksstjórn-
arinnar, undir forustu þeirra
Emils Lövlien og Strand-Jo-
hansen, rak meirihlutann,
sem fylgdi Peder Furubotn,
og bar Furubotn sjálfan, gam-
alkunnan kommúnista og
Moskvupílagrím, hinum hroða
legustu sökum, kvað hann
sekan um samvinnu við Ges-
tapo á- ófriðarárunum og um
dauða meira en tuttugu Norð-
manna af hennar völdum, en
eftir stríðið um samvinnu við
sendiráð Bandaríkjanna í
Oslo og hvers konar svik önn-
ur við hinn heilaga föður í
Moskvu. Urðu svo miklar æs-
ingar meðal lcommúnista í
Noregi út af þessu, að einn
þeirra, Strand-Johansen,
missti um stund vitið cg varð
beint og óbeint erindi hins aust-
ræna einræðis hennar á meðal
og reynt að veikja samtök lýð-
ræðisþjóðanna til eflingar friði,
frelsi og mannréttindum. Það
er verðskuldaður dómur yíir
kommúnistum og meðhjálpur-
um þeirra.
Athygli alls heimsins hefur
beinzt að Bretlandi undanfarna
daga. Alþýða lýðræðisríkjanna
hefur óskað brezku samherjun-
um sigurs. Sigurinn hefur unn-
izt, og í hönd fer áframhaldandi
starf að endurreisn Bretlands
á grundvelli jafnaðarstefnunn-
ar. Bretland heldur áfram að
vera meginvirki lýðræðisins og
jafnaðarstefnunnar eins og það
hefur verið eftir að síðari
heimsstyrjöldinni lauk. En
Bretar hafa ekki aðeins unnið
sigur x þágu sjálfra sín. Þeir
vísa jafnframt öðrum lýðræðis-
ríkjum heimsins veginn að tak-
marki velmegunar og öryggis,
lýðræðis og frelsis.
Fæðiskaupendaíéfags Reyykjsvíkur
verður haldinn í húsnæði félagsins Kamp Knox, sunnu-
daginn 26. febr. kl. 2.
Almenn félagsmál.
Venjuleg aðalfundarstörf.
Stjórnin.
Hallveigarstaðakaffi á morgun. — Bréf um peru-
vandræðin. — Saga úr viðskipíalífinu. — Um
Hiemmstorgið. — Minnisvarði um íslenzka
hestinn. — Vatnsþróin ganila.
14. ÞING Sveinasambands
byggingariðnaðarmanna var
sett í gærkvöldi í Aðalstræti
12.
Forseti þingsins var kjörinn
Olafur Pálsson mælingafull-
trúi. Þingritarar voru kjörnir
Kári Þ. Kárason múrari og
Gunnar Gestsson pípulagning
armaður. Þá fór fram kosning
nefna, en þær munu vera fjór
ar, sem starfa á þinginu.
Forseti sambandsins, Jón G.
S. Jónsson flutti skýrslu stjórn
arinnar. Mörg mál liggja fyrir
þinginu varðandi hagsmuna
og velferðarmál stéttanna.
30 fulltrúar þriggja sam-
bandsfélaga sitja þingið.
' . HALLVEIGARSTAÐAKON-
URNAR .efna til Hallveigar-
staðakaffis í TjarnarkMfi á
morgun. Félögin, .sem skipá
nefndina, er vinnur að j>,I að
koma . upp kvennatíeimilinu,
leggja fram starfskrafta til að
gera veizlulegt í Tjarnarkaffi á
sunnudaginn og munu konurn-
ar ekki draga af sér við undir-
bnninginn, enda fagna þær þvi
nú alveg sérstaklega, að þær
hafa loksins fengið lóð undir
heimili sitt, sem þær eru ákaf-
lega ánægðar með.'Ættu bæjar-
búar að fjölmenna á sunnudag-
inn til þeirra og drekka eftir-
miðdagskáffið hjá þeim.
KJÓSANDI skrifar: „í pistl-
unutíi þínum á laugardaginn,
Hannes minn, talar þú um
vöntun á perum í raftækjabúð-
unum og hafa víst margir orðið
varir við það. En hvað segir
fjárhagsráð um það, hefur ek'ki
verið flutt inn eins mikið af
perum og vant er? Er það ekki
með perurnar eins og margt
annað, sem kemur í búðirnar?
Það virðist hverfa. Svo langar
mig til að segja þér dálítið
varðandi þetta spursmál, sem
kom fyrir mig rétt fyrir síðustu
jól.
MIG VANHAGAÐI dag
nokkurn um 2—3 15—25 kw,
perur, kom ég í nokkrar búðir
og spurði um perur og fékk
víðast sama svarið, að þær
væru ekki til, nema í raftækja-
búðum, þar voru mér alls stað-
ar boðnar litaðar perur, rauðar,
gul'ar, grænar og bláar, sem þeir
höfðu brugðið ,ofan í lit og
seldu svo fyrir 4 kr. stykkið. Á
þessum perum var enginn hörg-
ull. Þær voru í hundraðatali í
búðuiium.
skakkar leikinn í Noregi
/.
að flytja hann á geðveikra-
hæli.
ÖLLUM þessum ósköpum hef-
ur nú eitthvað slotað og fyrir
nokkrum dögum hefur flokks
þing norskra kommúnista,
svo sem frá var sagt hér í
blaðinu, kveðið upp lokadóm
í þessum deilum. Var Furu-
botn, ásamt tuttugu félögum
hans, rekinn formlega og end
anlega úr flokknum, en þeir
Lövlien og Strand-Johansen,
sem hefur nú verið sleppt
aftur af geðveikrahælinu, stað
festir í sinni tign sem æðstu
handhafar Moskvuvaldsins í
Noregi. Þýðir þetta vitanlega
að Furubotn hefur verið varp
að út í hin yztu myrkur og
má hann þó vissulega þakka
fyrir, að hann skuli vera
Norðmaður, en ekki Ung-
verji eða Búlgari, svó sem
farið er með villutrúarmenn
í hópi kommúnista með þeim
þjóðum í seinni tíð. En víst
má Furubotn muna fífil sinn
fegurri, er hann var fyrir
rúmum tíu árum sendur frá
Moskvu heim til Noregs með
makt og miklu.veldi til þess
að vera æðsti trúnaðarmaður
Stalins þar.
S
S
S
S
S
NORSKIR KOMMÚNISTAP,
hafa sem kunnugt er marg-
sinnis lýst yfir því, eins og
þeir íslenzku, að þeir væru
ekki í Kominform, og væru
óháðir öllum alþjóðasarritök-
um. Þó brá nú svo undarlega
við, að nokkrir trúnaðarmenn
Kominform voru mættir sunn
an úr löndum á flokksþingi
kommúnista í Oslo og fara
no’rsk blöð ekkert dult með
það, að þeir hafi ráðið öllu
á flokksþinginu og úrskurðað,
að Furubotn og félagar hans
skyldu reknir. Kemur hér enn
ein sönnun þess, sem haldið
hefur verið fram hér í blað-
inu, að bókstaflega ekkert sé
að marka fullyrðingar bomm-
únista á Norðurlöndum, hvort
heldur á íslandi eða í Nor-
egi, um áð þeir séu ekki í
Kominforrn. Þeir eru ná-
kvæmlega sömu þrælar þess,
eins og kommúnistar alls
staðar annars staðar, taka við
fyrirskipunum þess um hvað
eina og hlíta úrskurði þess í
öllum deilumálum, sem upp
koma í flokkum þeirra. Öllu
er skotið til Kominform og
þaðan til hins heilaga föður
í Moskvu, ef þörf gerist. Eng-
inn kommúnisti þorir að rísa
gegn boði hans.
ÞEGAR ÉG VAR BÚINN að
fá sama svarið í þremur eða
fjórum buðum, liringdi ég beint
í. verðlagseftirlitið, en þar var
mér tjáð, að þeir væru búnir að
kæra þetta athæfi til sakadóm-
ara, svo ég minnist ekki að hafa
heyrt neitt meira um þetta mál.
Svona eru nú verzlunarhættirn-
ir hér í Reykjavík í öllum
greinum og allt líðst þetta og
eftirlitið með verðlagiriu er í
einu og öllu vægast sagt kák.
AÐ GEFNU TILEFNI langar
mig til að vita hvort viðskipta-
nefndin sáluga hafi tekið lækn-
isvottorð varðandi þörf á gjald-
eyri til siglinga góð og gild án
nokkurrar gagnrýni, sem sagt
að fólk hafi bara komið með
vottorð frá einhverjum lækní
um að þessi og þessi þurfi að
sigla sér til lækninga. Þárna
finnst mér að þurfi stranga að-
gæzlu, því hér er um svo lúa-
legt svindl að ræða, ef urn sölc
er, sem taka verði mjög strangt
á.“
M. G. SKRIFAR: „Pistl.ar
þeir, sem nefnast „Bærinn okk-
ar“ og birtast oftast nær á
mánudögum í dagblaðinu Vísi,
eru að ýmsu leyti athyglisverð-
ir. Viðfangsefni þessara þátta er
í því fólgið, að deila á mis-
heppnað skipulag víðs vegar
um bæinn, og koma m'eð tfllög-
ur til úrbóta. Mun Hörðut
Bjarnason arkitekt sjá um
þessa leskafla.
Framh. á 7. síðu. V